Your slip is showing: Γλωσσικές και μεταφραστικές γκάφες (και μικρολαθάκια)

[drsiebenmal]

Το ρωσικό ισοδύναμο της φράσης tell it to the marines είναι: расскажи это своей бабушке (κατά λέξη: "αυτό να το πεις στη γιαγιά μου"). Το "κατά λέξη" θα το ακούσετε από ρωσόφωνους ή ρωσοπόντιους, οπότε το βάζω για να μην αναρωτιέστε.

Ζαζ, το νήμα με τις ρώσικες λέξεις στα ελληνικά, δεν το έχεις έτοιμο ακόμη; :)

 

[nickel]

Μια απορία:
Όποιος δεν έχει δει την ταινία, λογικό είναι να μην ξέρει ότι ο πρωταγωνιστής είναι πεζοναύτης και όχι ναυτικός. Ο κύριος που έγραψε την κριτική, δεν είδε πρώτα την ταινία; Ή η κριτική του δεν είναι κριτική, αλλά μετάφραση κειμένου που έτυχε να βρει κάπου;

Πρέπει να την είδε την ταινία. Θαμπώθηκε. Ίσως γι' αυτό μπερδεύτηκε. Η ιδιότητα του πεζοναύτη ανήκει στο παρελθόν του ήρωα, αν και του βγαίνει και στο παρόν του. Και δεν νομίζω να είχε κάνει κάποιο λάθος ο υποτιτλιστής. Εικάζω ότι πρόκειται για μεταφραστικό λάθος από το διάβασμα της ιδιότητας του ήρωα σε ξένες κριτικές.

Bonus slip: Πιο πάνω έχει γράψει ο Νίνος: «τα ειδικά εφέ είναι άρρητα δεμένα με την πλοκή».

άρρηκτα δεμένα = δεμένα με τρόπο αδιάσπαστο, αρραγή (α + ρηγνύω, που έδωσε ρήξη, ρήγμα)
άρρητα = ανέκφραστα, ανείπωτα (είρω = λέω > ρητός και ρήση, ρήμα, ρήτορας κ.λπ.)

 

[nickel]

Η *ομήγυρης και η *πανήγυρης. Και η *γύρης, επίσης.

Οι τύποι ομήγυρις και πανήγυρις είναι της καθαρεύουσας (δηλ. για τα πανηγύρια :) ). Στη δημοτική είναι η γύρη, η ομήγυρη και η πανήγυρη (ή το πανηγύρι). Το κακό είναι που ο διορθωτής δεν τα κοκκινίζει εκείνα τα ομήγυρης κ.λπ. γιατί είναι η γενική στη δημοτική. Στην καθαρεύουσα είχαμε της γύρεως, της ομηγύρεως και της πανηγύρεως.

 

[Alexandra]

Στη "Ματίλντα" στο Mega πριν από λίγο, πλήρης παρανόηση του ιδιωματισμού nothing short of. Η φράση "What she did was nothing short of heroic" αποδόθηκε, "Αυτό που έκανε δεν ήταν κάτι ηρωικό".

Nothing short of = The equivalent of, the same as, as in His accusation is nothing short of slander. This term is slightly stronger than little short of, meaning "almost the same as," as in Her claim is little short of stupid. The first term dates from about 1800, the second from about 1830. Also see short of.

 

[daeman]

Πες τα, Αλεξάνδρα!

Ένας άλλος σχετικός ιδιωματισμός που έχω δει αρκετές φορές να παρανοείται είναι το all but, π.χ. το she was all but crying να αποδίδεται κυριολεκτικά έκανε τα πάντα εκτός απ' το να κλάψει, ενώ το σωστό θα ήταν παραλίγο να βάλει τα κλάματα (ή κόντεψε να κλάψει).

Αντιγράφω από το Free Dictionary:
all but
Nearly; almost: all but crying with relief.

 

[Ambrose]

Αχ, μην το λέτε αβατάρα σας παρακαλώ... Αλήθεια, στον Ινδουισμό πόσες θηλυκές ενσαρκώσεις ενός μεγάλου όντος έχουμε;

 

[StellaP]

Πριν από πέντε λεπτά η εκφωνήτρια ειδήσεων του STAR είπε: Στα Τέμπη συνεχίζεται η πτώση βραχών.
Αν σήμερα στο νομό Λαρίσης έβρεχε, θα έλεγα ότι ο δρόμος έκλεισε λόγω βροχών και όχι λόγω βράχων.
Επειδή κατά καιρούς έχω ακούσει: δυνατοί ανέμοι, επικίνδυνων πλημμύρων κ.ά. αναρωτιέμαι, την ώρα που διαβάζουν καταλαβαίνουν άραγε τι διαβάζουν; ΄Η είναι κάτι που το κάνουν εντελώς μηχανικά, και επομένως είναι τελείως αμόρφωτοι και δεν αναγνωρίζουν τα λάθη ή απλώς δεν κάνουν σωστά τη δουλειά τους.

 

[nickel]

Να σε καλωσορίσω κι εγώ, με την ευκαιρία!

Οι παρατονισμοί (π.χ. οι «ανθρώποι», ο «κινηματόγραφος» του Σημίτη), ιδιαίτερα στη γενική του πληθυντικού (δες εδώ), δεν έχει να κάνει (πάντα) με αμορφωσιά. Πότε πότε είναι λαϊκός τύπος, άλλοτε ένδειξη αμηχανίας, καμιά φορά αποκοτιά (μιλάει ο Χάρης για το «κοτών», οπότε γράφω κι εγώ κάπου «κοτών» για να προκαλέσω), αλλά πάνω απ' όλα μικροπροβληματάκι (προβληματάρα, προβληματάρα, φωνάζει κάποιος) της γλώσσας μας.

 

[Alexandra]

...αλλά πάνω απ' όλα μικροπροβληματάκι (προβληματάρα, προβληματάρα, φωνάζει κάποιος) της γλώσσας μας.

Εντάξει, δεν είναι και κανένα τεράστιο πρόβλημα να πεις "των βράχων". Το πρόβλημα είναι όταν πρέπει να το τονίσουν στη λήγουσα, π.χ. "των αυτοπτών", εκεί μπερδεύονται συνήθως.

 

[nickel]

Εντάξει, δεν είναι και κανένα τεράστιο πρόβλημα να πεις "των βράχων".

Προφανώς. Γι' αυτό και είμαι βέβαιος ότι η εκφωνήτρια γνώριζε το σωστό, αλλά η γενική του πληθυντικού είναι ναρκοπέδιο και κάνεις λάθος εκεί που δεν το φαντάζεσαι, αρκεί να αφαιρεθείς και να κοιτάξεις προς τα πάνω — πάει την πάτησες τη νάρκη!

 

[Alexandra]

Όταν κάποιος έχει τρακ επειδή μιλάει στον φακό, αν χάσει έστω και για κλάσμα δευτερολέπτου την αυτοσυγκέντρωσή του, μπορεί να κάνει απίστευτα σαρδάμ. Το συγκεκριμένο το κατατάσσω στα σαρδάμ. Αλλά πολλές φορές δεν είναι σαρδάμ, είναι γραμμένα λάθος και ο εκφωνητής διαβάζει ό,τι βλέπει μηχανικά.

 

[StellaP]

Ευχαριστώ για το καλωσόρισμα.
Πάντως το να μην τονίσεις σωστά τη λήγουσα, όπως π.χ. των αυτοπτών το θεωρώ κακή σχέση με την γραμματική και όχι συγχωρητέο όταν πρόκειται για εκφώνηση ειδήσεων.
Για μένα επίσης είναι πρόβλημα να ακούω των βραχών ή των φωτών(ποοοοολύ συνηθισμένο εδώ).
Τι να κάνω, νοιώθω ότι μου τρυπάει την εγκέφαλο.
Για να μην πω για το "των πεταλουδών".

 

[StellaP]

ΤΟΝ εγκέφαλο.
Ορίστε, να το τρύπημα που έλεγα. Σαν τα τούνελ στα Τέμπη.

 

[Alexandra]

Ναι, αλλά η πεταλούδα είναι πρωτόκλιτο. Δεν πρέπει να είναι "πεταλουδών";
Σύμφωνα με το Λεξισκόπιο, είναι βέβαια "πεταλούδων", αλλά έχω απορία γι' αυτό.

 

[Alexandra]

ΤΟΝ εγκέφαλο.
Ορίστε, να το τρύπημα που έλεγα. Σαν τα τούνελ στα Τέμπη.

Όταν θέλεις να διορθώσεις κάτι που έγραψες, πατάς Edit. Έχεις περιθώριο μισή ώρα για να κάνεις αλλαγές στο ποστ σου.

 

[StellaP]

Μήπως επειδή πιθανόν να προέρχεται από το πετηλίς-ίδος (ακρίδα) που είναι τριτόκλιτο;

 

[nickel]

Ορίστε που σας λέω, είναι χτικιό. Άμα πρέπει να τρέχουμε στο Λεξισκόπιο για να τονίσουμε σωστά, βγάλτε συμπέρασμα.

Εκτός από το Λεξισκόπιο, το Σχολικό του Κέντρου λέει: πεταλούδα Ο9. Πας στο Ο9 και βλέπεις:
η σελίδα... των σελίδων
Κι αποκάτω γράφει:
Στην κατηγορία αυτή ανήκουν θηλυκά σε -ίδα, -άδα, -τητα, -όνα κ.ά. (ακρίδα, ομάδα, ιδιότητα, εικόνα...).

Πας στο ΛΚΝ:
http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/search.html?lq=πεταλούδα&sin=all
Πατάς πάνω στο Ο26 και βλέπεις 37 σελίδες με θηλυκά που στη γενική του πληθυντικού τονίζονται στην παραλήγουσα, από αγελάδα μέχρι ωτοασπίδα.

Στην καινούργια γραμματική τα λέει στη σελίδα 38.

 

[Alexandra]

Κατά φωνή κι οι πλημμύρες. Από το in.gr:
Η ΔΕΗ θα εξασφαλίσει την ασφάλεια των φραγμάτων και την αποφυγή των πλημμύρων από τις έντονες βροχές αυξάνοντας την υδροηλεκτρική παραγωγή στο μέγιστο δυνατό επίπεδο, η ανακοίνωσε η επιχείρηση.

 

[nickel]

Παρότι η ανακοίνωση πιο κάτω γράφει:
«...καθιστούν αναγκαία τη λήψη άμεσων μέτρων για την ασφάλεια των φραγμάτων, αποφυγή πλημμυρών κλπ.»

 

[daeman]

Οφτοπικίζω ξεδιάντροπα, αλλά πέρα από τον βραχνά της γενικής (πιο δύσκολα ακόμη και στην κλίση τα θηλυκά και το τρακ της κάμερας, με όλη αυτή την κουβέντα με τις βροχές και τις πλημμύρες θυμήθηκα το εξής:

Ιούνη μήνα, σε χωριό της ανατολικής Κρήτης, ο Νικολάρος βλέπει στο καφενείο τις ειδήσεις, κατεβάζοντας και τις βραδινές ρακές του.
Βγαίνοντας από το καφενείο, τον ρωτάει ο παππούς που απολάμβανε το δειλινό καθισμένος απέξω.
-Ωρέ συ, ήντα καιρό είπε πως θα κάμει αύριο;
-Το πρωί ο καιρός θα είναι αίθριος, αλλά το απόγευμα θα έχομε σποραδικές ρακές και κάτι γίδες.