καλολογικά στοιχεία, σχήματα λόγου = stylistic features, figures of speech, rhetorical devices

[nickel]

Σκέφτομαι να μαζέψουμε σε ένα νήμα τα διάφορα σχήματα του λόγου, ελληνικά και αγγλικά, με ορισμό και παραδείγματα. Αλλά είναι πολλά για να τα κάνω μόνος μου. Οπότε παραθέτω πηγές και κάνω το πρώτο και ζητάω τη βοήθειά σας για να τα κάνουμε όλα κάποια στιγμή.

Καλολογικά στοιχεία
Livepedia: Σχήματα λόγου
http://lyk-n-moudan.chal.sch.gr/Downloads/Yliko/sximata_logou.doc

http://en.wikipedia.org/wiki/Figures_of_speech


Σχήμα ανακολουθίας (ή το ανακόλουθο σχήμα):
Κατά το σχήμα αυτό, σε κάπως εκτενή περίοδο, ή και σε μια πρόταση, τα επόμενα δεν βρίσκονται από συντακτική άποψη ακόλουθα (=σε κανονική συνέχεια) με τα προηγούμενα π.χ.
Η κυρά-Ρήνη του Κριτού, του Δούκα η θυγατέρα, χρόνους της γράφουν τα προικιά (αντί: Της κυρα-Ρήνης … της γράφουν).
Anacoluthon:
a rhetorical device that can be loosely defined as a change of syntax within a sentence.
"Rather proclaim it, Westmoreland, through my host, / That he which hath no stomach to this fight, / Let him depart." (Shakespeare, Henry V IV iii 346-6)

 

[drsiebenmal]

Σχήμα έν διά δυοίν:
Κατά το σχήμα αυτό, μια έννοια εκφράζεται με δύο λέξεις συνδεόμενες μεταξύ τους με τον σύνδεσμο και, ενώ σύμφωνα με το νόημα η μια απ’ αυτές έπρεπε να αποτελεί προσδιορισμό της άλλης (επιθετικό ή κατά γενική ή κατά παράθεση ή επεξήγηση). Έτσι ενώ πρόκειται για ένα πρόσωπο ή πράγμα, παρέχεται εκ πρώτης όψεως η εντύπωση ότι πρόκειται για δύο, και η σχετική έννοια όπως παρουσιάζεται με δυο μορφές, παριστάνεται ζωηρότερα και καθαρότερα π.χ. Πέρασε ράχες και βουνά (=ράχες βουνών).

Hendiadys: (/hɛnˈdaɪ.ədɨs/; a Latinized form of the Greek phrase ἓν διὰ δυοῖν, hèn dià duoîn, "one through two") is a figure of speech used for emphasis — "The substitution of a conjunction for a subordination". The basic idea is to use two words linked by the conjunction "and" instead of the one modifying the other.

English names for hendiadys include two for one and figure of twinnes.

 

[nickel]

Ωραία νεκρανάσταση των σχημάτων.

and figure of twinnes

Αυτό το δεύτερο είναι αρχαϊκή ορθογραφία (π.χ.) και καλύτερα να μην αναστηθεί.

Άλλο ένα παράδειγμα:

Τρεις λυγερές τονε κερνούν και τρεις καλές κοπέλες.

 

[drsiebenmal]

Σχήμα έν διά δυοίν:

Ως σχήμα Ένα με δύο το λημματογραφεί ο Γερ. Μαρκαντωνάτος, και δίνει άλλα δύο ωραία παραδείγματα από δημοτικά τραγούδια:

αστροπελέκι και φωτιά να πέσει στις αυλές σου (=αστροπελέκι πύρινο) και
γυναίκες, πού 'ν' οι άντρες σας κι οι καπιταναραίοι (=οι άντρες σας οι καπιταναραίοι).

 

[nickel]

Παρμένα κι αυτά (όπως και το δικό μου) από την Νεοελληνική καλολογία του Κ. Ι. Παπανικολάου (Εστία).

 

[azimuthios]

Κάποτε, σε ένα μάθημά μου, είχα διαμορφώσει και χρησιμοποιήσει αυτό: https://mcl.as.uky.edu/glossary-rhetorical-terms

 

[drsiebenmal]

Είχες και την αντίστοιχη ελληνική ορολογία, Άζι;

 

[nickel]

Τι σχήμα του λόγου είναι το παρακάτω που μου είπε ένας φίλος να λέω;

«Συγγνώμη, αλλά εγώ, ως Ταύρος που είμαι, δεν πιστεύω στα ζώδια».

 

[azimuthios]

Μα όλα είναι ελληνικές λέξεις, δόκτορα! Εκτός αν εννοείς τους ορισμούς τους. Οπότε ναι, ίσως κάπου την έχω, αλλά πάει καιρός που τα είχα χρησιμοποιήσει αυτά. Περίπου το 2005-7, αν δεν κάνω λάθος.

 

[drsiebenmal]

Ναι, αυτό εννοούσα, ορισμούς, παραδείγματα κλπ. για να επεκτείνουμε και σε άλλα σχήματα την παρουσίαση. (Και κάποια ελληνικά έχουν ψευτοφιλιώσει στο μεταξύ, π.χ.: enallage: Wording ignoring grammatical rules or conventions και την χρειάζονται την επεξηγησούλα τους.)

 

[daeman]

Τι σχήμα του λόγου είναι το παρακάτω που μου είπε ένας φίλος να λέω;

«Συγγνώμη, αλλά εγώ, ως Ταύρος που είμαι, δεν πιστεύω στα ζώδια».

Παρά προσδοκίαν;

---

Είχες και την αντίστοιχη ελληνική ορολογία, Άζι;

paraprosdokian = το (σχήμα) "παρά προσδοκίαν"

assonance, alliteration, consonance

σχήμα «κατά το νοούμενο»

propitiatory euphemism

metaphoricity = μεταφορικότητα

perissology = περιττολογία

Onomatopoeia: Ηχομιμητικές λέξεις: μπουμ, πλατς, σλουρπ και τα λοιπά

Prolepsis: πρόταξη ή πρόληψη

... Πλεοναστικό σχήμα, όπου η επανάληψη του σχεδόν συνωνύμου λειτουργεί για έμφαση -κάτι που υπάρχει και στη λαϊκή χρήση, π.χ. χαΐρι και προκοπή, έγινε μέγας και τρανός κτλ. κτλ.
...

Διάφορα ωραία αγγλικά πλεοναστικά σχήματα βρίσκουμε στα παρακάτω λήμματα της Wikipedia:

• tautology
• pleonasm
• redundancy

όπως an added bonus, a free gift, a safe haven. ...

...
συμπλοκή: ... 6. (ρητ.) σχήμα λόγου κατά το οποίο επαναλαμβάνεται σε δύο ή περισσότερες προτάσεις η πρώτη και η τελευταία λέξη τής προηγούμενης («ἐπὶ σαυτὸν καλεῑς, ἐπὶ τοὺς νόμους καλεῑς, ἐπὶ τὴν δημοκρατίαν καλεῑς», Αισχίν.)· ...

Οι παλιές γραμματικές (εδώ π.χ. του Smyth, το μετέφραζαν αυτό «construction according to what is thought»). Χωρίς να θέλω να πω ότι θα πρέπει να αλλάξουμε το όνομα του σχήματος (πού να βρεις σύνεση στις μέρες μας, άλλωστε) καταθέτω τα παρακάτω χρήσιμα, καθώς και την εύστοχη απόδοση notional agreement, μαζί με το λατινικό constructio ad sensum.

Παπυρολεξικό:

(νεοελλ.) (φρ.) «σχήμα κατά σύνεσιν»· το σχήμα κατά το νοούμενον, κατά το οποίο η συμφωνία όρου μιας πρότασης με άλλον όρο γίνεται με βάση αυτό που δηλώνει και όχι με τον γραμματικό του τύπο·​

Synesis is a traditional grammatical/rhetorical term derived from Greek σύνεσις (originally meaning "unification, meeting, sense, conscience, insight, realization, mind, reason"). A constructio kata synesin (or constructio ad sensum in Latin) means a grammatical construction in which a word takes the gender or number not of the word with which it should regularly agree, but of some other word implied in that word. It is effectively an agreement of words with the sense, instead of the morphosyntactic form.
Example:
If the band is popular, they will play next month.

Here, the plural pronoun they co-refers with the singular noun band. One can think of the antecedent of they as an implied plural noun such as musicians.
Such use in English grammar is often called notional agreement (or notional concord), because the agreement is with the notion of what the noun means, rather than the strict grammatical form of the noun (the normative formal agreement). The term situational agreement is also found, since the same word may take a singular or plural verb depending on the interpretation and intended emphasis of the speaker or writer; so:
The government is united. (Implication: it is a single cohesive body, with a single agreed policy).
The government are divided. (Implication: it is made up of different individuals, with their own different policy views).

Notional agreement for collective nouns is very common in British English. It is less customary in American English, but may sometimes be found after phrases of the type "a collective noun of plural nouns", e.g.,
... a multitude of elements were intertwined (New York Review of Books).
... the majority of all the shareholdings are in the hands of women. (Daedalus).
... a handful of bathers were bobbing about in the waves. (Philip Roth).

The use of a singular or plural verb after the phrases "one of those who" and "one of those things that" has troubled prescriptivists, with both choices garnering their detractors. More descriptive style guides have accepted both as correct.

Other words originally plural have long been notionally singular that they are always followed by a singular verb: news, means, and mathematics.
http://en.wikipedia.org/wiki/Synesis​

Την παρακάτω χρήσιμη σελίδα την είχα αναφέρει κι αλλού:
http://en.wikipedia.org/wiki/Figure_of_speech

Ναι, εκείνο το «αλλού» είναι εδώ.

Βραχυλογία (ή έλλειψη): όταν χρησιμοποιούμε λιγότερες λέξεις από τις κανονικές. Ιδιαίτερες μορφές της είναι: α) σχήμα εξ αναλόγου, όταν παραλείπεται μία ή περισσότερες λέξεις ή μία ολόκληρη πρόταση που εννοείται βέβαια από τα προηγούμενα όχι όμως ακριβώς όπως είναι εκεί, π.χ. ο πατέρας μου ήταν όπως όλοι οι πατεράδες (=είναι καλοί), β) σχήμα εξ αντιθέτου, όταν μια λέξη ή φράση παραλείπεται, εννοείται όμως από μια προηγούμενη λέξη ή φράση, αλλά με αντίθετη ή διαφορετική σημασία, π.χ. "στα έμπα μπήκε ως αϊτός, στα ξέβγα ως πετρίτης (=παραλείπεται το βγήκε).

Δηλαδή αυτό; Ασύνδετο: όταν όμοιοι όροι ή προτάσεις παραθέτονται χωρίς να συνδέονται με τους ανάλογους συνδέσμους, π.χ. "...χορέψαμε, γελάσαμε, τραγουδήσαμε...".

...
Μετωνυμία (Metonymy) είναι το σχήμα λόγου κατά το οποίο μια έννοια εκφράζεται με λέξη που δηλώνει άλλη έννοια, η οποία όμως έχει στενή σχέση με την πρώτη, π.χ. ο δημιουργός με το δημιούργημά του, το περιέχον με το περιεχόμενο, το αφηρημένο με το συγκεκριμένο· π.χ. “Όμηρος” αντί “ομηρικά ποιήματα” [ΣτΖ: Το συγκεκριμένο παράδειγμα του ΛΚΝ κατά το ΛΝΕΓ συνιστά υπαλλαγή], “στέγη” αντί “σπίτι” [ΣτΖ: Το συγκεκριμένο παράδειγμα του ΛΝΕΓ, επειδή η στέγη αποτελεί μέρος τού σπιτιού, συνιστά κατ' ουσίαν συνεκδοχή], “τάφος” αντί “θάνατος” κ.λπ.

Συνεκδοχή (Synecdoche) είναι το σχήμα λόγου κατά το οποίο μια λέξη χρησιμοποιείται με τη στενότερη ή με την ευρύτερη σημασία της, δηλαδή:
(α) το ένα δηλώνει πολλά ομοειδή, π.χ. “ο γονιός θέλει ν' ακούει καλά λόγια για τα παιδιά του” αντί “οι γονείς”, “ο πολίτης αγανακτεί μ' αυτά που βλέπει” αντί “οι πολίτες”·
(β) το μέρος δηλώνει το σύνολο στο οποίο ανήκει, π.χ. “το τιμόνι θέλει ψυχραιμία” αντί “το αυτοκίνητο” [ΣτΖ: Βέβαια στο συγκεκριμένο παράδειγμα του ΛΝΕΓ έχουμε και μετωνυμία, διότι η οδήγηση είναι εκείνη που θέλει ψυχραιμία, κι όχι το αντικείμενο που περιγράφει η λέξη αυτοκίνητο], “κάθε κλαδί και κλέφτης” αντί “κάθε δέντρο”, “κατά κεφαλήν εισόδημα” αντί “ανά άτομο”·
(γ) το όλον δηλώνει το μέρος, π.χ. “βάλ' το καλά στο κεφάλι σου” αντί “στο μυαλό σου”, “Αμερική” αντί “Η.Π.Α.”·
(δ) ένα αντικείμενο δηλώνει ένα άλλο με το οποίο έχει σχέση, π.χ. “ο ποδόγυρος” αντί “γυναίκα”, “ποτήρι” αντί “ποτό” [ΣτΖ: Αυτός βέβαια είναι ο ορισμός της μετωνυμίας, και από ορισμένους —λ.χ. ΛΚΝ— δεν θεωρείται πως συνιστά συνεκδοχή, αλλά εδώ το ΛΝΕΓ έχει άλλη γνώμη]·
(ε) το όργανο δηλώνει την ενέργεια που πραγματοποιείται με αυτό, π.χ. “νυστέρι” αντί “εγχείρηση”, “μαχαίρι” αντί “φόνος”, “γερή πένα” αντί “συγγραφική ικανότητα”·
(στ) το όργανο δηλώνει τον χρήστη τού οργάνου, π.χ. “γερό ποτήρι” αντί “πότης”, “τα βιολιά τής ορχήστρας” αντί “οι βιολιστές”·
(ζ) η ύλη δηλώνει το αντικείμενο που έχει γίνει από αυτή, π.χ. “σιδερικό” αντί “όπλο”, “μολύβι” αντί “σφαίρα”·
(η) ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα ή μέλος μιας κατηγορίας δηλώνει ολόκληρη την κατηγορία (πρόκειται συνήθως για περιπτώσεις γενίκευσης εμπορικών ονομασιών προϊόντων), π.χ. “μπικ” αντί “στυλό διαρκείας”, “πυρέξ” αντί “πυρίμαχο σκεύος”·
(θ) ένα πρόσωπο που φέρει κάποια χαρακτηριστικά δηλώνει το επίθετο που τα αποδίδει, π.χ. “Ιούδας” αντί “προδότης”, “Αφροδίτη” αντί “πανέμορφη” [ΣτΖ: Αυτή η περίπτωση κατά το ΛΝΕΓ συνιστά υπαλλαγή, κι όχι συνεκδοχή]·
(ι) μια συσκευασία δηλώνει το περιεχόμενό της, π.χ. “καπνίζω ένα πακέτο τη μέρα” αντί “είκοσι τσιγάρα” [ΣτΖ: Άλλη μία περίπτωση στην οποία κατά το ΛΚΝ έχουμε μετωνυμία, κι όχι συνεκδοχή — ενώ κατά το ΛΝΕΓ συνιστά υπαλλαγή]·
(ια) εκείνο που παράγει δηλώνει εκείνο που παράγεται από αυτό, π.χ. “πρόκειται για Photoshop” αντί “ρετουσαρισμένη φωτογραφία”.

Όπως προανέφερα, ορισμένοι είναι απόλυτοι στο διαχωρισμό μεταξύ μετωνυμίας και συνεκδοχής, με κριτήριο το αν όντως η λέξη που χρησιμοποιείται για να δηλώσει μία άλλη έννοια χαρακτηρίζεται όντως από σχέση μέρους/όλου με την έννοια αυτή ή όχι. Σύμφωνα με αυτήν τη συγκεκριμένη θεώρηση, στην πρώτη περίπτωση πρόκειται για συνεκδοχή, ενώ στη δεύτερη για μετωνυμία.

Υπαλλαγή (Hypallage), πέρα από το σχήμα λόγου που περιλαμβάνει μεταφορά συντακτικού ρόλου (π.χ. το σοφόκλειο “κοινὸν αὐτάδελφον Ἰσμήνης κάρα” αντί “κοινῆς αὐταδέλφου Ἰσμήνης κάρα”), ονομάζεται και το σχήμα λόγου κατά το οποίο χρησιμοποιείται:
(α) το όνομα του δημιουργού ενός έργου αντί για το έργο, π.χ. “διαβάζω Σολωμό” αντί “τα ποιήματα του Σολωμού”·
(β) το όνομα του εφευρέτη αντί για την εφεύρεση, π.χ. “μιλήσαμε στο Μαρκόνι” αντί “στον ασύρματο” [ΣτΖ: Καθιερωμένο, κι ας μην είναι ο Μαρκόνι ο εφευρέτης της ασύρματης τηλεγραφίας]·
(γ) ενός προσώπου που φέρει κάποια χαρακτηριστικά αντί για το επίθετο που τα αποδίδει, π.χ. “τέτοια Αφροδίτη που είναι, πώς να μην τη θαυμάζουν” αντί “τόσο όμορφη”·
(δ) αυτό που περιέχει κάτι αντί για το περιεχόμενο, π.χ. “όλη η χώρα πανηγύρισε τη νίκη” αντί “όλοι οι πολίτες”·
(ε) ένα αφηρημένο όνομα αντί για συγκεκριμένο, π.χ. “χάνονται τα νιάτα από τα ναρκωτικά” αντί “οι νέοι”·
(στ) ένα τοπωνύμιο αντί για το παραγόμενο επίθετο, π.χ. “ούζο Μυτιλήνης” αντί “μυτιληνιό”.

Να σημειωθεί ότι ΛΝΕΓ και ΛΚΝ δίνουν την υπαλλαγή και τη μετωνυμία ως λέξεις συνώνυμες μεταξύ τους.
...

... οι σημασίες που αναφέρει το OED για το changeling:

...
5. The rhetorical figure Hypallage. Obs.
...​

Θα καταλήξω εκεί που έχω κολλήσει, αλλά το understatement παραμένει προβληματικό στην απόδοσή του στις περισσότερες περιπτώσεις. Σαν σχήμα λόγου είναι η μείωση και σε απλές διατυπώσεις μπορεί να το στρίψουμε και να πούμε «Και λίγα λες». Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις είναι πονοκέφαλος.

Πρώτα το σχήμα λόγου (που ελάχιστους ενδιαφέρει). Από το Glossary of Literary Terms του M.H. Abrams:

Hyperbole and Understatement. The figure of speech, or trope, called hyperbole (Greek for "overshooting") is bold overstatement, or the extravagant exaggeration of fact or of possibility. It may be used either for serious or ironic or comic effect. Iago says gloatingly of Othello (III. iii. 330 ff.):
Not poppy nor mandragora,
Nor all the drowsy syrups of the world,
Shall ever medicine thee to that sweet sleep
Which thou ow'dst yesterday.
[…]
The contrary figure is understatement (the Greek term is meiosis, "lessening"), which deliberately represents something as very much less in magnitude or importance than it really is, or is ordinarily considered to be. The effect is usually ironic—savagely ironic in Jonathan Swift's A Tale of a Tub, “Last week I saw a woman flayed, and you will hardly believe how much it altered her person for the worse,” and comically ironic in Mark Twain's comment that “The reports of my death are greatly exaggerated.” Some critics extend “meiosis” to the use in literature of a simple, unemphatic statement to enhance the effect of a deeply pathetic or tragic event; an example is the line at the close of the narrative in Wordsworth’s Michael (1800): “And never lifted up a single stone.”
A special form of understatement is litotes (Greek for “plain” or “simple”), the assertion of an affirmative by negating its contrary: “He’s not the brightest man in the world” meaning “He is stupid.” The figure is frequent in Anglo-Saxon poetry, where the effect is usually one of grim irony. In Beowulf, after Hrothgar has described the ghastly mere where the monster Grendel dwells, he comments, “That is not a pleasant place.”​

Το πιο γνωστό ξέχασε: το not bad για να πούνε «πολύ καλό»! Αλλά το σχήμα της λιτότητας είναι υποκατηγορία, αφορά μόνο τις αρνητικές διατυπώσεις. Στην Καλολογία του Παπανικολάου γράφει για τη μείωση:

Η μείωση ή ταπείνωση από σκοπού μειώνει τη δύναμη και βαρύτητα μιας εννοίας και μεταχειρίζεται λέξη πιο ηπιωτέρα (sic) και ανεπαίσθητο. Έτσι λέμε τον φιλάργυρο οικονόμο, τον σπάταλο φιλότιμο, την απάτη ή την πειθώ αναγκαστική πειθώ, το έγκλημα σφάλμα κλπ.
Εδώ θέλουμε να μειώσουμε τη βαρύτητα κάποιου όρου, για να μη θίξουμε, να μην προσβάλουμε ή και να μην τιμωρηθή, προκειμένου περί δικαστηρίου, ένα άτομο.
Αντίθετα γίνεται όταν θέλουμε να μειώσουμε την αξία κάποιου όρου και να ταπεινώσουμε ένα πρόσωπο. Έτσι λέμε τον χρηστό και ενάρετο ανθρωπάκο ή προβατάκι, τον ευσυνείδητο κουτό κλπ.​

...;

Τα αμαρτήματα σε σχέση με το λόγο, έλεγαν οι αρχαίοι γραμματικοί, είναι τρία: ο βαρβαρισμός (το γραμματικό σφάλμα), ο σολοικισμός (το συντακτικό σφάλμα) και η ακυρολογία, που σήμερα τη λέμε ακυριολεξία, αν και το σωστό είναι ακυρολεξία (ΛΚΝ: 1. εσφαλμένη ή άστοχη χρήση λέξης ή φράσης από σημασιολογική άποψη: Ένα κείμενο γεμάτο ασυνταξίες, ακυριολεξίες και ανορθογραφίες. 2. η χρήση λέξης ή φράσης με σημασία διαφορετική από την κύρια σημασία τους: Σχήματα λόγου κατά ακυριολεξία).
...

Knowing him, he'd get away with blue murder!
It is in fact used commonly both in speech and literature and is known as the nominativus pendens. it is not unusual in Latin and there is a number of examples in A.C. Moorhouse's Syntax of Sophocles p.21. It seems to be a form of anacolouthon.
...

...
Α, επίσης μην ξεχάσουμε και τον ελληνικό όρο παρονομασία. Άλλωστε μας βοηθά να καταλάβουμε ότι ο ελάχιστος κοινός παρονομαστής είναι the least common punster! ...

Ο Λουκρήτιος και η ποιητική ορολογία: στίχοι αποτελούμενοι μόνο από ουσιαστικά

The political use and abuse of metaphor

---

---

-- Baldrick, have you no idea what irony is?
-- Yeah, it's like goldy and bronzy, only it's made of iron.

...

Cacophony:

Όχι, εγώ θα τραγουδήσω!
Δέστε με, φιμώστε με και συνεχίστε το τσιμπούσι...

...
Χε χε, The Fumblerules of Grammar by William Safire :

It is incumbent on us to avoid archaisms.

Take the bull by the hand and avoid mixed metaphors.

Never, ever use repetitive redundancies.

If I've told you once, I've told you a thousand times, resist hyperbole.

Also, avoid awkward or affected alliteration.
...

---

...
And you shall learn, by metaphor,
And scratchings of some graffitor,
As o'er those winsome walls you pore.
(I know it well; it I know sore.)
...

Spoiler

 

[drsiebenmal]

Ω, Δαίμαν!

Earion's

 

[dominotheory]

Τι σχήμα του λόγου είναι το παρακάτω που μου είπε ένας φίλος να λέω;

«Συγγνώμη, αλλά εγώ, ως Ταύρος που είμαι, δεν πιστεύω στα ζώδια».

Ειρωνεία του λόγου;

Examples of Everyday Verbal Irony

Soft like a brick
Hard as putty
Clear like dirt
As pleasant as surgery
Saying “Oh, fantastic!” when the situation is actually very poor
As calm as a dog in heat
One got in a car accident and said “Lucky me!”
In Julius Caesar when Mark Antony states “Yet Brutus says he was ambitious and Brutus is an honorable man”
Dimmesdale's confession and discussion of his congregation in the Scarlet Letter that is meant to mean he's terrible and should be shunned but the people did the opposite
As sunny as day in winter in Alaska
This car goes as fast as a Huffy bicycle.
He's as nice as a lion to his prey.
The weather is as cool as July in Baltimore.
It's as devoid of rain here as Seattle.
This chair is as comfortable as sitting on nails.
That dog is as friendly as a rattlesnake.
The server at the restaurant was as helpful as a feral cat.
The wind was as welcome as a monsoon.
I enjoyed the movie as much as getting a root canal.
The steak was as tender as a leather boot.
The wine was as delicious as a glass full of vinegar.
Her presence was enjoyed as much as having a team full of raucous foul mouthed people joining our table.
I'd like to visit that museum again as much as I'd like to gnaw off my own foot.
I like spending time with my co-workers as much as I enjoy digging my eye out with a dull spoon.
The neighbors are as calm as a coop full of angry hens.
They are as quiet as a massive cat fight.
Her car is as clean as a convenience store trashcan.
Their house is as quiet as an after hours club.
She is as polite as a shark.
http://examples.yourdictionary.com/examples-of-verbal-irony.html

 

[Marinos]

Ή: Παρ’ όλο που ένα σωρό γιατροί τον επισκέφτονταν, του έκαναν αφαιμάξεις και τούδιναν διάφορα φάρμακα, ο Πιερ έγινε καλά (Τολστόι, Πόλεμος και ειρήνη, Δέκατο Πέμπτο Μέρος, ΧΙΙ)...

 

[Zazula]

Ειρωνεία του λόγου;

Εξ όσων ξέρω χρησιμοποιείται ο όρος «λεκτική ειρωνεία».

 

[dominotheory]

Εξ όσων ξέρω χρησιμοποιείται ο όρος «λεκτική ειρωνεία».

Καμία διαφωνία, αγαπητέ Ζαζ, αλλά θα μου επιτρέψεις να είμαι 100% σίγουρος ότι επίσης χρησιμοποιείται -και είναι πολύ αξιόπιστη- και η «ειρωνεία του λόγου».

 

[nickel]

Πολλές από τις περιπτώσεις (λεκτικής) ειρωνείας θα μπορούσαν να θεωρηθούν παραδοξολογίες ή οξύμωρα σχήματα. Το «λεκτική» είναι για αποσαφήνιση, έτσι; — ότι δεν είναι λογοτεχνική ειρωνεία ή ιστορική ειρωνεία.

 

[dominotheory]

Το «λεκτική» είναι για αποσαφήνιση, έτσι; — ότι δεν είναι λογοτεχνική ειρωνεία ή ιστορική ειρωνεία.

Νομίζω ότι η διάκριση γίνεται μεταξύ της ειρωνείας του λόγου (λεκτικής) και της ειρωνείας των καταστάσεων. Δείτε σχετικά εδώ, εδώ και εδώ.

Ακριβώς επειδή η έκφραση καταστασιακή ειρωνεία δεν συνηθίζεται ιδιαίτερα, η ειρωνεία του λόγου αποτελεί το άμεσο αντίστοιχο της ειρωνείας των καταστάσεων, με αποτέλεσμα να χρησιμοποιείται και να διδάσκεται έτσι σε ποικίλα πανεπιστημιακά περιβάλλοντα.

 

[nickel]

Πολύ ωραία. Situational irony, irony of events.