Φεστιβάλ Παρατζάνοφ στο Τριανόν. Πήγα απόψε και είδα το Χρώμα του Ροδιού (1968), πολύ ωραίο. Βοηθούσε μάλιστα το ότι πριν από την ταινία προβλήθηκε ένα ντοκιμαντέρ με τίτλο Μνήμες από Το Χρώμα του Ροδιού, ενός συνεργάτη του, που παρουσίαζε διάφορες σκηνές της κυρίως ταινίας με υπομνηματισμό, γιατί, όπως είπε, το μοντάζ της ταινίας από κάποιον άλλον πετσόκοψε την ταινία και την έκανε ακατανόητη. Ο υπομνηματισμός λοιπόν αυτός βοηθούσε μετά κατά την προβολή της κυρίως ταινίας να καταλαβαίνεις και τους συμβολισμούς. Πολύ δυνατή εικονοποιία. Δεν θα έλεγα το ίδιο για τη δεύτερη ταινία της βραδιάς, Ασίκ Κερίμπ (1988), την τελευταία του, αφιερωμένη στον Ταρκόφσκι, όπου νιώθεις την κόπωση-επανάληψη της εικονοποιίας, την αποποιητικοποίησή της και τη μετατροπή της σε μανιέρα, ταινία που όμως είχε πολύ ωραία μουσική από Αρμενία-Αζερμπαϊτζάν. Στη μέση προβλήθηκε η μικρού μήκους Ο Εξόριστος Παρατζάνωφ, του Φώτου Λαμπρινού, ο οποίος του πήρε συνέντευξη λίγο πριν από το θάνατο του σκηνοθέτη το 1990. Είχαν μάλιστα προηγηθεί τα επεισόδια στη Γεωργία τον Απρίλη του 1989 με τη ρίψη χημικών αερίων και τους 21 θανάτους πολιτών, κυρίως γυναικών, και η ταινιούλα έχει μια σεκάνς από αυτά, τραβηγμένη από δύο ερασιτέχνες, που ίσως ο ένας ήταν Καγκεμπίτης. Στην ταινιούλα αυτή ο Παρατζάνοφ αναφέρεται στη ζωή του στη φυλακή, αλλά αποφεύγει να αναφέρει τις κατηγορίες που τον έστειλαν εκεί. Το πρόγραμμα του φεστιβάλ λέει πως είχε εγκαταλείψει γυναίκα και παιδιά για να ζήσει σαν γκέι και πως του απαγγέλθηκε κατηγορία για το αδίκημα της ομοφυλοφιλίας, που το πλήρωσε με 5 χρόνια καταναγκαστικά έργα. Επίσης, κατηγορήθηκε για λαθρεμπόριο (εικόνων;) Η ταινιούλα έχει μια σεκάνς και από τη φυλακή, η οποία φυλακή είχε σλόγκαν ανάλογο με το "Η εργασία απελευθερώνει" του Άουσβιτς, καθώς και μίνι-συνέντευξη μ' έναν δεσμοφύλακα που ήταν πιο καλός με τον Παρατζάνοφ απ' ό,τι οι ποινικοί συγκρατούμενοί του, οι οποίοι κατά τον Παρατζάνοφ ευθύνονταν για το ότι έπαθε τελικά καρκίνο στα πνευμόνια, γιατί του έκαναν ένα φοβερό καψόνι μέσα σε μια παγωμένη δεξαμενή επειδή θεώρησαν εσφαλμένα μια χειραψία που του έκανε ένας επίσημος επισκέπτης της φυλακής ως απόδειξη ότι ο ίδιος ήταν χαφιές των αρχών. Ο Λαμπρινός έκανε και μια 15λεπτη ομιλία πριν από την προβολή του ντοκιμαντέρ του, στη διάρκεια της οποίας είπε ότι θεωρεί τον Παρατζάνοφ μέλος της εικαστικής πρωτοπορίας που είναι περισσότερο γνωστή από τις εκτός κινηματογράφου τέχνες και η οποία ενσωμάτωσε στοιχεία του φολκλόρ στην επώνυμη τέχνη. Είπε ότι κακώς επικράτησε (τη δεκαετία του '50 και μετά) να ονομάζεται Ρωσική αυτή η Πρωτοπορία, καθώς πολλοί επιφανείς εκπρόσωποί της (Μαλέβιτς, Ρότσενκο, Παρατζάνοφ κ.ά.) ήταν Ουκρανοί, Βαλτικοί, Αρμένηδες (ο Παρατζάνοφ [πραγματικό όνομα κατά το imdb: Παρατζανιάν]). Για την άλλη ταινία, την πρώτη του, το Σκιές των Ξεχασμένων Προγόνων, που γυρίστηκε στη Δυτική Ουκρανία με τοπικό θέμα, ο Λαμπρινός είπε ότι αποτελεί θησαυρό εθνογραφικών πληροφοριών, πλασμένων όμως σε καλλιτεχνικό έργο. Μας είπε επίσης ότι σύνδεσμός του με τον Παρατζάνοφ για την ταινιούλα ήταν ο κάλλιστος φίλος (του Λαμπρινού) και πρώην οπερατέρ του Παρατζάνοφ, Ουκρανός σκηνοθέτης Γιούρι Ιλιένκο, της γνωστής και πολύ αγαπητής σε μένα ταινίας Το Άσπρο Πουλί με το Μαύρο Σημάδι (1971), που την είχα δει στα πολύ νιάτα μου. Και το Χρώμα του Ροδιού το είχα ξαναδεί κάπου στα μέσα της δεκαετίας του '80, τότε που ο Παρατζάνοφ είχε ξεμπερδέψει με τη φυλακή και οι αρχές τού είχαν ζητήσει συγνώμη, του είχαν απονείμει μετάλλιο και τον τίτλο του Καλλιτέχνη του Λαού και είχε μπορέσει να ξαναγυρίσει ταινίες μετά από 15 χρόνια εφιάλτη, αν και τα περισσότερα σενάριά του απορρίπτονταν.
Το φεστιβάλ συνεχίζεται, και, αν σας αρέσει το ποιητικό σινεμά, μην το χάσετε.