Όσο για το επίπεδο υπηρεσιών... θυμάστε αλήθεια τον τηλεπικοινωνιακό χάρτη μέχρι τα μέσα της δεκαετία του '90; Υπήρχε μόνο ο ΟΤΕ, από τον οποίο για να πάρεις γραμμή έπρεπε να είχες μπάρμπα τον Πάπα και να περιμένεις μπόλικους μήνες ως και 1-2 χρόνια. Οι γραμμές του ήταν αίσχος, έπεφταν συνέχεια, συμμετείχες συχνά σε party line δίχως την θέλησή σου, τα λάθη στα νούμερα ήταν συχνά και η ποιότητα κλίσης για τα απόμπαζα.
Hellegennes, όταν κάνεις αναφορά σε συγκεκριμένα στοιχεία καλό είναι (μάλλον: υποχρεωτικό είναι) το να ξέρεις για τι πράγμα μιλάς. :) Η εποχή κατά την οποία ήταν δύσκολο το να βάλεις σταθερό τηλέφωνο δεν ήταν, φυσικά, τα μέσα της δεκαετίας του 1990 αλλά τα μέσα της δεκαετίας του 1980. Ειδικά δε κάπου στα 1985 θεσπίστηκε το δεύτερο τηλέφωνο ιδιώτη να κοστολογείται (από τον ΟΤΕ) στις 200.000 δρχ. Ήδη εκείνη την εποχή πολλά τηλεπ. κέντρα είχαν φτάσει (ορισμένα μάλιστα από καιρό) το μέγιστο της χωρητικότητάς τους, με αποτέλεσμα πρώτον να μην δίνονται νέες γραμμές παρά μόνον κατ' εξαίρεση (οπότε γίνονταν και πολλές λαθροχειρίες, με μαϊμού-αρρώστους ή βύσματα) και δεύτερον να πωλούνται τηλέφωνα συγκεκριμένων κέντρων (εγώ π.χ. στο 88x δεν είχα πρόβλημα, αλλά τα 32x και 36x πουλιόσαντε πάνω από 350.000 δρχ το 1986). Το 1989-1991 όμως υπογράφτηκαν οι συμβάσεις προμήθειας νέων ψηφιακών κέντρων και από το 1992-1993 άρχισαν τα εξής (που είναι
τεχνολογικές εξελίξεις, όχι πολιτικοοικονομικές):
1. Προστέθηκαν νέα, ψηφιακά πλέον (τα μέχρι τότε κέντρα ήταν αναλογικά, με υψιστροφικούς επιλογείς), κέντρα τα οποία χρειάζονταν πολύ μικρότερη επιφάνεια για την εγκατάστασή τους — οπότε κατέστη πολύ ευκολότερο το να δοθούν νέα νούμερα.
2. Τα παλιά κέντρα άρχισαν σταδιακά να μεταπίπτουν σε ψηφιακά, οπότε στον ίδιο χώρο πλέον αντιστοιχούσαν πολύ περισσότερες γραμμές (τα —αναλογικά— φερέσυχνα που πρωτόδα 'γώ έπιαναν ένα στρέμμα ο κάθε όροφος) — οπότε και πάλι κατέστη δυνατό το να δοθούν πολλά νέα νούμερα.
3. Τα ψηφιακά κέντρα δεν καταλάβαιναν και δεν είχαν ανάγκη από χωρικό διαχωρισμό (π.χ. αν ανήκεις στο κέντρο του Πεδίου του Άρεως, στην ηρωική Πατησίων 88, πρέπει να έχεις τηλέφωνο από 82x/88x και αν απλώς μετακομίσεις στην άλλη μεριά ενός δρόμου κι ανήκεις πλέον στον ΟΤΕ της Καρόλου θα πρέπει να περιμένεις πότε θα ελευθερωθεί γραμμή από 52χ) οπότε κατέστη δυνατή η φορητότητα αριθμών ανεξαρτήτως του αρχικού κέντρου — οπότε και πάλι αμβλύνθηκε πάρα πολύ το πρόβλημα στενότητας διαθέσιμων αριθμών, πρόβλημα που συχνά μετέτρεπε σε εφιάλτη μιαν απλή μετακόμιση.
Επομένως, στα τέλη της δεκαετίας του 1990 έφτασε ο ΟΤΕ να σε παρακαλά να βάλεις τηλέφωνο (και τότε ήταν που εισήγαγε και κάποια κίνητρα για να έχεις δεύτερο τηλέφωνο, όπως το ειδικό τιμολόγιο εξοχικής κατοικίας). Η ιδιωτική σταθερή τηλεφωνία ξεκίνησε μόλις το 2001 (και με αμέτρητες γκέλες σε βάρος του καταναλωτή στην αρχή), όταν οι ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΕΣ εξελίξεις που είχαν προηγηθεί επέτρεπαν το εύκολο παιχνίδι — αλλά
δεν ήταν η απελευθέρωση της σταθερής τηλεφωνίας ο παράγοντας που κατέστησε ευχερέστερη την απόκτηση τηλεφωνικού αριθμού.
Πάμε τώρα να δούμε την κινητή τηλεφωνία: Το κινητό στην Ελλάδα ήρθε το 1993. Το πόσο φιλελεύθερη κίνηση ήταν η εισαγωγή του φαίνεται από το γεγονός πως, πέρα απ' το ολιγοπώλιο Τελεστέτ-Πάναφον, ψηφίστηκε νόμος που ΑΠΑΓΟΡΕΥΕ στον ΟΤΕ το να συμμετάσχει στην κινητή τηλεφωνία (εξ ου και η Κοσμοτέ ξεκίνησε το 1998). Τα τιμολόγια των αρχικών δύο εταιριών ήταν ασύλληπτα υψηλά (κάποιοι τις έχουμε πληρώσει χρυσές, και το θυμόμαστε ακόμη) και το επίπεδο εξυπηρέτησης ήταν τέτοιο που, μόλις μπήκε στην αγορά η Κοσμοτέ, τις έστειλε αμφότερες για βρούβες (και δεν μιλώ οπαδικά τώρα —άλλωστε προσωπικά δεν έχω ούτε μετοχές τού ΟΤΕ, ούτε πλέον σταθερό ή κινητό από τον ΟΤΕ— απλώς κοιτώ τα δεδομένα και τους αριθμούς και μόνον αυτά).
Εκείνο όμως που άλλαξε στο
σταθερό τηλεπικοινωνιακό τοπίο χάρη στην
κινητή τηλεφωνία, και το οποίο ήταν και πάλι αμιγώς
τεχνολογική εξέλιξη και όχι πολιτικοοικονομική, ήταν το ότι η κινητή τηλεφωνία σε ορισμένες περιπτώσεις (όπως ήταν λ.χ. κάποια χωριά, τα παραθεριστικά σπίτια και τα αυθαίρετα) ήταν κατά πολύ ελκυστικότερη από τη σταθερή. Στην μετά-Κοσμοτική τετραετία 1998-2001 ο ανταγωνισμός στην κινητή τηλεφωνία έφερε το κινητό να είναι υπό προϋποθέσεις δελεαστική εναλλακτική για το σταθερό (ή, συχνά, για το 2ο ή 3ο σταθερό), οπότε όταν από το 2001 ξεκίνησαν οι πρώτες εταιρίες σταθερής τηλεφωνίας είχαν και αυτές αλλά και ο ΟΤΕ λόγο για να αρχίσουν να χτυπούν τις τιμές, αλλά λόγω
τεχνολογικών και πάλι, και ουχί πολιτικοοικονομικών, εξελίξεων:
1. Το πρώτο πράγμα που είχαν να ανταγωνιστούν ήταν —όχι φυσικά οι αντίπαλες εταιρίες σταθερής τηλεφωνίας αλλά— οι τηλεκάρτες: Όσοι χρειάζονταν να μιλάνε πολύ με εξωτερικό αγόραζαν ειδικές τηλεκάρτες. Επειδή όμως το σχετικό κοινό διαρκώς ανέβαινε (λόγω μετανάστευσης), και μάλιστα δεν είχε ιδιαίτερα μεγάλες ποιοτικές (αλλά μάλλον μόνο χαμηλές κοστολογικές) απαιτήσεις —πράγμα που γνωρίζει όποιος έχει μιλήσει με παλιές τέτοιες τηλεκάρτες σε Γεωργία ή Πακιστάν—, τροφοδοτήθηκε σε ικανό βαθμό η σύναψη διμερών συμφωνιών με τέτοιες χώρες και οι απευθείας (και δορυφορικοί — καθότι πλέον ήταν ευκολότερη η θέση τηλεπικοινωνιακών δορυφόρων σε τροχιά και το συνεπακόλουθο χτύπημα των τιμών) δίαυλοι, οπότε άρχισαν να παρουσιάζονται και τέτοια πακέτα ήδη (και) από τον ΟΤΕ και ήδη από το 1999 και μετά.
2. Το δεύτερο πράγμα που είχαν να ανταγωνιστούν ήταν —όχι φυσικά οι αντίπαλες εταιρίες σταθερής τηλεφωνίας αλλά— το ευρυζωνικό διαδίκτυο: Χάρη σε αυτό ήταν εφικτή η δωρεάν (ή η σχεδόν δωρεάν) επικοινωνία μέσω υπολογιστή, συχνά μαζί και με εικόνα. Οπότε οι εταιρίες σταθερής τηλεφωνίας απλώς πέρασαν μεγάλο μέρος των διαύλων τους μέσω διαδικτύου, μειώνοντας κατά πολύ το κόστος. Και συνεχίζουν με ακόμη μεγαλύτερου εύρους διαύλους (οπτικές ίνες κττ) ώστε να μεγαλώσει κι άλλο η ανταποδοτικότητα.
3. Πλέον το κινητό έχει εδραιωθεί ως το αντίπαλο δέος στη σταθερή τηλεφωνία: Ένα καινούργιο σταθερό θα πρέπει να μην είναι πολύ μπελαλιδικότερο από ένα καινούργιο κινητό. Σήμερα ένα καινούργιο κινητό το παίρνεις σε μια μέρα· για ένα καινούργιο σταθερό θέλεις 30 εργάσιμες στην καλύτερη. Το κινητό το πας εσύ όπου θέλεις· ένα σταθερό θέλει πάλι τουλάχιστον 30 εργάσιμες για τη μεταφορά του (και, ναι, η Φόρθνετ μού 'πε: «Αν υπάρχει γραμμή εκεί που πάτε» — είχα τόσα χρόνια να τ' ακούσω αυτό!). Το κινητό σε παραμυθιάζει πως θα 'χεις ίντερνετ και χαμηλές χρεώσεις που θα μπορείς να τις καταλάβεις και να τις γνωρίζεις εκ των προτέρων· το σταθερό σού προσφέρει ανθρωπινότερο (αλλά και πάλι GTPK) ίντερνετ αλλά κι εκείνο σε παραμυθιάζει εξίσου πως θα 'χεις χαμηλές χρεώσεις που θα μπορείς να τις καταλάβεις και να τις γνωρίζεις εκ των προτέρων. Αμφότερα έχουν τόσο χαμηλή ποιότητα εξυπηρέτησης και τόσο έντονη διαφορά μεταξύ υπεσχημένων και παραδοτέων, που όποια εταιρία και να επιλέξεις χτυπάς το κεφάλι σου στον τοίχο που δεν επέλεξες κάποια άλλη. Πράγματι, ο ελεύθερος ανταγωνισμός στα καλύτερά του!
