Μετά το προηγούμενο, μετά από
αυτό κι
εκείνο το νήμα, κι επειδή το παρόν νήμα
σε δικούς του στίχους οφείλει την ύπαρξή του.
An die Nachgeborenen, Bertolt Brecht
I
Wirklich, ich lebe in finsteren Zeiten!
Das arglose Wort ist töricht. Eine glatte Stirn
Deutet auf Unempfindlichkeit hin. Der Lachende
Hat die furchtbare Nachricht
Nur noch nicht empfangen.
Was sind das für Zeiten, wo
Ein Gespräch über Bäume fast ein Verbrechen ist
Weil es ein Schweigen über so viele Untaten einschließt!
Der dort ruhig über die Straße geht
Ist wohl nicht mehr erreichbar für seine Freunde
Die in Not sind?
Es ist wahr: Ich verdiene nur noch meinen Unterhalt
Aber glaubt mir: das ist nur ein Zufall. Nichts
Von dem, was ich tue, berechtigt mich dazu, mich sattzuessen.
Zufällig bin ich verschont. (Wenn mein Glück aussetzt, bin ich verloren.)
Man sagt mir: Iß und trink du! Sei froh, daß du hast!
Aber wie kann ich essen und trinken, wenn
Ich dem Hungernden entreiße, was ich esse, und
Mein Glas Wasser einem Verdursteten fehlt?
Und doch esse und trinke ich.
Ich wäre gerne auch weise.
In den alten Büchern steht, was weise ist:
Sich aus dem Streit der Welt halten und die kurze Zeit
Ohne Furcht verbringen
Auch ohne Gewalt auskommen
Böses mit Gutem vergelten
Seine Wünsche nicht erfüllen, sondern vergessen
Gilt für weise.
Alles das kann ich nicht:
Wirklich, ich lebe in finsteren Zeiten!
II
In die Städte kam ich zur Zeit der Unordnung
Als da Hunger herrschte.
Unter die Menschen kam ich zu der Zeit des Aufruhrs
Und ich empörte mich mit ihnen.
So verging meine Zeit
Die auf Erden mir gegeben war.
Mein Essen aß ich zwischen den Schlachten
Schlafen legte ich mich unter die Mörder
Der Liebe pflegte ich achtlos
Und die Natur sah ich ohne Geduld.
So verging meine Zeit
Die auf Erden mir gegeben war.
Die Straßen führten in den Sumpf zu meiner Zeit.
Die Sprache verriet mich dem Schlächter.
Ich vermochte nur wenig. Aber die Herrschenden
Saßen ohne mich sicherer, das hoffte ich.
So verging meine Zeit
Die auf Erden mir gegeben war.
Die Kräfte waren gering. Das Ziel
Lag in großer Ferne
Es war deutlich sichtbar, wenn auch für mich
Kaum zu erreichen.
So verging meine Zeit
Die auf Erden mir gegeben war.
III
Ihr, die ihr auftauchen werdet aus der Flut
In der wir untergegangen sind
Gedenkt
Wenn ihr von unseren Schwächen sprecht
Auch der finsteren Zeit
Der ihr entronnen seid.
Gingen wir doch, öfter als die Schuhe die Länder wechselnd
Durch die Kriege der Klassen, verzweifelt
Wenn da nur Unrecht war und keine Empörung.
Dabei wissen wir doch:
Auch der Hass gegen die Niedrigkeit
Verzerrt die Züge.
Auch der Zorn über das Unrecht
Macht die Stimme heiser. Ach, wir
Die wir den Boden bereiten wollten für Freundlichkeit
Konnten selber nicht freundlich sein.
Ihr aber, wenn es soweit sein wird
Dass der Mensch dem Menschen ein Helfer ist
Gedenkt unsrer
Mit Nachsicht.
An die Nachgeborenen - Ernst Busch
Στους μεταγενέστερους
Μετάφραση: Τίτος Πατρίκιος
1.
Αλήθεια, σε μαύρα χρόνια ζω!
Τα λόγια που δεν κεντρίζουν είναι σημάδι χαζομάρας. Ένα λείο μέτωπο,
αναισθησίας. Εκείνος που γελάει
δεν έχει μάθει ακόμα
τις τρομερές ειδήσεις.
Μα τι καιροί λοιπόν ετούτοι
που είν’ έγκλημα σχεδόν όταν μιλάς για δέντρα
γιατί έτσι παρασιωπάς χιλιάδες κακουργήματα!
Αυτός εκεί που διασχίζει ήρεμα το δρόμο
ξέκοψε πια ολότελα απ’ τους φίλους του
που βρίσκονται σ’ ανάγκη.
Είναι σωστό: το ψωμί μου ακόμα κερδίζω.
Όμως πιστέψτε με: Είναι εντελώς τυχαίο.
Έχω γλιτώσει κατά σύμπτωση. (Λίγο η τύχη να μ’ αφήσει, χάθηκα)
Μου λένε: Φάε και πιες! Να ‘σαι ευχαριστημένος που έχεις!
Μα πως να φάω και να πιω
όταν το φαγητό μου τ’ αρπάζω από τον πεινασμένο.
Όταν κάποιος διψάει για το ποτήρι το νερό που έχω;
Κι ωστόσο, τρώω και πίνω.
Θα ‘θελα ακόμα να ‘μουνα σοφός.
Τ’ αρχαία βιβλία λένε τι είναι η σοφία:
Μακριά να μένεις απ’ τις επίγειες συγκρούσεις
και δίχως φόβο τη λιγοστή ζωή σου να περνάς.
Θεωρούν σοφό ακόμα το δρόμο σου να τραβάς
αποφεύγοντας τη βία.
Στο κακό ν’ ανταποδίνεις το καλό.
Να μη χορταίνεις τις επιθυμίες σου, αλλά να τις ξεχνάς.
Μου είναι αδύνατο να πράξω όλα τούτα:
Αλήθεια, σε μαύρα χρόνια ζω!
2.
Ήρθα στις πόλεις την εποχή της αναστάτωσης
όταν εκεί βασίλευε η πείνα
Ήρθα μες στους ανθρώπους την εποχή της ανταρσίας
Και ξεσηκώθηκα μαζί τους.
Έτσι κύλησε ο χρόνος
που πάνω στη γη μου δόθηκε.
Το ψωμί μου το ‘τρωγα ανάμεσα στις μάχες.
Για να κοιμηθώ πλάγιαζα ανάμεσα στους δολοφόνους.
Αφρόντιστα δινόμουνα στον έρωτα.
Κι αντίκριζα τη φύση δίχως υπομονή.
Έτσι κύλησε ο χρόνος
που πάνω στη γη μου δόθηκε.
Στον καιρό μου οι δρόμοι φέρνανε στη λάσπη.
Η μιλιά μου με κατέδιδε στο δήμιο.
Λίγα περνούσαν απ’ το χέρι μου. Όμως αν δεν υπήρχα
Οι αφέντες θα στέκονταν πιο σίγουρα, αυτό έλπιζα τουλάχιστον.
Έτσι κύλησε ο χρόνος
Που πάνω στη γη μου δόθηκε.
Οι δυνάμεις ήτανε μετρημένες. Ο στόχος
Βρισκότανε πολύ μακριά.
Φαινόταν ολοκάθαρα, αν και για μένα
Ήταν σχεδόν απρόσιτος.
Έτσι κύλησε ο χρόνος
Που πάνω στη γη μου δόθηκε.
3.
Εσείς, που θ’ αναδυθείτε μέσ’ απ’ τον κατακλυσμό
που εμάς μας έπνιξε,
όταν για τις αδυναμίες μας μιλάτε
σκεφτείτε
και τα μαύρα χρόνια που εσείς γλιτώσατε.
Εμείς περνάγαμε, αλλάζοντας χώρες πιο συχνά από παπούτσια.
Μέσα από ταξικούς πολέμους, απελπισμένοι
σα βλέπαμε την αδικία να κυριαρχεί και να μην υπάρχει εξέγερση.
Κι όμως το ξέραμε!
Ακόμα και το μίσος ενάντια στην ευτέλεια
παραμορφώνει τα χαρακτηριστικά.
Ακόμα κι η οργή ενάντια στην αδικία
βραχνιάζει τη φωνή. Αλίμονο, εμείς
που θέλαμε να ετοιμάσουμε το δρόμο στη φιλία
Δεν καταφέραμε να’ μαστε φίλοι ανάμεσά μας.
Όμως εσείς, όταν θα ‘ρθει ο καιρός
ο άνθρωπος να βοηθάει τον άνθρωπο
να μας θυμάστε
με κάποιαν επιείκεια.
Μουσική: Σταμάτης Σπανουδάκης - "Νύφες"
To Posterity
translated by H. R. Hays
1.
Indeed I live in the dark ages!
A guileless word is an absurdity. A smooth forehead betokens
A hard heart. He who laughs
Has not yet heard
The terrible tidings.
Ah, what an age it is
When to speak of trees is almost a crime
For it is a kind of silence about injustice!
And he who walks calmly across the street,
Is he not out of reach of his friends
In trouble?
It is true: I earn my living
But, believe me, it is only an accident.
Nothing that I do entitles me to eat my fill.
By chance I was spared. (If my luck leaves me
I am lost.)
They tell me: eat and drink. Be glad you have it!
But how can I eat and drink
When my food is snatched from the hungry
And my glass of water belongs to the thirsty?
And yet I eat and drink.
I would gladly be wise.
The old books tell us what wisdom is:
Avoid the strife of the world
Live out your little time
Fearing no one
Using no violence
Returning good for evil --
Not fulfillment of desire but forgetfulness
Passes for wisdom.
I can do none of this:
Indeed I live in the dark ages!
2.
I came to the cities in a time of disorder
When hunger ruled.
I came among men in a time of uprising
And I revolted with them.
So the time passed away
Which on earth was given me.
I ate my food between massacres.
The shadow of murder lay upon my sleep.
And when I loved, I loved with indifference.
I looked upon nature with impatience.
So the time passed away
Which on earth was given me.
In my time streets led to the quicksand.
Speech betrayed me to the slaughterer.
There was little I could do. But without me
The rulers would have been more secure. This was my hope.
So the time passed away
Which on earth was given me.
3.
You, who shall emerge from the flood
In which we are sinking,
Think --
When you speak of our weaknesses,
Also of the dark time
That brought them forth.
For we went, changing our country more often than our shoes.
In the class war, despairing
When there was only injustice and no resistance.
For we knew only too well:
Even the hatred of squalor
Makes the brow grow stern.
Even anger against injustice
Makes the voice grow harsh. Alas, we
Who wished to lay the foundations of kindness
Could not ourselves be kind.
But you, when at last it comes to pass
That man can help his fellow man,
Do no judge us
Too harshly.
To Posterity
Translated by Scott Horton (
http://harpers.org/archive/2008/01/hbc-90002129)
–Bertolt Brecht, An die Nachgeborenen first published in Svendborger Gedichte (1939) in: Gesammelte Werke, vol. 4, pp. 722-25 (1967)
I
Truly, I live in dark times!
An artless word is foolish. A smooth forehead
Points to insensitivity. He who laughs
Has not yet received
The terrible news.
What times are these, in which
A conversation about trees is almost a crime
For in doing so we maintain our silence about so much wrongdoing!
And he who walks quietly across the street,
Passes out of the reach of his friends
Who are in danger?
It is true: I work for a living
But, believe me, that is a coincidence. Nothing
That I do gives me the right to eat my fill.
By chance I have been spared. (If my luck does not hold, I am lost.)
They tell me: eat and drink. Be glad to be among the haves!
But how can I eat and drink
When I take what I eat from the starving
And those who thirst do not have my glass of water?
And yet I eat and drink.
I would happily be wise.
The old books teach us what wisdom is:
To retreat from the strife of the world
To live out the brief time that is your lot
Without fear
To make your way without violence
To repay evil with good –
The wise do not seek to satisfy their desires,
But to forget them.
But I cannot heed this:
Truly I live in dark times!
II
I came into the cities in a time of disorder
As hunger reigned.
I came among men in a time of turmoil
And I rose up with them.
And so passed
The time given to me on earth.
I ate my food between slaughters.
I laid down to sleep among murderers.
I tended to love with abandon.
I looked upon nature with impatience.
And so passed
The time given to me on earth.
In my time streets led into a swamp.
My language betrayed me to the slaughterer.
There was little I could do. But without me
The rulers sat more securely, or so I hoped.
And so passed
The time given to me on earth.
The powers were so limited. The goal
Lay far in the distance
It could clearly be seen although even I
Could hardly hope to reach it.
And so passed
The time given to me on earth.
III
You, who shall resurface following the flood
In which we have perished,
Contemplate –
When you speak of our weaknesses,
Also the dark time
That you have escaped.
For we went forth, changing our country more frequently than our shoes
Through the class warfare, despairing
That there was only injustice and no outrage.
And yet we knew:
Even the hatred of squalor
Distorts one’s features.
Even anger against injustice
Makes the voice grow hoarse. We
Who wished to lay the foundation for gentleness
Could not ourselves be gentle.
But you, when at last the time comes
That man can aid his fellow man,
Should think upon us
With leniency.
«ALS NASCUTS DESPRÉS»
Versió catalana de Feliu Formosa (
http://vimeo.com/2218094)
I
Certament, visc en uns temps molt foscos!
La paraula innocent és insensata. Un front net
Demostra insensibilitat. Aquell que riu
No ha sabut encara
La terrible notícia.
Quina mena de temps, en els quals
Parlar d'arbres és gairebé un crim
Perquè implica silenci sobre tants delictes!
Aquell que camina tranquil pel carrer
Potser és inaccessible als seus amics.
Que es troben en dificultats.
És cert: la vida encara me la guanyo.
Però creieu-me: és només per atzar. Res
Del que faig no em dóna dret a menjar fins a atipar-me.
Casualment me n'he sortit (però si la sort em deixa estic Perdut).
Em diuen: menja i beu! Alegra't de tenir-ne!
Però ¿com puc menjar i beure
Si tot allò que menjo ho prenc al qui passa fam i
El meu vas d'aigua manca al qui té set?
I en canvi menjo i bec.
També em plauria de ser savi,
Els llibres antics diuen allò que és savi:
0 apartar-se de les lluites del món, i el temps escàs
Passar-lo sense por.
Defugir així mateix la violència
Pagar amb bé el mal que ens fan
No satisfer el desig, sinó oblidar
Es considera obrar amb saviesa.
Però jo no puc fer res de tot això:
Certament, visc en uns temps molt foscos!
II
Vaig arribar a les ciutats a l'hora del desordre
Quan regnava la fam.
Vaig arribar entre els homes a l'hora de la revolta
I em vaig revoltar amb ells.
Així va passar el temps
Que em va ser donat a la terra.
Menjava entre batalla i batalla
I m'ajeia a dormir entre els assassins.
Feia l'amor distret
I mirava la natura amb impaciència.
Així va passar el temps
Que em va ser donat a la terra.
Al meu temps els camins conduïen al llot
La parla em delatava els botxins.
Jo poc podia fer-hi. Però els qui governaven
Se sentien més segurs sense mi. Jo m'ho pensava.
Així va passar el temps
Que em va ser donat a la terra.
Les forces eren poques, la fita
Molt distant
Perfectactament visible, bé que difícilment
Jo pogués assolir-la.
Així va passa el temps
Que em va ser donat a la terra.
III
Vosaltres, els qui emergireu de la inundació
On hem sucumbit
Recordeu
En parlar de les nostres febleses
També aquests foscos temps
De què us heu escapat.
Perquè hem passat, canviant més sovint de país que de sabates
Per la guerra de les classes, desesperats
Quan no hi havia res més que injustícia i cap revolta.
Malgrat tot, ho sabem:
També l'odi contra la baixesa
Endureix les faccions.
També la ràbia contra la injustícia
Fa més ronca la veu. Ai! Nosaltres
Que volíem preparar el terreny per a l'amabilitat
No vam poder ser amables.
Però vosaltres, quan haurà arribat l'hora
Que l'home esdevindrà un ajut de l'home,
Recordeu-nos
Amb indulgència.