Το νήμα για την παιδεία
- Thread starter tsioutsiou†
- Start date
Με αφορμή τα εκπαιδευτικά αυτών των ημερών, έμαθα κάτι που δεν ήξερα και, ειλικρινά, μου προκάλεσε την περιέργεια. Οι εκπαιδευτικοί, ανάλογα με τα πόσα χρόνια έχουν στην υπηρεσία, εργάζονται λιγότερες ώρες την εβδομάδα (νομίζω 2 ώρες λιγότερες για κάθε 5ετία, μέχρι να φτάσουν στις 16).
Μου φαίνεται εκπληκτική ιδέα σαν σύλληψη και εκτέλεση και θα με ενδιέφερε να μάθω το σκεπτικό πίσω από αυτή τη ρύθμιση. Το συνηθισμένο, σε όλα τα επαγγέλματα και λειτουργήματα είναι, όσο περνάνε τα χρόνια και αυξάνεται η πείρα, οι γνώσεις και οι ευθύνες να δουλεύεις περισσότερο, όχι λιγότερο· και αν όχι σε ώρες, τότε σε ένταση. Άλλωστε, οι περισσότερες γνώσεις και οι περισσότερες ευθύνες και η μεγαλύτερη κούραση αμείβονται με την αύξηση των μισθών, όχι με τη μείωση της απασχόλησης.
Και ένα δεύτερο, μια και βομβαρδιζόμαστε από στατιστικές από όλες τις πλευρές και όλοι αναφέρονται (σωστά) και στην ανάγκη της προετοιμασίας των εκπαιδευτικών και της επιπλέον βαθμολογικής κ.ά. φύσης διοικητικής δουλειάς τους. Πόσες είναι αυτές οι ώρες, τις έχει μετρήσει κανείς; (Κατά ειδικότητα, υποθέτω, μια και οι γυμναστές π.χ., τι προετοιμασία να κάνουν; )
Μου φαίνεται εκπληκτική ιδέα σαν σύλληψη και εκτέλεση και θα με ενδιέφερε να μάθω το σκεπτικό πίσω από αυτή τη ρύθμιση. Το συνηθισμένο, σε όλα τα επαγγέλματα και λειτουργήματα είναι, όσο περνάνε τα χρόνια και αυξάνεται η πείρα, οι γνώσεις και οι ευθύνες να δουλεύεις περισσότερο, όχι λιγότερο· και αν όχι σε ώρες, τότε σε ένταση. Άλλωστε, οι περισσότερες γνώσεις και οι περισσότερες ευθύνες και η μεγαλύτερη κούραση αμείβονται με την αύξηση των μισθών, όχι με τη μείωση της απασχόλησης.
Και ένα δεύτερο, μια και βομβαρδιζόμαστε από στατιστικές από όλες τις πλευρές και όλοι αναφέρονται (σωστά) και στην ανάγκη της προετοιμασίας των εκπαιδευτικών και της επιπλέον βαθμολογικής κ.ά. φύσης διοικητικής δουλειάς τους. Πόσες είναι αυτές οι ώρες, τις έχει μετρήσει κανείς; (Κατά ειδικότητα, υποθέτω, μια και οι γυμναστές π.χ., τι προετοιμασία να κάνουν; )
Αυτό θα ήταν λογικό. Είναι έξτρα απασχόληση.
Η αλήθεια είναι, αγαπητέ μου δόκτορα, ότι στην εκπαίδευση ισχύει ένα ιδιόμορφο καθεστώς: Όσο αυξάνονται τα χρόνια υπηρεσίας, ο εκπαιδευτικός δεν παίρνει μόνο την αύξηση του μισθού που σχετίζεται με το ανώτερο μισθολογικό κλιμάκιο, παίρνει και μια δεύτερη αύξηση που δεν είναι ορατή εκ πρώτης όψεως: Αφού μειώνεται ο αριθμός ωρών διδασκαλίας, στην ουσία αυξάνεται το ωρομίσθιό του. Δηλαδή, ακόμα και τα ίδια λεφτά να έπαιρνε με τον πρωτοδιόριστο, πάλι το ωρομίσθιό του θα ήταν υψηλότερο, αφού δουλεύει λιγότερες ώρες.
Όσο για τη δουλειά στο σπίτι, τα έχω πει και σε προηγούμενα ποστ σ' αυτό το νήμα: οι ώρες προετοιμασίας για τη Β'θμια Εκπ/ση είναι λίγο αστικός μύθος. Μόνο οι φιλόλογοι έχουν πραγματική δουλειά στο σπίτι, όλα τους τα χρόνια. Οι άλλες ειδικότητες μετά από λίγα χρόνια έχουν μάθει την ύλη απ' έξω κι ανακατωτά. Μπορούν να μπουν στην τάξη χωρίς καμία προετοιμασία, και η δουλειά που θα κάνουν στο σπίτι είναι "προαιρετική". Μπορεί δηλαδή ένας φυσικός να βάλει εργασίες στα παιδιά, αλλά μπορεί και να μη βάλει ποτέ. Ο μαθηματικός βάζει ασκήσεις στο σπίτι, αλλά αν βαριέται δεν τις μαζεύει ποτέ να τις διορθώσει, απλώς σηκώνει μερικά παιδιά στον πίνακα. Ας μην ξεχάσουμε και τις ειδικότητες που δεν χρειάζονται καμία προετοιμασία.
Όσο για τη δουλειά στο σπίτι, τα έχω πει και σε προηγούμενα ποστ σ' αυτό το νήμα: οι ώρες προετοιμασίας για τη Β'θμια Εκπ/ση είναι λίγο αστικός μύθος. Μόνο οι φιλόλογοι έχουν πραγματική δουλειά στο σπίτι, όλα τους τα χρόνια. Οι άλλες ειδικότητες μετά από λίγα χρόνια έχουν μάθει την ύλη απ' έξω κι ανακατωτά. Μπορούν να μπουν στην τάξη χωρίς καμία προετοιμασία, και η δουλειά που θα κάνουν στο σπίτι είναι "προαιρετική". Μπορεί δηλαδή ένας φυσικός να βάλει εργασίες στα παιδιά, αλλά μπορεί και να μη βάλει ποτέ. Ο μαθηματικός βάζει ασκήσεις στο σπίτι, αλλά αν βαριέται δεν τις μαζεύει ποτέ να τις διορθώσει, απλώς σηκώνει μερικά παιδιά στον πίνακα. Ας μην ξεχάσουμε και τις ειδικότητες που δεν χρειάζονται καμία προετοιμασία.
Όχι, δεν είναι έξτρα απασχόληση, επειδή τις μέρες που διορθώνουν τα γραπτά των πανελληνίων δεν πάνε στο σχολείο τους.
Επίτρεψέ μου να προσθέσω και τους καθηγητές ξένων γλωσσών. Εκτός αν αυτό που βλέπω με τα μάτια μου καθημερινά τα τελευταία δύο χρόνια είναι παραίσθηση, ή εκτός αν λέω ψέματα.
Προφανώς υπέθεσα ότι κάποιο τέτοιο σκεπτικό θα υπήρχε από πίσω, αλλά πόσοι παραλογισμοί κρύβονται μέσα του;
Μα δεν γίνεται βαθμολόγηση από όλους. Άρα είναι κάτι έξτρα, όχι;
Οι καθηγητές ξένων γλωσσών δεν είναι φιλόλογοι;
Ε, ναι, θα πρέπει να είναι τελείως στόκος κανείς για να πρέπει να διαβάζει κάθε χρόνο τους νόμους του Νεύτωνα ή τον τρόπο επίλυσης δευτεροβάθμιας εξίσωσης.
Το ανέφερα παραπάνω απλώς επειδή οι καθηγητές επικαλούνται και έξτρα δουλειά που δεν είναι διδακτική και άρα δεν αμείβεται/επιβαρύνει το ωράριό τους κλπ. Αν όσοι καθηγητές βαθμολογούν γραπτά πανελλαδικών εξαιρούνται από την παρουσία τους στο σχολείο και αμείβονται και περισσότερο γι' αυτό, τότε σε ό,τι αφορά τη συγκεκριμένη δουλειά το παραπάνω επιχείρημα δεν ισχύει.
Όσο για τους καθηγητές ξένων γλωσσών, όσους θυμάμαι εγώ από το σχολείο δεν δούλευαν ούτε καν την ώρα του μαθήματος. Έχω παίξει εγώ ταμπού την ώρα των γαλλικών...(με την άδεια της καθηγήτριας, φυσικά: «Εντάξει, τα μαθαίνετε στο φροντιστήριο, είναι μάθημα κορμού, έχετε κι άλλα να διαβάσετε, σε ενάμιση μήνα τελειώνει το ακαδημαϊκό έτος, ας πάει και το παλιάμπελο»).
Επειδή οι συζητήσεις αυτές είναι εύκολο να περιπτωσιοποιηθούν, θα ήταν καλό, αν είναι δυνατό βέβαια, να εξετάζουμε τα θέματα θεσμικά. Νομίζω δηλαδή ότι ούτε τον σπουδαίο δάσκαλο (που υπάρχει) πρέπει να αναφέρουμε ως τυπικό παράδειγμα, ούτε τον προφέσορα στο Στοίχημα.
Αλλά πρώτα πρέπει να συνέλθω από τη διαπίστωση ότι κάποια στιγμή (από αρκετά παλιά, μάλιστα, με ενημέρωσαν με ΡΜ) κάποια κυβέρνηση φώναξε τους καθηγητές και τους είπε: «Κοιτάξτε, φράγκα δεν υπάρχουν, θα σας απαλλάξω από εργάσιμες ώρες να κάνετε κάτι επικερδέστερο.»
Αλλά πρώτα πρέπει να συνέλθω από τη διαπίστωση ότι κάποια στιγμή (από αρκετά παλιά, μάλιστα, με ενημέρωσαν με ΡΜ) κάποια κυβέρνηση φώναξε τους καθηγητές και τους είπε: «Κοιτάξτε, φράγκα δεν υπάρχουν, θα σας απαλλάξω από εργάσιμες ώρες να κάνετε κάτι επικερδέστερο.»
Συγγνώμη που δεν το διευκρίνισα. Όταν λέω φιλολόγους, εννοώ και των ξένων γλωσσών.
Έχεις δίκιο.
SBE
¥
Πάντως θεωρητικά και οι γυμναστές έχουν προετοιμασία, πρέπει να φτιάξουν το σχέδιο του μαθήματος. Άλλο αν πολλοί γυμναστές δίνουν μια μπάλλα στα παιδιά και τους λένε πηγαίνετε να παίξετε (ναι, αυτό το έκανε ένας στο σχολείο μας).
Επίσης, με τον τρόπο που γίνεται το μάθημα πλέον με τη χρήση τεχνολογίας (και δεν εννοώ στο ελληνικό σχολείο), χρειάζεται προετοιμασία τουλάχιστον μία φορά και περιοδικός έλεγχος.
Πέρα από αυτό όμως, έχω μια απορία, γιατί μίλαγα με φίλη καθηγήτρια και της το είπα και δεν της άρεσε: Γιατί οι επιτηρητές των εξετάσεων είναι καθηγητές; Οποιοσδήποτε μπορεί να κάνει επιτήρηση. Αφού δεν επιτρέπεται να δώσουν διευκρινήσεις, π.χ.
ΟΚ, υποθέτω ότι το σκεπτικό είναι ότι οι καθηγητές είναι δημόσιοι υπάλληλοι και άμα κάνουν καμιά παρανομία θα υπάρξουν επιπτώσεις στην καριέρα τους, άρα δεν κάνουν παρανομίες (π.χ. διευκόλυνση της αντιγραφής).
Αλλά από την άλλη αυτό είναι σα να λέμε ότι κανένας υπάλληλος δεν είναι ευσυνείδητος κι η ευσυνειδησία είναι αποτέλεσμα εκβιασμού και φόβου τιμωρίας.
ΥΓ Μου φάνηκε αδιανόητο και αυτό που μου είπε, ότι γίνεται μεγάλη προσπάθεια αντιγραφής στις εξετάσεις. Κι αυτό γιατί δεν έχει νόημα να βοηθήσει κάποιος το διπλανό του, αφού όλοι διαγωνίζονται για τις ίδιες θέσεις.
ΥΓ2 Όταν έδωσα εγώ εξετάσεις δεν αντέγραφε κανένας στην αίθουσα, αν και οι απέναντί μου, που ήταν ζευγάρι και αλφαβητικά δίπλα δίπλα, έκαναν μια προσπάθεια, ήταν όμως μάταιη γιατί εκείνη ήταν αριστούχα και μπήκε πρώτη στους πολ/μηχ ενώ εκείνος ήταν τούβλο και δεν το είδε ούτε απ'έξω το πανεπιστήμιο, Προπό ήταν η βαθμολογία του. Και κάποιοι σε κάποια άλλη αίθουσα αντέγραψαν και μηδενίστηκαν, είχε βουίξει ο τόπος.
ΥΓ3 Δεν έχω πρόβλημα με την αντιγραφή γενικότερα, για λόγους που δεν είναι του παρόντος.
Επίσης, με τον τρόπο που γίνεται το μάθημα πλέον με τη χρήση τεχνολογίας (και δεν εννοώ στο ελληνικό σχολείο), χρειάζεται προετοιμασία τουλάχιστον μία φορά και περιοδικός έλεγχος.
Πέρα από αυτό όμως, έχω μια απορία, γιατί μίλαγα με φίλη καθηγήτρια και της το είπα και δεν της άρεσε: Γιατί οι επιτηρητές των εξετάσεων είναι καθηγητές; Οποιοσδήποτε μπορεί να κάνει επιτήρηση. Αφού δεν επιτρέπεται να δώσουν διευκρινήσεις, π.χ.
ΟΚ, υποθέτω ότι το σκεπτικό είναι ότι οι καθηγητές είναι δημόσιοι υπάλληλοι και άμα κάνουν καμιά παρανομία θα υπάρξουν επιπτώσεις στην καριέρα τους, άρα δεν κάνουν παρανομίες (π.χ. διευκόλυνση της αντιγραφής).
Αλλά από την άλλη αυτό είναι σα να λέμε ότι κανένας υπάλληλος δεν είναι ευσυνείδητος κι η ευσυνειδησία είναι αποτέλεσμα εκβιασμού και φόβου τιμωρίας.
ΥΓ Μου φάνηκε αδιανόητο και αυτό που μου είπε, ότι γίνεται μεγάλη προσπάθεια αντιγραφής στις εξετάσεις. Κι αυτό γιατί δεν έχει νόημα να βοηθήσει κάποιος το διπλανό του, αφού όλοι διαγωνίζονται για τις ίδιες θέσεις.
ΥΓ2 Όταν έδωσα εγώ εξετάσεις δεν αντέγραφε κανένας στην αίθουσα, αν και οι απέναντί μου, που ήταν ζευγάρι και αλφαβητικά δίπλα δίπλα, έκαναν μια προσπάθεια, ήταν όμως μάταιη γιατί εκείνη ήταν αριστούχα και μπήκε πρώτη στους πολ/μηχ ενώ εκείνος ήταν τούβλο και δεν το είδε ούτε απ'έξω το πανεπιστήμιο, Προπό ήταν η βαθμολογία του. Και κάποιοι σε κάποια άλλη αίθουσα αντέγραψαν και μηδενίστηκαν, είχε βουίξει ο τόπος.
ΥΓ3 Δεν έχω πρόβλημα με την αντιγραφή γενικότερα, για λόγους που δεν είναι του παρόντος.
Το σκεπτικό, Δόκτορα, είναι ότι ο εκπαιδευτικός, καθώς περνούν τα χρόνια και αποκτά πείρα, ετοιμάζεται για μεγαλύτερη ανάληψη διοικητικών ευθυνών, έτσι ώστε, τη δεδομένη στιγμή που θα προβιβαστεί σε διευθυντή/διευθύντρια σχολικής μονάδας, να μπορεί να επωμιστεί τα διευθυντικά του/της καθήκοντα. Επιπλέον είναι όλο και πιο πολύ σε θέση να συμβουλεύει τους νεότερους συναδέλφους του, να τους καθοδηγεί, να γίνεται ο μέντοράς τους, και γι' αυτά πρέπει να αφιερώνει χρόνο.
Το θέμα της προετοιμασίας, από την άλλη, είναι όχι απλώς σημαντικό, είναι καίριο. Εκεί, στο αν προετοιμάζεται και πώς και πόσο, κρίνεται ο ευσυνείδητος δάσκαλος, αυτός που βλέπει τον εαυτό του σαν λειτουργό, σαν οδηγητή, σαν διαπλάστη της νέας γενιάς, σαν διαμορφωτή του μέλλοντος μιας κοινωνίας. Δεν θεωρώ σωστή την άποψη ότι υπάρχουν μαθήματα που δεν χρειάζονται προετοιμασία. Αν είναι αλήθεια (που είναι) ότι κάθε παιδί είναι ξεχωριστό, κάθε τάξη είναι ξεχωριστή, κάθε σχολική περίοδος είναι ξεχωριστή, κάθε περίσταση είναι ξεχωριστή, αν είναι αλήθεια (που είναι) ότι το μάθημα δεν είναι δασκαλοκεντρικό αλλά μαθητοκεντρικό, άρα προσαρμοστέο στην εκάστοτε κατάσταση, αν είναι αλήθεια (που είναι) ότι οι γνώσεις που πήραμε στα πανεπιστήμια απαρχαιώνονται από τη στιγμή που διαβαίνουμε την πύλη τους και φεύγουμε, και ότι επομένως σε κάθε επιστημονικό κλάδο (και στην παιδαγωγική) χρειάζεται κανείς διαρκή ενημέρωση και επανεκπαίδευση, αν πάνω απ' όλα είναι αλήθεια (που είναι) ότι για να συμμετάσχει ο μαθητής στο μάθημα, για ν' αγκιστρωθεί απ' αυτό, πρέπει να δονηθεί διανοητικά και συναισθηματικά, και ότι αυτό το πετυχαίνει ο δάσκαλος μόνο αν ο ίδιος δονείται και μεταδίδει τις δονήσεις του, ε, τότε είναι οφθαλμοφανές ότι η διδασκαλία προϋποθέτει μεγάλο αφανές μέρος που πρέπει να έχει προηγηθεί.
Κάπου εδώ μέσα έχω πει ότι ότι η διδασκαλία είναι επιτελεστική πράξη (performance act) και ως εκ τούτου πολύ συγγενική με την ηθοποιία.* (Άλλωστε και γλωσσικά μετέχουν από την ίδια ουσία, ποιούν ήθος και οι δύο). Άρα, όπως ο ηθοποιός πρέπει να αφιερώνει χρόνο πολύ στη γενική προετοιμασία (τις πρόβες) και στην ατομική του (αυτοσυγκέντρωση πριν από την κάθε παράσταση), έτσι και ο δάσκαλος οφείλει να αφιερώνει χρόνο στη γενική προετοιμασία (γενικό πλάνο όλης της χρονιάς για το σχολείο, ειδικότερα πλάνα για κάθε μάθημα, αλλά και πλάνο για το κάθε μάθημα έτσι όπως θα εφαρμοστεί στην κάθε τάξη) και στην ειδική προετοιμασία (την προετοιμασία του επόμενου μαθήματος).
Φυσικά μιλώ για τον εαυτό μου. Δεν μπορώ να ισχυριστώ ότι τα βλέπω αυτά στην καθημερινή πράξη.
Να σου πω όμως κάτι που το έχω προσωπικό βίωμα και το θεωρώ καθοριστικό; Δεν υπάρχει, κατά την ταπεινή μου άποψη, τίποτα πιο φθοροποιό από το να στέκεσαι μπροστά σε μια τάξη, να κάνεις μάθημα (να «δίνεις παράσταση»), και κάποια στιγμή να συνειδητοποιείς ότι είναι η δέκατη, η εκατοστή, η χιλιοστή φορά που λες ακριβώς τα ίδια πράγματα, με ακριβώς τον ίδιο τρόπο, σε ακριβώς την ίδια περίσταση, σε ακριβώς την ίδια χρονική διαδοχή. Αν υπάρχει δάσκαλος που το βιώνει αυτό και το προσπερνά σαν δευτερεύον, έχει χάσει την εκτίμησή μου αυτοστιγμεί.
Φυσικά μιλώ για τον εαυτό μου.
*
Το θέμα της προετοιμασίας, από την άλλη, είναι όχι απλώς σημαντικό, είναι καίριο. Εκεί, στο αν προετοιμάζεται και πώς και πόσο, κρίνεται ο ευσυνείδητος δάσκαλος, αυτός που βλέπει τον εαυτό του σαν λειτουργό, σαν οδηγητή, σαν διαπλάστη της νέας γενιάς, σαν διαμορφωτή του μέλλοντος μιας κοινωνίας. Δεν θεωρώ σωστή την άποψη ότι υπάρχουν μαθήματα που δεν χρειάζονται προετοιμασία. Αν είναι αλήθεια (που είναι) ότι κάθε παιδί είναι ξεχωριστό, κάθε τάξη είναι ξεχωριστή, κάθε σχολική περίοδος είναι ξεχωριστή, κάθε περίσταση είναι ξεχωριστή, αν είναι αλήθεια (που είναι) ότι το μάθημα δεν είναι δασκαλοκεντρικό αλλά μαθητοκεντρικό, άρα προσαρμοστέο στην εκάστοτε κατάσταση, αν είναι αλήθεια (που είναι) ότι οι γνώσεις που πήραμε στα πανεπιστήμια απαρχαιώνονται από τη στιγμή που διαβαίνουμε την πύλη τους και φεύγουμε, και ότι επομένως σε κάθε επιστημονικό κλάδο (και στην παιδαγωγική) χρειάζεται κανείς διαρκή ενημέρωση και επανεκπαίδευση, αν πάνω απ' όλα είναι αλήθεια (που είναι) ότι για να συμμετάσχει ο μαθητής στο μάθημα, για ν' αγκιστρωθεί απ' αυτό, πρέπει να δονηθεί διανοητικά και συναισθηματικά, και ότι αυτό το πετυχαίνει ο δάσκαλος μόνο αν ο ίδιος δονείται και μεταδίδει τις δονήσεις του, ε, τότε είναι οφθαλμοφανές ότι η διδασκαλία προϋποθέτει μεγάλο αφανές μέρος που πρέπει να έχει προηγηθεί.
Κάπου εδώ μέσα έχω πει ότι ότι η διδασκαλία είναι επιτελεστική πράξη (performance act) και ως εκ τούτου πολύ συγγενική με την ηθοποιία.* (Άλλωστε και γλωσσικά μετέχουν από την ίδια ουσία, ποιούν ήθος και οι δύο). Άρα, όπως ο ηθοποιός πρέπει να αφιερώνει χρόνο πολύ στη γενική προετοιμασία (τις πρόβες) και στην ατομική του (αυτοσυγκέντρωση πριν από την κάθε παράσταση), έτσι και ο δάσκαλος οφείλει να αφιερώνει χρόνο στη γενική προετοιμασία (γενικό πλάνο όλης της χρονιάς για το σχολείο, ειδικότερα πλάνα για κάθε μάθημα, αλλά και πλάνο για το κάθε μάθημα έτσι όπως θα εφαρμοστεί στην κάθε τάξη) και στην ειδική προετοιμασία (την προετοιμασία του επόμενου μαθήματος).
Φυσικά μιλώ για τον εαυτό μου. Δεν μπορώ να ισχυριστώ ότι τα βλέπω αυτά στην καθημερινή πράξη.
Να σου πω όμως κάτι που το έχω προσωπικό βίωμα και το θεωρώ καθοριστικό; Δεν υπάρχει, κατά την ταπεινή μου άποψη, τίποτα πιο φθοροποιό από το να στέκεσαι μπροστά σε μια τάξη, να κάνεις μάθημα (να «δίνεις παράσταση»), και κάποια στιγμή να συνειδητοποιείς ότι είναι η δέκατη, η εκατοστή, η χιλιοστή φορά που λες ακριβώς τα ίδια πράγματα, με ακριβώς τον ίδιο τρόπο, σε ακριβώς την ίδια περίσταση, σε ακριβώς την ίδια χρονική διαδοχή. Αν υπάρχει δάσκαλος που το βιώνει αυτό και το προσπερνά σαν δευτερεύον, έχει χάσει την εκτίμησή μου αυτοστιγμεί.
Φυσικά μιλώ για τον εαυτό μου.
*
bernardina
Moderator
Εαρίωνα, συμφωνώ σχεδόν μέχρι κεραίας με όσα λες.
Δική μου απορία (που τον σπόρο της είχε ρίξει στο μυαλό μου εδώ και δεκαετίες ο εκπαιδευτικός πατέρας μου) είναι γιατί να θεωρούμε δεδομένο ότι ο εκπαιδευτικός πρέπει σώνει και καλά να επωμίζεται και διοικητικά καθήκοντα. Τι είναι αυτό που δεν θα μπορούσε να αναλάβει μια οργανωμένη γραμματεία, έτσι ώστε και θέσεις εργασίας να δημιουργηθούν (αληθινής εργασίας, όχι ρουσφετολογικών προσλήψεων) μέσω ΑΣΕΠ ή ό,τι άλλο τελοσπάντων, και ο εκπαιδευτικός να είναι ελεύθερος να ασχολείται μόνο με τα παιδευτικά του καθήκοντα, να έχει περισσότερο χρόνο για επιμόρφωση και μετεκπαίδευση κτλ. Τόσο περίεργο και ρηξικέλευθο είναι αυτό που δεν σκέφτηκε να το εισηγηθεί κανένας υπουργός παιδείας μέχρι σήμερα;
Επειδή είμαι πολλά χρόνια έξω από το χορό (και ποτέ στο δημόσιο) και δεν ξέρω αν κάνω λάθος, θα ήθελα να μου πεις εσύ -ή όποιος άλλος συλΛεξιλόγος μπορεί και θέλει- αν και γιατί κανένα συνδικαλιστικό σχήμα δεν το έχει βάλει ποτέ ως αίτημα. Δεν θα ήταν μια καλή λύση;
Δική μου απορία (που τον σπόρο της είχε ρίξει στο μυαλό μου εδώ και δεκαετίες ο εκπαιδευτικός πατέρας μου) είναι γιατί να θεωρούμε δεδομένο ότι ο εκπαιδευτικός πρέπει σώνει και καλά να επωμίζεται και διοικητικά καθήκοντα. Τι είναι αυτό που δεν θα μπορούσε να αναλάβει μια οργανωμένη γραμματεία, έτσι ώστε και θέσεις εργασίας να δημιουργηθούν (αληθινής εργασίας, όχι ρουσφετολογικών προσλήψεων) μέσω ΑΣΕΠ ή ό,τι άλλο τελοσπάντων, και ο εκπαιδευτικός να είναι ελεύθερος να ασχολείται μόνο με τα παιδευτικά του καθήκοντα, να έχει περισσότερο χρόνο για επιμόρφωση και μετεκπαίδευση κτλ. Τόσο περίεργο και ρηξικέλευθο είναι αυτό που δεν σκέφτηκε να το εισηγηθεί κανένας υπουργός παιδείας μέχρι σήμερα;
Επειδή είμαι πολλά χρόνια έξω από το χορό (και ποτέ στο δημόσιο) και δεν ξέρω αν κάνω λάθος, θα ήθελα να μου πεις εσύ -ή όποιος άλλος συλΛεξιλόγος μπορεί και θέλει- αν και γιατί κανένα συνδικαλιστικό σχήμα δεν το έχει βάλει ποτέ ως αίτημα. Δεν θα ήταν μια καλή λύση;
Ας ξεκινήσω πρώτα με τη συνολική μου συμφωνία στα όσα γράφεις, Εάριον, για το ποιος θαπρέπει να είναι ο δάσκαλος και το πώς θα πρέπει να λειτουργεί.
Να δεχτώ καταρχήν καλόπιστα αυτό το σκεπτικό. Ως κάτι ανάλογο, ας πούμε με τα εταιρικά στελέχη που, καθώς ανεβαίνουν την ιεραρχία, απαλλάσσονται από βέγγειες τρεχάλες, επιφορτίζονται πιο σοβαρά καθήκοντα, αποκτούν βοηθούς και γραμματείς κ.λπ. Έχω όμως δύο ενστάσεις:
Η πρώτη, ότι δεν ανεβαίνουν όλοι, ανεξαιρέτως, στις πυραμίδες. Επιλέγονται οι καλύτεροι/πιθανότεροι/πιο ελπιδοφόροι/πιο τσάτσοι και προωθούνται. Εδώ δεν έχουμε σύστημα επιλογής. Όλοι απαλλάσσονται από ώρες διδασκαλίας ενώ είναι προφανές ότι δεν θα γίνουν όλοι διευθυντές --δεν αρκούν οι θέσεις.
Η δεύτερη, είναι και κάπως γενικότερη στη φύση της. Γιατί πρέπει υποχρεωτικά οι διευθυντές να προέρχονται από τις τάξεις των μάχιμων εκπαιδευτικών --και αφού έχει περάσει ένα διάστημα σταδιακής απομάκρυνσής τους από την πρώτη γραμμή; Πού είναι γραμμένο ότι ένας καλός δάσκαλος θα γίνει και καλός διευθυντής, πού είναι γραμμένο ότι η σχολική κοινότητα θα ωφεληθεί συνολικά από τη μετατροπή ενός καλού δάσκαλου σε καλό διευθυντή (ούτε τα αντίθετά τους, ισχύουν, φυσικά).
Πιο λογικό θα μου φαινόταν ένα σύστημα αυτοπρότασης όσων πληρούν κάποια τυπικά κριτήρια (σπουδές, προϋπηρεσία), η υποβολή τους σε ένα σύστημα εξετάσεων και μετεκπαίδευσης διάρκειας π.χ. ενός χρόνου ανάλογα με των στελεχών δημόσιας διοίκησης και, στη συνέχεια, η ένταξή τους σε έναν υποκλάδο εξειδικευμένων «διοικητικών εκπαιδευτικών».
Να δεχτώ καταρχήν καλόπιστα αυτό το σκεπτικό. Ως κάτι ανάλογο, ας πούμε με τα εταιρικά στελέχη που, καθώς ανεβαίνουν την ιεραρχία, απαλλάσσονται από βέγγειες τρεχάλες, επιφορτίζονται πιο σοβαρά καθήκοντα, αποκτούν βοηθούς και γραμματείς κ.λπ. Έχω όμως δύο ενστάσεις:
Η πρώτη, ότι δεν ανεβαίνουν όλοι, ανεξαιρέτως, στις πυραμίδες. Επιλέγονται οι καλύτεροι/πιθανότεροι/πιο ελπιδοφόροι/πιο τσάτσοι και προωθούνται. Εδώ δεν έχουμε σύστημα επιλογής. Όλοι απαλλάσσονται από ώρες διδασκαλίας ενώ είναι προφανές ότι δεν θα γίνουν όλοι διευθυντές --δεν αρκούν οι θέσεις.
Η δεύτερη, είναι και κάπως γενικότερη στη φύση της. Γιατί πρέπει υποχρεωτικά οι διευθυντές να προέρχονται από τις τάξεις των μάχιμων εκπαιδευτικών --και αφού έχει περάσει ένα διάστημα σταδιακής απομάκρυνσής τους από την πρώτη γραμμή; Πού είναι γραμμένο ότι ένας καλός δάσκαλος θα γίνει και καλός διευθυντής, πού είναι γραμμένο ότι η σχολική κοινότητα θα ωφεληθεί συνολικά από τη μετατροπή ενός καλού δάσκαλου σε καλό διευθυντή (ούτε τα αντίθετά τους, ισχύουν, φυσικά).
Πιο λογικό θα μου φαινόταν ένα σύστημα αυτοπρότασης όσων πληρούν κάποια τυπικά κριτήρια (σπουδές, προϋπηρεσία), η υποβολή τους σε ένα σύστημα εξετάσεων και μετεκπαίδευσης διάρκειας π.χ. ενός χρόνου ανάλογα με των στελεχών δημόσιας διοίκησης και, στη συνέχεια, η ένταξή τους σε έναν υποκλάδο εξειδικευμένων «διοικητικών εκπαιδευτικών».
Εννοείται ότι θεωρητικά συμφωνώ με όλα όσα γράφει ο Earion. Όλοι ξέρουμε πώς πρέπει να είναι θεωρητικά ο δάσκαλος, ο δημόσιος υπάλληλος, ο γιατρός και ο κάθε άλλος επαγγελματίας. Στην πράξη χαλάει δυστυχώς το πράγμα.
Όσον αφορά την προετοιμασία για καθήκοντα διευθυντή/υποδιευθυντή, ένα πολύ μικρό κλάσμα εκπαιδευτικών παίρνει τέτοιες θέσεις. Και πώς αλλιώς να γίνει, αφού σ' ένα σχολείο με 40 εκπαιδευτικούς υπάρχει μόνο ένας διευθυντής, και ένας ή σπανιότερα δύο υποδιευθυντές; Οι περισσότεροι εκπαιδευτικοί, όχι μόνο δεν πρόκειται να γίνουν ποτέ διευθυντές, αλλά και δεν θέλουν να γίνουν. Το αποφεύγουν όπως ο διάολος το λιβάνι.
Για το θέμα της προετοιμασίας πριν μπει ο εκπαιδευτικός στην τάξη: Προφανώς όλα αυτά που περιγράφει ο Earion θα ήταν τα ιδανικά. Στην πραγματικότητα, ελάχιστοι εκπαιδευτικοί συνεχίζουν να προετοιμάζουν το μάθημά τους μετά από δέκα χρόνια συνεχούς επανάληψης της ίδιας ύλης. Ας μην ξεχνάμε ότι οι περισσότεροι επιδιώκουν να παίρνουν συνέχεια το ίδιο μάθημα, όσο είναι εφικτό από το πρόγραμμα. Οι φυσικοί, χημικοί, μαθηματικοί μετά από λίγα χρόνια έχουν μάθει την ύλη απ' έξω, δίνουν πάντα τις ίδιες ασκήσεις. Όταν ξεκίνησα την καριέρα μου σε ένα από τα γνωστά ιδιωτικά της Αθήνας, έβλεπα τους εμπειρότατους συναδέλφους της ειδικότητάς μου, με 25-30 χρόνια προϋπηρεσίας, να παίζουν κυριολεκτικά στα δάχτυλα την ύλη. Δεν κουβαλούσαν μαζί τους ούτε ένα σημειωματάριο. Όλα απ' έξω, όλα στο μυαλό τους. Τι προετοιμασία λέτε να έκαναν πριν μπουν στην τάξη;
Διάβασα κάπου ότι «μία ώρα διδασκαλίας στην τάξη αντιστοιχεί με 4 ώρες δουλειάς σε γραφείο». Επειδή είχα και τις δύο εμπειρίες, μπορώ να καταθέσω τη δική μου άποψη: Μια χρονιά, ο προϊστάμενος του γραφείου εκπαίδευσης με απέσπασε στο γραφείο, χωρίς αίτησή μου. Λόγω γλωσσομάθειας, με ήθελε να ασχολούμαι με τις αιτήσεις των αλλοδαπών παιδιών που έρχονταν να ενταχθούν στα σχολεία της περιοχής, και που εκείνη την εποχή (1989-90) είχαν αρχίσει να πληθαίνουν. Δούλευα ωράριο δημοσίου υπαλλήλου, 7.30 με 2.30, πέντε μέρες την εβδομάδα. Ούτε εκδρομές, ούτε περίπατοι, ούτε γιορτές την προηγουμένη των εθνικών εορτών, και φυσικά ούτε 15 μέρες τα Χριστούγεννα και το Πάσχα. Στο σχολείο εκείνη την εποχή είχα 18 ώρες διδασκαλίας την εβδομάδα. Μαζί με τα κενά και τις ώρες που πρόσφερα διοικητική εργασία, ας πούμε ότι έφτανα στις 24 διδακτικές ώρες την εβδομάδα. Δηλαδή, 20 πραγματικές ώρες παρουσίας στο σχολείο, έναντι 35 στο γραφείο. Ε, μόλις τέλειωσε η χρονιά, έφυγα άρον-άρον από το γραφείο, ζήτησα να γυρίσω στο σχολείο μου. Θα μπορούσα να είχα καθίσει όσα χρόνια ήθελα, αλλά προτίμησα χίλιες φορές το «στρες» της τάξης από το κάτεργο του γραφείου.
Βέβαια, αυτοί που λένε 1 προς 4 μπορεί να εννοούν ότι η μία ώρα διδασκαλίας μεταφράζεται σε άλλες τρεις ώρες δουλειάς στο σπίτι. Αλλά ας το δούμε λογικά: κάποιος που έχει 16 ώρες τη βδομάδα μάθημα δουλεύει άλλες 48 ώρες στο σπίτι; Ε, ας μην τρελαθούμε. Ούτε οι φιλόλογοι δεν μπορούν να ισχυριστούν ότι δουλεύουν 48 ώρες τη βδομάδα στο σπίτι, διορθώνοντας τετράδια και προετοιμάζοντας το μάθημά τους. Τέλος, ας θυμηθούμε ότι μόνο το μισό ωρολόγιο πρόγραμμα κάθε σχολείου είναι τα φιλολογικά μαθήματα. Το άλλο μισό είναι όλες οι άλλες ειδικότητες καθηγητών. Ας έρθει κάποιος από τις υπόλοιπες ειδικότητες και ας μας πει με κάθε ειλικρίνεια αν μετά από 10 χρόνια υπηρεσίας διαθέτει πάνω από πέντε ώρες τη βδομάδα για να προετοιμάζει το μάθημά του.
Όσον αφορά την προετοιμασία για καθήκοντα διευθυντή/υποδιευθυντή, ένα πολύ μικρό κλάσμα εκπαιδευτικών παίρνει τέτοιες θέσεις. Και πώς αλλιώς να γίνει, αφού σ' ένα σχολείο με 40 εκπαιδευτικούς υπάρχει μόνο ένας διευθυντής, και ένας ή σπανιότερα δύο υποδιευθυντές; Οι περισσότεροι εκπαιδευτικοί, όχι μόνο δεν πρόκειται να γίνουν ποτέ διευθυντές, αλλά και δεν θέλουν να γίνουν. Το αποφεύγουν όπως ο διάολος το λιβάνι.
Για το θέμα της προετοιμασίας πριν μπει ο εκπαιδευτικός στην τάξη: Προφανώς όλα αυτά που περιγράφει ο Earion θα ήταν τα ιδανικά. Στην πραγματικότητα, ελάχιστοι εκπαιδευτικοί συνεχίζουν να προετοιμάζουν το μάθημά τους μετά από δέκα χρόνια συνεχούς επανάληψης της ίδιας ύλης. Ας μην ξεχνάμε ότι οι περισσότεροι επιδιώκουν να παίρνουν συνέχεια το ίδιο μάθημα, όσο είναι εφικτό από το πρόγραμμα. Οι φυσικοί, χημικοί, μαθηματικοί μετά από λίγα χρόνια έχουν μάθει την ύλη απ' έξω, δίνουν πάντα τις ίδιες ασκήσεις. Όταν ξεκίνησα την καριέρα μου σε ένα από τα γνωστά ιδιωτικά της Αθήνας, έβλεπα τους εμπειρότατους συναδέλφους της ειδικότητάς μου, με 25-30 χρόνια προϋπηρεσίας, να παίζουν κυριολεκτικά στα δάχτυλα την ύλη. Δεν κουβαλούσαν μαζί τους ούτε ένα σημειωματάριο. Όλα απ' έξω, όλα στο μυαλό τους. Τι προετοιμασία λέτε να έκαναν πριν μπουν στην τάξη;
Διάβασα κάπου ότι «μία ώρα διδασκαλίας στην τάξη αντιστοιχεί με 4 ώρες δουλειάς σε γραφείο». Επειδή είχα και τις δύο εμπειρίες, μπορώ να καταθέσω τη δική μου άποψη: Μια χρονιά, ο προϊστάμενος του γραφείου εκπαίδευσης με απέσπασε στο γραφείο, χωρίς αίτησή μου. Λόγω γλωσσομάθειας, με ήθελε να ασχολούμαι με τις αιτήσεις των αλλοδαπών παιδιών που έρχονταν να ενταχθούν στα σχολεία της περιοχής, και που εκείνη την εποχή (1989-90) είχαν αρχίσει να πληθαίνουν. Δούλευα ωράριο δημοσίου υπαλλήλου, 7.30 με 2.30, πέντε μέρες την εβδομάδα. Ούτε εκδρομές, ούτε περίπατοι, ούτε γιορτές την προηγουμένη των εθνικών εορτών, και φυσικά ούτε 15 μέρες τα Χριστούγεννα και το Πάσχα. Στο σχολείο εκείνη την εποχή είχα 18 ώρες διδασκαλίας την εβδομάδα. Μαζί με τα κενά και τις ώρες που πρόσφερα διοικητική εργασία, ας πούμε ότι έφτανα στις 24 διδακτικές ώρες την εβδομάδα. Δηλαδή, 20 πραγματικές ώρες παρουσίας στο σχολείο, έναντι 35 στο γραφείο. Ε, μόλις τέλειωσε η χρονιά, έφυγα άρον-άρον από το γραφείο, ζήτησα να γυρίσω στο σχολείο μου. Θα μπορούσα να είχα καθίσει όσα χρόνια ήθελα, αλλά προτίμησα χίλιες φορές το «στρες» της τάξης από το κάτεργο του γραφείου.
Βέβαια, αυτοί που λένε 1 προς 4 μπορεί να εννοούν ότι η μία ώρα διδασκαλίας μεταφράζεται σε άλλες τρεις ώρες δουλειάς στο σπίτι. Αλλά ας το δούμε λογικά: κάποιος που έχει 16 ώρες τη βδομάδα μάθημα δουλεύει άλλες 48 ώρες στο σπίτι; Ε, ας μην τρελαθούμε. Ούτε οι φιλόλογοι δεν μπορούν να ισχυριστούν ότι δουλεύουν 48 ώρες τη βδομάδα στο σπίτι, διορθώνοντας τετράδια και προετοιμάζοντας το μάθημά τους. Τέλος, ας θυμηθούμε ότι μόνο το μισό ωρολόγιο πρόγραμμα κάθε σχολείου είναι τα φιλολογικά μαθήματα. Το άλλο μισό είναι όλες οι άλλες ειδικότητες καθηγητών. Ας έρθει κάποιος από τις υπόλοιπες ειδικότητες και ας μας πει με κάθε ειλικρίνεια αν μετά από 10 χρόνια υπηρεσίας διαθέτει πάνω από πέντε ώρες τη βδομάδα για να προετοιμάζει το μάθημά του.