Το νήμα για την παιδεία

Δάκτυλος των Λεξιλογιστών.:mad:

Αν και για να είμαστε δίκαιοι, όταν το έγραφα δεν είχε ακόμη ανακοινωθεί η ανακάλυψη.

Παρεμπιπτόντως, την είδηση την διάβασα σήμερα, άλλα έκανα την πάπια.
 

SBE

¥
Πότε μα πότε επιτέλους θα πάψει να είναι φετίχ η ενασχόληση με τα βιβλία ιστορίας του δημοτικού;
Γιατί ο καθένας έχει γνώμη για τα βιβλία γλώσσας, ιστορίας κλπ; Ευτυχώς που δεν έχουν γνώμη και για τα σοβαρά μαθήματα, δηλαδή για τα βιβλία αριθμητικής ή φυσικής!

Και όχι, δεν τα λέω σοβαρά τα μαθηματικά λόγω επαγγέλματος αλλά γιατί αυτά διδάσκονται σειριακά, ο μαθητής μαθαίνει συνεχώς καινούργια και πιο προχωρημένα πράγματα. Ενώ την ιστορία της νεότερης Ελλάδας π.χ. θα τη διδαχτεί δυο- τρεις φορές, με δυο-τρεις διαφορετικούς τρόπους στα δώδεκα χρόνια του σχολείου. Και το πιο πιθανό είναι ότι θα δει και μερικά ντοκυμανταίρ, θα ακούσει και κανέναν μεγάλο να συζητάει σχετικά, θα διαβάσει και λίγη λογοτεχνία, μπορεί να διαβάσει και κανένα βιβλίο ιστορίας, οπότε θα έχει κι άλλες πηγές πληροφόρησης μέχρι τα 18 του για την ιστορία. Και μέσα σε όλες αυτές τις πηγές το βιβλίο της έκτης δημοτικού θα γίνεται όλο και πιο ασήμαντο.
 

drsiebenmal

HandyMod
Staff member
Διάβασα (με κάποια προσοχή) όλη την κριτική και καμιά 100αριά σχόλια πριν φέρω εδώ τον σύνδεσμο. Και η κριτική και τα σχόλια ήταν κτγμ απόλυτα χρήσιμο και ενδεικτικό δείγμα για τα προβλήματα γενικής παιδείας που αλλού θεωρούμε ότι έχουν μεγάλη συνεισφορά στα τωρινά προβλήματα της κοινωνίας μας. Δεν ξέρω αν έκανες τον ίδιο κόπο ή απλώς ανέσυρες την πάγια θέση σου για να μας την θυμίσεις.

Φέρνω από εκεί μια από τις πρώτες παραγράφους της κριτικής:

Ο τίτλος του βιβλίου στο εξώφυλλο είναι «Ιστορία του νεότερου και σύγχρονου κόσμου». Στο εσωτερικό του, αυτό μεταφράζεται σε δεκαπέντε (15) σελίδες ευρωπαϊκής ιστορίας και διακόσιες εννιά (209) σελίδες με επίκεντρο την ελληνική. Αντί τα παιδιά να γνωρίσουν πώς τα γεγονότα και οι μεγάλες αλλαγές συνδέονται μεταξύ τους σε τοπικό, περιφερειακό και παγκόσμιο επίπεδο, το ελληνικό έθνος ανάγεται σε μοναδικό, περιούσιο και ανάδελφο.

Η ομάδα που έκανε την κριτική παρουσιάζει και άλλα στοιχεία, όχι απόψεις που ενισχύουν κτγμ τον λόγο που έκρινα σκόπιμο να θέσω υπόψη σας το κείμενο. Σταχυολογώ:

Η παρουσία των γυναικών στην ιστορία εξαντλείται σε τέσσερις σειρές για την Μπουμπουλίνα και τη Μαυρογένους (σελ. 92) και σε άλλες έντεκα για τα δικαιώματα των γυναικών (σελ. 188), και τα δύο εκτός του κύριου κειμένου της αφήγησης.

Π.χ. το γλωσσικό ζήτημα (σελ. 163), η βιομηχανική επανάσταση (σελ.156) και η Οκτωβριανή επανάσταση (σελ.192) καταλαμβάνουν από τρεις, εννιά και εννιά σειρές αντίστοιχα.

[...] ο Β’ παγκόσμιος πόλεμος αναφέρεται ως ένα παράρτημα του Αλβανικού έπους. [...] Καμία αναφορά στον φυλετικό ρατσισμό, στη ναζιστική ιδεολογία, στο επεκτατικό όραμα του αριανισμού, στην προπαγάνδα.

Με αφήνει άφωνο, κάθε φορά που την ακούω, η άποψη ότι αγόρια και κορίτσια 12 χρονών, στα πρόθυρα —αν όχι στα πρώτα βήματα— της εφηβείας και της προσωπικής τους επανάστασης, είναι παιδάκια που δεν καταλαβαίνουν τίποτε και ό,τι και αν ακούσουν ή διαβάσουν, από το ένα αυτί μπαίνει και από το άλλο βγαίνει.

Επίσης με εκπλήσσει η αδυναμία να κατανοήσουμε κάποιοι ότι τα σχολικά βιβλία της ιστορίας είναι η «επίσημη ιστορία» —όπως το σχολικό λεξικό έχει αναχθεί σε λυδία λίθο για την άρση των ορθογραφικών διαφωνιών. Σωστό είναι ότι τα βιβλία των μικρότερων τάξεων θα έπρεπε να είναι μικρότερα, πιο περιληπτικά ίσως, με γενικότερη περιγραφή και ότι το συνολικό κόρπους των σχολικών βιβλίων «επίσημης ιστορίας» δεν περιορίζεται στο συγκεκριμένο βιβλίο. Το συγκεκριμένο, όμως, λειτουργεί σαν προδιαγραφή και για τα επόμενα. Ή φαντάζεται κανείς ότι στο Γυμνάσιο αλλάζει ξαφνικά το μείγμα των συστατικών και ο τρόπος της παρουσίασης;

Τελευταίο, αλλά καθόλου πιο ασήμαντο, είναι το γεγονός ότι το βιβλίο δίνει «επίσημες οδηγίες» και κατευθύνσεις στη δασκάλα και τον δάσκαλο. Ο δάσκαλος που θα θελήσει να εξηγήσει κάτι με διαφορετικό τρόπο, να προσθέσει κάτι περισσότερο, αμέσως θα γίνει δακτυλοδεικτούμενος, ως «τολμηρός» ή «ανατρεπτικός», θα εμπλακεί σε πολιτικές διαμάχες —και γιατί να το κάνει αυτό; Έτσι, σιγά σιγά, μεγαλώνουν οι ελληναράδικες γενιές —και στο τέλος, για να ταιριάξουν τα πάντα στον στρεβλό περίγυρό τους, φτάνουν να αμφισβητούν ακόμη και τα απλά μαθηματικά, τη φυσική και τη βιολογία.

Και είναι, π.χ. απλά μαθηματικά να καταλάβεις ότι τα 600 δις δεν είναι στραγάλια, είναι θέμα φυσικής να καταλάβεις ότι τα υποθαλάσσια πετρέλαια δεν βγαίνουν ανοίγοντας βρυσούλες και θέμα βιολογίας να καταλάβεις ότι τα θεία θαύματα τα λένε θαύματα ακριβώς γι' αυτόν τον λόγο: επειδή είναι πράγματα που δεν συμβαίνουν.
 
Πότε μα πότε επιτέλους θα πάψει να είναι φετίχ η ενασχόληση με τα βιβλία ιστορίας του δημοτικού;
Γιατί ο καθένας έχει γνώμη για τα βιβλία γλώσσας, ιστορίας κλπ; Ευτυχώς που δεν έχουν γνώμη και για τα σοβαρά μαθήματα, δηλαδή για τα βιβλία αριθμητικής ή φυσικής!

Και όχι, δεν τα λέω σοβαρά τα μαθηματικά λόγω επαγγέλματος αλλά γιατί αυτά διδάσκονται σειριακά, ο μαθητής μαθαίνει συνεχώς καινούργια και πιο προχωρημένα πράγματα. Ενώ την ιστορία της νεότερης Ελλάδας π.χ. θα τη διδαχτεί δυο- τρεις φορές, με δυο-τρεις διαφορετικούς τρόπους στα δώδεκα χρόνια του σχολείου. Και το πιο πιθανό είναι ότι θα δει και μερικά ντοκυμανταίρ, θα ακούσει και κανέναν μεγάλο να συζητάει σχετικά, θα διαβάσει και λίγη λογοτεχνία, μπορεί να διαβάσει και κανένα βιβλίο ιστορίας, οπότε θα έχει κι άλλες πηγές πληροφόρησης μέχρι τα 18 του για την ιστορία. Και μέσα σε όλες αυτές τις πηγές το βιβλίο της έκτης δημοτικού θα γίνεται όλο και πιο ασήμαντο.

Οι βάσεις όμως για το τι πιστεύει κανείς, μπαίνουν ήδη από το δημοτικό. Καλύτερα να μην κάνουν καθόλου ιστορία, παρά να κάνουν ιστορία εθνικιστική.
 

bernardina

Moderator
Οι βάσεις όμως για το τι πιστεύει κανείς, μπαίνουν ήδη από το δημοτικό. Καλύτερα να μην κάνουν καθόλου ιστορία, παρά να κάνουν ιστορία εθνικιστική.

Συμφωνώ.
Αλήθεια, πόση προπαγάνδα μπορεί να κάνει κανείς με τα μαθηματικά; Πόσες νοοτροπίες να διαμορφώσει με την τριγωνομετρία; Πόσο ιδεολογικό υπόβαθρο να δημιουργήσει με τη φυσική; Πόσους μύθους με τη χημεία;

Ας το συνειδητοποιήσουμε επιτέλους γιατί βρίσκεται κάτω από τη μύτη μας και μάλλον δεν θέλουμε να το δούμε: το μάθημα της Ιστορίας είναι αυτό που κατεξοχήν διαπλάθει τις βάσεις για το -χμ- εθνικό αφήγημα (τι να κάνω, αναγκαστικά μεταχειρίζομαι αυτή τη λέξη... ;) ) στις ευεπηρέαστες ηλικίες της προεφηβείας και της εφηβείας.
Το πόσοι από τους μαθητές αυτούς έχουν την ευκαιρία (ή και την όρεξη, βασικά) στην κατοπινή πορεία της ζωής τους να ερευνήσουν σοβαρά, να αναλύσουν, να αμφισβητήσουν και να ανατρέψουν όσα τους εντυπώθηκαν τότε, και μάλιστα χωρίς να πέσουν στην παγίδα άλλων μύθων και στρεβλώσεων, το βλέπουμε και το ζούμε...

Γλωσσική ερώτηση: υπάρχει λέξη προσηβεία; Αντιστοιχεί, αν θυμάμαι καλά, στα χρόνια της προεφηβείας και την έχω συναντήσει σε βιβλία ψυχολογίας, αλλά στο νέτι δεν υπάρχει πουθενά. Anyone;
Ουπς, τώρα που κοιτάζω εδώ ούτε την προεφηβεία έχει. Wtf?
:confused::confused:
 

nickel

Administrator
Staff member
Πρόσηβος στα αρχαία είναι αυτός που πλησιάζει την εφηβική ηλικία, δηλαδή ο προέφηβος. Προσηβεία δεν υπήρχε και η προεφηβεία είναι καθιερωμένη. Το ΛΝΕΓ έχει φτάσει στην προεφηβική ηλικία. (Και ευτυχώς που χρησιμοποιώ τα πλάγια...)
 
Συμφωνώ.
Αλήθεια, πόση προπαγάνδα μπορεί να κάνει κανείς με τα μαθηματικά; Πόσες νοοτροπίες να διαμορφώσει με την τριγωνομετρία; Πόσο ιδεολογικό υπόβαθρο να δημιουργήσει με τη φυσική; Πόσους μύθους με τη χημεία;

Ακριβώς, ακριβώς, ακριβώς. Γιατί άλλωστε έχουμε νήμα με γλωσσικούς μύθους; Γιατί υπάρχει κόσμος που πιστεύει σε Ελ, υπέρτατους ελληνισμούς και τα τοιαύτα;
 

Palavra

Mod Almighty
Staff member
Άσε που ότι το κρυφό σκολειό υπήρχε (που δεν υπήρχε), ότι η επανάσταση ξεκίνησε με την ευλογία της εκκλησίας (ναι, αν ευλογία σημαίνει αφορισμός και κατάρες, οπωσδήποτε), ότι οι κλέφτες και αρματολοί ήταν Έλληνες που μιλούσαν ελληνικά (γιατί εξάλλου τα αρβανίτικα είναι ελληνικά, ή μήπως δεν το ξέρατε; ) και διάφορες άλλες υπερπατριωτικές μπούρδες τις μάθαμε στο σχολείο.
 
Εγώ χρειάστηκε να ενηλικιωθώ για να καταλάβω ότι κάτι δεν πάει καλά με το κόνσεπτ μιας κατατρεγμένης -από τους Τούρκους- εκκλησίας, που όμως έχει μια τεράστια περιουσία από τουρκικά φιρμάνια και παραχωρήσεις.
 

SBE

¥
Απαντώ πρώτα στον Δόχτορα: ναι, το διάβασα και διάβασα και μερικά σχόλια πριν πω την άποψή μου, η οποία θα ήταν η ίδια ακόμα κι αν δεν είχα διαβάσει το αρθρο.
Σχετικά με την "επίσημη" ιστορία: δέχομαι ότι υπάρχει "επίσημη" γραμματική/ γλώσσα, γιατί γενιές ελλήνων μεγαλώνουν γράφοντας όπως μαθαίνουν στο σχολείο (που θα έπρεπε να καθορίζεται από κάποια εθνική γλωσσολογική ακαδημία, αλλά αυτό είναι άλλη υπόθεση). Αλλά "επίσημη" ιστορία δεν μπορεί να υπάρξει, όπως δεν υπάρχουν "επίσημα" μαθηματικά. Η επιστήμη δεν περιορίζεται στο περιεχόμενο ενός διδακτικού βιβλίου του δημοτικού.
Πιστεύω ότι ένα πρόβλημα του σχολείου είναι ότι έχει ακόμα πολλά μαθήματα κατάλοιπα της εποχής που ήταν υποχρεωτικό μόνο το δημοτικό και κανονικά θα έπρεπε η εννεαετής υποχρεωτική εκπαίδευση να έχει ενοποιηθεί και εξομαλυνθεί. Για παράδειγμα εγώ διδάχτηκα βυζαντινή ιστορία στην πέμπτη δημοτικού και τη δευτέρα γυμνασίου. Θα μπορούσαμε να είχαμε κάνει στο δημοτικό ένα γενικότερο μάθημα, για να μας λυθούν οι απορίες που είχαμε σαν δεκάχρονοι, πιθανόν με έμφαση στο πως ζούσαν οι πρόγονοί μας και λοιπά διδακτικά που βλέπει κανείς στα παιδικά βιβλία, και στο γυμνάσιο να αρχίσουμε να κάνουμε πιο σοβαρά ιστορία. Αλλά δεν έχω σχετικές γνώσεις και δεν μπορώ να πω με σιγουριά ότι αυτή είναι η καλύτερη μέθοδος διδασκαλίας για τις ηλικίες αυτές. Και αυτό το τονίζω γιατί πιστεύω ότι οι περισσότεροι σχολιαστές και επικριτές του κάθε βιβλίου ομοίως δεν έχουν σχετικές γνώσεις (εκτός αν πιστεύετε ότι αυτοί που έκαιγαν τα προηγούμενα βιβλία είχαν σχετικές γνώσεις).

Επίσης, ο λόγος που το βιβλίο ιστορίας γίνεται συνέχεια αντικείμενο συζήτησης είναι καθαρά ιδεολογικός και δεν έχει καμία σχέση με την παιδαγωγική ή την φροντίδα της νεολαίας. Οι μεν ανησυχούν μην βγάλουν τα σχολεία πατριώτες (που κατά τη γνώμη τους πατριώτης = φασίστας = χρυσαυγίτης) κι οι δε ανησυχούν μην βγάλουν τα σχολεία αναρχοκομμουνιστές. Και συνήθως οι μεν φωνάζουν περισσότερο από τους δε, οι οποίοι φωνάζουν μόνο όταν τους πατάς τον κάλο πολύ. Μ'άλλα λόγια, με τα σχολικά βιβλία ξεδίνουν ακόμα οι Έλληνες για τις ψυχώσεις του εμφυλίου.
Προσωπικά θα ήθελα να μάθαιναν τα παιδιά στο σχολείο να ρωτάνε, να αμφισβητούν, να αξιολογούν και να μαθαίνουν ότι υπάρχουν πολλές απόψεις για πολλά ζητήματα. Αλλά αυτό δε φαίνεται να το θέλει κανένας από τις προαναφερθείσες ομάδες, αμφότερες προτιμούν τα πρόβατα. Επίσης δεν ξέρω αν η έκτη δημοτικού είναι η κατάλληλη ηλικία για δραστηριότητες αμφισβήτησης και αξιολόγησης. Αυτό το ξέρουν καλύτερα οι παιδαγωγοί. Σίγουρα πάντως δε νομίζω ότι είναι η κατάλληλη ηλικία για αυτομαστίγωση, όπως θα ήθελαν ορισμένοι.

ΥΓ Εμένα τα περί κρυφού σχολειού μου τα έμαθε η γιαγιά μου, πριν ακόμα πάω σχολείο. Όταν μεγαλώνοντας ανακάλυψα ότι ήταν θρύλος και όχι πραγματικότητα δεν γκρεμίστηκε τίποτα μέσα μου, δεν άλλαξε η κοσμοθεωρία μου, δεν θεώρησα ότι με εξαπάτησε κάποιος, δεν στράφηκα εναντίον του κράτους ή της παιδείας, δεν ασπάστηκα ακραίες ιδεολογίες, δεν πέρασα από άρνηση- θλίψη- αποδοχή. Τι διάολο, τόσο φαινόμενο είμαι;
Και παρεμπιπτόντως, όχι μόνο στην ιστορία αλλά και στις άλλες επιστήμες μεγαλώνοντας μαθαίνεις ότι κάποια πράγματα που έχεις διδαχτεί δεν ισχύουν πλέον. Νομίζετε ότι η αστρονομία του σχολείου της δεκαετίας του '80 δεν σας έμαθε πράγματα που πλέον δεν ισχύουν; Ή η χημεία;
 

Palavra

Mod Almighty
Staff member
Και παρεμπιπτόντως, όχι μόνο στην ιστορία αλλά και στις άλλες επίσημες μεγαλώνοντας μαθαίνεις ότι κάποια πράγματα που έχεις διδαχτεί δεν ισχύουν πλέον. Νομίζετε ότι η αστρονομία του σχολείου της δεκαετίας του '80 δεν σας έμαθε πράγματα που πλέον δεν ισχύουν; Ή η χημεία;
Μόνο που αυτό συμβαίνει επειδή η επιστήμη προχωράει, όχι επειδή στην αστρονομία του σχολείου σου είπαν ότι τ' αστέρια τα φτιάχνουν οι νεράιδες.
 

SBE

¥
Παλάβρα, είχα μια δεύτερη υποσημείωση για σένα και τη Μπερνι που την έσβησα, και έλεγε μέσες άκρες: Προφανώς εσένα γκρεμίστηκε κάτι μέσα σου όταν μεγάλωσες και διαπίστωσες ότι δεν ήταν όλα όπως τα νόμιζες. Κι αυτή είναι η κεντρική ιδέα του μηνύματός μου πιο πάνω: προς τι η εθνική ψύχωση;
 

Palavra

Mod Almighty
Staff member
Κάνεις λάθος, τίποτα δεν γκρεμίστηκε - αμάν με αυτές τις προβολές.

Απλώς δεν καταλαβαίνω για ποιο λόγο πιστεύεις ότι επειδή εσύ μεγάλωσες και μορφώθηκες στ' αλήθεια, είναι ικανοί να κάνουν το ίδιο όλοι. Και ακόμα παραπέρα: δεν καταλαβαίνω για ποιο λόγο πιστεύεις ότι επειδή εσύ μεγάλωσες και μορφώθηκες στ' αλήθεια, σημαίνει ότι τα κακώς κείμενα δεν πρέπει να αλλάξουν. Μόνη σου παραδέχτηκες πιο πάνω ότι τα βιβλία των θετικών επιστημών αλλάζουν και εκσυγχρονίζονται. Γιατί λοιπόν υποστηρίζεις ότι δεν θα έπρεπε να γίνει το ίδιο με όλα τα βιβλία; Ή μήπως δεν πρέπει να αλλάζουν ούτε τα βιβλία των θετικών επιστημών;
 

SBE

¥
Αυτό που λέω είναι ότι ακόμα κι αν ένα βιβλίο δεν εκσυγχρονιστεί δεν πρόκειται να καταστραφεί καμιά παιδική ψυχή και να σημαδευτεί αιώνια.
Δυστυχώς δεν έχω χρόνο τώρα να ψάξω να βρω το απόσπασμα με τον κο Τσιπς που λέει ότι είτε λένε Σίσερο, είτε Τσίτσερο τον Κικέρωνα τα παιδιά, το ίδιο θα τον ξεχάσουν φεύγοντας από το σχολείο.
 
Επίσης, ο λόγος που το βιβλίο ιστορίας γίνεται συνέχεια αντικείμενο συζήτησης είναι καθαρά ιδεολογικός και δεν έχει καμία σχέση με την παιδαγωγική ή την φροντίδα της νεολαίας. Οι μεν ανησυχούν μην βγάλουν τα σχολεία πατριώτες (που κατά τη γνώμη τους πατριώτης = φασίστας = χρυσαυγίτης).

Σε κάνει πατριώτη το να θεωρείς ότι είσαι το μόνο έθνος που ποτέ δεν έκανε πολέμους για "κακό" σκοπό; Ότι όλοι είναι εναντίον σου κι εσύ είσαι ο καλός της υπόθεσης; Ότι όταν οι άλλοι σε βοηθάνε έχουν συμφέροντα ενώ εσύ το κάνεις από την αγνή και άδολή σου την καρδιά; Ότι οι Τούρκοι είναι μαύρα σκυλιά που τους πρέπει ψόφος, οι Γερμανοί σκουλήκια κατακτητές και οι Ιταλοί γελοία καραγκιοζάκια;
Πού είναι η συμβολή της Αγγλίας στην παγκόσμια ιστορία, στην βιομηχανία, στις τέχνες; Πού είναι η συμβολή της Ιταλίας; Της Γερμανίας; Της Γαλλίας; Πού είναι τα ανθρωπιστικά κινήματα και οι τέχνες; Ο πολιτισμός;

Αυτό είναι ιστορία;

Και παρεμπιπτόντως, όχι μόνο στην ιστορία αλλά και στις άλλες επιστήμες μεγαλώνοντας μαθαίνεις ότι κάποια πράγματα που έχεις διδαχτεί δεν ισχύουν πλέον. Νομίζετε ότι η αστρονομία του σχολείου της δεκαετίας του '80 δεν σας έμαθε πράγματα που πλέον δεν ισχύουν; Ή η χημεία;

Μόνο που, όπως είπε και η Παλάβρα, οι άλλες επιστήμες δεν το κάνανε επί σκοπού. Αυτό που συνέβη είναι ότι μεταβλήθηκαν κάποιες θεωρίες, δεν πρόκειται για σίγηση της αλήθειας και "αθώα" παράλειψη μερικών λεπτομερειών.
 
Το πλέον λυπηρό για μένα είναι ότι στην Ελλάδα εξακολουθούμε να τσακωνόμαστε για το ποιο μοντέλο στρατευμένης Ιστορίας θα ακολουθήσουμε και όχι για το ποιες διδακτικές μέθοδοι θα βοηθούσαν ώστε το μάθημα της Ιστορίας να καταστεί προσφιλέστερο και πλέον κατανοητό στους μαθητές. Σε ένα τόπο που τα μνημεία όλων των ιστορικών περιόδων είναι υπεραρκετά κι ευχερώς προσβάσιμα ώστε οι μαθητές να μπορούν να αποκομίσουν διδάγματα και εμπειρίες από πρώτο χέρι... Και φυσικά να ξεπεράσουν πολλές από τις αγκυλώσεις της όποιας αφήγησης προτιμηθεί (εθνικής ή "διεθνικιστικής").

Στην πόλη μου, το τοπικό μουσείο διοργανώνει ωραιότατα εργαστήρια σφηνοειδούς γραφής για μαθητές του δημοτικού. Στην πατρίδα μου, μαλώνουμε για το πώς θα κατασκευάσουμε καλύτερους στρατιώτες για το ελληναράδικο ή το υπερεθνικό ιδανικό. Ας το αφήσω το ζήτημα καλύτερα...
 
Top