Your slip is showing: Γλωσσικές και μεταφραστικές γκάφες (και μικρολαθάκια)

[nickel]

Εδώ υπάρχει μια ενδιαφέρουσα ιστορία:

Ο Ησίοδος αναφέρεται σε πιθάρι της Πανδώρας, σε πίθο.
http://el.wikisource.org/wiki/Έργα_και_ημέραι

Ο Έρασμος, μεταφράζοντας τον Ησίοδο στα λατινικά, έκανε τον πίθο pyxis. Και από τότε φανταζόμαστε συλλογικά ότι πρόκειται για κουτί.

Περισσότερα εδώ:
http://en.wikipedia.org/wiki/Pandora's_box

 

[Costas]

Άρα με την ευκαιρία ανακαλύψαμε μια μεταφραστική γκάφα του Εράσμου. Γιατί την έκανε άραγε;

 

[nickel]

Άρα με την ευκαιρία ανακαλύψαμε μια μεταφραστική γκάφα του Εράσμου. Γιατί την έκανε άραγε;

Αντιγράφω το σχετικό απόσπασμα από τη μελέτη των Dora & Erwin Panofsky Pandora's Box (1956, 1962) στην οποία παραπέμπουν και οι περισσότεροι φιλόλογοι (σελ. 15-19).

The person really responsible for “Pandora's box” (and honest Giraldi more than hints at this) is none other than Erasmus of Rotterdam, and the pulpit from which he preached his heresy was his Adagiorum chiliades tres (first edition, 1508), one of the world’s most popular and influential books. Here the story of Pandora and her pithos occurs not once but twice; and in both cases the pithos is transformed into a pyxis that is supposed to have been brought to earth by Pandora. […]
Why did Erasmus, who certainly knew his languages and in his own edition of Origen’s works was careful to preserve the correct rendering of πίθος as dolium, transform the image of a woman yielding to the temptation of an enormous storage jar into the image of a woman carrying with her a small and handsome pyxis? He might, of course, have seen and misinterpreted some picture of the Magdalene with her ointment jar or one of those antique representations of young women with a little vase or jewel box; but it is far more probable that he, his philological instinct sensing a connection evident even to an educated painter of the eighteenth century, fused—or confused—the crucial episode in the life of Hesiod’s Pandora with its near duplicate in Roman literature, the last and equally crucial episode in the life of Apuleius’ Psyche.
Having acquitted herself of three other seemingly impossible tasks imposed upon her by Venus, Psyche is finally handed a pyxis, which she has to carry down to Hades and to bring back, filled with “a little bit [modicum] of Persephone’s beauty.” Psyche succeeds, against all odds, in being admitted to the presence of Persephone, from whom she “receives the pyxis filled and sealed” (“repletam conclusamque pyxidem suscipit”). But on her way back —and this is a motif obviously borrowed from the myth of Pandora—she cannot resist the temptation of opening it. Overcome by the vapors released from the pyxis, she faints and is rescued only by the personal intervention of Cupid, who revives her, reseals the beauty-bearing vessel (“reserat pyxidem”), and thus enables her to accomplish her mission.
It was, we think, with this description in mind that Erasmus remodeled Pandora in the image of Psyche. Even in contrasting the handsome appearance of her vessel—a point not stressed in any previous source—with the sinister nature of its contents, he seems to have been influenced by another reminiscence from Apuleius: just before being dispatched to Persephone with her pyxis, Psyche had been ordered to fetch a sample of the ill-boding Stygian waters in a “little urn” (urnula), which is described as “a small vase carved of crystal” (“crystallo dedolatum vasculum”).
Be that as it may, in nearly all European languages the phrases “Pandora’s box,” “boite de Pandore,” “caja de Pandora,” “Pandoras ask,” “doos van Pandora,” “Büchse der Pandora,” came to be accepted as idiomatic, denoting any source of multiple disaster from original sin to an undesirable piece of municipal legislation, and furnishing the titles for many a play or novel centered around an attractive but destructive specimen of femininity. The only exception is, characteristically, Italy, less deeply committed to Erasmus than the transalpine world. Here the vernacular adhered, and adheres to this day, to “vaso di Pandora,” and only the Latin-writing humanists—unless they were conscientious or pedantic enough to retain the orthodox dolium—inclined to yield to the Erasmian fashion, at least to the extent of reducing the size of the vessel to that of a “vasculum.”

 

[nickel]

Πάντως, προς το παρόν δεν έχει διαπιστωθεί τάση διόρθωσης. Όπως επιμένουν να λέμε για τον ασκό και όχι τους ασκούς του Αιόλου, δεν έχω ακούσει να λένε ότι θα ανοίξει το πιθάρι της Πανδώρας. Θα είχε ένα πρόβλημα και ο Βαξεβάνης.

 

[sarant]

Ωραία ιστορία που δεν την ήξερα. Ο Έρασμος, όπως ίσως ξέρεις, είναι υπεύθυνος και για το to call a spade a spade, διότι μεταφράζοντας το "την σκάφην σκάφην λέγων" το μπέρδεψε με το "σκαφείον" και μετέφρασε ligo.

 

[Costas]

Μπράβο, βρε νίκελ! Αυτός ο Πανόφσκυ είναι θησαυρός.

 

[nickel]

Ωραία ιστορία που δεν την ήξερα. Ο Έρασμος, όπως ίσως ξέρεις, είναι υπεύθυνος και για το to call a spade a spade, διότι μεταφράζοντας το "την σκάφην σκάφην λέγων" το μπέρδεψε με το "σκαφείον" και μετέφρασε ligo.

Μιλάμε για λάθη που άφησαν ιστορικά αποτυπώματα, όχι σαχλαμαρίτσες σαν την «κρίση των Παρισίων»! :)

 

[nickel]

Στην όλη γελοιότητα με τις επιπόλαιες δηλώσεις του περιφερειάρχη, εγώ διασκέδασα με τον πρωτοσέλιδο τίτλο του in.gr:

Παραίτηση Τζιτζικώστα ζητά το ΠΑΣΟΚ, «άδειασμα» και την κυβέρνηση

Ξεχάστηκε μια πρόθεση, οπότε τι ζητά τώρα το ΠΑΣΟΚ; Την παραίτηση του Τζιτζικώστα, ένα «άδειασμα» και την κυβέρνηση άμα λάχει... :)


(Και, ναι, το διόρθωσαν πια.)

 

[daeman]

...
Ψιτ! Ναι, εσάς λέω που γράφετε *Τμπιλίσι το Tbilisi (თბილისი). Ανοίξτε κάνα βιβλίο, καμιά εγκυκλοπαίδεια να φύγει η τσίμπλα απ' το μάτι,

γιατί Τιφλίδα τη λέμε μια ζωή, την τύφλα σας μέσα. Την είδατε και δημοσιογράφοι, τρομάρα σας.

Εκτός αν γράφετε Λάντον το Λονδίνο, Νιου Γιoρκ τη Νέα Υόρκη, Παγί το Παρίσι και δε συμμαζεύεται, οπότε δεν θέλετε μόνο ξεστράβωμα, θέλετε και κράξιμο.
Ναι, κι εσύ που το έγραψες έτσι σ' αυτό που διορθώνω τώρα.

 

[nickel]

Βέβαια, από παρετυμολόγηση (άλλως, τύφλα) πολλοί γράφανε *Τυφλίδα.
https://www.google.com/search?num=1...6.0....0...1c.1.30.serp..16.2.444.zVWwyCBkies

 

[daeman]

...
167 persons in Greek webpages badly in need of an eye-specialist. Eye-hathite.

Not counting the 61 in Google books; many of them would need a resurrection first.

 

[Earion]

Αχ αυτές οι λαϊκές παρετυμολογίες! Αυτές δεν είναι που μας έδωσαν την πολυθρόνα και την πυλωτή; Να θυσιάσουμε τώρα και την Τυφλίδα στο βωμό του ορθολογισμού;

 

[Zazula]

Αχ αυτές οι λαϊκές παρετυμολογίες! Αυτές δεν είναι που μας έδωσαν την πολυθρόνα και την πυλωτή; Να θυσιάσουμε τώρα και την Τυφλίδα στο βωμό του ορθολογισμού;

Πάντως και το όνομα της ίδιας της χώρας (Γεωργία) προϊόν —διεθνούς— παρετυμολογίας είναι. ;)

 

[nickel]

Αν αναρωτηθείτε κατά πόσο η Ρώμη έχει σχέση με τη ρώμη και τους ρωμαλέους, έχουμε υλικό να ξεκινήσουμε ένα νήμα.

 

[bernardina]

Γράφει ο Κώστας Γεωργουσόπουλος

Η Γαλλία τα τελευταία σαράντα χρόνια έχει πάθει σχεδόν ολική έκλειψη πολιτιστική. Εως τότε στηριζόταν στους ξένους που έγραφαν γαλλικά και εμμέσως διά της φραγκοφονίας τόνωναν το κύρος της που είχε πλέον βυθιστεί. Πείτε ένα θεατρικό συγγραφέα, έναν πεζογράφο, ένα μεγάλο διεθνή συνθέτη, έναν κινηματογραφικό σκηνοθέτη που να ανέδειξαν ακραιφνώς Γάλλο.

Ξέρω, ξέρω, οι διορθωτές που δεν υπάρχουν, οι αυτόματοι τυφλοί σπελτσέκεροι κλπ κλπ. Αλλά αυτό το έρημο *φραγκοφονίας με... φραγκοφόνευσε κι ας μην έχω φράγκα...

 

[drsiebenmal]

Στο Βήμα (και αλλού υποθέτω) δεν έχουν πρόβλημα:
​​Ενα δισ. ευρώ η απόκλιση των δηλωθέντων και των καταβληθέντων ασφαλιστικών εισφορών

Στο ραδιόφωνο, η φωνή του εκφωνητή τον πρόδινε: Έβλεπε τις λέξεις και τις διάβαζε, αλλά δεν πίστευε στα μάτια του: «Σε τεράστια ύψη η απόκλιση δηλωθεισών και καταβληθεισών εισφορών» διάβασε το κείμενο. Σωστά. Μα είναι δυνατόν;

Τι να κάνουμε που έτσι κλίνονται οι θηλυκές μετοχές; Η δηλωθείσα, των δηλωθεισών. Και των καταβληθεισών. Και των μεταξωτών βρακιών.

 

[Alexandra]

Τους έβαλα ένα σχολιάκι. Δεν το δημοσίευσαν, αλλά διόρθωσαν τον τίτλο!

[h=1]Ένα δισ. ευρώ η απόκλιση των δηλωθεισών και των καταβληθεισών ασφαλιστικών εισφορών[/h]

 

[Irini]

Να βάλω ένα μαργαριτάρι που δεν είναι ελληνικό ή μεταφραστικό; Έτυχε να διαβάσω την πίσω πλευρά του αφρόλουτρού μου. Μετά τις γνωστές ανοησίες περί αλόης κλπ, γράφει " ... as it cleanses to give you irresistibly soft, touchable skin".

 

[nickel]

Καλημέρα. Ξέρω ότι κινδυνεύω να με πείτε γκρινιάρη και υπερβολικό, αλλά δεν περίμενα να ξυπνήσω και να ανακαλύψω ότι το πρότινος έχει γίνει επίρρημα σε -ως. Μα τόσες χιλιάδες *πρότινως, πολλά σε αμειβόμενα γραπτά! Το πρωινό μου συναπάντημα ήταν στη σελίδα του in.gr όπου περιγράφεται η επιδίωξη να μετρηθούν οι απολύσεις 1.000 εργαζομένων από ΕΑΣ και ΕΛΒΟ στις 4.000 που πρέπει να φύγουν από το δημόσιο ως το τέλος του χρόνου. Μια παλιότερη στον ίδιο ιστότοπο μού θύμισε πόσο περισσότερο μαλλί είχε ο Γιώργος Καμίνης πριν από δέκα χρόνια. Σκέφτηκα και πόσο εύκολα αλέθει η μηχανή μαζί το ορθογραφικό λάθος, τις τρίχες και 1.000 απολύσεις, και μελαγχόλησα.

 

[nickel]

Και πάνω που είχα μελαγχολήσει, φίλη με πληροφόρησε για τις επιδιώξεις του κ. Ζουράρη (ή Ζουράρι). Τις αναφέρει ο Βηματοδότης:

Πυρίκαυστος Ελλάδα
Και το όνομα αυτού: «Πυρίκαυστος Ελλάδα». Είναι το νέο κόμμα του κ. Κ. Ζουράρι, το οποίο δημιουργήθηκε αρχικά ως Κίνημα Πολιτών «Πυρίκαυστος Ελλάδα» τον Ιούνιο του 2012 από πρώην μέλη του Κινήματος Ανεξαρτήτων Πολιτών - Σπίθα του κ. Μ. Θεοδωράκη: «Στόχος μας είναι η κατάληψη της εξουσίας» μου είπε ο κ. Ζουράρις. «Το λιγότερο από αυτό θα είναι γελοίο». Ο κ. Ζουράρις είναι επίτιμος πρόεδρος του νέου κόμματος. Πρόεδρός του είναι ο κ. Γ. Καλεάδης, οικονομολόγος από την Καβάλα, ο οποίος είναι και ο συγγραφέας του βιβλίου για τον κ. Ζουράρι, από τις εκδόσεις «Ξυράφι». Το νέο κόμμα πλήρωσε ένα ελάχιστο ποσό για το ένσημο που χρειαζόταν για να καταθέσει αίτηση στον Αρειο Πάγο.

Γιατί όμως να κάνω μνεία εδώ όταν υπάρχει το νήμα «Διασκεδάστε και μ' αυτό»; Μα για το πρόβλημα με το όνομα του κόμματος: θα περίμενα να είναι ή «Πυρίκαυστη Ελλάδα» ή «Πυρίκαυστος Ελλάς». Οτιδήποτε λιγότερο είναι γελοίο.