γλυκά φλάουτα: οι παγίδες της κατά λέξη μετάφρασης 2

[Alexandra]

Από υπότιτλο: You are on my foot = Στέκεσαι στο πόδι μου.

Στάθηκε ο υποτιτλιστής για ένα δευτερόλεπτο να σκεφτεί τι λέμε στα ελληνικά; "Με πατάς" λέμε. Τι θα πει "στέκεσαι στο πόδι μου"; Πάντως όχι "με πατάς".

 

[drsiebenmal]

Το «στέκεσαι στο πόδι μου» μου μοιάζει πολύ κοντινό με τα «αφήνω κάποιον στο πόδι μου», «κάτσε στο πόδι μου να πεταχτώ μέχρι την εφορία» κλπ.

 

[Alexandra]

Ακριβώς.

 

[daeman]

Από υπότιτλο: You are on my foot = Στέκεσαι στο πόδι μου.

Στάθηκε ο υποτιτλιστής για ένα δευτερόλεπτο να σκεφτεί τι λέμε στα ελληνικά; "Με πατάς" λέμε. Τι θα πει "στέκεσαι στο πόδι μου"; Πάντως όχι "με πατάς".

Μια που είμαστε στο νήμα με τα γλυκά φλάουτα, εγώ μικρός στο (ένα) πόδι ενός ονειρευόμουν να σταθώ κάποτε (and in his shoes), αλλά παρότι αυτό το κομμάτι το 'χα μάθει, και το μέρος του φλάουτου από τον Σφυριχτή και του μπάσου από τον μακαρίτη Γκλεν Κόρνικ, κιθάρα είναι πιο δύσκολο να παίξεις σαν τον πελαργό (ή το φλαμίνγκο):

Bourée - Jethro Tull

One foot flute. Πλεϊμπάκ στο βιντεάκι αυτό βέβαια, αλλά σε λάιβ έπαιζε τότε δεκάλεπτα σόλα ορθός στο ένα πόδι.
Καλησπέρα μας.

 

[AoratiMelani]

Έβλεπα χτες Person of interest, με χαμηλωμένο τον ήχο ως συνήθως, και ξάφνου βλέπω κάποιον να λέει:
- Με πέταξαν σε μια απομακρυσμένη περιοχή.
[ίσως δεν θυμάμαι καλά το τέλος της πρότασης, αλλά το "με πέταξαν" είναι σίγουρο].
Μπα, λέω μέσα μου, τι τους έκανε και τον πέταξαν σαν στυμμένη λεμονόκουπα; Και πώς τον πέταξαν, από το παράθυρο στον σκουπιδοτενεκέ; Μετά κατάλαβα.

They flew me = Με πήγαν [ή Με μετέφεραν] με αεροπλάνο [ή αεροπορικώς].

 

[drsiebenmal]

Πάντως είναι συνηθισμένη η χρήση «Φεύγεις; Έχεις αμάξι; Θα με πετάξεις κι εμένα ως το Παγκράτι;» Ε, αν εμπλέκονται κιόλας αεροπλάνα (ή ιπτάμενα δελφίνια)...

 

[AoratiMelani]

Ναι, βέβαια, μόνο που δεν ταίριαζε στο συγκεκριμένο συγκείμενο. Πρώτον, οι τύποι τον πήγαν με το στανιό, δεν είναι ότι του έκαναν εξυπηρέτηση ή ότι τους ζήτησε μια χάρη. Δεύτερον, τον πήγαν σε κάποια περιοχή πολύ μακριά από εκεί που βρισκόταν, σε άλλη πόλη ή στην ερημιά, δεν καθίσταται σαφές πού ακριβώς. Δεν είναι να πεις ότι "τον πέταξαν" μια στιγμούλα στη δουλειά του εκεί παραδίπλα - ουσιαστικά τον απήγαγαν. Δεν ξέρω, μπορεί να πέφτω κι έξω, αλλά σε τέτοιο context νομίζω κανείς δεν θα έλεγε "με πέταξαν ως το Γουαντανάμο" ξερωγώ (εκτός κι αν είναι χωρικός από το Γουαντανάμο και πάει με τον κουμπάρο του να πουλήσει ανανάδες στην λαϊκή).

 

[drsiebenmal]

(εκτός κι αν είναι χωρικός από το Γουαντανάμο και πάει με τον κουμπάρο του να πουλήσει ανανάδες στην λαϊκή).

χαχαχα!

 

[Earion]

... ή καρύδες!

Burger Project και Τακίμ - Coconut Woman και Σινανάι

Ή πώς το Coconut του Χάρη Μπελλαφόντε γυρίζει στο Σήκω χόρεψε κουκλί μου (δημοφιλέστατο τουρκικό τραγούδι που εξελλήνισε ο Στέλιος Καζαντζίδης).

Το συγκρότημα ''Τακίμ'' συναντήθηκε με τους ''Burger Project'' στην εκπομπή του Λάμπρου Λιάβα «Το αλάτι της γης» («Το ροκ του μέλλοντός μας», ΝΕΡΙΤ, Ιούνιος 2014).

 

[daeman]

A toast to my best friend...


A toast to my false friend, the toast the toasted sandwich, I say:

I and I are toasting.

 

[SBE]

Μου έχετε κάνει ζημιά στη Λεξιλογία, βλέπω τηλεόραση και σκέφτομαι πώς θα το υποτιτλίσει αυτό τώρα ο Έλληνας με το λόουερ;
Παράδειγμα σημερινό: στο Ντάουντοον η μαγείρισσα κι η βοηθός της φεύγουν βιαστικά από το γάμο γιατί όπως λέει η μαγείρισσα: We have to serve the breakfast*.
Κι είναι απόγευμα κι οι καλεσμένοι δε δείχνουν πεινασμένοι.
Διότι wedding breakfast είναι η γαμήλια δεξίωση, που μπορεί να γίνει οποιαδήποτε ώρα και να έχει στο μενού κοψίδια.
Και τοστ, σαν αυτά του Δαεμάνου πιο πάνω.

*Το άρθρο είναι το κλειδί ότι δηλαδή δεν πρόκειται για οποιοδήποτε πρόγευμα.

 

[AoratiMelani]

Σε υπότιτλο είδα πρόσφατα:
-Είσαι αυτο που λέμε "ψύχραιμος πελάτης".
Όμως το customer στην έκφραση "cool customer" δεν έχει τη σημασία του πελάτη που μάθαμε όλοι ως πρώτη σημασία. Ακόμη και στο σχετικό λήμμα του Wordreference βλέπουμε τη δεύτερη σημασία: άνθρωπος, τύπος. Και όλη μαζί η έκφραση σημαίνει κάτι σαν "είσαι κουλ άτομο" ή "είσαι άνετος τύπος" ή "είσαι ψύχραιμος [άνθρωπος]" - αλλά όχι πελάτης.

Εξαρτάται βέβαια από πού ψωνίζεις.

 

[daeman]

...
This is what I'd call cool customers:

And this, a cool salesman:

Μπορεί να πουλήσει ψυγεία στους Εσκιμώους...

 

[AoratiMelani]

Μεταφέρω εδώ σχόλιο της Αλεξάνδρας από το άλλο νήμα:

Το μεγαλύτερό μου πρόβλημα τώρα που κάνω επιμέλεια υποτίτλων είναι να πείσω νεότερους συναδέλφους ότι "όχι, δεν λέμε στα ελληνικά 'απολογούμαι' εννοώντας 'ζητώ συγγνώμη' (εκτός αν είμαστε στην Κύπρο) ή ότι το "λυπάμαι" δεν είναι στα ελληνικά ακριβές συνώνυμο του "ζητώ συγγνώμη". Ακούγοντας αγγλικά από τη στιγμή που έμαθαν τις πρώτες τους λέξεις, χωρίς να βάζουν κανένα φίλτρο τοπικοποίησης, τα έχουν σε τέτοιο βαθμό αφομοιώσει που δεν καταλαβαίνουν πλέον.
Α, και να μην ξεχάσουμε το "πώς είστε;" στη θέση του "χαίρω πολύ". Βέβαια, φταίνε γι' αυτό και οι παλιοί μεταφραστές, που μας μετέφεραν τους αγγλισμούς ατόφιους στα λογοτεχνικά βιβλία της παιδικής μας ηλικίας.

Και να προσθέσω στα παραπάνω το "λυπάμαι για την απώλειά σας", που όμως τελευταία το βλέπω συχνά πυκνά να το συνδυάζουν με το "συλλυπητήρια", σαν να μην μπορούν να αποφασίσουν τι από τα δύο προτιμούν και βάζουν και τα δύο. Πάντως φαίνεται να υπάρχει μια συνειδητοποίηση στο συγκεκριμένο, γιατί παλιότερα δεν έβλεπα πουθενά "συλλυπητήρια".

 

[AoratiMelani]

Τις προάλλες είδα σε υπότιτλο τη φράση "Τζον Γουέιν, το αυθεντικό άρθρο".

Προφανώς απέδιδε τη φράση "John Wayne, the genuine article."

Όμως η λέξη article δεν σημαίνει μόνο το άρθρο (είτε της γραμματικής είτε της εφημερίδας).
Σημαίνει επίσης το αντικείμενο, το είδος, το τεμάχιο που λένε οι έμποροι.
Και η φράση "the genuine article" είναι παγιωμένη έκφραση και σημαίνει το γνήσιο, το πρωτότυπο, το αυθεντικό (όχι όμως άρθρο!)
Εν προκειμένω π.χ. θα μπορούσε να είναι "Τζον Γουέιν, ο αυθεντικός" ή Τζον Γουέιν, ο αυθεντικός σταρ/καουμπόης/ηθοποιός/Αμερικανός" αναλόγως τα συμφραζόμενα.


Χτες συνάντησα σε βιβλίο που διαβάζω την πρόταση "Στην τρίτη επίθεση, ο Θορπ φώναξε πάλι τον αριθμό του".

Προφανώς έχουμε κυριολεκτική απόδοση της φράσης "he called his number".

Όμως η έκφραση "call someone's number" στο αμερικάνικο φούτμπολ σημαίνει ότι ανατέθηκε σε κάποιον να πάρει τη μπάλα στην αρχή του παιχνιδιού (και κατ' επέκταση, μεταφορικά σημαίνει προκαλώ κάποιον να δείξει τι αξίζει). Στην προκείμενη περίπτωση, μια που έχουμε περιγραφή αγώνα φούτμπολ, πρόκειται μάλλον για την πρώτη έννοια. Οπότε μια πιθανή απόδοση θα ήταν "πήρε ξανά τη μπάλα" ή "άνοιξε πάλι το παιχνίδι" ή αν είχαμε τη μεταφορική έννοια, "βρέθηκε ξανά μπροστά του".

 

[AoratiMelani]

Έχει παλιώσει αυτό, αλλά το σκεφτόμουν χτες (με αφορμή την ισοπέδωση του τίτλου μιας ταινίας που υποτίτλισα).

Η εξαιρετική ισπανική ταινία Mar adentro μεταφράστηκε Η θάλασσα μέσα μου.
Ακούγεται πολύ όμορφο και ποιητικό, αλλά είναι λάθος.
Πράγματι mar σημαίνει θάλασσα και adentro σημαίνει μέσα, εντός.
Αλλά η σύμφραση mar adentro σημαίνει ανοιχτή θάλασσα.
Αν θέλουμε να το κάνουμε πιο ποιητικό, θα λέγαμε Στα ανοιχτά.
Άλλωστε αυτό ονειρεύεται ο ήρωας της ταινίας, ότι πετάει και ταξιδεύει πάνω από την ανοιχτή θάλασσα.

 

[nickel]

Η αλήθεια είναι ότι το λάθος ξεκίνησε στα αγγλικά: The Sea Inside το ονόμασαν έξω.

http://www.imdb.com/title/tt0369702/releaseinfo

 

[AoratiMelani]

Σίγουρα. Η καθιερωμένη πλέον τακτική της μετάφρασης των υποτίτλων από τα αγγλικά αντί απευθείας από τη γλώσσα πηγή, είναι σίγουρα αιτία ουκ ολίγων σφαλμάτων. Είτε επειδή το λάθος διατηρείται από τον δεύτερο μεταφραστή (που όσο καλά αγγλικά και να ξέρει, αν δεν ξέρει τη γλώσσα πηγή, δεν μπορεί να πιάσει αυτά τα σφάλματα), είτε επειδή κάποια πράγματα χάνονται στη μετάφραση (και ενώ στην άλλη γλώσσα θα μπορούσαν ίσως να διατηρηθούν, η μεσολάβηση των αγγλικών στερεί αυτή τη δυνατότητα), είτε επειδή η μεταφραστική επιλογή του δεύτερου πατάει πάνω σ' εκείνη του πρώτου και απομακρύνεται ακόμη περισσότερο από το νόημα, όπου τίθεται τέτοιο θέμα, είτε είτε είτε. Το θεωρώ πολύ κρίμα, αλλά δυστυχώς όλες οι εταιρείες υποτιτλισμού το κάνουν, και δυστυχέστερα έχω την εντύπωση πως ούτε καν επιδιώκουν έστω να επιλέξουν έναν μεταφραστή, από τους συνεργάτες που ήδη έχουν, ο οποίος να ξέρει τη γλώσσα πηγή, κι ας δουλεύει με το αγγλικό σενάριο. Τα παίρνουν, τα μεταφράζουν όλα στα αγγλικά, και μετά τα δίνουν στον πρώτο διαθέσιμο συνεργάτη να μεταφράσει από τα αγγλικά κι όποιον πάρει ο Χάρος.

 

[SBE]

Ή μπορεί να μην έχει σχέση ο υποτιτλισμός αλλά το ότι οι ταινίες που κάνουν διεθνή καριέρα σε φεστιβάλ κλπ συνήθως γίνονται γνωστές με τον διεθνή τίτλο που αποφασίζει κάποια εταιρία διανομής, κάποιο κρατικό κινηματογραφικό μαγαζί κλπ, οπότε το λάθος μπορεί να είναι και τα κακά αγγλικά κάποιου Ισπανού.

 

[drsiebenmal]

Η πολιτική της αναγωγής στα αγγλικά και της μετάφρασης από εκεί δεν ισχύει μόνο στον υποτιτλισμό. Ανάλογο φαινόμενο αντιμετωπίζω σε μεταφράσεις τεχνικών εγχειριδίων γερμανικής εταιρείας, που μου έρχονται μέσω αγγλικών (και όπου η γερμανική βαθμολογία "Sehr gut" -η κορυφαία- έχει γίνει "very good" και είναι αδύνατο να μεταφραστεί στα ελληνικά ως "Άριστα"). Όταν όμως ζήτησα να μου στέλνουν το γερμανικό πρωτότυπο απευθείας, η εύλογη και αποστομωτική απάντηση ήταν: «Εσύ ξέρεις γερμανικά, αλλά πόσοι ξέρουν γερμανικά στην αλυσίδα του μάρκετινγκ για να σε ελέγξουν;»