Νομίζω ότι θα είχαμε αποφύγει τέσσερις σελίδες συζητήσεις άσκοπες αν είχαμε ξεκαθαρίσει από την αρχή ότι συγκρίνουμε μόνο όμοια: ίδια εργασία. Δεν μπορείς να συγκρίνεις ανόμοια. Και ναι, στα ανόμοια μπορεί ο μαθηματικός με τα πολλά πτυχία και τη φοβερή παραγωγικότητα να είναι καθηγητής σε γυμνάσιο ή μπορεί να είναι ψιλοτεμπελάκος ανώτατο στέλεχος τράπεζας. Οι μισθοί δεν είναι οι ίδιοι και στις δύο θέσεις. Ή μπορεί να αφήσει τα μαθηματικά και να γίνει σουξεδιάρης τραγουδιστής για νιάνιαρα, να φρίττουν οι μεγάλοι, και να βγάζει ακόμα περισσότερα κι από το δάσκαλο κι από τον τραπεζικό. Ή πορνοστάρ. Ή φαροφύλακας. Ή μάγειρας στις φυλακές.
Οπότε, οι μισθοί καθορίζονται πρώτα και κύρια από το αντικείμενο της εργασίας.
Για το ίδιο αντικείμενο σε κάθε εργασία υπάρχει ένα εύρος απαιτήσεων της δουλειάς και ιδανικά όλοι οι εργαζόμενοι βρίσκονται μέσα σε αυτό. Αν κάποιος είναι πιο κάτω, η τακτική είναι ότι αναζητούμε τα αίτια και προσπαθούμε να τα διορθώσουμε. Αν δεν υπάρχει διόρθωση, υπάρχει και η απόλυση ή η μετακίνηση σε άλλη δουλειά. Αν είναι πιο πάνω, συστηματικά κι όχι κατά σύμπτωση, τότε τον προάγουμε στην επόμενη θέση ή του δίνουμε αύξηση κλπ. Θεωρητικά επομένως το σύστημα αυτορρυθμίζεται και ισορροπεί.
Το δημόσιο, όπως και οι πολύ μεγάλες επιχειρήσεις χιλιάδων υπαλλήλων, πάντα έχει προσωπικό που ξεφεύγει από αυτή την ισορροπία, λόγω του τεράστιου μεγέθους του. Ό,τι και να κάνουμε δεν πρόκειται να αποφύγουμε το πρόβλημα, μπορούμε μόνο να το διορθώσουμε λίγο.
Και παρεμπιπτόντως, πιο παραγωγικός είναι ο γιατρός που κάνει δέκα εγχειρήσεις τη μέρα, παρά αυτός που κάνει πέντε. Αν όμως ο πρώτος είναι τσαπατσούλης και κάνει τα απολύτως ελάχιστα για να μην πεθάνει ο ασθενής, πόσο μετράνε οι στατιστικές ότι είναι στην ευθύνη του, ενώ ο άλλος βελτιώνει την υγεία των ασθενών για πάντα;
Επομένως η συζήτησή μας δεν είναι αν ο Χ ή ο Υ πληρώνονται δυσανάλογα για την παραγωγικότητά τους, αλλά αν συνολικά στην Ελλάδα όλοι πληρώνονται υπερβολικά για την παραγωγικότητά τους. Η γρήγορη απάντηση των περισσότερων θα είναι ναι, γιατί έτσι μας λένε, όμως η γρήγορη απάντηση είναι συνήθως λανθασμένη, ειδικά όταν δεν αναφέρεται σε βιομηχανική παραγωγή αλλά σε πιο φλού πράγματα. Κι αυτό δεν το λέω εγώ, υπάρχει μπόλικη βιβλιογραφία, αλλά για συντομία
ολίγη Βίκι.
Ο ιδιωτικός τομέας στην Ελλάδα, όπως τον έχω δει μέσα από αφηγήσεις συναδέρφων και φίλων, είναι το βασίλειο της ασυδοσίας, όπου οι υπάλληλοι πληρώνονται περιστασιακά, τα ωράρια δεν εφαρμόζονται, οι εργοδότες κλέβουν του υπαλλήλους, οι υπάλληλοι κλέβουν τους συναδέρφους τους κλπ. Κι όλα αυτά ενώ υπάρχει νομοθεσία που εξασφαλίζει τα βασικά δικαιώματα των εργαζομένων.
Φυσικό είναι με βάση αυτή την εμπειρία να ακούει ο άλλος «να καταργήσουμε δικαιώματα» και να τρομάζει. Γιατί σου λέει τί άλλο θα κάνουν πια;