Αφήνεις τόση *γκρίζα ύλη να πηγαίνει χαμένη...
Your slip is showing: Γλωσσικές και μεταφραστικές γκάφες (και μικρολαθάκια)
Η έκφραση "μηχανική μετάφραση" πρέπει να αποκτήσει διπλή έννοια:
1) Μετάφραση που γίνεται από μηχανές.
2) Μετάφραση που γίνεται από ανθρώπους που δεν σκέφτονται, και μεταφράζουν μηχανικά. (Επειδή, αν σκεφτούν, είναι σίγουρο ότι ξέρουν τι είναι η "φαιά ουσία".)
1) Μετάφραση που γίνεται από μηχανές.
2) Μετάφραση που γίνεται από ανθρώπους που δεν σκέφτονται, και μεταφράζουν μηχανικά. (Επειδή, αν σκεφτούν, είναι σίγουρο ότι ξέρουν τι είναι η "φαιά ουσία".)
Σε διαφήμιση γνωστής αλυσίδας ηλεκτρικών, ακούω σήμερα, "προσφορά μπλα μπλα μπλα, μηχανή καφέ 15 μπαρς". Ήρθε και ο καιρός των μπαρ να αποκτήσουν αγγλικό πληθηντικό. Περιμένω εναγωνιώς να ακούσω και κέλβινς, αμπέρς και βατς (αυτή η λάμπα είναι 20 βατς).
Εγώ αναρωτιέμαι αν ο πληθυντικός αυτός ισχύει μόνο για την μονάδα της φυσικής. Γιατί σε αντίθετη περίπτωση να ειδοποιήσουμε το μουσικό στερέωμα να κάνει τις αλλαγές του και στο μέλλον να τραγουδάει:
Πού να γείρω το κορμί μου όταν γυρνάω απ' τα μπαρς κι απ' τα ξενύχτια.
Πού να γείρω το κορμί μου όταν γυρνάω απ' τα μπαρς κι απ' τα ξενύχτια.
εννοείς αν χρησιμοποιήσουν τη φαιά ουσία τους.
Λοιπόν ελπίζω ότι δεν κομίζω πάλι γλαύκα εις Αθήνας με το παρακάτω.
Χτες το βράδυ στη σειρά του Σταρ "Ανεξιχνίαστα εγκλήματα" κάποιος απαγγέλλει το εξής απόσπασμα:
"Είναι όμορφη και πρέπει να βρει μνηστήρα,
είναι γυναίκα και πρέπει να κερδηθεί"
και μας λέει και από πού προέρχεται:
"Χένρι ο 6ος".
Α ρε κατακαημένε Ερρίκο, τι σου έμελλε να πάθεις... δυστυχώς δεν έχω πρόχειρη καμιά μετάφραση του Σαικσπήρου (αλλιώς Σέξπυρ) για να παραθέσω το απόσπασμα όπως έχει ήδη αποδοθεί (φαίνεται πως ούτε ο μεταφραστής είχε).
Δεν ξέρω βεβαίως μπορεί να κάνω λάθος και να πρόκειται για άποψη, όπως τον Μάκβεθ που τώρα τον αποδίδουν Μακμπέθ, αλλά κάτι μου λέει πως δεν ήταν αυτός ο λόγος... (τουλάχιστον για όσο ακόμη δεν διαβάζουμε στον τύπο για την Ελίζαμπεθ και τον Τσαρλς της Αγγλίας).
Χθες στη ΝΕΤ, στους υπότιτλους της ταινίας K-Pax το produce (που το λέει ο Προτ την ώρα που τρώει ένα μήλο, κι αναφέρεται στο συγκεκριμένο μήλο και στα γήινα φρούτα γενικότερα) αποδόθηκε «παραγωγή». Κλασική παγίδα για τον μεταφραστή που *νομίζει* ότι ξέρει τη σημασία μιας λέξης (και παρασύρεται από τη σημασία τού ομόγραφου ρήματος για να αποδώσει τσάτρα-πάτρα και το ουσιαστικό), το produce εδώ σημαίνει καρπός / καρποί.
Δεν είναι τίποτα.
http://lexilogia.gr/forum/showthrea...αστικές-γκάφες&p=118730&viewfull=1#post118730
Ο «βασιλιάς Λουί» παραμένει στη θέση του.
Από την Espresso:
Αμάν! Μόνο αυτοί που πλήρωσαν 30.000 ευρώ έχουν δικό τους μπάνιο; Οι υπόλοιποι θα μοιράζονται κοινόχρηστα ντους;
Ας μη λέμε βλακείες, όμως. Τι διάλεξε ο μάλλον επιπόλαιος συντάκτης της Espresso να επισημάνει όταν διάβασε την πλήρη περιγραφή των ανέσεων που προσφέρει κάθε κατηγορία καμπίνας; Μα αυτό που έχουν κοινό όλες οι καμπίνες, από τη φτηνότερη μέχρι την ακριβότερη: private bathroom.
Όσο για το αν πρόκειται για πλωτό ανάκτορο και τέτοιες μπούρδες που γράφει, οι τιμές 9.900 έως 30.000 ευρώ κατ' άτομο για κρουαζιέρα που χαρακτηρίζεται ως "γύρος του κόσμου", δεν είναι απλώς συνηθισμένες, αλλά και μάλλον χαμηλές, αφού υπάρχουν κρουαζιερόπλοια που χρεώνουν από 43.000 έως 190.000 δολάρια για μια τέτοια κρουαζιέρα.
Οι επιβάτες πλήρωσαν εισιτήριο από 9.900 ευρώ κατ' άτομο, σε εσωτερική καμπίνα, μέχρι 30.000 ευρώ, για καμπίνα με prive μπάνιο. Καθεμία από τις 1.130 καμπίνες ταιριάζει στα γούστα και την τσέπη κάθε επιβάτη.
Αμάν! Μόνο αυτοί που πλήρωσαν 30.000 ευρώ έχουν δικό τους μπάνιο; Οι υπόλοιποι θα μοιράζονται κοινόχρηστα ντους;
Ας μη λέμε βλακείες, όμως. Τι διάλεξε ο μάλλον επιπόλαιος συντάκτης της Espresso να επισημάνει όταν διάβασε την πλήρη περιγραφή των ανέσεων που προσφέρει κάθε κατηγορία καμπίνας; Μα αυτό που έχουν κοινό όλες οι καμπίνες, από τη φτηνότερη μέχρι την ακριβότερη: private bathroom.
Όσο για το αν πρόκειται για πλωτό ανάκτορο και τέτοιες μπούρδες που γράφει, οι τιμές 9.900 έως 30.000 ευρώ κατ' άτομο για κρουαζιέρα που χαρακτηρίζεται ως "γύρος του κόσμου", δεν είναι απλώς συνηθισμένες, αλλά και μάλλον χαμηλές, αφού υπάρχουν κρουαζιερόπλοια που χρεώνουν από 43.000 έως 190.000 δολάρια για μια τέτοια κρουαζιέρα.
Από επίσημη μετάφραση αγγλικής σειράς (κατασκοπείας, πολιτικής ίντριγκας) στο DVD:
«Βρετανός εθνικιστής» (British national)
«Γραμματέας Αλλοδαπών» (Foreign Secretary)
Μόνο δύο από απίστευτα πολλά λάθη, όπου βλέπεις πως σίγουρα μεταφραστής και ενδεχομένως διορθωτής (αν υπήρξε) άλλαζε από επεισόδιο σε επεισόδιο.
«Βρετανός εθνικιστής» (British national)
«Γραμματέας Αλλοδαπών» (Foreign Secretary)
Μόνο δύο από απίστευτα πολλά λάθη, όπου βλέπεις πως σίγουρα μεταφραστής και ενδεχομένως διορθωτής (αν υπήρξε) άλλαζε από επεισόδιο σε επεισόδιο.
Από αγγλική σειρά στη ΝΕΤ χθες το βράδυ (δεν ξέρω τίτλο, είναι αστυνομική και η δράση τοποθετείται στο Β' παγκόσμιο πόλεμο, ωραία σειρά, αξιοπρεπής, χωρίς αίματα και αυτοψίες/νεκροψίες):
- Του έδωσα ένα χάπι κυανίδης.
Το cyanide είναι το γνωστό μας υδροκυάνιο. Κυανίδη δεν έχει ανακαλυφθεί ακόμη.
- Του έδωσα ένα χάπι κυανίδης.
Το cyanide είναι το γνωστό μας υδροκυάνιο. Κυανίδη δεν έχει ανακαλυφθεί ακόμη.
Πρέπει να λες το Foyle's War με τον Μάικλ Κίτσεν.
http://www.google.gr/search?q="foyl...ct=mode&cd=2&ved=0CAkQ_AUoAQ&biw=1835&bih=913
Πρέπει να το ξαναπιάσω κάποια στιγμή.
http://www.google.gr/search?q="foyl...ct=mode&cd=2&ved=0CAkQ_AUoAQ&biw=1835&bih=913
Πρέπει να το ξαναπιάσω κάποια στιγμή.
Καλή χρονιά σε όλους!
Το συγκεκριμένο νήμα με βρίσκει λίγο αντίθετη για λόγους που δε θα αναλύσω τώρα ως άλλο σπασικλάκι (μιας και μπήκα κι εγώ στον πειρασμό να γράψω εδώ). Χθες βράδυ, παρακολουθώντας για πολλοστή φορά το This Is It, αυτή τη φορά στο Mega, μου σηκώθηκε η τρίχα όρθια όταν είδα να μεταφράζονται τα τραγούδια του Μάικλ Τζάκσον. Θεώρησα ως και προσβολή για τους θαυμαστές του - και όχι μόνο - την αποτυχημένη απόπειρα μετάφρασης. Κι επιτυχημένη να ήταν, πάλι θα με ενοχλούσε, αλλά αυτή η απόδοση σε τραγούδια που τραγουδούν ακόμα κι άνθρωποι που δε γνωρίζουν τη γλώσσα ήταν ύβρις. Κι απορώ: τι ήθελε να αποδείξει η μεταφράστρια; Ότι νοιάζεται τους κωφούς; Ότι έχει ταλέντο στην απόδοση στίχων; Τέλος πάντων, θα επανέλθω με συγκεκριμένα παραδείγματα, όταν συνέλθω, γιατί ακόμα βρίσκομαι σε κατάσταση σοκ! Καλησπέρα σας!
Το συγκεκριμένο νήμα με βρίσκει λίγο αντίθετη για λόγους που δε θα αναλύσω τώρα ως άλλο σπασικλάκι (μιας και μπήκα κι εγώ στον πειρασμό να γράψω εδώ). Χθες βράδυ, παρακολουθώντας για πολλοστή φορά το This Is It, αυτή τη φορά στο Mega, μου σηκώθηκε η τρίχα όρθια όταν είδα να μεταφράζονται τα τραγούδια του Μάικλ Τζάκσον. Θεώρησα ως και προσβολή για τους θαυμαστές του - και όχι μόνο - την αποτυχημένη απόπειρα μετάφρασης. Κι επιτυχημένη να ήταν, πάλι θα με ενοχλούσε, αλλά αυτή η απόδοση σε τραγούδια που τραγουδούν ακόμα κι άνθρωποι που δε γνωρίζουν τη γλώσσα ήταν ύβρις. Κι απορώ: τι ήθελε να αποδείξει η μεταφράστρια; Ότι νοιάζεται τους κωφούς; Ότι έχει ταλέντο στην απόδοση στίχων; Τέλος πάντων, θα επανέλθω με συγκεκριμένα παραδείγματα, όταν συνέλθω, γιατί ακόμα βρίσκομαι σε κατάσταση σοκ! Καλησπέρα σας!
Καλή σου χρονιά, Νότα
Για τους υπότιτλους (συγκεκριμένα, αν υπάρχει κάποια προδιαγραφή να μεταφράζονται οι υπότιτλοι των τραγουδιών) υπάρχουν οι ειδικοί που θα μας διαφωτίσουν.
Για τις όποιες ενστάσεις σου για το παρόν νήμα, ρίξε αν θέλεις και μια ματιά στο ειδικό νήμα, εδώ:
Είναι αντισυναδελφική η επισήμανση γλωσσικών και μεταφραστικών λαθών;
Αλλά και στο παρόν νήμα, εδώ και πολύ καιρό, αναφέρθηκε ότι:
«…το νήμα αυτό δεν έχει σκοπό να στήσουμε στον τοίχο μεταφραστές, υποτιτλιστές, κανάλια, εκδοτικούς οίκους, αλλά να δείξουμε τις λούμπες στο δρόμο του μεταφραστή».
Για τους υπότιτλους (συγκεκριμένα, αν υπάρχει κάποια προδιαγραφή να μεταφράζονται οι υπότιτλοι των τραγουδιών) υπάρχουν οι ειδικοί που θα μας διαφωτίσουν.
Για τις όποιες ενστάσεις σου για το παρόν νήμα, ρίξε αν θέλεις και μια ματιά στο ειδικό νήμα, εδώ:
Είναι αντισυναδελφική η επισήμανση γλωσσικών και μεταφραστικών λαθών;
Αλλά και στο παρόν νήμα, εδώ και πολύ καιρό, αναφέρθηκε ότι:
«…το νήμα αυτό δεν έχει σκοπό να στήσουμε στον τοίχο μεταφραστές, υποτιτλιστές, κανάλια, εκδοτικούς οίκους, αλλά να δείξουμε τις λούμπες στο δρόμο του μεταφραστή».
Αν και λίγα χρόνια στο χώρο του υποτιτλισμού, γνωρίζω ότι μεταφράζω τα τραγούδια όταν το νόημά τους σχετίζεται με την πλοκή της ταινίας καθώς και τα τραγούδια των μιούζικαλ. Στα μουσικά αφιερώματα ή εορταστικά προγράμματα ή, όπως στη συγκεκριμένη περίπτωση, σε πρόβες μιας συναυλίας, το θεωρώ περιττό. Αν κάνω λάθος, ας με διορθώσουν αυτοί που ξέρουν καλύτερα.
Αυτό που αναφέρθηκε στο παρόν νήμα το έχω διαβάσει, απλώς θεωρώ ότι υπάρχουν εξαιρέσεις που δε δείχνουν απλώς τις λούμπες που μπορεί να πέσει κανείς, μα έχουν μια αρκετή δόση ειρωνείας, την οποία ίσως μπορώ να καταλάβω από ανθρώπους που έχουν μεγάλη πείρα, όπως αρκετοί εδώ μέσα, αλλά από άλλους, τα λάθη των οποίων βλέπω πολύ συχνά στην τηλεόραση, για παράδειγμα, και δεν τα σχολιάζει κανείς εδώ μέσα, μ' ενοχλεί. Και το βρίσκω και λίγο δήθεν.
Αυτό που αναφέρθηκε στο παρόν νήμα το έχω διαβάσει, απλώς θεωρώ ότι υπάρχουν εξαιρέσεις που δε δείχνουν απλώς τις λούμπες που μπορεί να πέσει κανείς, μα έχουν μια αρκετή δόση ειρωνείας, την οποία ίσως μπορώ να καταλάβω από ανθρώπους που έχουν μεγάλη πείρα, όπως αρκετοί εδώ μέσα, αλλά από άλλους, τα λάθη των οποίων βλέπω πολύ συχνά στην τηλεόραση, για παράδειγμα, και δεν τα σχολιάζει κανείς εδώ μέσα, μ' ενοχλεί. Και το βρίσκω και λίγο δήθεν.
Γεια σου, Νότα, καλή χρονιά!
Για τις αντιρρήσεις για την ύπαρξη αυτού του νήματος έχουμε ανοίξει αλλού συζήτηση, όπως βλέπεις και στο προηγούμενο μήνυμα. Ας πάω, όμως, στην ουσία:
Συμφωνώ μαζί σου ότι είναι άστοχο να μεταφράζουμε στίχους τραγουδιών, ειδικά όταν ο χρόνος που διατίθεται για τον υποτιτλισμό είναι εχθρός κάθε προσπάθειας για καλή απόδοση. Οι ίδιες οι εταιρείες υποτιτλισμού έχουν ως κανόνα να μη μεταφράζονται τα τραγούδια, παρά μόνο αν πρόκειται για μιούζικαλ ή αν οι στίχοι έχουν πολύ συγκεκριμένη σημασία για την πλοκή της ταινίας. Αντιμετώπισα τον ανάλογο προβληματισμό όταν πριν από λίγο καιρό μετέφρασα την ταινία Woodstock. Το σενάριο που μου δόθηκε είχε και τους στίχους των τραγουδιών, αλλά μετά από ανταλλαγή απόψεων με φίλους και συναδέλφους, κατέληξα ότι θα ήταν μάλλον άσχημο να βλέπουμε υπότιτλο την ώρα που τραγουδάνε γίγαντες της μουσικής, όπως ο Τζίμι Χέντριξ και η Τζάνις Τζόπλιν.
Από την άλλη πλευρά, αφού δεν έχουμε (δυστυχώς) ακόμα υποτίτλους για κωφούς, μπορεί όντως να αποδοθεί σ' αυτή την πρόθεση η προσπάθεια που έκανε ο συγκεκριμένος υποτιτλιστής. Αν αυτή ήταν η πρόθεσή του, η δική μου πρόταση θα ήταν να βάλει τους στίχους αμετάφραστους στον υπότιτλο, κάτι σαν καραόκε, δηλαδή. Βέβαια, κι εκεί θα είχαμε πολλές ενστάσεις: κάποιοι ακούοντες θα έλεγαν, "Αφού δεν ξέρω γρυ αγγλικά, τι μου βάζεις τους αγγλικούς στίχους στον υπότιτλο;" Και οι κωφοί μπορεί να έλεγαν, "Αφού δεν ακούω τη μουσική, γιατί μου βάζεις τους αγγλικούς στίχους; Για να τραγουδάω κι εγώ μαζί με τον τραγουδιστή;"
Συμπέρασμα: Όταν θα φτάσουμε στο σημείο να έχουμε υποτίτλους για κωφούς σε όλα τα κανάλια, ο υπότιτλος για κωφούς μάλλον θα έχει και μεταφρασμένους ή αμετάφραστους στίχους τραγουδιών, ενώ ο υπότιτλος για ακούοντες καλό θα είναι να μην έχει τίποτα.
Για τις αντιρρήσεις για την ύπαρξη αυτού του νήματος έχουμε ανοίξει αλλού συζήτηση, όπως βλέπεις και στο προηγούμενο μήνυμα. Ας πάω, όμως, στην ουσία:
Συμφωνώ μαζί σου ότι είναι άστοχο να μεταφράζουμε στίχους τραγουδιών, ειδικά όταν ο χρόνος που διατίθεται για τον υποτιτλισμό είναι εχθρός κάθε προσπάθειας για καλή απόδοση. Οι ίδιες οι εταιρείες υποτιτλισμού έχουν ως κανόνα να μη μεταφράζονται τα τραγούδια, παρά μόνο αν πρόκειται για μιούζικαλ ή αν οι στίχοι έχουν πολύ συγκεκριμένη σημασία για την πλοκή της ταινίας. Αντιμετώπισα τον ανάλογο προβληματισμό όταν πριν από λίγο καιρό μετέφρασα την ταινία Woodstock. Το σενάριο που μου δόθηκε είχε και τους στίχους των τραγουδιών, αλλά μετά από ανταλλαγή απόψεων με φίλους και συναδέλφους, κατέληξα ότι θα ήταν μάλλον άσχημο να βλέπουμε υπότιτλο την ώρα που τραγουδάνε γίγαντες της μουσικής, όπως ο Τζίμι Χέντριξ και η Τζάνις Τζόπλιν.
Από την άλλη πλευρά, αφού δεν έχουμε (δυστυχώς) ακόμα υποτίτλους για κωφούς, μπορεί όντως να αποδοθεί σ' αυτή την πρόθεση η προσπάθεια που έκανε ο συγκεκριμένος υποτιτλιστής. Αν αυτή ήταν η πρόθεσή του, η δική μου πρόταση θα ήταν να βάλει τους στίχους αμετάφραστους στον υπότιτλο, κάτι σαν καραόκε, δηλαδή. Βέβαια, κι εκεί θα είχαμε πολλές ενστάσεις: κάποιοι ακούοντες θα έλεγαν, "Αφού δεν ξέρω γρυ αγγλικά, τι μου βάζεις τους αγγλικούς στίχους στον υπότιτλο;" Και οι κωφοί μπορεί να έλεγαν, "Αφού δεν ακούω τη μουσική, γιατί μου βάζεις τους αγγλικούς στίχους; Για να τραγουδάω κι εγώ μαζί με τον τραγουδιστή;"
Συμπέρασμα: Όταν θα φτάσουμε στο σημείο να έχουμε υποτίτλους για κωφούς σε όλα τα κανάλια, ο υπότιτλος για κωφούς μάλλον θα έχει και μεταφρασμένους ή αμετάφραστους στίχους τραγουδιών, ενώ ο υπότιτλος για ακούοντες καλό θα είναι να μην έχει τίποτα.
Μήπως μπορείς να διευκρινίσεις;