Εκλογές ή μπάνιο;
- Thread starter Elsa
- Start date
@ Costas: Μα γι' αυτό μίλησα και για το επίθετο "σύγχρονος" που μπαίνει μπροστά, σαν ένδειξη ότι πρόκειται ακριβώς για μεταφορά (και όχι βέβαια σαν σκόπιμη προσθήκη για να ξεμπερδεύουμε). Μπορεί να διαφωνείς με την επιλογή να γίνει αυτή κι όχι μια άλλη μεταφορά, να τη χαρακτηρίσεις μελοδραματική κλπ. όπως και κάνεις, αλλά η λέξη παραμένει κατά τη γνώμη μου σωστή σε συγκεκριμένα συγκείμενα.
Εκτός αυτού, δεν πρόκειται για ελληνική πρωτοτυπία. Εδώ π.χ., στο περιοδικό red pepper, μιλάει επίσης για ανθρώπους που πλήρωσαν για να πάνε στο ΗΒ αλλά στο τέλος κατάντησαν 'δούλοι'. Eδώ επίσης μιλάει για παρομοίωση της δουλείας με τη μισθωτή εργασία (Κι εδώ θα μπορούσε να πει κανείς: πώς μπορεί να είσαι δούλος αφού παίρνεις μισθό; Γίνεται, γιατί πρόκειται για μεταφορά.)
Και για να το πω μ' ένα παράδειγμα:
Με ποια κριτήρια ο χασάπης (μτφ.-π.χ. Χασάπης των Βαλκανίων) παρομοιάζεται με τον κανονικό χασάπη και αυτό είναι μεταφορά, ενώ ο (σύγχρονος) δουλέμπορος όταν παρομοιάζεται με τον παλιό κλασικό δουλέμπορο είναι ανακρίβεια;
Εκτός αυτού, δεν πρόκειται για ελληνική πρωτοτυπία. Εδώ π.χ., στο περιοδικό red pepper, μιλάει επίσης για ανθρώπους που πλήρωσαν για να πάνε στο ΗΒ αλλά στο τέλος κατάντησαν 'δούλοι'. Eδώ επίσης μιλάει για παρομοίωση της δουλείας με τη μισθωτή εργασία (Κι εδώ θα μπορούσε να πει κανείς: πώς μπορεί να είσαι δούλος αφού παίρνεις μισθό; Γίνεται, γιατί πρόκειται για μεταφορά.)
Και για να το πω μ' ένα παράδειγμα:
Με ποια κριτήρια ο χασάπης (μτφ.-π.χ. Χασάπης των Βαλκανίων) παρομοιάζεται με τον κανονικό χασάπη και αυτό είναι μεταφορά, ενώ ο (σύγχρονος) δουλέμπορος όταν παρομοιάζεται με τον παλιό κλασικό δουλέμπορο είναι ανακρίβεια;
Για να το λες κάτι θα ξέρεις. Πάντως εμένα τα ξαδέλφια μου, μετά από μια ολόκληρη ζωή στην καρδιά του Αγ. Παντελεήμονα, σηκώθηκαν κι έφυγαν, μετοίκησαν, μετανάστευσαν γι' άλλη γειτονιά εξίσου "προαιρετικά-υποχρεωτικά" όπως οι νεοέρχομενοι αλλοδαποί. Και "ξεσπιτώθηκαν" (έτσι το λένε) ούτε από φόβο από ακροδεξιές συμμορίες ούτε γιατί αποστρέφονται γενικώς και αορίστως τους ξένους. Απλώς στη δημοκρατία οι πολίτες μπορούν να έχουν το δικαίωμα να κυκλοφορούν και μετά τις 7 το απόγευμα.
curry
New member
Νομίζω ότι αν πρέπει να πληρώσεις μερικές χιλιάδες ευρώ (λίγες για μας, γι' αυτούς μια περιουσία) για να κάνεις ένα απίστευτα επικίνδυνο ταξίδι όπου κινδυνεύεις από ό,τι μπορεί να σου ρίξει πάνω σου η κακή σου η τύχη και σε περιμένει αυτό που σε περιμένει στον προορισμό σου (αν φτάσεις τελικά), τότε, σκλάβος είσαι. Δεν μπορώ να φανταστώ ότι μετά από τόσα χρόνια που κρατά αυτή η ιστορία, δεν έχουν φτάσει στις πατρίδες των λαθρομεταναστών διηγήσεις για όσα συμβαίνουν με τους διακινητές/λαθρέμπορους/δουλέμπορους αλλά και την κατάσταση στις "χώρες υποδοχής".
Νομίζω ότι αυτοί οι άνθρωποι κάνουν μια επιλογή και μακάρι να μην βρεθώ ποτέ σε τέτοια θέση. Δεν μπορώ να διανοηθώ ότι κάποιος αφήνει τον τόπο του, την οικογένεια, τους φίλους του, τα πάντα του έτσι αβασάνιστα. Μάλλον εκεί που βρίσκεται, ίσως και να θεωρεί ότι καλύτερα να ρισκάρει προσπαθώντας για κάτι καλύτερο παρά να ρισκάρει καθημερινά με πολιτικές διώξεις/θάνατο από απλές ασθένειες/βόμβες/συμμορίες/παρανοϊκούς θρησκευτικούς νόμους... αμέτρητα άλλα πράγματα.
Για τα παραπάνω και πολλά ακόμα που δεν προλαβαίνω να απαριθμήσω, νομίζω ότι για... "μεταμοντέρνο δουλεμπόριο" μιλάμε. Καταλαβαίνω, Κώστα, τι εννοείς με όσα λες περί ακρίβειας των ονομάτων που χρησιμοποιούμε και χοντρικά δεν διαφωνώ. Μάλλον όμως χρειάζεται να βρούμε και μια λέξη γι' αυτόν που δεν έχει άλλη επιλογή από το να φορέσει μόνος του της αλυσίδες, οικειοθελώς, γιατί κατά τη γνώμη μου, αυτό ακριβώς συμβαίνει με όσους πληρώνουν κι από πάνω για να περάσουν αυτόν τον γολγοθά...
Νομίζω ότι αυτοί οι άνθρωποι κάνουν μια επιλογή και μακάρι να μην βρεθώ ποτέ σε τέτοια θέση. Δεν μπορώ να διανοηθώ ότι κάποιος αφήνει τον τόπο του, την οικογένεια, τους φίλους του, τα πάντα του έτσι αβασάνιστα. Μάλλον εκεί που βρίσκεται, ίσως και να θεωρεί ότι καλύτερα να ρισκάρει προσπαθώντας για κάτι καλύτερο παρά να ρισκάρει καθημερινά με πολιτικές διώξεις/θάνατο από απλές ασθένειες/βόμβες/συμμορίες/παρανοϊκούς θρησκευτικούς νόμους... αμέτρητα άλλα πράγματα.
Για τα παραπάνω και πολλά ακόμα που δεν προλαβαίνω να απαριθμήσω, νομίζω ότι για... "μεταμοντέρνο δουλεμπόριο" μιλάμε. Καταλαβαίνω, Κώστα, τι εννοείς με όσα λες περί ακρίβειας των ονομάτων που χρησιμοποιούμε και χοντρικά δεν διαφωνώ. Μάλλον όμως χρειάζεται να βρούμε και μια λέξη γι' αυτόν που δεν έχει άλλη επιλογή από το να φορέσει μόνος του της αλυσίδες, οικειοθελώς, γιατί κατά τη γνώμη μου, αυτό ακριβώς συμβαίνει με όσους πληρώνουν κι από πάνω για να περάσουν αυτόν τον γολγοθά...
indentured servants
Rogerios
¥
Θα γίνω κουραστικός αν ζητήσω μερικά παραδείγματα που να καταδεικνύουν ότι οι όροι αυτοί έχουν καταστεί "επίσημοι"; Χωρίς την προσθήκη επιθέτου ή επιρρήματος (παράνομος/ παρανόμως) οι όροι αυτοί δεν είναι και τόσο ακριβείς: και τα ΚΤΕΛ διακινούν ανθρώπους και μεταξύ αυτών οπωσδήποτε και μετανάστες.
Άσχετο ίσως, αλλά να πούμε ότι το trafficking αποδίδεται (συνήθως, π.χ. οδηγία 2004/81) ως "εμπορία".
Παλιότερη συζήτηση εδώ: http://www.lexilogia.gr/forum/showthread.php?p=30208#post30208.
Καμιά αντίρρηση, η «εμπορία ανθρώπων» είναι πολύ πιο διαδεδομένη από την «διακίνηση ανθρώπων», παρότι και η δεύτερη δίνει έγκυρα αποτελέσματα. Π.χ.
http://www.mfa.gr/www.mfa.gr/Articles/el-GR/19032007_SB1417.htm
http://www.petsalnikos.gr/om25.htm
http://athens.usembassy.gov/root/pdfs/traffickingintrogr07.pdf
Ωστόσο, στην αναζήτηση που έκαναν βρήκα περισσότερες σελίδες με διακινητές ανθρώπων από έμποροι ανθρώπων, οπότε θεώρησα ότι είναι ένας πολύ κομιλφό όρος για όσους δεν θέλουν να τους πουν δουλέμπορους. Γι' αυτό και τα εισαγωγικά.
http://www.mfa.gr/www.mfa.gr/Articles/el-GR/19032007_SB1417.htm
http://www.petsalnikos.gr/om25.htm
http://athens.usembassy.gov/root/pdfs/traffickingintrogr07.pdf
Ωστόσο, στην αναζήτηση που έκαναν βρήκα περισσότερες σελίδες με διακινητές ανθρώπων από έμποροι ανθρώπων, οπότε θεώρησα ότι είναι ένας πολύ κομιλφό όρος για όσους δεν θέλουν να τους πουν δουλέμπορους. Γι' αυτό και τα εισαγωγικά.
σημερινό (και ηρωικό :)) Έχει απ' όλα: και trafficking και παράνομη διακίνηση και σκέτη.
Rogerios
¥
Ευχαριστώ ιδιαιτέρως nickel, Ζαζ και tsioutsiou για τις χρησιμότατες και πολύ ενδιαφέρουσες παραπομπές.
Θα προσπαθήσω βιαστικά να εξηγήσω γιατί θεωρώ ότι η "εμπορία" υπερέχει ποιοτικά της "διακίνησης" για τη συγκεκριμένη χρήση. Ο όρος "εμπορία ανθρώπων" καθιστά άμεσα σαφές το παράνομο της δραστηριότητας, καθόσον σύμφωνα με τις σύγχρονες αντιλήψεις (ηθικής και δικαίου) ο άνθρωπος δεν μπορεί να αποτελέσει το αντικείμενο εμπορίας· αντιθέτως, η διακίνηση χωρίς προσδιορισμό αναφέρεται σε μια δραστηριότητα που καταρχήν είναι καθόλα νόμιμη (μεταφορά προσώπων). Βεβαίως, δεν μπορεί να αποκλεισθεί το ενδεχόμενο κάποια στιγμή λόγω συγκεκριμένης χρήσης η λέξη να υποστεί σημασιολογική δείνωση και να ταυτιστεί με την εν λόγω παράνομη δραστηριότητα.
Η διακίνηση είναι σίγουρα ενδιαφέρουσα περίπτωση, γιατί έχει καθιερωμένες χρήσεις και "ευγενείς" (διακίνηση ιδεών) και "απαξιωτικές" (διακίνηση παράνομων ουσιών). Δεν θα επιθυμούσα να ταυτιστεί με την εμπορία ανθρώπων (αλλά βέβαια τα προσωπικά γούστα δεν παίζουν κανένα ρόλο στο τι θα προτιμήσουν οι χρήστες της γλώσσας στο μέλλον), γιατί έτσι θα περιοριζόταν απελπιστικά το εύρος των χρήσεων μιας λέξης που σήμερα έχει αρκετές (και δυνητικά ακόμη περισσότερες). Εάν πρέπει να τη χρησιμοποιήσουμε για την εμπορία ανθρώπων, θα προτιμούσα να μιλήσουμε για "παράνομη διακίνηση".
Τέλος, αν επιλέξουμε τον "διακινητή" επισημαίνω ότι θα υπάρχει ένα πρόσθετο σημασιολογικό πρόβλημα, η σχετική αμφισημία του όρου: ελλοχεύει ο κίνδυνος να ταυτιστεί το trafficking και η μεταφορά, ενώ ο όρος πρέπει να περιλαμβάνει όλες τις δραστηριότητες που σχετίζονται με την εμπορία προσώπων. Δεν νομίζω ότι είναι απαραίτητο να προκληθεί κίνδυνος σύγχυσης μεταξύ διακινητή/ εμπόρου και διακινητή/ μεταφορέα λαθρομεταναστών.
Αυτά, προς το παρόν, και συγγνώμη για τη φλυαρία...
Θα προσπαθήσω βιαστικά να εξηγήσω γιατί θεωρώ ότι η "εμπορία" υπερέχει ποιοτικά της "διακίνησης" για τη συγκεκριμένη χρήση. Ο όρος "εμπορία ανθρώπων" καθιστά άμεσα σαφές το παράνομο της δραστηριότητας, καθόσον σύμφωνα με τις σύγχρονες αντιλήψεις (ηθικής και δικαίου) ο άνθρωπος δεν μπορεί να αποτελέσει το αντικείμενο εμπορίας· αντιθέτως, η διακίνηση χωρίς προσδιορισμό αναφέρεται σε μια δραστηριότητα που καταρχήν είναι καθόλα νόμιμη (μεταφορά προσώπων). Βεβαίως, δεν μπορεί να αποκλεισθεί το ενδεχόμενο κάποια στιγμή λόγω συγκεκριμένης χρήσης η λέξη να υποστεί σημασιολογική δείνωση και να ταυτιστεί με την εν λόγω παράνομη δραστηριότητα.
Η διακίνηση είναι σίγουρα ενδιαφέρουσα περίπτωση, γιατί έχει καθιερωμένες χρήσεις και "ευγενείς" (διακίνηση ιδεών) και "απαξιωτικές" (διακίνηση παράνομων ουσιών). Δεν θα επιθυμούσα να ταυτιστεί με την εμπορία ανθρώπων (αλλά βέβαια τα προσωπικά γούστα δεν παίζουν κανένα ρόλο στο τι θα προτιμήσουν οι χρήστες της γλώσσας στο μέλλον), γιατί έτσι θα περιοριζόταν απελπιστικά το εύρος των χρήσεων μιας λέξης που σήμερα έχει αρκετές (και δυνητικά ακόμη περισσότερες). Εάν πρέπει να τη χρησιμοποιήσουμε για την εμπορία ανθρώπων, θα προτιμούσα να μιλήσουμε για "παράνομη διακίνηση".
Τέλος, αν επιλέξουμε τον "διακινητή" επισημαίνω ότι θα υπάρχει ένα πρόσθετο σημασιολογικό πρόβλημα, η σχετική αμφισημία του όρου: ελλοχεύει ο κίνδυνος να ταυτιστεί το trafficking και η μεταφορά, ενώ ο όρος πρέπει να περιλαμβάνει όλες τις δραστηριότητες που σχετίζονται με την εμπορία προσώπων. Δεν νομίζω ότι είναι απαραίτητο να προκληθεί κίνδυνος σύγχυσης μεταξύ διακινητή/ εμπόρου και διακινητή/ μεταφορέα λαθρομεταναστών.
Αυτά, προς το παρόν, και συγγνώμη για τη φλυαρία...
Costas
¥
Εμένα πάλι μου φαίνεται καλή η διακίνηση, με την έννοια ότι ο έμπορος κανονικά είναι κύριος του είδους που εμπορεύεται, ενώ ο διακινητής απλώς μεσολαβεί και κάνει τη μεταφορά. Τώρα, μπαίνει το ζήτημα τού να είναι ευκρινές το παράνομο της διακίνησης. Αν (λέω: αν) δεχτούμε ότι ο διακινητής δεν είναι αναγκαστικά παράνομος, ενώ το trafficking σημαίνει αυτομάτως κάτι παράνομο, μήπως τότε, για μεγαλύτερη ακρίβεια, λαθροδιακινητής; Αν όμως ήταν νόμιμος, δεν θα τον λέγαμε μεταφορέα; Τελικά, πόσο ισχύει ότι υπάρχει κίνδυνος σύγχυσης διακινητή και μεταφορέα, που λέει ο Ρογήριος; Νομίζω, λίγο.
@tsioutsiou: 1) (indentured): Μπράβο, ναι! Η Λεξιλογία έχει μεγάλο πλούτο! 2) Αγ. Παντελεήμονας: οι εμπειρίες του καθενός είναι διαφορετικές. Δεν μπορώ να σχολιάσω εκείνες των ξαδέρφων σου. Έχω κι εγώ φίλους που ζουν εκεί από δεκαετίες, και το βιώνουν αλλιώς (όχι ευχάριστα, βεβαίως, αλλά αλλιώς). Αν ζούσα ακριβώς εκεί (ζω παραδίπλα), θα μπορούσα να καταθέσω την προσωπική μου άποψη. Αλλά εγώ δεν μίλησα γι' αυτό, απλώς αναφέρθηκα στο αν κάνουν κουμάντο (προκειμένου για αριστερές vs. δεξιές συμμορίες) οι αριστερές ή οι δεξιές. Τα ξαδέρφια σου μάλλον αναφέρονται στους μετανάστες, που δεν είναι ούτε δεξιοί ούτε αριστεροί, οπότε μιλάμε για άλλο θέμα.
@anef: 1) Με αυτή τη λογική, κάθε ανακρίβεια ή άστοχη περιγραφή είναι μια μεταφορά; Και πόσο βοηθάει πρακτικά αυτό; 2) Για τη μισθωτή "δουλεία": το "μισθωτή" προσδιορίζει την ειδοποιό διαφορά της από την κλασική δουλεία. Το "σύγχρονη" (δουλεμπορία), όχι. Διότι το εριζόμενο δεν είναι το σύγχρονη/παλιότερη, αλλά το δουλ-. Άλλωστε, και κυρίως, ο όρος "μισθωτή δουλεία" είναι πολεμικής υφής. Μισθωτή εργασία είναι ο ακριβής όρος.
@curry: Δεν είναι σκλάβος ο ήρωας του Αμέρικα, Αμέρικα, παρά το "απίστευτο ταξίδι" του. Ίσα-ίσα, θα μπορούσες να πεις πως δραπετεύει από τη "δουλεία" της υπανάπτυξης και της απουσίας προοπτικής προς ένα καλύτερο μέλλον, με όπλο την ελπίδα και τα κότσια του, έτοιμος για τα πάντα. Ξέρει τι θα αντιμετωπίσει, αλλά ανήκει στο θαρραλέο εκείνο κομμάτι του πληθυσμού που λέει "καλύτερα μιας ώρας...", και ό,τι προκύψει. Είναι κατεξοχήν ελεύθερος! Εγώ αυτά που λέω δεν τα λέω για να κακολογήσω τους μετανάστες, παρά ίσα-ίσα για να τους τιμήσω. Ο χαρακτηρισμός "δούλοι" τους προσβάλλει, IMHO.
@tsioutsiou: 1) (indentured): Μπράβο, ναι! Η Λεξιλογία έχει μεγάλο πλούτο! 2) Αγ. Παντελεήμονας: οι εμπειρίες του καθενός είναι διαφορετικές. Δεν μπορώ να σχολιάσω εκείνες των ξαδέρφων σου. Έχω κι εγώ φίλους που ζουν εκεί από δεκαετίες, και το βιώνουν αλλιώς (όχι ευχάριστα, βεβαίως, αλλά αλλιώς). Αν ζούσα ακριβώς εκεί (ζω παραδίπλα), θα μπορούσα να καταθέσω την προσωπική μου άποψη. Αλλά εγώ δεν μίλησα γι' αυτό, απλώς αναφέρθηκα στο αν κάνουν κουμάντο (προκειμένου για αριστερές vs. δεξιές συμμορίες) οι αριστερές ή οι δεξιές. Τα ξαδέρφια σου μάλλον αναφέρονται στους μετανάστες, που δεν είναι ούτε δεξιοί ούτε αριστεροί, οπότε μιλάμε για άλλο θέμα.
@anef: 1) Με αυτή τη λογική, κάθε ανακρίβεια ή άστοχη περιγραφή είναι μια μεταφορά; Και πόσο βοηθάει πρακτικά αυτό; 2) Για τη μισθωτή "δουλεία": το "μισθωτή" προσδιορίζει την ειδοποιό διαφορά της από την κλασική δουλεία. Το "σύγχρονη" (δουλεμπορία), όχι. Διότι το εριζόμενο δεν είναι το σύγχρονη/παλιότερη, αλλά το δουλ-. Άλλωστε, και κυρίως, ο όρος "μισθωτή δουλεία" είναι πολεμικής υφής. Μισθωτή εργασία είναι ο ακριβής όρος.
@curry: Δεν είναι σκλάβος ο ήρωας του Αμέρικα, Αμέρικα, παρά το "απίστευτο ταξίδι" του. Ίσα-ίσα, θα μπορούσες να πεις πως δραπετεύει από τη "δουλεία" της υπανάπτυξης και της απουσίας προοπτικής προς ένα καλύτερο μέλλον, με όπλο την ελπίδα και τα κότσια του, έτοιμος για τα πάντα. Ξέρει τι θα αντιμετωπίσει, αλλά ανήκει στο θαρραλέο εκείνο κομμάτι του πληθυσμού που λέει "καλύτερα μιας ώρας...", και ό,τι προκύψει. Είναι κατεξοχήν ελεύθερος! Εγώ αυτά που λέω δεν τα λέω για να κακολογήσω τους μετανάστες, παρά ίσα-ίσα για να τους τιμήσω. Ο χαρακτηρισμός "δούλοι" τους προσβάλλει, IMHO.
curry
New member
Ενδιαφέρον και σχετικό με τη συζήτηση, από την Ελευθεροτυπία.
Της ΙΩΑΝΝΑΣ ΣΩΤΗΡΧΟΥ
Μία διαφορετική προσέγγιση για τη μετανάστευση στην Ελλάδα προσφέρει το γαλλικό περιοδικό «Μετανάστευση» στο τελευταίο του τεύχος, που εστιάζει στις διαστάσεις του θέματος στη χώρα μας και παρουσιάστηκε πρόσφατα στη Γαλλική Σχολή Αθηνών.
Θέλοντας να ξεφύγει από τις μέχρι σήμερα έρευνες που ασχολήθηκαν με τη νομιμοποίηση, την οικονομική συμβολή, τα στατιστικά στοιχεία καθώς και τις κοινωνιολογικές μελέτες διαφόρων ομάδων μεταναστών, οι Μάρτιν Μπάλντουιν Εντουαρτς, συντονιστής της έκδοσης και συνδιευθυντής του Μεσογειακού Παρατηρητηρίου Μετανάστευσης του Παντείου και η ερευνήτρια Κατερίνα Αποστολάτου επιχείρησαν μια ιστορική ανάγνωση της μετανάστευσης στην Ελλάδα, καλύπτοντας έτσι το σχετικό κενό στη βιβλιογραφία. Και τα ευρήματά τους είναι πράγματι ανέλπιστα.
Ετσι διαπιστώνεται ότι από τις αρχές του περασμένου αιώνα η χώρα μας έχει αφενός δεχτεί και αφετέρου εξάγει μεγάλο αριθμό μεταναστών και επιπλέον έγινε μάρτυρας μιας από τις μεγαλύτερες ανταλλαγές πληθυσμών που έγιναν στην Ευρώπη τον 20ό αιώνα. Το αξιοσημείωτο είναι μάλιστα ότι αυτές οι μετακινήσεις πληθυσμών συνδέθηκαν στενά με την εθνικότητα και τη θρησκεία. Οι εμπειρογνώμονες, λοιπόν, με αυτή την αγνοημένη ιστορική παράμετρο, καταρρίπτουν τη γενικευμένη παραδοχή ότι η μετά το 1991 μετανάστευση είναι νέο φαινόμενο για τα ελληνικά δεδομένα, η οποία επιχειρεί να συγκαλύψει τόσο την ανεπιτυχή πολιτική του ελληνικού κράτους όσο και τις αρνητικές κοινωνικές αντιδράσεις. Με την ίδια σε βάθος χρόνου ιστορική μελέτη δίνεται και απάντηση στο κατά πόσο οι Ελληνες είναι ή δεν είναι ρατσιστές, αφού τόσο οι σύγχρονες πολιτικές των ελληνικών κυβερνήσεων όσο και οι κοινωνικές αντιλήψεις είναι δέσμιες αυτού του παρελθόντος και έχουν κεντρικό άξονα τις κυριάρχες παραδοχές για το πώς διαμορφώθηκε το ελληνικό έθνος. Με λίγα λόγια είναι ο εθνοκεντρισμός και η εθνικότητα, οι παράγοντες που ακόμη καθορίζουν τις αντιλήψεις μας για τη μετανάστευση, όπως διαμορφώθηκαν κατά την περίοδο της ανταλλαγής πληθυσμών το 1922. Τότε, όπως και τώρα, οι «αλλογενείς» κάτοικοι της Ελλάδας θεωρούνταν απειλή για την κοινωνική σταθερότητα και την εθνική ομοιογένεια και ήταν κάθε άλλο παρά ευπρόσδεκτοι. Κι ακόμη «τότε όπως και τώρα η αναγωγή των προσφύγων σε δευτεροκλασάτους κατοίκους -κι ας ήταν πολύ επιτυχημένοι οικονομικά στην Ανατολή- τους καθιστούσε μια απελπισμένη και εκμεταλλεύσιμη εργατική δύναμη από την οποία οι γηγενείς επωφελήθηκαν γενναιόδωρα». Με αυτά τα κριτήρια η αντίδραση των Ελλήνων στην απειλή που συνιστούν οι ξένοι περιγράφεται καλύτερα ως ξενοφοβία και έτσι εξηγείται η αλβανοφοβία της δεκαετίας του '90, η οποία με τη σειρά της έδωσε τη σκυτάλη στην ισλαμοφοβία που αρχίζει να διαμορφώνεται σήμερα.
«Η Ελλάδα σκοπίμως δεν χαράσσει μια μεταναστευτική πολιτική στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής ιδέας που είναι η κοινωνική ένταξη των ξένων εργατών γιατί έτσι μπορεί να τους εκμεταλλεύεται περισσότερο και από την άλλη τη βολεύει να κάνει λόγο για απρόσκλητους μουσαφίρηδες, για εσωτερική κατανάλωση. Γι' αυτό και αποσιωπάται ότι το μεγαλύτερο μέρος των μεταναστών που βρίσκονται άτυπα στη χώρα έχει έρθει νόμιμα και το γεγονός ότι παραμένουν σε εκκρεμότητα οφείλεται στο ότι δεν πραγματοποιεί προγράμματα νομιμοποίησης, όπως αυτό που έγινε στα τέλη του 1990 και οδήγησε στην τακτοποίηση περίπου 462.000 αλλοδαπών για το εξάμηνο που διήρκεσε η λευκή κάρτα», μας εξηγεί ο κ. Εντουαρτς για το πώς αντανακλάται στη σύγχρονη ελληνική πολιτική πραγματικότητα η αντίληψη που έχει διαμορφωθεί ιστορικά από το 1922 για τη μετανάστευση.
Η εθνικότητα αποτελεί αποφασιστικό στοιχείο στη διαχείριση της μετανάστευσης, όπως καταδεικνύουν και άλλες μελέτες που περιλαμβάνονται στο ίδιο τεύχος. Συγκεκριμένα συγκρίνοντας την υποδοχή αλλογενών και ομογενών μεταναστών στην Ελλάδα συμπεραίνεται ότι οι μετανάστες με ελληνική εθνική καταγωγή έχουν προνομιακή μεταχείριση σε σχέση με τους υπόλοιπους με αποτέλεσμα τη σαφώς πιο επιτυχημένη ένταξή τους.
Τα έντονα δικά μου.
Της ΙΩΑΝΝΑΣ ΣΩΤΗΡΧΟΥ
Μία διαφορετική προσέγγιση για τη μετανάστευση στην Ελλάδα προσφέρει το γαλλικό περιοδικό «Μετανάστευση» στο τελευταίο του τεύχος, που εστιάζει στις διαστάσεις του θέματος στη χώρα μας και παρουσιάστηκε πρόσφατα στη Γαλλική Σχολή Αθηνών.
Θέλοντας να ξεφύγει από τις μέχρι σήμερα έρευνες που ασχολήθηκαν με τη νομιμοποίηση, την οικονομική συμβολή, τα στατιστικά στοιχεία καθώς και τις κοινωνιολογικές μελέτες διαφόρων ομάδων μεταναστών, οι Μάρτιν Μπάλντουιν Εντουαρτς, συντονιστής της έκδοσης και συνδιευθυντής του Μεσογειακού Παρατηρητηρίου Μετανάστευσης του Παντείου και η ερευνήτρια Κατερίνα Αποστολάτου επιχείρησαν μια ιστορική ανάγνωση της μετανάστευσης στην Ελλάδα, καλύπτοντας έτσι το σχετικό κενό στη βιβλιογραφία. Και τα ευρήματά τους είναι πράγματι ανέλπιστα.
Ετσι διαπιστώνεται ότι από τις αρχές του περασμένου αιώνα η χώρα μας έχει αφενός δεχτεί και αφετέρου εξάγει μεγάλο αριθμό μεταναστών και επιπλέον έγινε μάρτυρας μιας από τις μεγαλύτερες ανταλλαγές πληθυσμών που έγιναν στην Ευρώπη τον 20ό αιώνα. Το αξιοσημείωτο είναι μάλιστα ότι αυτές οι μετακινήσεις πληθυσμών συνδέθηκαν στενά με την εθνικότητα και τη θρησκεία. Οι εμπειρογνώμονες, λοιπόν, με αυτή την αγνοημένη ιστορική παράμετρο, καταρρίπτουν τη γενικευμένη παραδοχή ότι η μετά το 1991 μετανάστευση είναι νέο φαινόμενο για τα ελληνικά δεδομένα, η οποία επιχειρεί να συγκαλύψει τόσο την ανεπιτυχή πολιτική του ελληνικού κράτους όσο και τις αρνητικές κοινωνικές αντιδράσεις. Με την ίδια σε βάθος χρόνου ιστορική μελέτη δίνεται και απάντηση στο κατά πόσο οι Ελληνες είναι ή δεν είναι ρατσιστές, αφού τόσο οι σύγχρονες πολιτικές των ελληνικών κυβερνήσεων όσο και οι κοινωνικές αντιλήψεις είναι δέσμιες αυτού του παρελθόντος και έχουν κεντρικό άξονα τις κυριάρχες παραδοχές για το πώς διαμορφώθηκε το ελληνικό έθνος. Με λίγα λόγια είναι ο εθνοκεντρισμός και η εθνικότητα, οι παράγοντες που ακόμη καθορίζουν τις αντιλήψεις μας για τη μετανάστευση, όπως διαμορφώθηκαν κατά την περίοδο της ανταλλαγής πληθυσμών το 1922. Τότε, όπως και τώρα, οι «αλλογενείς» κάτοικοι της Ελλάδας θεωρούνταν απειλή για την κοινωνική σταθερότητα και την εθνική ομοιογένεια και ήταν κάθε άλλο παρά ευπρόσδεκτοι. Κι ακόμη «τότε όπως και τώρα η αναγωγή των προσφύγων σε δευτεροκλασάτους κατοίκους -κι ας ήταν πολύ επιτυχημένοι οικονομικά στην Ανατολή- τους καθιστούσε μια απελπισμένη και εκμεταλλεύσιμη εργατική δύναμη από την οποία οι γηγενείς επωφελήθηκαν γενναιόδωρα». Με αυτά τα κριτήρια η αντίδραση των Ελλήνων στην απειλή που συνιστούν οι ξένοι περιγράφεται καλύτερα ως ξενοφοβία και έτσι εξηγείται η αλβανοφοβία της δεκαετίας του '90, η οποία με τη σειρά της έδωσε τη σκυτάλη στην ισλαμοφοβία που αρχίζει να διαμορφώνεται σήμερα.
«Η Ελλάδα σκοπίμως δεν χαράσσει μια μεταναστευτική πολιτική στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής ιδέας που είναι η κοινωνική ένταξη των ξένων εργατών γιατί έτσι μπορεί να τους εκμεταλλεύεται περισσότερο και από την άλλη τη βολεύει να κάνει λόγο για απρόσκλητους μουσαφίρηδες, για εσωτερική κατανάλωση. Γι' αυτό και αποσιωπάται ότι το μεγαλύτερο μέρος των μεταναστών που βρίσκονται άτυπα στη χώρα έχει έρθει νόμιμα και το γεγονός ότι παραμένουν σε εκκρεμότητα οφείλεται στο ότι δεν πραγματοποιεί προγράμματα νομιμοποίησης, όπως αυτό που έγινε στα τέλη του 1990 και οδήγησε στην τακτοποίηση περίπου 462.000 αλλοδαπών για το εξάμηνο που διήρκεσε η λευκή κάρτα», μας εξηγεί ο κ. Εντουαρτς για το πώς αντανακλάται στη σύγχρονη ελληνική πολιτική πραγματικότητα η αντίληψη που έχει διαμορφωθεί ιστορικά από το 1922 για τη μετανάστευση.
Η εθνικότητα αποτελεί αποφασιστικό στοιχείο στη διαχείριση της μετανάστευσης, όπως καταδεικνύουν και άλλες μελέτες που περιλαμβάνονται στο ίδιο τεύχος. Συγκεκριμένα συγκρίνοντας την υποδοχή αλλογενών και ομογενών μεταναστών στην Ελλάδα συμπεραίνεται ότι οι μετανάστες με ελληνική εθνική καταγωγή έχουν προνομιακή μεταχείριση σε σχέση με τους υπόλοιπους με αποτέλεσμα τη σαφώς πιο επιτυχημένη ένταξή τους.
Τα έντονα δικά μου.
Elsa
¥
Πολύ ενδιαφέρον, πράγματι. Διαβάστε σχετικά και στο διαδικτυακό διαβατήριο.
Πού είναι τα ανέλπιστα; :) Και στο τέλος τα μπερδεύει κιόλας: Ακριβώς, οι τότε μετακινήσεις ήταν με βάση την εθνικότητα και τη θρησκεία, ενώ η σύγχρονη είναι νέο φαινόμενο ως προς τη μαζική εισροή αλλοεθνών στο ελληνικό κράτος, αλλά και ως προϊόν διαφορετικού φαινομένου παγκοσμίως.
Όχι (ίσως κακώς επέμεινα τόσο πολύ στη μεταφορά και αποπροσανατόλισα το θέμα). Αυτό που εννοώ είναι ότι η λέξη δουλέμπορος είναι μια λέξη με θέση, θέση με την οποία μπορεί να διαφωνείς ή να συμφωνείς, όχι ανακρίβεια ή άστοχη περιγραφή. Πολλές περιγραφές είναι περιγραφές με θέση.
Άλλο παράδειγμα, πάλι από αυτό το νήμα είναι η λέξη λαθρομετανάστης (που δεν περιέχει καμιά μεταφορά). Είναι μια λέξη από την πλευρά της Δύσης, μια λέξη φορτισμένη, με θέση. Στα παραδείγματα που δίνει ο Νίκελ εδώ, φαίνεται καθαρά ότι υπάρχουν και άλλες λέξεις ή φράσεις που δεν έχουν την ίδια θέση, π.χ. μετανάστης χωρίς χαρτιά. Έτσι, λοιπόν, κτγμ η λέξη λαθρομετανάστης δεν είναι άστοχη, ανακριβής ή λάθος, αλλά λέξη με θέση που προσωπικά μπορεί να μην υποστηρίζω. Το επιχείρημα της μεταφοράς έχει αξία μόνο στο βαθμό που δείχνει (με το "σύγχρονος") ότι οι μετανάστες απλώς παρομοιάζονται με σκλάβους. Λες ότι το 'σύγχρονος' δεν έχει αυτή την έννοια, αλλά μόνο τη χρονική. Εγώ το αντιλαμβάνομαι ως αναφορά στην παλιότερη δηλ. 'πραγματική' δουλεία, μπορεί όμως να κάνω λάθος.
@curry: το κομμάτι του άρθρου που έχεις τονίσει με έντονα μου θύμισε την ταινία του Ken Loach, το It's a free world, όπου περιγράφεται αντίστοιχη κατάσταση εκμετάλλευσης της φτηνής εργασίας των μεταναστών στη Βρετανία.
Elsa
¥
Γιαυτό άλλωστε υπάρχει και το σύνθημα «κανένας άνθρωπος δεν είναι λαθραίος»!
Όσο για την ταινία που λες, τη θυμάμαι και μου σηκώνεται η τρίχα...
Διαρκώς γίνεται από κάποιες πλευρές προσπάθεια μετατοπισμού του προβλήματος, ακόμα και με πλασματικά θέματα. Οι λαθρεπιβάτες δεν είχαν ποτέ πρόβλημα με το αν χαρακτηρίζονται "λαθρεπιβάτες" ή "επιβάτες χωρίς εισιτήριο ή διαβατήριο", άλλο αν, με αυτή την υποτιθέμενη θέση-περιγραφή, θα ήταν μια καλή δικαιολογία να κάνεις και καβγά από πάνω άμα σε πιάσουν να παρανομείς, ανάλογα με το θράσος του καθενός. Ούτε έχει το Κόμμα Ελλήνων Κυνηγών με τους "λαθροθήρες" ή "κυνηγούς χωρίς άδεια", "παράνομους κυνηγούς".
@Elsa
'Οσο για το σύνθημα «κανένας άνθρωπος δεν είναι λαθραίος», κανένας ακτιβιστής δεν μπορεί να μου στερήσει το δικαίωμά μου να λαθροβιώ! Αλλά τόσο ξέρουν. :)
Νομίζω ότι αναφέρεσαι σε κάτι εντελώς διαφορετικό και σημασιολογικά και πολιτικά, εκτός αν δεν κατάλαβα καλά.
Το «κανένας άνθρωπος δεν είναι λαθραίος» είναι μια δήλωση που εκφράζει μια οντολογική αρχή, κτγ εντελώς στοιχειώδη. Το παράδειγμα που αναφέρεις εσύ εμπεριέχει συνειδητή πολιτική επιλογή. Θα μπορούσε να περιγράφει έναν ιδεαλιστή μποέμ που πετάει τα χαρτιά του στο ποτάμι. :)
Όσο για τον ακτιβισμό, συμφωνώ ότι είναι πολύ σύνθετος, αλλά είναι νομίζω άδικο να κατηγορούνται οι ακτιβιστές επειδή επέλεξαν ένα δύσβατο δρόμο.
Last edited by a moderator:
Δεν ξέρω πια αν είναι δύσβατος.