Η σωστή χρήση του κόμματος

daeman

Administrator
Staff member
Πολύ ωραίο παράδειγμα. Ακόμα πιο ενδιαφέρον θα ήταν να υποθέσουμε ότι δεν έχουμε στη διάθεσή μας παρενθέσεις ή παύλες, παρά μόνο κόμμα. Θα το βάζαμε; Εγώ κατηγορηματικά όχι, για τον απλούστατο (και υπερισχύοντα) λόγο ότι θα δυσκόλευε να κατανοηθεί η δόμηση της περιόδου, άρα και το συνολικό νόημα. Μόνο αν είχαμε μακρινάρια μέσα σε περιόδους-μαμούθ θα το συζητούσα.

+1. Θα έκοβε στα δύο την ενιαία παρενθετική δευτερεύουσα, κάνοντας τον αναγνώστη να κοντοσταθεί λίγο.
 
Ίσως είναι δική μου παραξενιά, αλλά πριν διαβαστεί όλη η πρόταση, αν δεν μπει το κόμμα, δεν μοιάζει με αιτιολογική; Δείτε το έτσι:

Και ενώ όλα ήταν ευχάριστα για τον Ολυμπιακό αφού έδειχνε πως είχε βρει ρυθμό.
 

nickel

Administrator
Staff member
Το παραπάνω δεν στέκει (αφού έβαλες τελεία). Εννοείς:
Και όλα ήταν ευχάριστα για τον Ολυμπιακό αφού έδειχνε πως είχε βρει ρυθμό.
Η δευτερεύουσα με το αφού είναι αιτιολογική· δεν την είχα σκεφτεί καν σαν χρονική.
 
Συγγνώμη, δεν ήμουν σαφής. Στέκει έτσι:

Τελικά ο Ολυμπιακός την πάτησε στο τελευταίο λεπτό· κρίμα. Και ενώ όλα ήταν ευχάριστα για τον Ολυμπιακό αφού έδειχνε πως είχε βρει ρυθμό.

Περιττό να σημειώσω ότι εδώ το ενώ είναι χρονικός σύνδεσμος. Οκ, μπορεί να το τραβάω λίγο. Το ομολογώ πως όλα αυτά τα κάνω γιατί είμαι κομματόσκυλο.
 

nickel

Administrator
Staff member
Ζητάς να δοθεί μια λογική απάντηση σε μια πρόταση που δεν στέκει και πολύ καλά. Θα ξεκινούσα ξαναγράφοντας την πρόταση, για να προβληματιστώ για τη στίξη σε σχέση με κάτι που θα ήταν πιθανό να γράψω κι εγώ.
 

nickel

Administrator
Staff member
Λένε ότι ένα λάθος κόμμα μπορεί να σου χαλάσει τη σύνταξη, αλλά και χωρίς κόμματα...



Από:
http://www.lifo.gr/team/bitsandpieces/29048
 

Thanasis_P

New member
Παρόλο που οι παραπάνω παρατηρήσεις με έχουν καλύψει, μπήκα στο νήμα για να προσθέσω κάτι ελαφρύ, δείχνοντας παράλληλα ότι το κόμμα μερικές φορές είναι απαραίτητο:
"Αν ο άνδρας ήξερε πραγματικά την αξία που έχει η γυναίκα θα πήγαινε στα τέσσερα"
Βάλτε το κόμμα όπου προαιρείσθε. ;)
 
Ένα είναι το κόμμα:
"Αν ο άνδρας ήξερε πραγματικά την αξία που έχει, η γυναίκα θα πήγαινε στα τέσσερα"
 

nickel

Administrator
Staff member
Στα κόμματα που μπορούν να σου χαλάσουν τη σύνταξη με την απουσία τους, θα προσθέσω άλλη μια παρεξηγήσιμη περίπτωση παράλειψης του κόμματος της κλητικής προσφώνησης εκτός από το «Βαράτε βιολιτζήδες», που χωρίς το κόμμα θυμίζει «Μη βαράτε τον αγγελιοφόρο» ή «Μην πυροβολείτε τον πιανίστα, προτιμήστε τον βιολιτζή»: είναι το «Easy, tiger», που, όταν γίνεται «Easy tiger», αντί για «Σιγά, ρε μεγάλε», καταντά κάτι σαν paper tiger ή roaring mouse — η εύκολη τίγρη και το ποντίκι που βρυχάται.

Παρέμπ, έχει πλάκα εδώ η σύνδεση με τον Tiger Woods:
http://www.urbandictionary.com/define.php?term=easy, Tiger
 

nickel

Administrator
Staff member
Όταν πήγαινα στο σχολείο, υπήρχε κανόνας που έλεγε ότι βάζουμε πάντα κόμμα πριν από το αναφορικό που. Τη λογική διαφορά ανάμεσα σε περιοριστικές αναφορικές προτάσεις και μη περιοριστικές την πρωτοάκουσα στα αγγλικά (restrictive vs non-restrictive relative clauses, βλ. restrictiveness στη Wikipedia) και αρκετά αργότερα άρχισε να γίνεται η διάκριση στα ελληνικά.
Είχα κάνει πιο πάνω αναφορά στα κόμματα που βάζουμε για να χωρίσουμε τις μη περιοριστικές αναφορικές προτάσεις. Είδα μια σχετική περίπτωση σε άρθρο του Μπουκάλα και αναρωτήθηκα κατά πόσο η νέα γραμματική ξεκαθαρίζει αυτό το θέμα. Το ξεκαθαρίζει. Στις αναφορικές προτάσεις (σ. 151) διαβάζω:

Οι προτάσεις που αναφέρονται σε κάποιον όρο (συνήθως ουσιαστικό) της κύριας πρότασης ονομάζονται επιθετικέςεξαρτημένες) αναφορικές προτάσεις. Εισάγονται με τις αναφορικές αντωνυμίες ο οποίος, η οποία, το οποίο και που και λειτουργούν ως επιθετικοί προσδιορισμοί. Διακρίνονται ως προς τη σχέση τους με τον προσδιοριζόμενο όρο σε περιοριστικέςπροσδιοριστικές) και σε μη περιοριστικές (ή προσθετικές ή πλεοναστικές). Οι περιοριστικές εξειδικεύουν περισσότερο τον όρο αναφοράς, αφού περιέχουν μια πληροφορία απαραίτητη για τον ακριβή προσδιορισμό αυτού στο οποίο αναφέρονται, ενώ οι μη περιοριστικές δίνουν μια πρόσθετη πληροφορία στον όρο αναφοράς, η οποία δεν είναι απαραίτητη για τον ακριβή προσδιορισμό του, π.χ. Το σχολικό βιβλίο της Γεωγραφίας που διαβάζω δεν το καταλαβαίνω (περιοριστική). Το σχολικό βιβλίο της Γεωγραφίας, που έγραψε η Αρβανίτη, δεν το καταλαβαίνω (μη περιοριστική). Οι μη περιοριστικές αναφορικές προτάσεις μπαίνουν στον γραπτό λόγο ανάμεσα σε κόμματα, ενώ οι περιοριστικές δεν μπαίνουν.

Τα πολύ έντονα, δικά μου.

Ας δούμε τώρα την πρόταση στο κείμενο του Μπουκάλα της 4/8/12:
Όπως διάβαζα στο «Εθνος», τον Ελληνοαμερικανό ξιφομάχο τον πλησίασε η ελληνική ομοσπονδία, πλην «δεν θέλησε να επαναπατριστεί, ούτε καταδέχτηκε καν να το συζητήσει». Αποδέχθηκε το «συμβεβηκός» όπως τόσοι άλλοι. Ούτε αρνησίπατρις είναι ούτε προδότης. Και επειδή η Ιστορία δεν παύει να στήνει παγίδες, ο χρυσαυγίτης βουλευτής, που τάσσεται υπέρ της απέλασης όλων των ξένων, είναι παντρεμένος με ξένη.
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_columns_2_04/08/2012_491269

Είναι σωστά τα κόμματα εκεί ή όχι; Δεν μπορείτε να το ξέρετε αν δεν διαβάσετε το άρθρο (ή μπλαβίσετε το υπόλοιπο κείμενο εδώ, για την απάντηση και την εξήγηση).

Είναι σωστά τα κόμματα γιατί υπάρχει ήδη αναφορά στον χρυσαυγίτη βουλευτή στην προηγούμενη παράγραφο. Επιπλέον, πόσο προσδιοριστική μπορεί να είναι η αναφορική πρόταση «που τάσσεται υπέρ της απέλασης όλων των ξένων» όταν όλοι οι χρυσαυγίτες τάσσονται υπέρ της απέλασης όλων των ξένων (εκτός από τους συγγενείς εξ αγχιστείας, φαντάζομαι).
 
Last edited:

nickel

Administrator
Staff member
Οι προσεκτικοί εξακολουθούν να χωρίζουν την κλητική προσφώνηση με κόμμα.

Tempted, Angela?

Ξέρει άλλωστε ο συντάκτης ή ο τιτλατζής του Economist ότι η φράση χωρίς το κόμμα θα σήμαινε κάτι διαφορετικό.


 

nickel

Administrator
Staff member
Αλλά υπάρχει και η υπερδιόρθωση στα κόμματα (που βάζουμε στη στίξη, όχι στη Βουλή). Εδώ ο τιτλατζής της Καθημερινής είχε ακούσει για την κλητική προσφώνηση και έβαλε κόμμα πριν από το «κύριε Φώτη Κουβέλη». Μόνο που ο τίτλος είναι ολόκληρος μια προσφώνηση και το «Αγαπητέ» προσδιορίζει την υπόλοιπη προσφώνηση:

Αγαπητέ, κύριε Φώτη Κουβέλη
 

drazen

New member
(...) Ας δούμε τώρα την πρόταση στο κείμενο του Μπουκάλα της 4/8/12:
Όπως διάβαζα στο «Εθνος», τον Ελληνοαμερικανό ξιφομάχο τον πλησίασε η ελληνική ομοσπονδία, πλην «δεν θέλησε να επαναπατριστεί, ούτε καταδέχτηκε καν να το συζητήσει». Αποδέχθηκε το «συμβεβηκός» όπως τόσοι άλλοι. Ούτε αρνησίπατρις είναι ούτε προδότης. Και επειδή η Ιστορία δεν παύει να στήνει παγίδες, ο χρυσαυγίτης βουλευτής, που τάσσεται υπέρ της απέλασης όλων των ξένων, είναι παντρεμένος με ξένη.
http://www.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathpolitics_1_04/08/2012_455438

Και, επειδή η Ιστορία δεν παύει να στήνει παγίδες, ο χρυσαυγίτης βουλευτής, που τάσσεται υπέρ της απέλασης όλων των ξένων, είναι παντρεμένος με ξένη.
Ως εξαρτημένος χρήστης κόμματος, θα έκανα χρήση μετά το -μεταβατικό- "και", επειδή δεν το νιώθω συμπλεκτικό, πάει να πει συνδεδεμένο με την αιτιολογική πρόταση, αλλά ισοδύναμο με κάτι σαν "επιπρόσθετα", "για το ειρωνικό της υπόθεσης", "προς επίρρωση" (αλήθεια, θα γράφατε "και καθώς η Ιστορία..."; ). Τα κόμματα στην αναφορική είναι χρήσιμα, για να δείξουν την επιρρηματική (εναντιωματική) χροιά που, κατά πάσα πιθανότητα, έχει.
 

nickel

Administrator
Staff member
Και, επειδή η Ιστορία δεν παύει να στήνει παγίδες, ο χρυσαυγίτης βουλευτής, που τάσσεται υπέρ της απέλασης όλων των ξένων, είναι παντρεμένος με ξένη.
Καλησπέρα. Το κόμμα που πρόσθεσες, καλώς το πρόσθεσες. Έπρεπε να μπει ακόμα κι αν είχες άλλη λέξη στη θέση τού και, π.χ. ωστόσο, λοιπόν, να — αρκεί η λέξη αυτή να ανήκει στην κύρια πρόταση («ο χρυσαυγίτης βουλευτής είναι παντρεμένος με ξένη»). Με αυτόν τον τρόπο η δευτερεύουσα («επειδή ... παγίδες») μπαίνει σωστά ανάμεσα σε δύο κόμματα.

Έχω παρατηρήσει ότι το συγκεκριμένο κόμμα (Και κόμμα δευτερεύουσα κόμμα κύρια) είναι από εκείνα που συνήθως βαριόμαστε να βάλουμε.
 
Έχω παρατηρήσει ότι το συγκεκριμένο κόμμα (Και κόμμα δευτερεύουσα κόμμα κύρια) είναι από εκείνα που συνήθως βαριόμαστε να βάλουμε.

Βαριόμαστε ή φοβόμαστε;
 
Εγώ μιλάω για τους άλλους. Μερικές φορές βαριέμαι να βάλω κόμματα, αλλά στο σύνολο των γραπτών μου, αυτό που μου παίρνει τον περισσότερο χρόνο είναι να αποφασίσω αν πρέπει να βάλω περισσότερα ή λιγότερα κόμματα.
 

Earion

Moderator
Staff member
Νά ένα θέμα από κείνα που πρέπει κατά τη γνώμη μου να συζητιόνται χωρίς προσκόλληση στα τυπικά. Ναι, αν θέλει να είναι κανείς ακριβής μέχρι κεραίας, η αιτιολογική πρόταση, ως δευτερεύουσα πρόταση, οφείλει να απομονωθεί με αμφίπλευρη προστασία και να ξεχωρίσει από την κύρια. Αναρωτιέμαι όμως πόσο μεγάλη διαφορά να κάνει τάχα εκείνο το κόμμα, ή η έλλειψή του, στην αρχή αρχή της πρότασης. Υπάρχει κίνδυνος παρανάγνωσης; Εγώ δεν νομίζω. Γι' αυτό και δεν θα έβαζα κόμμα. Όχι με φανατισμό, όχι κινούμενος από κάποια 'άποψη", απλώς μ' ένα "δεν πειράζει". Άλλωστε σας έχω ομολογήσει ότι τα πολλά κόμματα με βαραίνουν. (Τα σημεία στίξης εννοώ :whistle:).

Από την άλλη, γιατί να δώσουμε τέτοια μεγάλη βαρύτητα σ' αυτό το "και"; Έχει άραγε τόσο διακριτό χαρακτήρα ώστε να χρειάζεται να το βαφτίσουμε; Μεταβατικό; Τι θα πει μεταβατικό; Αναγνωρίζει η γραμματική της νεοελληνικής μεταβατικά μόρια; Από πότε; Και πώς τα αντιμετωπίζει; Μήπως σπεύδουμε να ονοματίσουμε συντακτικά φαινόμενα υπό την επίδραση της αγγλικής;
 
Από την άλλη, γιατί να δώσουμε τέτοια μεγάλη βαρύτητα σ' αυτό το "και"; Έχει άραγε τόσο διακριτό χαρακτήρα ώστε να χρειάζεται να το βαφτίσουμε; Μεταβατικό; Τι θα πει μεταβατικό; Αναγνωρίζει η γραμματική της νεοελληνικής μεταβατικά μόρια; Από πότε; Και πώς τα αντιμετωπίζει; Μήπως σπεύδουμε να ονοματίσουμε συντακτικά φαινόμενα υπό την επίδραση της αγγλικής;

Έτσι κι αλλιώς η γραμματική, το συντακτικό, ακόμα και οι κανόνες ορθογραφίας είναι περιγραφή της γλώσσας. Μπορείς να φτιάξεις αμέτρητους όρους ή να περιορίσεις αφάνταστα την γλωσσική ορολογία στα τελείως βασικά. Για την γλώσσα δεν θα αλλάξει τίποτα απολύτως.
 
Top