Your slip is showing: Γλωσσικές και μεταφραστικές γκάφες (και μικρολαθάκια)

elimeli

New member
Μερικά διαμαντάκια (δείγμα 30 σελίδων περίπου) από αστυνομικό μυθιστόρημα πασίγνωστου μπεστ-σελερίστα συγγραφέα, που εκδίδει μεγάλος εκδοτικός οίκος:
Άλλος ένας δίσκος με ελαφρώς άψητα μεζεδάκια πέρασε από μπροστά τους.
Με όλο τον σεβασμό, Μάικ, είσαι αρκετά διαυγής...
Ο Άλαν δεν της έδωσε κάτι παραπάνω από ένα ανασήκωμα των ώμων κι ένα ξεφύσημα.
Ο Τ... Κ... στήριξε τις αρθρώσεις των δαχτύλων του στο τραπέζι κι έσκυψε, ρίχνοντας τη σκιά του πάνω απ' τους τρεις άντρες που κάθονταν εκεί. "Καίνε τ' αυτιά μου;" ρώτησε.
... καθώς η σιωπή παρέμενε ακλόνητη, αποφάσισε ότι δεν τον κρατούσε τίποτα εκεί.
Τα παπούτσια του ήταν μαύρα, γυαλιστερά, αγρατσούνιστα.
Η πόρτα μιας παμπ άνοιξε, αποβάλλοντας έναν πότη μες στη νύχτα.
"Μ' αρέσει να διατηρώ τον έλεγχο".
... κοίταξε μια δεξιά και μια αριστερά, προσπαθώντας να υπολογίσει το επίπεδο κινδύνου.
"Έτερον εκάτερον, ρε πούστη μου".
Όλα όσα ήξερε, όλα όσα υποπτευόταν, οδηγούσαν σε μια επικείμενη προοπτική.
 
Άσε που, αν φύγουμε από την ενεργητική φωνή (πλουτίζω), χάνουμε και τον ανυπέρβλητο παρακείμενο: πεπλούτικα. Ένα φτωχό μεσοπαθητικό πεπλούτισμαι δεν μπορεί να αναπληρώσει τέτοια απώλεια.
 

SBE

¥
Άλλος ένας δίσκος με ελαφρώς άψητα μεζεδάκια πέρασε από μπροστά τους.
Αυτό πως να ήταν άραγε στο πρωτότυπο;
Πέρα από το ότι ακούγεται σαν άρθρο στο γνωστό Νικομπλογκ.

Ο Τ... Κ... στήριξε τις αρθρώσεις των δαχτύλων του στο τραπέζι κι έσκυψε, ρίχνοντας τη σκιά του πάνω απ' τους τρεις άντρες που κάθονταν εκεί. "Καίνε τ' αυτιά μου;" ρώτησε.

Εδώ απλώς γέλασα.

"Έτερον εκάτερον, ρε πούστη μου".

Κι εδώ πως ήταν το πρωτότυπο;
 

elimeli

New member
Επανέρχομαι με νέα μεταφραστικά διαμάντια από συλλογή διηγημάτων πολύ σπουδαίου συγγραφέα, που έχει εκδώσει άλλος μεγάλος εκδοτικός οίκος. Καλή διασκέδαση.

Τα χαρίσματα των γιων μου είναι εν γένει ταπεινότερα, μπορούσαν να ξεκρίνουν το καλό άλογο, μα όχι το απαράμιλλο.
... έμεναν με τους γονείς μου στο Λος Άντζελες, όπου ο πατέρας μου εργαζόταν ως μαστροπός νέων ταλέντων για λογαριασμό ενός κινηματογραφικού στούντιο.
Δεν είναι της παρούσης να εξετάσουμε το κατά πόσον η πλειοψηφία, αν όχι το σύνολο, των "επαγγελματιών" παίδων θα έπρεπε να αποτελέσει αντικείμενο ποινικών διώξεων, οίκτου, ή ασυγκίνητης εκτέλεσης για διασάλευση της κοινής ησυχίας.
Εν τέλει το κατόρθωσα μέσω κοπιώδους κολακείας με στόχο την εύνοια του διοικητή της μονάδας μου,...
Όλες οι κλινάμαξες το 1942 διέθεταν εξαερισμό κατ' επίφασιν και μόνον, κι απ' ό,τι θυμάμαι έβριθαν από αλφαμίτες...
... συγκρατώ μονάχα δύο λεπτομέρειες: ότι είχε ένα οργανάκι που έπαιζε κυριολεκτικά πίσω απ' το σβέρκο μου, κι ότι η γυναίκα που καθόταν δεξιά μου στράφηκε προς το μέρος μου και ψιθύρισε με ενθουσιασμό κουίντας...
Δεν έχω ιδιαίτερα σαφή εικόνα ως προς το τι μεσολάβησε την επόμενη μία ώρα κι ένα τέταρτο, εξόν απ' τη θεμελιώδη αποσία εφόρμησης στο εμβατήριο του Λόενγκριν.
Σε γενικές γραμμές, ωστόσο, πολύ φοβάμαι ότι πέρασα τον περισσότερο χρόνο σε αλλεπάλληλα, αυτοπαθή νοσοκομειακά επισκεπτήρια.
Είχα μια παρατεταμένη κι άνανδρη υποψία, όση ώρα παρέμεινα συνολικά στην αίθουσα, ότι άνα πάσα στιγμή θα πάθαινα εσωτερική αιμορραγία, ή ό,τι θα 'σπαγα, το λιγότερο, κάνα παΐδι, παρά τον κορσέ από επιδέσμους που φορούσα.
... η ανύπαντρη νύφη, σκυφτή, με τους γονείς να τη φρουρούν εκατέρωθεν, οδηγήθηκε υποβασταζόμενη, κι από εκεί, με τρόπο λεπτεπίλεπτο, κατά μήκος της μεγάλης πέτρινης σκάλας ώς το πεζοδρόμιο. Κατόπιν τοποθετήθηκε με προσοχή -σχεδόν χέρι με χέρι, καταπώς φάνηκε- στην πρώτη από τις μαύρες γυαλιστερές λιμουζίνες...
Το στιγμιότυπο ήταν πολύ πιπεράτο -άξιο σκανδαλοθηρικής φυλλάδας-, κι επίσης ως είθισται στη σκανδαλοθηρία, διέθετε θίασο πολυπληθή από αυτόπτες μάρτυρες, διότι οι προσκεκλημένοι (εμού συμπεριλαμβανομένου) είχαν αρχίσει ήδη να ξεχύνονται απ' το κτήριο, καίτοι κόσμια, σε άγρυπνες, μη σου πω και γουρλομάτικες, αγέλες.
Ο ήλιος του Ιουνίου ήταν τόσο πυρωμένος κι άγριος, η μεσολάβησή του τόσο όμοια με πλήθος φωτογραφικών φλας, που η εικόνα της νύφης, καθώς κατέβαινε με τον οιονεί αναπηρικό της τρόπο τα πέτρινα σκαλιά, θόλωνε σχεδόν, στα σημεία όπου το θόλωμα ήταν ζωτικής σημασίας.
... συνειδητοποίησα με αιφνίδια αμηχανία πως ικανοποιούσα τις ανάγκες μιας, κατά κύριο λόγο, γηραιότερης, κοντύτερης, ευτραφέστερης γενιάς, και οι επιδόσεις μου ως αγκωνοπιάστη και πορτοσφαλιστή έλαβαν ένα ολωσδιόλου κίβδηλο σθένος. Άρχισα να συμπεριφέρομαι ως ένας εξόχως επιτήδειος, καθ' όλα υποχρεωτικός νεαρός γίγαντας που βήχει.
Το αυτοκίνητο είχε πάρει δυτική πορεία, καρφί, τρόπον τινά, για τον διάπλατο φούρνο του απογευματινού ουρανού.

Το αδαμαντωρυχείο επεκτείνεται και στις 196 σελίδες του βιβλίου με πλούσια κοιτάσματα.
 

drsiebenmal

HandyMod
Staff member
Να 'σαι καλά, elimeli! Γελάω μέχρι δακρύων κάνα δεκάλεπτο!

Η αγορά σε πλήρη δράση: Ό,τι πληρώνεις, τυπώνεις!
 

Palavra

Mod Almighty
Staff member
Πράγματι :)
εγώ έχω και μια άλλη απορία: ο συγγραφεύς τωόντι γράφει έτσι, πιο επίσημα; Γιατί αλλιώς, νομίζω ότι ο μεταφραστής έχει πατήσει μια από τις πιο επικίνδυνες μεταφραστικές μπανανόφλουδες: έχει ανεβάσει το ρέτζιστερ μερικές σκάλες παραπάνω από ό,τι χρειάζεται.
 

elimeli

New member
Πράγματι :)
εγώ έχω και μια άλλη απορία: ο συγγραφεύς τωόντι γράφει έτσι, πιο επίσημα; Γιατί αλλιώς, νομίζω ότι ο μεταφραστής έχει πατήσει μια από τις πιο επικίνδυνες μεταφραστικές μπανανόφλουδες: έχει ανεβάσει το ρέτζιστερ μερικές σκάλες παραπάνω από ό,τι χρειάζεται.

Όχι, ο συγγραφέας δεν γράφει έτσι, καμία σχέση. Δεν θα πω ποιος είναι, γιατί θα αποκαλυφθεί και το βιβλίο και ο μεταφραστής (πράγμα που δεν θέλω). Ωστόσο τονίζω ότι είναι από τους σπουδαιότερους συγγραφείς του 20ού αιώνα. Εντάξει, μπορεί ο μεταφραστής να είναι άσχετος ή να παίρνει ληγμένα και ο επιμελητής να πήγε στο ψυχιατρείο, αλλά είναι τεράστιες οι ευθύνες του εκδοτικού (των εκδοτικών εν γένει) που πουλάνε φύκια για μεταξωτές κορδέλες.
 

bernardina

Moderator
Αυτός που έκανε τη μετάφραση είναι φανερό ότι ξέρει ελληνικά. Επίσης όμως είναι φανερό 1) ότι δεν ξανακοίταξε ποτέ τι έγραψε -όχι επειδή δεν τον ένοιαζε αλλά επειδή δεν προλάβαινε 2) ο επιμελητής πήρε τζάμπα λεφτά 3) ο όρος "σοβαρός" εκδοτικός οίκος είναι από τους μεγαλύτερους ευφημισμούς. Και από τις μεγαλύτερες αδικίες.

ΥΓ. Εννοείται ότι όλα αυτά τα γράφω αγνοώντας παντελώς και τον μεταφραστή και τον εκδοτικό οίκο και το βιβλίο. Απλώς μιλάει η πικρή μου πείρα και ως αναγνώστριας και ως μεταφράστριας
 

Palavra

Mod Almighty
Staff member
Ελληγενή, μπορεί κανείς να μιλάει εξαιρετικά και την ξένη γλώσσα και τη μητρική του, αυτό δε σημαίνει όμως ότι είναι απαραίτητα και καλός μεταφραστής. Όταν δεν έχεις μεταφραστική εκπαίδευση, ούτε μεταφραστική εμπειρία, και έχεις και άγνοια κινδύνου, είναι εύκολο να την πατήσεις (μα αφού έτσι λέει το πρωτότυπο! Μα αφού έτσι ακούγεται καλύτερα!)
 
Εν πρώτοις δεν κυριολεκτώ, είπα απλώς ότι "αρνούμαι να το δεχτώ". Αλλά, ρε παιδιά, μερικά απ' αυτά δεν βγάζουν καν νόημα, στα ελληνικά, ή είναι πράγματα που απλώς δεν λέγονται. Ανάθεμα κι αν σημαίνει τίποτα το "αλλεπάλληλα, αυτοπαθή νοσοκομειακά επισκεπτήρια" ή το άλλο το "Είχα μια παρατεταμένη κι άνανδρη υποψία". Τι στο καλό είναι η άνανδρη και η παρατεταμένη υποψία;
 

nickel

Administrator
Staff member
Επειδή πολλοί γνωρίζουμε το βιβλίο, θα αρκεστώ να πω ότι είναι πολύ σημαντικό να καταλαβαίνει ο μεταφραστής ότι ακόμα και οι πιο δύσκολες, οι πιο στρυφνές, οι πιο περίεργες διατυπώσεις του πρωτοτύπου δεν επιτρέπεται να γίνονται γελοίες στη μετάφραση. Κάποιοι συγγραφείς και κάποια βιβλία απαιτούν πολύ περισσότερη ώρα από όση δείχνει η μετάφρασή τους.
 

Palavra

Mod Almighty
Staff member
Νομίζω πάντως ότι την αυτή σοβαρότητα θα έπρεπε να δείχνει κυρίως ο εκδότης. Τέτοιου είδους μεταφράσεις στερούν από τον αναγνώστη το πρωτότυπο.
 
Ο μεταφραστής δεν πρέπει να είναι άσχετος, στοιχηματίζω ότι δεν θα έχει πολλές παρανοήσεις, ας πούμε. Ίσως όμως αυτό είναι χειρότερο. Είχα κι εγώ συναντήσει μια παρόμοια περίπτωση (σε άλλο επίπεδο, πολύ λιγότερο εξωφρενικό). Τελικά αποφάσισα να μη γράψω στο μπλογκ (σε μερικούς έχω αφηγηθεί καναδυό μεταφραστικά στιγμιότυπα από το βιβλίο) αλλά γράφει αυτό τον μήνα η Παπαδήμα στην ARB.
 
Εν πρώτοις δεν κυριολεκτώ, είπα απλώς ότι "αρνούμαι να το δεχτώ". Αλλά, ρε παιδιά, μερικά απ' αυτά δεν βγάζουν καν νόημα, στα ελληνικά, ή είναι πράγματα που απλώς δεν λέγονται. Ανάθεμα κι αν σημαίνει τίποτα το "αλλεπάλληλα, αυτοπαθή νοσοκομειακά επισκεπτήρια" ή το άλλο το "Είχα μια παρατεταμένη κι άνανδρη υποψία". Τι στο καλό είναι η άνανδρη και η παρατεταμένη υποψία;

Γιατί, το θεμελιώδης αποσία εφόρμησης το καταλαβαίνεις;
Εμένα μου μυρίζει λίγο γκουγκλομετάφραση, γιατί βλέπω πολλές φράσεις μεταφρασμένες λέξη προς λέξη, και επίσης κανένας μεταφραστής που ξέρει τη λέξη «αυτοπαθές» δε θα τη συνδύαζε με το «νοσοκομειακό επισκεπτήριο»...
 
Μάλλον αυτά δεν τα διάβασα προσεχτικά όταν είπα ότι δεν είναι άσχετος.
 
Top