Παρακολούθησα τη συνέχεια της συζήτησης για τον «δρόνο» στον γλωσσικό φατσομπουκικό τοίχο και τη βρήκα εξαιρετικά ενδιαφέρουσα. Πιστεύω ότι φίλοι και μέλη της Λεξιλογίας έχουν δώσει επαρκείς απαντήσεις. Ας συνοψίσω ή μάλλον ας προσθέσω την προσωπική μου ματιά.
Ο «δρόνος» δεν επιδιώκει να εξοβελίσει το «ντρόουν». Ομολογώ ωστόσο ότι ήθελα και θέλω να πάψω να βλέπω τα διάσπαρτα λατινόγραπτα «drone» σε ελληνικά κείμενα.
Ταυτόχρονα, αντιλαμβανόμενος ότι το μηχάνημα αυτό θα μας απασχολεί για πολλά χρόνια, ήθελα να είχαμε έναν πιο ευέλικτο όρο. Εξελληνισμένο, έτσι που να κλίνεται και να προσφέρεται για παράγωγα και σύνθετα. Δεν είναι αυτό προσπάθεια να κρύψεις την προέλευση της λέξης — είναι η γνώση ότι μια λέξη που υπάγεται στο δικό σου σύστημα την κάνεις πιο εύκολα ό,τι θέλεις.
Η λέξη «δρόνος» βρέθηκε στο δρόμο μου. Σε ρεπορτάζ της Αυγής της 17/1/2010 διαβάζουμε:
Ποιος λοιπόν μπορούσε να φανταστεί ότι με μόλις... 26 δολάρια μπορεί κάποιος να παρέμβει στα δεδομένα των μη επανδρωμένων αεροσκαφών (των δρόνων Πρεντέιτορ [sic]) που χρησιμοποιεί ο αμερικανικός στρατός και τα οποία στοιχίζουν 4.5 εκατομμύρια δολάρια το ένα!!!
Αυτού του είδους η "πειρατεία δεδομένων" έγινε δυνατή λόγω του γεγονότος ότι ο αμερικανικός στρατός δεν κωδικοποιεί (!) τα δεδομένα που μεταβιβάζουν οι δρόνοι.
Το Πακιστάν μάλιστα ανέχεται τις όλο και συχνότερες "στοχοποιημένες" επιθέσεις των δρόνων που επιχειρούν από το Αφγανιστάν στο έδαφός του, ενάντια σε Ταλιμπάν.
Από την πλευρά τους οι ανθρωπιστικές οργανώσεις θεωρούν ότι οι δρόνοι, που μπορούν να εκτοξεύουν και πυραύλους, ευθύνονται για πολλές "παράπλευρες απώλειες" και για θανάτους αμάχους [sic] που μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί.
Είχαν (νομίζω) προηγηθεί δύο άρθρα στη Wikipedia, το 2007:
80 F-84B τροποποιημένα σε δρόνους στόχευσης για το Αμερικανικό Ναυτικό.
https://el.wikipedia.org/wiki/Republic_F-84_Thunderjet
DT-33A: Αεροσκάφη T-33A τροποποιημένα σε καθοδηγητές δρόνων.
https://el.wikipedia.org/wiki/Lockheed_T-33_Shooting_Star
Θεώρησα ότι αποτελούσε φυσικότατο εξελληνισμό. Δεν αποκλείεται να ικανοποιούσε μέσα μου τις αντίστροφες αντιστοιχίες του είδους tone < τόνος, cone < κώνος, clone < κλώνος, throne < θρόνος, tome < τόμος, dome < δόμος, trope < τρόπος κ.λπ.
Ούτε στιγμή δεν σκέφτηκα «Α, μα πρέπει να γίνει ντρόνος, να μη χαθεί το ξενικό ντ» ή «Να το κάνουμε ουδέτερο όμως, το ντρόνο, το δρόνο, το δρονί, το ντρονί». Αν τα είχα σκεφτεί, θα τα είχα απορρίψει αμέσως μπροστά στην ομορφιά του «δρόνου». Όχι μόνο γιατί, όπως είπα, εξυπηρετεί ορολογικές ανάγκες (και η ορολογία έχει και λόγιες τάσεις και μπόλικη ρύθμιση), αλλά γιατί εύκολα μπορεί να αγκαλιαστεί και από τον καθημερινό λόγο (κάτι που δεν είναι εύκολο στην περίπτωση πολλών άλλων λόγιων επιλογών της ορολογίας).
Δεν περιμένω ότι θα δούμε εύκολα κάποιους δυσκολότερους σχηματισμούς στο καθημερινό λεξιλόγιο, π.χ. δρονομεταφερόμενος, αλλά το «αντιδρονικός» θα χρειαστεί στα δελτία ειδήσεων.
Δεν μπορώ να φανταστώ ότι έχει κανείς πρόβλημα με το αρχικό «δρ» — τι στο καλό, έχει αποβάλει κανείς τις λέξεις με «δρ» από το λεξιλόγιό του; Ή μήπως θα περιγράψετε τον δρόνο σαν «μη επαντρωμένο αεροσκάφος»; Ούτε έχει κανείς πρόβλημα με το αρσενικό γένος για την περιγραφή αψύχων, έτσι;
Πού είναι λοιπόν το πρόβλημα και γιατί οι αντιδράσεις; Διότι πρόκειται για νεολογισμό και οι νεολογισμοί δεν πρέπει να προδίδουν τάση μετατροπής στα πρότυπα που μας έδωσαν π.χ. τη Δρέσδη ή τη Δραπετσώνα. Και τι έγινε αν εμένα μου άρεσε ο «δρόνος» και έπεισα συναδέλφους, μεταφραστές και ορολόγους, ότι μας εξυπηρετεί καλύτερα από ό,τι άλλο πρότειναν στη σχετική συζήτηση;
Τι θα γίνει; Θα αρχίσουμε μήπως πάλι να βάζουμε γενικές σε -εως, αναδιπλασιασμό στις μετοχές που δεν τον κράτησαν, φθ αντί για φτ και ίσως να προτείνουμε να λέμε «η βάνδα του δήμου»; Όχι. Όπως δεν θα προτείνει κανένας από τους αντιδρώντες να αρχίσουμε να λέμε «μπομπαρδιστικό», «Μαντρίντη» και «το γκλόμπο» αντί για «ο γλόμπος».
Ας επιτρέψετε σε ανθρώπους που έχουν χρειαστεί να αντιμετωπίσουν μεταφραστικά και ορολογικά προβλήματα σε χιλιάδες σελίδες και σε ολόκληρο το φάσμα των επιστημών να μην έχουν τέτοιες φοβίες. Να μπορούν να χειριστούν το λόγιο εκεί που χρειάζεται χωρίς να φοβούνται ότι θα πέσει καμιά καθαρεύουσα να τους πλακώσει. Και τους δρόνους να τους φοβάστε για άλλους λόγους, όχι για ένα «δρ».