http://www.mustonline.gr/index.php?pageaction=kat&modid=1&artid=26394#2 Ποιότητα Vs Ποσότητα: Όταν μιλάμε για καλοκαιρινές διακοπές στην παραλία, στην πισίνα, στο σκάφος και στα θαλάσσια σπορ, είναι προτιμότερο να εστιάσουμε λίγο περισσότερο στον τομέα της ποιότητας. Καλύτερα να αγοράσουμε ένα μαγιό που είναι λίγο πιο “τσουχτερό” σε τιμή αλλά να ξέρουμε ότι δεν θα σκιστεί ή δεν θα χαλαρώσει με τα πρώτα πέντε μπάνια, παρά να ψωνίσουμε περισσότερα low-budget μαγιό που δεν θα μας εκπροσωπήσουν ολόκληρο το καλοκαίρι.
Χατ τρικ στο σημερινό άρθρο του Πρετεντέρη (σπάνιο κατόρθωμα, ομολογουμένως):
- Από τη μια πλευρά έχουμε μια κυβέρνηση η οποία θα πασχίζει να παραμείνει στην εξουσία και θα μετέλθει κάθε μέσου για να το επιτύχει...
Υποθέτω ότι το έχουμε πει κι εδώ μέσα ότι το μετέρχομαι ακολουθείται από αιτιατική, από τον καιρό του Ομήρου.
...
Αν δεν κάνω λάθος, έχει αποδειχτεί μύθος ότι στο βάραθρο που ονομαζόταν Καιάδας οι αρχαίοι Σπαρτιάτες έριχναν τα καχεκτικά και ανάπηρα βρέφη. Μόνο κακούργους που είχαν καταδικαστεί σε θάνατο και άλλα κακοποιά στοιχεία έριχναν εκεί.
Ανοίγω πάντως αυτό το νήμα για να ρίξουμε εδώ μέσα τις χρήσεις της γενικής πτώσης, τις ανάπηρες και τις κακούργες, που θα θέλαμε να καταβαραθρώσουμε σ’ έναν Καιάδα με την ελπίδα ότι θα μπορέσουμε να τις ξεχάσουμε και να μην τις ξαναδούμε ποτέ στο δρόμο μας. Το κάνω με την ευκαιρία που μου δίνουν δύο πρόσφατα κείμενα και, λόγω πίεσης, θα περιοριστώ τώρα σ’ αυτά. (Και στα δύο κείμενα, τα έντονα δικά μου.)
Του Νίκου Σαραντάκου, ένα μικρό:Ποδαρικό στη γενικομανία
...
Όμως εδώ, στο απόσπασμα της Καθημερινής, δεν υπάρχει ούτε αυτή η δικαιολογία, και το «ακολούθησαν του θανάτου» έρχεται να προστεθεί στον δυστυχώς μακρύ κατάλογο των θυμάτων της γενικομανίας, πλάι στο μετέρχομαι, το επιδέχομαι, το αποποιούμαι κι όλα τ’ άλλα. Και μάλιστα με ποδαρικό!
Και ένα μεγαλύτερο, του Ανδρέα Παππά, από τη σημερινή Βιβλιοθήκη της Ελευθεροτυπίας:Του προβλήματος λαμβάνοντος διαστάσεις
Και πάλι ο λόγος για τη γενική. Όλο λέω πως έχω ξεκαθαρίσει τους λογαριασμούς μαζί της σε παλαιότερα κείμενα, κι όλο μπροστά μου τη βρίσκω. Με άλλα λόγια, και να θες ν’ αγιάσεις, δεν σ’ αφήνουν. «Νεογενικισμός» και «νεολογιοτατισμός», λοιπόν. Καλπάζων και ασύστολος. Από παλαιότερους, αλλά (δυστυχώς) και από νεότερους. Από γνωστούς θιασώτες του γλωσσικού αρχοντοχωριατισμού, αλλά και από εκεί που δεν θα το περίμενες.
Συχνό φαινόμενο τα κείμενα που θυμίζουν λόγο γυμνασιάρχη σε σχολική γιορτή της δεκαετίας του ’50 ή του ’60. Όσο αυτά προέρχονται από «ελληναράδες», «εθνοπατριώτες» και «ανησυχούντες» [για την κατάσταση της γλώσσας, αλλά και για την πορεία του έθνους και της φυλής (sic) γενικότερα], λίγο το κακό. Ο Άνθιμος Θεσσαλονίκης θα είναι πάντα ο Άνθιμος Θεσσαλονίκης, και ο Κύριος Χρήστος Σαρτζετάκης, πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας (ελπίζω να έβαλα αρκετά κεφαλαία, ώστε να φχαριστηθεί), θα είναι πάντα ο Κύριος Χρήστος Σαρτζετάκης. Πολύ πιο ανησυχητικό, ωστόσο, είναι το φαινόμενο της αλόγιστης και αυθαίρετης χρήσης της γενικής σε κείμενα καθ’ όλα έγκυρων καθημερινών εφημερίδων. Αυτό δεν γινόταν πριν από μερικά χρόνια· είναι μάλλον καινούριο φρούτο.
...
Εδώ, λοιπόν, ο νεολογιοτατισμός οδηγείται στις ακραίες του συνέπειες, που δεν είναι άλλες από το... λάθος. Γιατί, βέβαια, το ρήμα επιδέχομαι δεν συντάσσεται με γενική ούτε καν στα αρχαία ελληνικά. Όπως δεν συντάσσονται με γενική τα ρήματα μετέρχομαι, εισηγούμαι ή δικαιούμαι, και επομένως οι εκφράσεις «μετέρχεται ανόμων μέσων», «εισηγήθηκε λύσεων» ή «δικαιούται επαίνων» δεν είναι απλώς εξεζητημένες, αλλά επιεικώς ατυχέστατες. Κάτι τέτοια φαίνεται πως διαβάζει και ο κακόμοιρος ο Μιχάλης Λιάπης, υπουργός Πολιτισμού (sic), και, θέλοντας να μιλήσει και λίγο «περιδιαγραμμάτου», δήλωνε προ μηνών ότι «τα προβλήματα χρειάζονται απαντήσεων»!
«Ηθικόν δίδαγμα», που έλεγαν και οι παλαιότεροι: άλλο η απόρριψη και η αποφυγή της ξύλινης γλώσσας, της γλώσσας των αφηρημένων ουσιαστικών και των άχαρων τύπων και λέξεων, και άλλο ο σουσουδισμός μιας ψευτολόγιας/ νεολόγιας γλώσσας, που θυμίζει εποχές ακραίας δημοσιογραφικής –και όχι μόνο– βαρβαρότητας και κοτσανολογίας. Άλλωστε, σε ό,τι αφορά τη γενική ειδικότερα, δεν θα κουραστώ να επαναλαμβάνω πως είναι κατεξοχήν «μεταξωτή» πτώση. Και, ως γνωστόν, οι μεταξωτές πτώσεις θέλουν και επιδέξιους... χειριστές της γλώσσας. Αλλιώς το πρόβλημα θα λαμβάνει όλο και μεγαλύτερες διαστάσεις, το φαινόμενο θα εκφεύγει των ορίων, και οι θιασώτες του νεογενικισμού και του νεολογιοτατισμού θα βουλιάζουν μετά βεβαιότητος στη γλωσσική σύγχυση, παρασύροντας ενδεχομένως και αθώους/ ανυποψίαστους αναγνώστες.
Ο Καιάδας άνοιξε και σας περιμένει... να ρίξετε τις γενικές που σας ενοχλούν, είτε επειδή είναι εκνευριστικές είτε επειδή είναι ανάπηρες από γεννησιμιού τους.
Δεν θα ήταν άσκοπο, νομίζω, αν διακρίναμε μεταξύ ρημάτων που ουδέποτε στην ιστορία της ελληνικής γλώσσας συντάχθηκαν με γενική (ο sarant ασχολείται αποκλειστικά με αυτά στο παρατιθέμενο κείμενο) και αυτών που κάποτε πράγματι συντάσσονταν με γενική (το κάποτε μπορεί να είναι η ελληνιστική περίοδος ή ακόμη και ο 20ός αιώνας και η καθαρεύουσα). Η χρήση γενικής στην περίπτωση των ρημάτων της πρώτης κατηγορίας (π.χ. μετέρχομαι, επιδέχομαι, αποποιούμαι) θα ήταν καλό να καταλήξει σε πιο βαθύ Καιάδα, για να μην πω να βάλουμε και μια τάφρο με κροκόδειλους ή μάλλον ... κροκόδιλους, που θα είναι πιο ταιριαστοί). ...
Θα ήθελα να ανταποκριθώ στην πρόκληση του Ρογήρου και θα προσπαθήσω να ομαδοποιήσω λίγο αυτά τα ρήματα. Πρώτα κάποια που αναφέρθηκαν και παραπάνω, ρήματα που δεν έχουν κανένα λόγο να ακολουθούνται από άμεσο αντικείμενο σε γενική πτώση. Προφανώς, κάποιοι θεωρούν ότι η γενική είναι ωραίο κουστουμάκι, χωρίς να αντιλαμβάνονται ότι μπορεί να είναι γελοία χλαμύδα ή στολή παλιάτσου. Έχω συγκεντρώσει τα παρακάτω, τα πιο συνηθισμένα (γιατί αναφέρθηκαν και μερικά που μόνο νοσηρή φαντασία μπορεί να τους κοτσάρει τη γενική και, τέλος πάντων, δεν αποτελούν συνηθισμένο πρόβλημα):
...μετέρχομαι όλα τα μέσα | ΟΧΙ μετέρχομαι όλων των μέσων
Αναθαρρήσατε! Κατά το in.gr, ο Βαρουφάκης ισχυρίζεται ότι δεν μετέρχεται μπλοφών:
Ο ίδιος απορρίπτει τις απόψεις όσων υποστηρίζουν πως μετέρχεται επινοήσεων, μπλοφών και στρατηγημάτων...
Θα φταίω άραγε αν μετέλθω γαμοσταυριδιών;
Ιδού ο νυμφίος μετέρχεται εν τω μέσω της νυκτός, και μακάριος ο δούλος ον ευρήσει γρηγορούντα, άμα δε και γαμοσταυρούντα, ανάξιος δε πάλιν ον ευρήσει ραθυμούντα· αξιώτερος δε όλων ον ευρήσει ευθυμούντα....
Θα φταίω άραγε αν μετέλθω γαμοσταυριδιών;
Τον μαργαριταρεώνα σου βλέπω, Σωτήρ μου, κεκοσμημένον...
Όστις μπλοφών μετέρχεται, μπουφλών δέχεται. Ας πρόσεχε.
Στο επόμενο μάθημα, οι μωρές παρθένες.
Άλλοι δηλώνουν πως δεν μετέρχονται μπλοφών, άλλοι όμως «μετέρχονται λεκτικών τρικ».
Πόσες λέξεις υπάρχουν για να πεις ότι είσαι τύφλα;
Γιατί αν θες να τα πιεις, πρέπει να έχεις μαζί σου και ένα λεξικό.
«Έτσι οι άνθρωποι μετέρχονται διαχρονικά διάφορων λεκτικών τρικ, για να συνεχίσουν με καθαρή τη συνείδηση τους να τα πίνουν...»
Και τι ωραία που ταιριάζει το αρχαιοπρεπές μετέρχομαι με το ξενικό τρικ, μούρλια!
Όπως το φράκο με τα σανδάλια.
...
Συμβαίνει τώρα:
View attachment 5440
Ναι, απλά η όλη συζήτηση ξεκίνησε επειδή κάποιος παραξενεύτηκε που το είδε γραμμένο «σεζλόνγκ». Και ήρθε ο άλλος να εξηγήσει γιατί είναι παράξενο αυτό και ποιο είναι το «κανονικό»
Έχεις δίκιο, δεν το σκέφτηκα. Ευχαριστώ!αλλά για τους περαστικούς που μπορεί να μην το καταλάβουν και να προβληματιστούν.
Ίσα ίσα, οι αντιδράσεις των υπολοίπων στο FB post που αντέγραψα είναι ελπιδοφόρες. Ας είμαστε αισιόδοξοι.Αξίζει να γράψω άρθρο γι' αυτό το θέμα στο ιστολόγιο. Ωστόσο φοβάμαι μήπως όλοι εμείς που σκεφτόμαστε έτσι (γιατί δεν θ' άλλαζα ούτε ένα γιώτα από τις παραπάνω τοποθετήσεις ολονών) δίνουμε χαμένη μάχη.