Τα των συντάξεων
- Thread starter drsiebenmal
- Start date
SBE
¥
To TΣΜΕΔΕ κάποια εποχή κοίταζε να αγοράσει την Τράπεζα Κρήτης και τελικά κατάληξε με την Αττικής νομίζω (δε θυμάμαι, πάντως είχε υποκατάστημα στο ίδιο κτήριο). Το κακό ήταν ότι δεν έκανε καμιά κίνηση να ενθαρρύνει τη χρήση της τράπεζας από τα μέλη του (π.χ. να δίνουν κίνητρα για να χρησιμοποιείς την τράπεζά τους). Αυτές δεν ήταν επενδύσεις με τα αποθεματικά; Αποθεματικά δεν είναι και η τεράστια ακίνητη περιουσία του ΤΣΜΕΔΕ; Κι επειδή κάποτε που μου έστελναν το Δελτίο το διάβαζα, θυμάμαι ότι τους απασχολούσε εδώ και μια εικοσαετία το ζήτημα του πώς θα πληρώσουν τις συντάξεις στο μέλλον, και είχαν οργανώσει κατά καιρούς εκδηλώσεις για την αναζήτηση προτάσεων. Δηλαδή δε συμφωνώ ότι υπήρχε πλήρης αδράνεια. Ίσως υπήρχε μερική αδράνεια. Πολλά λεφτά πήγαιναν στον κλάδο υγείας, πάντως. Μπορεί να μην κάλυπτε π.χ. την επίσκεψη στο γιατρό (πλήρωνε όσο το ΙΚΑ), αλλά σε όλα τα άλλα..... οι σύζυγοι των συμφοιτητών μου γέννησαν όλες στο Ιασώ με όλα πληρωμένα από το ΤΣΜΕΔΕ, ακόμα και αυτές που εργάζονταν και δικαιούνταν να είναι ασφαλισμένες σε άλλα ταμεία. Επομένως οι εισφορές μου ούτε επενδύονταν, ούτε πλήρωναν συντάξεις.
Elsa
¥
Αυτό που λες, δεν ισχύει με τίποτα! Το ΤΣΜΕΔΕ δίνει ένα εφάπαξ ποσό (2.500€ σήμερα) για τη γέννα -ΟΧΙ για την εγκυμοσύνη, αν έχεις την ατυχία να μην πάει καλά, δεν παίρνεις τίποτα- και αν πας σε κρατικό ή συμβεβλημένο ιδιωτικό νοσοκομείο, καλύπτει τη νοσηλεία, με το κρατικό τιμολόγιο. Το εφάπαξ, ίσως σε φτάσει για το φακελάκι του γιατρού... στο Ιασώ, δε νομίζω.
Να συμπληρώσω το εξωφρενικό, ότι οι διάφορες εξετάσεις προγεννητικού ελέγχου κάθε μήνα, δεν καλύπτονται γιατί περιλαμβάνονται στην αποζημίωση που θα πάρεις όταν με το καλό γεννήσεις (κι αν γεννήσεις τελικά). Θυμάμαι ότι όταν ήμουν έγκυος, με είχαν συμβουλέψει στο συμβεβλημένο διαγνωστικό κέντρο όπου πήγαινα, να μη μου γράφει ο γιατρός πως οι εξετάσεις αφορούν προγεννητικό έλεγχο, για να μου τα καλύπτει το Ταμείο. Επίσης, βλέπω με έκπληξη ότι στο λινκ που παρέθεσα, γράφει πως η αποζημίωση των 2.500€ δίνεται αν πας σε ιδιωτικό θεραπευτήριο. Αυτό δεν ίσχυε παλιά, τα έδιναν και για τα κρατικά, ακριβώς γιατί κάλυπταν έτσι, αναδρομικά, τις προγεννητικές εξετάσεις. Κι έδιναν περισσότερα για καισαρική απ' ότι για φυσιολογικό τοκετό.
SBE
¥
Έλσα, όχι μόνο γέννησαν οι σύζυγοι των φίλων μου στο Ιασώ αλλά και εκεί συνάντησαν άλλες συζύγους και συμφοιτήτριες που είχαν πάει για τον ίδιο σκοπό. Σχεδόν μίνι-συνάντηση αποφοίτων είχε γίνει κάποια εποχή και το σχολιάζαμε τι σύμπτωση κλπ. Είχε γίνει ανέκδοτο.
Επίσης δεν βλέπω καμία ασυμβατότητα με αυτό που λες, το εφάπαξ ποσό που αναφέρεις δεν φτάνει να καλύψει τη γέννα σε ιδιωτικό νοσοκομείο; Δεν άκουσα κανέναν συμφοιτητή μου να παραπονιέται, όλοι ευχαριστημένοι ήταν που γέννησαν σε "καλό" νοσοκομείο χάρη στις καλές συμβάσεις που κάνει το ΤΣΜΕΔΕ. Κι είναι αλήθεια ότι το ΤΣΜΕΔΕ είναι συμβεβλημένο με όλες τις λουξ κλινικές.
Και έχω επίσης συμφοιτητές που έκαναν εγχειρήσεις, νοσηλεύτηκαν για μήνες, είχαν σοβαρές αρρώστιες και γενικώς εκμεταλλεύτηκαν ό,τι πρόσφερε το ΤΣΜΕΔΕ και δεν άκουσα να παραπονιέται κανένας, μάλιστα κανένας από αυτούς που λόγω δουλειάς έχει δυνατότητα να επιλέξει άλλο φορέα υγείας δεν έχει αφήσει το ΤΣΜΕΔΕ. Δε λέω ότι ο κλάδος υγείας του ΤΣΜΕΔΕ είναι τέλειος, αλλά η πράξη δείχνει ότι είναι πολύ καλύτερος από άλλους φορείς. Βεβαίως ορισμένοι άνθρωποι δεν είναι ευχαριστημένοι με τίποτα, αλλά τι να κάνουμε!
Επίσης δεν βλέπω καμία ασυμβατότητα με αυτό που λες, το εφάπαξ ποσό που αναφέρεις δεν φτάνει να καλύψει τη γέννα σε ιδιωτικό νοσοκομείο; Δεν άκουσα κανέναν συμφοιτητή μου να παραπονιέται, όλοι ευχαριστημένοι ήταν που γέννησαν σε "καλό" νοσοκομείο χάρη στις καλές συμβάσεις που κάνει το ΤΣΜΕΔΕ. Κι είναι αλήθεια ότι το ΤΣΜΕΔΕ είναι συμβεβλημένο με όλες τις λουξ κλινικές.
Και έχω επίσης συμφοιτητές που έκαναν εγχειρήσεις, νοσηλεύτηκαν για μήνες, είχαν σοβαρές αρρώστιες και γενικώς εκμεταλλεύτηκαν ό,τι πρόσφερε το ΤΣΜΕΔΕ και δεν άκουσα να παραπονιέται κανένας, μάλιστα κανένας από αυτούς που λόγω δουλειάς έχει δυνατότητα να επιλέξει άλλο φορέα υγείας δεν έχει αφήσει το ΤΣΜΕΔΕ. Δε λέω ότι ο κλάδος υγείας του ΤΣΜΕΔΕ είναι τέλειος, αλλά η πράξη δείχνει ότι είναι πολύ καλύτερος από άλλους φορείς. Βεβαίως ορισμένοι άνθρωποι δεν είναι ευχαριστημένοι με τίποτα, αλλά τι να κάνουμε!
Θα συμφωνήσω με την Έλσα. Μπορεί επίσης οι γνωστοί σου να πλήρωναν από την τσέπη τους, αλλά να μην ήθελαν να σου το πουν. Υπάρχει επίσης και ο συνδυασμός ιδιωτικής ασφάλισης με ασφάλιση δημοσίου. Το νοσοκομείο δηλαδή παίρνει τα χρήματα που καλύπτει το εκάστοτε δημόσιο ταμείο, και το υπόλοιπο ποσό συμπληρώνεται από την ιδιωτική ασφάλιση, ή από την τσέπη του νοσηλευόμενου.
Το ερώτημα είναι, βέβαια, ότι ακόμη και αν είχε ή έχει το οποιοδήποτε ταμείο τη δυνατότητα να καλύψει αυτά τα τρομακτικά ποσά (ή το μέρος τους που καλύπτει) αν θα πρέπει να τα καλύπτει.
Αυτό που γράφει ο Δοξιάδης και όλοι οι ειδικοί της κοινωνικής ασφάλισης είναι απλό:
(α) Οι εισφορές (εργαζομένων και εργοδοτών μαζί) πρέπει να καλύπτουν και την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και τη συνταξιοδότησή μας. Επιπλέον, καλύπτουν τον σχετικό γραφειοκρατικό μηχανισμό.
(β) Πρέπει να συμφωνήσουμε στο ποιο είναι το πραγματικό κόστος αυτών των πραγμάτων. Για παράδειγμα, γιατί αυτή η διαφορά στο κόστος περίθαλψης σε δημόσια μαιευτήρια σε σχέση με τα ιδιωτικά; Εννοώ, πέρα από τα ξενοδοχειακά και τα δίκλινα και το πολύ ωραιότερο περιβάλλον για τη νέα μητέρα και την οικογένειά της.
(γ) Πρέπει να κατανοήσουμε ότι ένα συνταξιοδοτικό που στηρίζεται (κυρίως) στις επόμενες γενιές λειτουργεί σαν πυραμίδα και άρα δεν είναι βιώσιμο (ο ένας σημερινός ασφαλισμένος χρειάζεται π.χ. τρεις εργαζόμενους, που με τη σειρά τους θα χρειαστούν εννέα κλπ). Αυτό σημαίνει ότι ή θα βρίσκουμε και άλλους πόρους ως κοινωνία (που σημαίνει ότι θα πρέπει να ορίσουμε αυτούς τους έξτρα πόρους, να τους συλλέγουμε και να τους διαχειριζόμαστε λιτά και προσεκτικά) ή θα περιοριστούμε σε όσα αποταμιεύουμε (που δεν θα φτάνουν).
Είναι απλή αριθμητική.
Αυτό που γράφει ο Δοξιάδης και όλοι οι ειδικοί της κοινωνικής ασφάλισης είναι απλό:
(α) Οι εισφορές (εργαζομένων και εργοδοτών μαζί) πρέπει να καλύπτουν και την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και τη συνταξιοδότησή μας. Επιπλέον, καλύπτουν τον σχετικό γραφειοκρατικό μηχανισμό.
(β) Πρέπει να συμφωνήσουμε στο ποιο είναι το πραγματικό κόστος αυτών των πραγμάτων. Για παράδειγμα, γιατί αυτή η διαφορά στο κόστος περίθαλψης σε δημόσια μαιευτήρια σε σχέση με τα ιδιωτικά; Εννοώ, πέρα από τα ξενοδοχειακά και τα δίκλινα και το πολύ ωραιότερο περιβάλλον για τη νέα μητέρα και την οικογένειά της.
(γ) Πρέπει να κατανοήσουμε ότι ένα συνταξιοδοτικό που στηρίζεται (κυρίως) στις επόμενες γενιές λειτουργεί σαν πυραμίδα και άρα δεν είναι βιώσιμο (ο ένας σημερινός ασφαλισμένος χρειάζεται π.χ. τρεις εργαζόμενους, που με τη σειρά τους θα χρειαστούν εννέα κλπ). Αυτό σημαίνει ότι ή θα βρίσκουμε και άλλους πόρους ως κοινωνία (που σημαίνει ότι θα πρέπει να ορίσουμε αυτούς τους έξτρα πόρους, να τους συλλέγουμε και να τους διαχειριζόμαστε λιτά και προσεκτικά) ή θα περιοριστούμε σε όσα αποταμιεύουμε (που δεν θα φτάνουν).
Είναι απλή αριθμητική.
Elsa
¥
Για το εξωφρενικό, απαράδεκτο, ληστρικό κόστος των ιδιωτικών θεραπευτηρίων, συμφωνώ ότι δεν πρέπει να το πληρώνει το ταμείο μας ή το κράτος, αλλά αντίθετα, να γίνουν τα δημόσια νοσοκομεία ελκυστικά και προσιτά (να βρίσκεις κρεβάτι, με λίγα λόγια όταν το θες), κι όχι να κλείνουν το ένα μετά το άλλο. Το κόστος πάντως των ιδιωτικών, είναι γνωστό ότι φούσκωσε τα προηγούμενα χρόνια της δανεικής αφθονίας, κυρίως γιατί πολλοί είχαν ιδιωτική ασφάλιση που το κάλυπτε. Κι όσο πήγαινε ο κόσμος, τόσο φούσκωναν οι τιμές, πλούτιζαν και επεκτείνονταν οι κλινικές και ξέπεφταν τα δημόσια νοσοκομεία. Τώρα που σταμάτησαν να πληρώνουν οι ασφαλιστικές τόσο εύκολα, το πράγμα γυρνάει μπούμερανγκ.
Να συμπληρώσω ότι εμπιστεύομαι πολύ περισσότερο τα κρατικά νοσοκομεία -με όλα τα προβλήματά τους- από τα ιδιωτικά.
Να συμπληρώσω ότι εμπιστεύομαι πολύ περισσότερο τα κρατικά νοσοκομεία -με όλα τα προβλήματά τους- από τα ιδιωτικά.
Έλσα, προσυπογράφω και με τα δύο χέρια (και με τα πόδια, αν χρειαστεί).
Μία επιφύλαξη μόνο (που ίσως είναι σημαντική). Όχι να βρίσκεις κρεβάτι όποτε θες, αλλά όποτε το χρειάζεσαι. Ίσως μοιάζει μικρή διαφορά, αλλά βάζει πολλά ζητήματα, με κυριότερο το ποιος και πώς θα αποφασίζει πότε το χρειάζεσαι.
Μία επιφύλαξη μόνο (που ίσως είναι σημαντική). Όχι να βρίσκεις κρεβάτι όποτε θες, αλλά όποτε το χρειάζεσαι. Ίσως μοιάζει μικρή διαφορά, αλλά βάζει πολλά ζητήματα, με κυριότερο το ποιος και πώς θα αποφασίζει πότε το χρειάζεσαι.
Elsa
¥
Ναι, το θεώρησα ευνόητο αυτό που λες. Αλλά δυστυχώς, δεν είναι. Έχω προσωπική εμπειρία από δικό μου γιατρό, που τον πέτυχα να κλαίει (κυριολεκτικά), γιατί στο δημόσιο νοσοκομείο που δούλευε, δεν έβρισκε πρόσβαση να εγχειρήσει κάποιες καρκινοπαθείς ασθενείς του, καθώς είχαν πιάσει όλες τις ημερομηνίες άλλοι συνάδελφοί του με ...επεμβάσεις πλαστικής χειρουργικής!
SBE
¥
Περί Ιασώς: δεν ξέρω και είπα ότι δεν θα τους δώ για να τους ρωτήσω σήμερα, αλλά μιλάμε για την εποχή που το Ιασώ ήταν νέο νοσοκομείο, και ίσως έκανε καλύτερες τιμές (αμφιβάλλω). Και όπως τόνισα πιο πάνω, κανένας από αυτούς που είχε επιλογή δεν προτίμησε το άλλο του ταμείο, άρα το ΤΣΜΕΔΕ κάλυπτε καλύτερα τις ανάγκες τους- κι εγώ που χρησιμοποίησα ΤΣΜΕΔΕ πριν φύγω εξωτερικό και το διακόψω (την υγεία μόνο), εκτός από την επίσκεψη του γιατρού που δεν την κάλυπτε παρά ελάχιστα, κάλυπτε 100% φυσιοθεραπείες, βοηθήματα και φάρμακα.
Φυσικά συμφωνώ για τα κρατικά νοσοκομεία, μάλιστα δεν ξέρω γιατί μερικές φορές έχουν τόσο κακή φήμη, ειδικά τα εξωτερικά ιατρεία. Σαν φοιτήτρια σε μικρή επαρχιακή πόλη που δεν είχα επιλογές, όποτε χρειάστηκα γιατρό πήγα στο νοσοκομείο και μια χαρά με κοίταξαν. Και όλα τα σοβαρά περιστατικά στα δημόσια νοσοκομεία καταλήγουν.
Φυσικά συμφωνώ για τα κρατικά νοσοκομεία, μάλιστα δεν ξέρω γιατί μερικές φορές έχουν τόσο κακή φήμη, ειδικά τα εξωτερικά ιατρεία. Σαν φοιτήτρια σε μικρή επαρχιακή πόλη που δεν είχα επιλογές, όποτε χρειάστηκα γιατρό πήγα στο νοσοκομείο και μια χαρά με κοίταξαν. Και όλα τα σοβαρά περιστατικά στα δημόσια νοσοκομεία καταλήγουν.
Δ. Καμπουράκης στο protagon, σήμερα:
4.500 ή 6.000 ένσημα;
Σήμερα το ΙΚΑ έχει 1.200.000 συνταξιούχους. Απ’ αυτούς το 80%, ήτοι 960.000 παίρνουν την κατώτατη σύνταξη. Η κατώτατη σύνταξη κινείται περίπου στα 780 ευρώ αθροιστικά και περιλαμβάνει την κύρια, την επικουρική και το ΕΚΑΣ.
Για να πάρει κανείς την κατώτατη σύνταξη χρειάζονται σήμερα 4.500 ένσημα. Εκτός από τις ειδικές κατηγορίες (ανάπηροι, βαρέα, κλπ) οι άνδρες παίρνουν σύνταξη στα 65 χρόνια τους και οι γυναίκες στα 60 τους. Επειδή δεν πρόκειται για επιστημονικό προσωπικό (που ξεκινά την εργασία περίπου στα 25 του χρόνια και ασφαλίζεται σε άλλους φορείς) αλλά για εργατοϋπαλληλικό προσωπικό, η αρχή της ασφαλιστικής τους ζωής ξεκινούσε γύρω στα 20 χρόνια τους.
Από τα 20 ως τα 65 χρόνια που δούλευε λοιπόν, το 80% των εργαζομένων κόλλησε μόλις 4500 ένσημα. Αυτά αντιστοιχούν σε 15 χρόνια πλήρους δουλειάς. Αν τα υπολογίσουμε αλλιώς, αντιστοιχούν σε 100 μεροκάματα από τις 300 εργάσιμες κάθε χρόνου. Ποιος μπορεί να υποστηρίξει με πειστικότητα ότι από τη δεκαετίες του ’60 και του ’70 μέχρι σήμερα, το 80% του εργατικού δυναμικού της χώρας ήταν άνεργο στο ένα τρίτο του συνολικού εργασιακού του βίου; Αν ίσχυε αυτό, τότε τα σημερινά ποσοστά ανεργίας θα ήταν τα χαμηλότερα της τελευταίας τεσσαρακονταετίας.
Το θέμα ήταν αλλού. Είχαμε να κάνουμε μ’ έναν χρόνιο συνδυασμό εγκληματικής συμπεριφοράς και ανοησίας των εργοδοτών, των εργαζομένων και του ίδιου του ασφαλιστικού συστήματος, δηλαδή του κράτους. Οι εργαζόμενοι φρόντιζαν να βάζουν 100 ένσημα το χρόνο, διότι μ’ αυτά εξασφάλιζαν τη συνταξιοδότηση τους με 4.500 όταν θα γερνούσαν, την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη αυτών και της οικογένειας τους, καθώς και το δικαίωμα να λαμβάνουν επίδομα ανεργίας. Τα υπόλοιπα 200 ένσημα κάθε χρονιάς, είτε τα καρπωνόταν ο εργοδότης, είτε τα μοιραζόντουσαν εργοδότες κι εργαζόμενοι μετά από συμφωνία.
Το κράτος απ’ την πλευρά του, αντί να καταπολεμήσει αυτή την τρομακτική εισφοροδιαφυγή, έδινε κίνητρα για την επέκταση και τη διαιώνιση της. Οι κλίμακες συνταξιοδότησης μόνο ως προϊόν χαζών εγκεφάλων μπορούν να χαρακτηριστούν. Το ΙΚΑ, ενώ είχε θεσπίσει τα 4.500 μεροκάματα ως όριο για να πάρει κάποιος σύνταξη (ήταν 4.050 και ανέβηκε στα 4.500 με το νόμο Σιούφα), είχε ορίσει τη σύνταξη που «βγάζουν» τα 6.500 μεροκάματα ως κατώτατο όριο χρημάτων για όλους τους συνταξιούχους του. Τα επιπλέον χρήματα τα πλήρωνε το ΙΚΑ, ασκώντας κοινωνική πολιτική εκ’ μέρους του κράτους. Άρα, είτε 4.500 ένσημα είχε ένας εργαζόμενος είτε 6.500, την ίδια σύνταξη θα έπαιρνε. Για να ξεπεράσει με την δική του ασφάλιση την κατώτατη κατ’ ελάχιστον, έπρεπε να κολλήσει ακόμα 2.300 ένσημα, να προσθέσει δηλαδή άλλα οκτώ χρόνια ασφαλισμένης απασχόλησης στα δεκαπέντε. Η ανυπαρξία ενδιάμεσης κλίμακας και η ασφάλεια του ΕΚΑΣ που ανέβαζε την κατώτατη στα 780 ευρώ μαζί με την επικουρική, ήταν ένα σαφές κίνητρο μαζικής εισφοροδιαφυγής. Στο δίλημμα 15 χρόνια ασφάλισης και 780 ευρώ σύνταξη ή 30 χρόνια ασφάλισης και 850 ευρώ σύνταξη, ο εργαζόμενος ασφαλώς επέλεγε το πρώτο προς μεγάλη χαρά και του εργοδότη.
Αν το δούμε μακροοικονομικά, το κράτος ώθησε ένα εκατομμύριο εργαζόμενους των περασμένων δεκαετιών να μην πληρώσουν τουλάχιστον άλλο ένα 45% των συνολικών ασφαλιστικών τους εισφορών κατά τη διάρκεια του εργασιακού τους βίου. Πρόκειται για μυθικό ποσό, αφού είναι σχεδόν το μισό των συνολικών εσόδων του ΙΚΑ για τέσσερις δεκαετίες. Σήμερα λοιπόν, καταλήγουμε να τσεκουρώνουμε συνεχώς το υπόλοιπο 20% που πλήρωσε εισφορές 30 και 35 χρόνων, φθάνοντας στα 8.000 με 10.500 ένσημα, διότι είναι υψηλοσυνταξιούχοι. Δεν είναι μόνο άδικο, είναι και οικονομικά αναποτελεσματικό. Όσα κι αν κόψεις από το 20% των συνταξιούχων που έχουν πληρώσει εισφορές, δεν αρκούν για να συντηρήσουν το οικονομικό επίπεδο της μεγάλης μάζας του 80% που δεν έχει συνεισφέρει στο σύστημα. (Το τσεκούρωμα που έγινε με τη νέα θέσπιση του ΛΑΦΚΑ στο προηγούμενο πακέτο μέτρων, αφαίρεσε από κάθε υψηλοσυνταξιούχο του ΙΚΑ από 200 έως 500 ευρώ. Το ΛΑΦΚΑ ξαναμπήκε για να βοηθήσει τη στήριξη όσων παίρνουν την κατώτατη, όμως η συνολική συγκομιδή απ’ τις περικοπές ήταν 8 εκατομμύρια ευρώ τον μήνα, όταν το ΙΚΑ χρειάζεται ένα δις για τις συντάξεις κάθε μήνα.)
Άρα, μαθηματικά οδεύουμε σε μια κατάσταση όπου, αυτοί που πλήρωσαν θα κατέβουν πρώτα στο επίπεδο αυτών που δεν πλήρωσαν και μετά θα ξανακατέβουν όλοι μαζί πιο κάτω. Δεν είναι και το πιο δίκαιο σύστημα, ειδικά για τους συνεπείς. Θα ήμουν ευτυχής αν όλοι μπορούσαν να πάρουν την ανώτατη σύνταξη χωρίς να έχουν πληρώσει διόλου εισφορές. Δυστυχώς η αριθμητική είναι εναντίον αυτού του ευσεβούς πόθου. Γι’ αυτούς τους λόγους, θεωρώ απολύτως σωστή την πρόθεση του υπουργείου εργασίας να ανεβάσει τον αριθμό των ενσήμων για την κατώτατη σύνταξη, από τα 4.500 στα 6.000 ένσημα. Πιστεύω ότι χρειάζεται μια μεταβατική διάταξη για όσους πλησιάζουν τώρα τη σύνταξη τους, αλλά ως γενική αρχή είναι σωστή κι έπρεπε να έχει γίνει εδώ και χρόνια. Το ασφαλιστικό σύστημα θα ήταν πιο βιώσιμο.
(Η θέσπιση των 4.500 ενσήμων ήταν και μια προσφορά του κράτους σε δύο κατηγορίες εργαζομένων με μεγάλη συντεχνιακή δύναμη και πολιτική εκπροσώπηση. Στους οικοδόμους και τους ξενοδοχοϋπαλλήλους. Πράγματι, αυτές οι δυο κατηγορίες έχουν υψηλή εποχικότητα στην απασχόληση (καιρικές συνθήκες για τους οικοδόμους, τουριστική περίοδος για τους ξενοδοχοϋπαλλήλους), οπότε η επάρκεια των 100 ενσήμων τον χρόνο για να δικαιούνται τις παροχές μοιάζει πιο δικαιολογημένη. Δυσκολεύομαι βέβαια να δεχτώ ότι τα δισεκατομμύρια τόνων τσιμέντου που έπεσαν στη χώρα τις περασμένες δεκαετίες, έγινε με τον πληθυσμό των οικοδόμων και τους άλλων τεχνιτών να δουλεύουν μόνο τρεισήμισι μήνες τον χρόνο. Αλλά ακόμα κι έτσι να ήταν, αι οι δύο αυτοί κλάδοι δεν ξεπερνούν το 15% του συνόλου των συνταξιούχων του ΙΚΑ. Οι υπόλοιποι; )
4.500 ή 6.000 ένσημα;
Σήμερα το ΙΚΑ έχει 1.200.000 συνταξιούχους. Απ’ αυτούς το 80%, ήτοι 960.000 παίρνουν την κατώτατη σύνταξη. Η κατώτατη σύνταξη κινείται περίπου στα 780 ευρώ αθροιστικά και περιλαμβάνει την κύρια, την επικουρική και το ΕΚΑΣ.
Για να πάρει κανείς την κατώτατη σύνταξη χρειάζονται σήμερα 4.500 ένσημα. Εκτός από τις ειδικές κατηγορίες (ανάπηροι, βαρέα, κλπ) οι άνδρες παίρνουν σύνταξη στα 65 χρόνια τους και οι γυναίκες στα 60 τους. Επειδή δεν πρόκειται για επιστημονικό προσωπικό (που ξεκινά την εργασία περίπου στα 25 του χρόνια και ασφαλίζεται σε άλλους φορείς) αλλά για εργατοϋπαλληλικό προσωπικό, η αρχή της ασφαλιστικής τους ζωής ξεκινούσε γύρω στα 20 χρόνια τους.
Από τα 20 ως τα 65 χρόνια που δούλευε λοιπόν, το 80% των εργαζομένων κόλλησε μόλις 4500 ένσημα. Αυτά αντιστοιχούν σε 15 χρόνια πλήρους δουλειάς. Αν τα υπολογίσουμε αλλιώς, αντιστοιχούν σε 100 μεροκάματα από τις 300 εργάσιμες κάθε χρόνου. Ποιος μπορεί να υποστηρίξει με πειστικότητα ότι από τη δεκαετίες του ’60 και του ’70 μέχρι σήμερα, το 80% του εργατικού δυναμικού της χώρας ήταν άνεργο στο ένα τρίτο του συνολικού εργασιακού του βίου; Αν ίσχυε αυτό, τότε τα σημερινά ποσοστά ανεργίας θα ήταν τα χαμηλότερα της τελευταίας τεσσαρακονταετίας.
Το θέμα ήταν αλλού. Είχαμε να κάνουμε μ’ έναν χρόνιο συνδυασμό εγκληματικής συμπεριφοράς και ανοησίας των εργοδοτών, των εργαζομένων και του ίδιου του ασφαλιστικού συστήματος, δηλαδή του κράτους. Οι εργαζόμενοι φρόντιζαν να βάζουν 100 ένσημα το χρόνο, διότι μ’ αυτά εξασφάλιζαν τη συνταξιοδότηση τους με 4.500 όταν θα γερνούσαν, την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη αυτών και της οικογένειας τους, καθώς και το δικαίωμα να λαμβάνουν επίδομα ανεργίας. Τα υπόλοιπα 200 ένσημα κάθε χρονιάς, είτε τα καρπωνόταν ο εργοδότης, είτε τα μοιραζόντουσαν εργοδότες κι εργαζόμενοι μετά από συμφωνία.
Το κράτος απ’ την πλευρά του, αντί να καταπολεμήσει αυτή την τρομακτική εισφοροδιαφυγή, έδινε κίνητρα για την επέκταση και τη διαιώνιση της. Οι κλίμακες συνταξιοδότησης μόνο ως προϊόν χαζών εγκεφάλων μπορούν να χαρακτηριστούν. Το ΙΚΑ, ενώ είχε θεσπίσει τα 4.500 μεροκάματα ως όριο για να πάρει κάποιος σύνταξη (ήταν 4.050 και ανέβηκε στα 4.500 με το νόμο Σιούφα), είχε ορίσει τη σύνταξη που «βγάζουν» τα 6.500 μεροκάματα ως κατώτατο όριο χρημάτων για όλους τους συνταξιούχους του. Τα επιπλέον χρήματα τα πλήρωνε το ΙΚΑ, ασκώντας κοινωνική πολιτική εκ’ μέρους του κράτους. Άρα, είτε 4.500 ένσημα είχε ένας εργαζόμενος είτε 6.500, την ίδια σύνταξη θα έπαιρνε. Για να ξεπεράσει με την δική του ασφάλιση την κατώτατη κατ’ ελάχιστον, έπρεπε να κολλήσει ακόμα 2.300 ένσημα, να προσθέσει δηλαδή άλλα οκτώ χρόνια ασφαλισμένης απασχόλησης στα δεκαπέντε. Η ανυπαρξία ενδιάμεσης κλίμακας και η ασφάλεια του ΕΚΑΣ που ανέβαζε την κατώτατη στα 780 ευρώ μαζί με την επικουρική, ήταν ένα σαφές κίνητρο μαζικής εισφοροδιαφυγής. Στο δίλημμα 15 χρόνια ασφάλισης και 780 ευρώ σύνταξη ή 30 χρόνια ασφάλισης και 850 ευρώ σύνταξη, ο εργαζόμενος ασφαλώς επέλεγε το πρώτο προς μεγάλη χαρά και του εργοδότη.
Αν το δούμε μακροοικονομικά, το κράτος ώθησε ένα εκατομμύριο εργαζόμενους των περασμένων δεκαετιών να μην πληρώσουν τουλάχιστον άλλο ένα 45% των συνολικών ασφαλιστικών τους εισφορών κατά τη διάρκεια του εργασιακού τους βίου. Πρόκειται για μυθικό ποσό, αφού είναι σχεδόν το μισό των συνολικών εσόδων του ΙΚΑ για τέσσερις δεκαετίες. Σήμερα λοιπόν, καταλήγουμε να τσεκουρώνουμε συνεχώς το υπόλοιπο 20% που πλήρωσε εισφορές 30 και 35 χρόνων, φθάνοντας στα 8.000 με 10.500 ένσημα, διότι είναι υψηλοσυνταξιούχοι. Δεν είναι μόνο άδικο, είναι και οικονομικά αναποτελεσματικό. Όσα κι αν κόψεις από το 20% των συνταξιούχων που έχουν πληρώσει εισφορές, δεν αρκούν για να συντηρήσουν το οικονομικό επίπεδο της μεγάλης μάζας του 80% που δεν έχει συνεισφέρει στο σύστημα. (Το τσεκούρωμα που έγινε με τη νέα θέσπιση του ΛΑΦΚΑ στο προηγούμενο πακέτο μέτρων, αφαίρεσε από κάθε υψηλοσυνταξιούχο του ΙΚΑ από 200 έως 500 ευρώ. Το ΛΑΦΚΑ ξαναμπήκε για να βοηθήσει τη στήριξη όσων παίρνουν την κατώτατη, όμως η συνολική συγκομιδή απ’ τις περικοπές ήταν 8 εκατομμύρια ευρώ τον μήνα, όταν το ΙΚΑ χρειάζεται ένα δις για τις συντάξεις κάθε μήνα.)
Άρα, μαθηματικά οδεύουμε σε μια κατάσταση όπου, αυτοί που πλήρωσαν θα κατέβουν πρώτα στο επίπεδο αυτών που δεν πλήρωσαν και μετά θα ξανακατέβουν όλοι μαζί πιο κάτω. Δεν είναι και το πιο δίκαιο σύστημα, ειδικά για τους συνεπείς. Θα ήμουν ευτυχής αν όλοι μπορούσαν να πάρουν την ανώτατη σύνταξη χωρίς να έχουν πληρώσει διόλου εισφορές. Δυστυχώς η αριθμητική είναι εναντίον αυτού του ευσεβούς πόθου. Γι’ αυτούς τους λόγους, θεωρώ απολύτως σωστή την πρόθεση του υπουργείου εργασίας να ανεβάσει τον αριθμό των ενσήμων για την κατώτατη σύνταξη, από τα 4.500 στα 6.000 ένσημα. Πιστεύω ότι χρειάζεται μια μεταβατική διάταξη για όσους πλησιάζουν τώρα τη σύνταξη τους, αλλά ως γενική αρχή είναι σωστή κι έπρεπε να έχει γίνει εδώ και χρόνια. Το ασφαλιστικό σύστημα θα ήταν πιο βιώσιμο.
(Η θέσπιση των 4.500 ενσήμων ήταν και μια προσφορά του κράτους σε δύο κατηγορίες εργαζομένων με μεγάλη συντεχνιακή δύναμη και πολιτική εκπροσώπηση. Στους οικοδόμους και τους ξενοδοχοϋπαλλήλους. Πράγματι, αυτές οι δυο κατηγορίες έχουν υψηλή εποχικότητα στην απασχόληση (καιρικές συνθήκες για τους οικοδόμους, τουριστική περίοδος για τους ξενοδοχοϋπαλλήλους), οπότε η επάρκεια των 100 ενσήμων τον χρόνο για να δικαιούνται τις παροχές μοιάζει πιο δικαιολογημένη. Δυσκολεύομαι βέβαια να δεχτώ ότι τα δισεκατομμύρια τόνων τσιμέντου που έπεσαν στη χώρα τις περασμένες δεκαετίες, έγινε με τον πληθυσμό των οικοδόμων και τους άλλων τεχνιτών να δουλεύουν μόνο τρεισήμισι μήνες τον χρόνο. Αλλά ακόμα κι έτσι να ήταν, αι οι δύο αυτοί κλάδοι δεν ξεπερνούν το 15% του συνόλου των συνταξιούχων του ΙΚΑ. Οι υπόλοιποι; )
SBE
¥
Όποιος τολμήσει να πει σε κανέναν απ΄αυτους τους συνταξιούχους που φωνάζουν ότι έχουν χαμηλή σύνταξη ότι δεν πλήρωναν, γι'αυτό είχαν χαμηλή σύνταξη, θα ακούσει βρισίδι από όλες τις πλευρές.
Και κλασσικά μια ακόμα ανοησία της κρατικής πολιτικής. Αντί να θεσπίσει ένα σοβαρό σύστημα στηριξης των ανέργων ώστε ο εποχιακός εργαζόμενος να παίρνει επίδομα ανεργίας και να βοηθείται για να φύγει από την εποχιακή απασχόληση ή όπου αυτό δεν είναι εφικτό, να μπορεί να καλύψει μόνος του τις ασφαλιστικές το εισφορές π.χ με κάποια μικρή φοροαπαλλαγή.
Και κλασσικά μια ακόμα ανοησία της κρατικής πολιτικής. Αντί να θεσπίσει ένα σοβαρό σύστημα στηριξης των ανέργων ώστε ο εποχιακός εργαζόμενος να παίρνει επίδομα ανεργίας και να βοηθείται για να φύγει από την εποχιακή απασχόληση ή όπου αυτό δεν είναι εφικτό, να μπορεί να καλύψει μόνος του τις ασφαλιστικές το εισφορές π.χ με κάποια μικρή φοροαπαλλαγή.
Ποιον ωφελεί η απόφαση του ΣτΕ για την αντισυνταγματικότητα των περικοπών;
(Από μια σειρά άρθρων του Μάνου Ματσαγγάνη)
[...]
Η κυβέρνηση επικαλείται (ψευδώς, όπως θα δούμε) ανάλγητες περικοπές των χαμηλών συντάξεων για να διασώσει τις υψηλές συντάξεις των διαχρονικών πελατών του πολιτικού συστήματος. Οι υπερασπιστές των συντεχνιών, με μπροστάρη τον Στρατούλη, μάχονται για να διατηρήσουν εξωφρενικά προνόμια: συντάξεις που ξεπερνούν κατά πολύ τις εισφορές που πλήρωναν όταν δούλευαν, 10 και 15 χρόνια πριν από την υποτιθέμενη γενική ηλικία συνταξιοδότησης που ισχύει στην υπόλοιπη Ελλάδα (και στην υπόλοιπη Ευρώπη).
Τι λέει η κυβέρνηση; Βαρουφάκης στο Βερολίνο: «Δεν θα ψηφίσουμε περικοπές 40% σε συντάξεις των 350 ευρώ». Τσίπρας στην Corriere della Sera: «Σε πέντε χρόνια μειώσαμε τις συντάξεις 44%». (Κατά λέξη: «μειώσαμε». Με τους ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ στους δρόμους και την Αθήνα να καίγεται.)
Ποια είναι η πραγματικότητα; Σύμφωνα με τους υπολογισμούς του Υπουργείου Εργασίας, η σωρευτική μείωση τα τελευταία 5 χρόνια ήταν 14,3% για τις χαμηλές συντάξεις (600 ευρώ επί 14 μήνες το 2010). Η μόνη μείωση προήλθε από την περικοπή της 13ης και της 14ης σύνταξης. Δεν είναι λίγο το 14,3%, ειδικά για φτωχούς ανθρώπους. Αλλά απέχει πολύ από το 40% και 44% που διαδίδουν οι ηγέτες μας. Ίσως νομίζουν ότι οι κουτόφραγκοι δεν γνωρίζουν τι ακριβώς ισχύει με τις συντάξεις στην Ελλάδα. Εκ προσωπικής πείρας σας διαβεβαιώ ότι γνωρίζουν – καλύτερα από τους ίδιους.
Βέβαια, στα υψηλότερα κλιμάκια οι περικοπές ήταν μεγαλύτερες. Για παράδειγμα, όσοι το 2010 έπαιρναν σύνταξη 2.100 ευρώ (1.800 ευρώ κύρια συν 300 ευρώ επικουρική, επί 14 μήνες) υπέστησαν σωρευτική μείωση 34,9%. Πάνω από αυτά τα όρια βρίσκονται ελάχιστοι: μόνο 4,5% των κύριων συντάξεων σήμερα είναι πάνω από 1.500 ευρώ. Εκεί οι μειώσεις μπορεί όντως να φτάνουν τα ποσοστά που διαλαλούν οι Τσίπρας-Βαρουφάκης. Ίσως να μάχονται για αυτό το ανώτερο 4,5%. Σίγουρα ανήκουν σε αυτό.
Θα μου πείτε: «Πολλά είναι 1.500 ευρώ το μήνα;» Εξαρτάται. Σε σχέση με τους μισθούς που παίρνουν σήμερα όσοι εργάζονται, μάλλον αρκετά. Σε σχέση με τις εισφορές που πλήρωσαν οι ίδιοι οι συνταξιούχοι της κατηγορίας αυτής (και οι εργοδότες τους), εξωφρενικά πολλά.
Το πόσο ανταποδοτικές είναι οι συντάξεις ήταν ένα από τα ερωτήματα της διατριβής της Χρύσας Λεβέντη, τέως διδακτορικής φοιτήτριας στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο, νυν ερευνήτριας στο Πανεπιστήμιο του Essex στην Αγγλία. Το απάντησε με την εξής μεθοδολογία.
• Ανέλυσε ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα 4.800 ασφαλισμένων του ΙΚΑ που βγήκαν στη σύνταξη το 2008 (αντιστοιχεί στο 14,7% του συνόλου).
• Υπολόγισε το συνολικό ποσό που θα είχε συσσωρευθεί τη στιγμή της συνταξιοδότησης εάν οι εισφορές των ασφαλισμένων (και των εργοδοτών τους), αντί να καταβάλλονται στο ΙΚΑ, επενδύονταν με σταθερό ποσοστό απόδοσης 2% πάνω από τον πληθωρισμό (καλή απόδοση).
• Υπολόγισε το καθαρά ανταποδοτικό τμήμα της σύνταξης μετατρέποντας το συσσωρευμένο κεφάλαιο σε μηνιαία σύνταξη σύμφωνα με τους αναλογιστικούς κανόνες (δηλαδή ανάλογα με το προσδώκιμο επιβίωσης, εξισώνοντας τις διά βίου παροχές με τις διά βίου εισφορές).
• Σύγκρινε τη σύνταξη που πράγματι πήρε το 2008 κάθε συνταξιούχος με το καθαρά ανταποδοτικό τμήμα της.
• Εκτίμησε τη μεταβολή της αναλογίας του καθαρά ανταποδοτικού τμήματος στη συνολική σύνταξη λόγω των μνημονιακών περικοπών, για κάθε συνταξιούχο χωριστά.
Τα αποτελέσματα της έρευνας έχουν, νομίζω, ενδιαφέρον. Το καθαρά ανταποδοτικό μέρος της σύνταξης το 2008 ήταν κατά μέσο όρο μόλις 50,7%. Το υπόλοιπο 49,3% ήταν κοινωνική μεταβίβαση, δηλαδή ένα είδος επιδότησης. Η συνολική αξία αυτής της επιδότησης: 114.543 ευρώ στη συνολική διάρκεια συνταξιοδότησης. Με τις μνημονιακές περικοπές, η αναλογία της επιδότησης έπεσε στο 35,8% (59.421 ευρώ στη συνολική διάρκεια).
Αυτά αφορούν το μέσο όρο. Πιο αναλυτικά, ανά κατηγορία συνταξιούχου, το ποσοστό επιδότησης ήταν ακόμη μεγαλύτερο για τους πρόωρα συνταξιοδοτούμενους (51,2% στις ηλικίες κάτω των 55 έναντι 30,5% για τους άνω των 65), για τις γυναίκες (46,5% έναντι 27,5% για τους άντρες), για τις μητέρες ανηλίκων (53,9%), καθώς και για όσους βγαίνουν στη σύνταξη με λιγότερα ένσημα (54,7% για 15 χρόνια εισφορών έναντι 26% για 35+ χρόνια).
Με άλλα λόγια, οι περικοπές της τελευταίας πενταετίας περιόρισαν κάπως το μέγεθος της επιδότησης που λαμβάνει κάθε συνταξιούχος από το κοινωνικό σύνολο (πάνω και πέρα από το ανταποδοτικό ποσό που κατέβαλε όσο εργαζόταν ο ίδιος και ο εργοδότης του), αλλά σε καμία περίπτωση δεν το εξάλειψαν.
Να επαναλάβω ότι η έρευνα αφορούσε μόνο το ΙΚΑ και μόνο τις κύριες συντάξεις. Στα ειδικά ταμεία και στις επικουρικές συντάξεις (όπου για προφανείς λόγους τα στατιστικά στοιχεία φυλάσσονται με ζήλο ως κρατικό μυστικό), η αξία της επιδότησης είναι πολύ μεγαλύτερη.
Κάπου εδώ έρχεται η απόφαση της Ολομελείας του ΣτΕ που κρίνει αντισυνταγματικές τις περικοπές σε κύριες και επικουρικές συντάξεις μετά το 2012. Η απόφαση είναι αμετάκλητη και δεν μεταβάλλεται με κάποιο ένδικο μέσο. Από τη δημοσίευσή της (9 Ιουνίου 2015), όλες οι συντάξεις, κύριες και επικουρικές, πρέπει να επανέλθουν στα επίπεδα του 2012. Για να περιοριστεί το δυσβάστακτο δημοσιονομικό κόστος που παράγεται από την απόφασή του, το ΣτΕ όρισε η αντισυνταγματικότητα των περικοπών στις συντάξεις να μην έχει αναδρομική ισχύ. (Πάλι καλά.)
Δεν θα σχολιάσω (ως αναρμόδιος) το εάν η νομοθετική εξουσία έχει ή όχι το δικαίωμα να τροποποιεί προηγούμενες ρυθμίσεις, όταν αυτές αποδεικνύονται καταστροφικά ασύνετες (η περίπτωση των συντάξεων). Ούτε θα ζητήσω να μας πει το ΣτΕ πού θα βρούμε τα χρήματα. Θα περιοριστώ σε ένα θέμα της δικής μου αρμοδιότητας. Με βάση τα στοιχεία που ανέφερα παραπάνω, το κύριο επιχείρημα του ΣτΕ ότι οι συντάξεις δεν πρέπει ποτέ να περικόπτονται επειδή οι ασφαλισμένοι τις πλήρωσαν με τις εισφορές τους είναι θεαματικά λανθασμένο.
Εάν υπήρχαν σοβαροί διανοούμενοι της αριστεράς με στοιχειώδη κατάρτιση (να κάνουν πράξεις, δηλαδή) θα διαπίστωναν το προφανές «ταξικό πρόσημο» της απόφασης του ΣτΕ, καθώς και της κυβέρνησης που πανηγυρίζει για αυτήν. Δεν φαίνεται να υπάρχουν, οπότε αναγκάζομαι να το κάνω εγώ που είμαι μενσεβίκος. Η απόφαση του ΣτΕ συνιστά γιγαντιαία μεταφορά πόρων και δικαιωμάτων προς όφελος των ευπορότερων από τους σημερινούς συνταξιούχους, σε βάρος των φτωχών, των ανέργων και των νέων. Τα υπόλοιπα είναι θόρυβος.
(Από μια σειρά άρθρων του Μάνου Ματσαγγάνη)
[...]
Η κυβέρνηση επικαλείται (ψευδώς, όπως θα δούμε) ανάλγητες περικοπές των χαμηλών συντάξεων για να διασώσει τις υψηλές συντάξεις των διαχρονικών πελατών του πολιτικού συστήματος. Οι υπερασπιστές των συντεχνιών, με μπροστάρη τον Στρατούλη, μάχονται για να διατηρήσουν εξωφρενικά προνόμια: συντάξεις που ξεπερνούν κατά πολύ τις εισφορές που πλήρωναν όταν δούλευαν, 10 και 15 χρόνια πριν από την υποτιθέμενη γενική ηλικία συνταξιοδότησης που ισχύει στην υπόλοιπη Ελλάδα (και στην υπόλοιπη Ευρώπη).
Τι λέει η κυβέρνηση; Βαρουφάκης στο Βερολίνο: «Δεν θα ψηφίσουμε περικοπές 40% σε συντάξεις των 350 ευρώ». Τσίπρας στην Corriere della Sera: «Σε πέντε χρόνια μειώσαμε τις συντάξεις 44%». (Κατά λέξη: «μειώσαμε». Με τους ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ στους δρόμους και την Αθήνα να καίγεται.)
Ποια είναι η πραγματικότητα; Σύμφωνα με τους υπολογισμούς του Υπουργείου Εργασίας, η σωρευτική μείωση τα τελευταία 5 χρόνια ήταν 14,3% για τις χαμηλές συντάξεις (600 ευρώ επί 14 μήνες το 2010). Η μόνη μείωση προήλθε από την περικοπή της 13ης και της 14ης σύνταξης. Δεν είναι λίγο το 14,3%, ειδικά για φτωχούς ανθρώπους. Αλλά απέχει πολύ από το 40% και 44% που διαδίδουν οι ηγέτες μας. Ίσως νομίζουν ότι οι κουτόφραγκοι δεν γνωρίζουν τι ακριβώς ισχύει με τις συντάξεις στην Ελλάδα. Εκ προσωπικής πείρας σας διαβεβαιώ ότι γνωρίζουν – καλύτερα από τους ίδιους.
Βέβαια, στα υψηλότερα κλιμάκια οι περικοπές ήταν μεγαλύτερες. Για παράδειγμα, όσοι το 2010 έπαιρναν σύνταξη 2.100 ευρώ (1.800 ευρώ κύρια συν 300 ευρώ επικουρική, επί 14 μήνες) υπέστησαν σωρευτική μείωση 34,9%. Πάνω από αυτά τα όρια βρίσκονται ελάχιστοι: μόνο 4,5% των κύριων συντάξεων σήμερα είναι πάνω από 1.500 ευρώ. Εκεί οι μειώσεις μπορεί όντως να φτάνουν τα ποσοστά που διαλαλούν οι Τσίπρας-Βαρουφάκης. Ίσως να μάχονται για αυτό το ανώτερο 4,5%. Σίγουρα ανήκουν σε αυτό.
Θα μου πείτε: «Πολλά είναι 1.500 ευρώ το μήνα;» Εξαρτάται. Σε σχέση με τους μισθούς που παίρνουν σήμερα όσοι εργάζονται, μάλλον αρκετά. Σε σχέση με τις εισφορές που πλήρωσαν οι ίδιοι οι συνταξιούχοι της κατηγορίας αυτής (και οι εργοδότες τους), εξωφρενικά πολλά.
Το πόσο ανταποδοτικές είναι οι συντάξεις ήταν ένα από τα ερωτήματα της διατριβής της Χρύσας Λεβέντη, τέως διδακτορικής φοιτήτριας στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο, νυν ερευνήτριας στο Πανεπιστήμιο του Essex στην Αγγλία. Το απάντησε με την εξής μεθοδολογία.
• Ανέλυσε ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα 4.800 ασφαλισμένων του ΙΚΑ που βγήκαν στη σύνταξη το 2008 (αντιστοιχεί στο 14,7% του συνόλου).
• Υπολόγισε το συνολικό ποσό που θα είχε συσσωρευθεί τη στιγμή της συνταξιοδότησης εάν οι εισφορές των ασφαλισμένων (και των εργοδοτών τους), αντί να καταβάλλονται στο ΙΚΑ, επενδύονταν με σταθερό ποσοστό απόδοσης 2% πάνω από τον πληθωρισμό (καλή απόδοση).
• Υπολόγισε το καθαρά ανταποδοτικό τμήμα της σύνταξης μετατρέποντας το συσσωρευμένο κεφάλαιο σε μηνιαία σύνταξη σύμφωνα με τους αναλογιστικούς κανόνες (δηλαδή ανάλογα με το προσδώκιμο επιβίωσης, εξισώνοντας τις διά βίου παροχές με τις διά βίου εισφορές).
• Σύγκρινε τη σύνταξη που πράγματι πήρε το 2008 κάθε συνταξιούχος με το καθαρά ανταποδοτικό τμήμα της.
• Εκτίμησε τη μεταβολή της αναλογίας του καθαρά ανταποδοτικού τμήματος στη συνολική σύνταξη λόγω των μνημονιακών περικοπών, για κάθε συνταξιούχο χωριστά.
Τα αποτελέσματα της έρευνας έχουν, νομίζω, ενδιαφέρον. Το καθαρά ανταποδοτικό μέρος της σύνταξης το 2008 ήταν κατά μέσο όρο μόλις 50,7%. Το υπόλοιπο 49,3% ήταν κοινωνική μεταβίβαση, δηλαδή ένα είδος επιδότησης. Η συνολική αξία αυτής της επιδότησης: 114.543 ευρώ στη συνολική διάρκεια συνταξιοδότησης. Με τις μνημονιακές περικοπές, η αναλογία της επιδότησης έπεσε στο 35,8% (59.421 ευρώ στη συνολική διάρκεια).
Αυτά αφορούν το μέσο όρο. Πιο αναλυτικά, ανά κατηγορία συνταξιούχου, το ποσοστό επιδότησης ήταν ακόμη μεγαλύτερο για τους πρόωρα συνταξιοδοτούμενους (51,2% στις ηλικίες κάτω των 55 έναντι 30,5% για τους άνω των 65), για τις γυναίκες (46,5% έναντι 27,5% για τους άντρες), για τις μητέρες ανηλίκων (53,9%), καθώς και για όσους βγαίνουν στη σύνταξη με λιγότερα ένσημα (54,7% για 15 χρόνια εισφορών έναντι 26% για 35+ χρόνια).
Με άλλα λόγια, οι περικοπές της τελευταίας πενταετίας περιόρισαν κάπως το μέγεθος της επιδότησης που λαμβάνει κάθε συνταξιούχος από το κοινωνικό σύνολο (πάνω και πέρα από το ανταποδοτικό ποσό που κατέβαλε όσο εργαζόταν ο ίδιος και ο εργοδότης του), αλλά σε καμία περίπτωση δεν το εξάλειψαν.
Να επαναλάβω ότι η έρευνα αφορούσε μόνο το ΙΚΑ και μόνο τις κύριες συντάξεις. Στα ειδικά ταμεία και στις επικουρικές συντάξεις (όπου για προφανείς λόγους τα στατιστικά στοιχεία φυλάσσονται με ζήλο ως κρατικό μυστικό), η αξία της επιδότησης είναι πολύ μεγαλύτερη.
Κάπου εδώ έρχεται η απόφαση της Ολομελείας του ΣτΕ που κρίνει αντισυνταγματικές τις περικοπές σε κύριες και επικουρικές συντάξεις μετά το 2012. Η απόφαση είναι αμετάκλητη και δεν μεταβάλλεται με κάποιο ένδικο μέσο. Από τη δημοσίευσή της (9 Ιουνίου 2015), όλες οι συντάξεις, κύριες και επικουρικές, πρέπει να επανέλθουν στα επίπεδα του 2012. Για να περιοριστεί το δυσβάστακτο δημοσιονομικό κόστος που παράγεται από την απόφασή του, το ΣτΕ όρισε η αντισυνταγματικότητα των περικοπών στις συντάξεις να μην έχει αναδρομική ισχύ. (Πάλι καλά.)
Δεν θα σχολιάσω (ως αναρμόδιος) το εάν η νομοθετική εξουσία έχει ή όχι το δικαίωμα να τροποποιεί προηγούμενες ρυθμίσεις, όταν αυτές αποδεικνύονται καταστροφικά ασύνετες (η περίπτωση των συντάξεων). Ούτε θα ζητήσω να μας πει το ΣτΕ πού θα βρούμε τα χρήματα. Θα περιοριστώ σε ένα θέμα της δικής μου αρμοδιότητας. Με βάση τα στοιχεία που ανέφερα παραπάνω, το κύριο επιχείρημα του ΣτΕ ότι οι συντάξεις δεν πρέπει ποτέ να περικόπτονται επειδή οι ασφαλισμένοι τις πλήρωσαν με τις εισφορές τους είναι θεαματικά λανθασμένο.
Εάν υπήρχαν σοβαροί διανοούμενοι της αριστεράς με στοιχειώδη κατάρτιση (να κάνουν πράξεις, δηλαδή) θα διαπίστωναν το προφανές «ταξικό πρόσημο» της απόφασης του ΣτΕ, καθώς και της κυβέρνησης που πανηγυρίζει για αυτήν. Δεν φαίνεται να υπάρχουν, οπότε αναγκάζομαι να το κάνω εγώ που είμαι μενσεβίκος. Η απόφαση του ΣτΕ συνιστά γιγαντιαία μεταφορά πόρων και δικαιωμάτων προς όφελος των ευπορότερων από τους σημερινούς συνταξιούχους, σε βάρος των φτωχών, των ανέργων και των νέων. Τα υπόλοιπα είναι θόρυβος.
Καλημέρα. Στα χαρωπά χρόνια της μεταπολίτευσης, όταν με συνεχώς μεγαλύτερο δανεισμό φτιάχναμε τη ροζ φούσκα που ήρθε η κρίση και μας την τρύπησε, χίλια-δυο οικονομικά μεγέθη σκαρφάλωναν σε πληθωρισμένα ύψη: οι μετοχές έφταναν σε ανταλλακτικές αξίες άσχετες με τις πραγματικές αποδόσεις των εταιρειών, τα ακίνητα και ο αέρας των καταστημάτων φούσκωναν με τη ζήτηση από χρήματα που δεν μας ανήκαν, ενώ οι μισθοί και τα συνταξιοδοτικά δικαιώματα που στοιχειοθετούνταν με βάση την πλαστή οικονομία ακολουθούσαν κι αυτά την ανηφόρα. Πλαστά ήταν, πλαστά. Και όλα κατρακύλησαν. Οι μετοχές στο χρηματιστήριο, οι αξίες των ακινήτων, οι μισθοί. Μόνο τις συντάξεις θέλουν να αφήσουν απείραχτες. Αφού το Σύνταγμα έτσι ορίζει και αφού το ΣτΕ μπορεί να αποφασίζει και να αγνοεί την Πολιτεία, ας ξεκωλωθούν οι νέοι της χώρας να χρηματοδοτούν τις πλασματικές συντάξεις που μοιράζονταν απλόχερα τα χρόνια της τεχνητής ευδαιμονίας. Η χώρα που έχει προτεραιότητα όχι να φτιάξει πλούτο και να δώσει ευκαιρίες στους νέους και στους δημιουργικούς, αλλά πώς να μη θιχτούν τα λείψανα του κακού παρελθόντος, δεν έχει σωσμό! Πόσες φορές να το πούμε;
Αυτό. Ακριβώς.
Ωραία, το ασφαλιστικό τουλάχιστον μέχρι το 1993 ήταν για γέλια. Ποια είναι η λύση γι' αυτό; Να αναπροσαρμόσουμε την σύνταξη των συνταξιούχων του ΤΕΒΕ στα 140 ευρώ που αντιστοιχούν οι εισφορές τους στην πραγματικότητα;
Η έρευνα που αναφέρθηκε πιο πάνω μελέτησε το ύψος της σύνταξης του ΙΚΑ σε σχέση με τις εισφορές των ασφαλισμένων του ΙΚΑ. Δεν αναφέρεται στις συντάξεις του ΟΑΕΕ, όπου κάποιοι έχουν ενταχθεί χωρίς να πληρώσουν καθόλου εισφορές και κάποιοι πληρώνουν τεράστιες εισφορές.