vowel = φωνήεν

[nickel]

Όταν διαβάζω ένα κείμενο σαν αυτό στη χτεσινή Καθημερινή με την υπογραφή του κ. Βύρωνα Πολύδωρα, με προτάσεις όπως «Γι’ αυτό πρέπει να πιάσουμε ξανά το ησιόδειο άροτρο, να αρματώσουμε ξανά τα τρεχαντήρια μας και να ανοίξουμε ξανά τις φιλοσοφικές μας σχολές και να εξάγουμε γράμματα, προθέσεις και λέξεις και σκέψεις και ηθικά διδάγματα στους άλλους λαούς» ή «Το “μονοτονικό”, η “κατάργηση των αρχαίων Ελληνικών”, η “αναγκαστική με εγκύκλιο δημοτική” και τώρα η κατάργηση των φωνηέντων με προσθήκη ηχητικών φαινομένων και ανύπαρκτων συμφώνων είναι βάναυσα χτυπήματα κατά της γλώσσας, και κατά της εθνικής υπόστασης» μου έρχεται στο νου η έκφραση «a master of obfuscation». Για όσους δεν ξέρουν τα απαραίτητα αγγλικά: obfuscation είναι η συσκότιση και η ασάφεια των νοημάτων. Στη ρίζα της λέξης βρίσκεται το λατινικό fuscus που σημαίνει σκουρόχρωμος, σκοτεινός. Δεν έχει σχέση με τη δική μας φούσκα, τις αερολογίες και τα πεφυσιωμένα: η φούσκα βγαίνει από την αρχαία φύσκη «έδεσμα από παραγεμισμένο έντερο». Ομολογώ ωστόσο ότι όταν σκέφτομαι την αγγλική λέξη επηρεάζομαι από την ηχητική σχέση με την ελληνική.

Αναζητώ παρηγοριά στο κείμενο του Χρήστου Χωμενίδη στο ίδιο φύλλο. Ο κ. Χωμενίδης δεν μένει στα φωνήεντα αλλά θέτει καίρια προβλήματα για το μέλλον της ελληνικής γλώσσας που, στο θεωρητικό επίπεδο και μόνο, απασχολούν και μένα. Αυτά θα άξιζε να συζητήσει κανείς, αλλά όχι σ' αυτό το νήμα.

 

[nickel]

Ξέρω ότι είμαστε μεταφραστικό φόρουμ και ότι η φωνηεντιάδα δεν μας αγγίζει, αλλά την παρακολουθώ με κάποιο μαζοχισμό, όπως άλλωστε και άλλες λεμιγκοειδείς πορείες. Ο Ν. Σαραντάκος αλίευσε το παρακάτω κείμενο, το οποίο υπογράφει ο ομότιμος καθηγητής κλασικής φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης Οδυσσέας Τσαγκαράκης και δημοσιεύεται σε στήλες γνώμης του σημερινού Βήματος:

Φωνήεντα και φθόγγοι

Κακώς μίλησα για συσκότιση παραπάνω, γιατί το κείμενο του καθηγητή σαρώνει όλα τα βραβεία. Όταν καταφέρνει ακόμα και ένας διακεκριμένος καθηγητής να πιάσει το ζήτημα εντελώς στραβά, δεν πάμε καθόλου καλά. Ανακατεύει τις διαλέκτους στη συζήτηση («Η βαθμιαία εξαφάνιση των διαλέκτων […] είναι ό,τι χειρότερο μπορεί να συμβεί στη νέα ελληνική»). Το μόνο που δεν λέει είναι να προσθέσουμε το κρητικό [ʧ] στα σύμφωνα του IPA του ΛΚΝ.

Και αφού σχεδόν λέει ότι το βιβλίο του δημοτικού υπεραπλουστεύει τα πράγματα και δεν αναφέρει αυτά που κατάφερε να μαζέψει από βιβλία για τις διαλέκτους (θα τρελαθούμε εντελώς!), καταφέρνει κι ο καθηγητής (σαν τους κινδυνολόγους βουλευτές του απεχθέστερου εθνικισμού) να κάνει το απαραίτητο άλμα για να κινδυνολογήσει εντελώς αδικαιολόγητα και αστήρικτα:

Με την τάση αυτή για γλωσσική «απλοποίηση» πολύ φοβούμαι πως το επόμενο βήμα θα είναι η επικράτηση μιας φωνητικής ορθογραφίας που θα μας αναγκάζει να γράφουμε π.χ. «ζβίνις» (αντί «σβήνεις»). Το μεθεπόμενο βήμα θα είναι η επιβολή του Διεθνούς Φωνητικού Αλφάβητου (International Phonetic Alphabet), ό,τι θα σημάνει φυσικά το τέλος της ιστορικής διαδρομής της ελληνικής γλώσσας. Και θα είναι αυτά επακόλουθα της εκπαραθύρωσης των αρχαίων ελληνικών από το γυμνάσιο το 1976, της κατάργησης των τόνων και των πνευμάτων το 1982 και του σημερινού ωχαδερφισμού.

Το έχουμε χάσει το μέτρο, πάει τέλειωσε!

 

[Hellegennes]

Όλοι θυμούνται ότι τα αρχαία ελληνικά έφυγαν το 1976, κανείς όμως δεν θυμάται ότι επέστρεψαν δριμύτερα και με άγριες διαθέσεις το 1994 και τα φάγαμε στην μάπα εμείς κι ακόμη τα τρώνε στην μάπα οι μαθητές.

 

[SBE]

Καθηγητής πανεπιστημίου φιλόλογος που δεν γνωρίζει ότι το διεθνές φωνητικό αλφάβητο δεν είναι αλφάβητο γραφής κάποιας γλώσσας.

Κι αυτός ο άνθρωπος ανέβηκε την πανεπιστημιακή κλίμακα μέχρι το βαθμό του καθηγητή ενώ υπάρχουν εκατό καλύτεροί του που έμειναν απ'έξω.

 

[Hellegennes]

Καθηγητής πανεπιστημίου φιλόλογος που δεν γνωρίζει ότι το διεθνές φωνητικό αλφάβητο δεν είναι αλφάβητο γραφής κάποιας γλώσσας.

Κι αυτός ο άνθρωπος ανέβηκε την πανεπιστημιακή κλίμακα μέχρι το βαθμό του καθηγητή ενώ υπάρχουν εκατό καλύτεροί του που έμειναν απ'έξω.

Ο αξιότιμος καθηγητής κάνει κι άλλο, πολύ σπουδαίο λάθος. Είναι δυνατόν να πιστεύει ότι υπάρχουν διάλεκτοι που τα φωνήεντα προφέρονται διαφορετικά; Αρκεί να δει κανείς πώς καταγράφουν τις λέξεις, όταν θέλουν να γράψουν στην διάλεκτό τους για να διαπιστώσει ότι κανείς δεν προφέρει "χιούμα" και γράφει "χώμα". Σε λίγο θα ακούσουμε ότι όταν λέει "η Πέτρους", ένας Χαλκιδικιώτης, γράφει στην πραγματικότητα "ο Πέτρος".

 

[panadeli]

Όλοι θυμούνται ότι τα αρχαία ελληνικά έφυγαν το 1976, κανείς όμως δεν θυμάται ότι επέστρεψαν δριμύτερα και με άγριες διαθέσεις το 1994 και τα φάγαμε στην μάπα εμείς κι ακόμη τα τρώνε στην μάπα οι μαθητές.

Πες τα ρε Ελληγενή!
Ό,τι τους συμφέρει θυμούνται. Τα Αρχαία Ελληνικά όχι μόνο διδάσκονται στο γυμνάσιο κοντά είκοσι χρόνια τώρα, αλλά οι ώρες που τους αναλογούν είναι περισσότερες από εκείνες που αναλογούν στα Νέα Ελληνικά.

 

[nickel]

Κι αυτός ο άνθρωπος ανέβηκε την πανεπιστημιακή κλίμακα μέχρι το βαθμό του καθηγητή ενώ υπάρχουν εκατό καλύτεροί του που έμειναν απ'έξω.

Αποφεύγω συστηματικά τέτοιου είδους γενικεύσεις. Ο άνθρωπος είναι πολύ πιθανό να υπηρέτησε άριστα την ειδικότητά του και να έβγαλε λαμπρούς φοιτητές. Καλύτερα να μην αμφισβητούμε το όλον της προσωπικότητας και της προσφοράς των άλλων. Το πιθανότερο είναι ότι μας χωρίζουν πολύ βασικά ζητήματα, αν κρίνω από τον τρόπο με τον οποίο καταλήγουν όλοι (πανεπιστημιακοί και βουλευτές) με αμφισβήτηση της γλωσσικής μεταρρύθμισης. Ωστόσο, πάντα είναι ασφαλές να περιοριζόμαστε στη λεπτομέρεια με την οποία διαφωνούμε. Έτσι θα ήθελα να κάνουν οι άλλοι με εμένα όταν εγώ κάνω λάθη.


Κάτι που δεν συζητιέται ανάμεσα σε όλες αυτές τις κορόνες για τη φωνητική γραφή: Το ζήτημα δεν είναι να πρήξουμε τα παιδιά με περισσότερα αρχαία. Θα είναι ηλίθιο και όποιος δεν το καταλαβαίνει, ας μου ζητήσει να του το εξηγήσω. Το ζήτημα είναι η ιστορία των λέξεων, η ιστορική ορθογραφία, η σύνθεση των λέξεων, όλα αυτά να γίνουν ένα πιο συναρπαστικό αφήγημα σε όλες τις τάξεις. Αφού δεν προφέρουμε τις λέξεις όπως εκείνοι που τις έφτιαξαν, μόνο η συναρπαστική ιστορία τους θα μας μάθει να γράφουμε σωστά συνωμοσία, εισιτήριο, μήνυση, επιρροή και επήρεια κ.ο.κ. Αλλιώς, θα γινόμαστε όλο και πιο ανορθόγραφοι επειδή η σωστή ορθογραφία θα έχει όλο και μικρότερη σημασία στην αποτελεσματική επικοινωνία (νόημα + καλή εντύπωση). Και, όταν θα πάψει να έχει σημασία το ορθογραφημένο, τότε θα έρθει αναπόφευκτα η προτίμηση για τη φωνητική γραφή. Τόσο απλά.

 

[SBE]

Eγώ αντιθέτως θα συνεχίσω να κάνω τέτοιες γενικεύσεις, γιατί υπάρχουν πολλές ενδείξεις ότι υπάρχει κάποιο πρόβλημα στα πανεπιστήμιά μας (πρυτάνεις φυλακή κλπ) και η έλλειψη στοιχειωδών γνώσεων ή ορθολογισμού από πανεπιστημιακούς, απλώς χειροτερεύει την εικόνα. Και άλλωστε ο άνθρωπος φιλόλογος είναι, δεν έχει ακουστά το ΔΦΑ ποτέ του; Κι αν δεν το έχει, σαν πανεπιστημιακός μπορεί να βρει τι είναι και να ενημερωθεί όχι μόνο από το ιντερνέτ αλλά και από τις βιβλιοθήκες που έχει πρόσβαση. Πριν αρχίσει να γράφει άρθρα.

 

[Hellegennes]

Eγώ αντιθέτως θα συνεχίσω να κάνω τέτοιες γενικεύσεις, γιατί υπάρχουν πολλές ενδείξεις ότι υπάρχει κάποιο πρόβλημα στα πανεπιστήμιά μας (πρυτάνεις φυλακή κλπ) και η έλλειψη στοιχειωδών γνώσεων ή ορθολογισμού από πανεπιστημιακούς, απλώς χειροτερεύει την εικόνα. Και άλλωστε ο άνθρωπος φιλόλογος είναι, δεν έχει ακουστά το ΔΦΑ ποτέ του; Κι αν δεν το έχει, σαν πανεπιστημιακός μπορεί να βρει τι είναι και να ενημερωθεί όχι μόνο από το ιντερνέτ αλλά και από τις βιβλιοθήκες που έχει πρόσβαση. Πριν αρχίσει να γράφει άρθρα.

Συμφωνώ. Τα πανεπιστήμιά μας δεν πάνε καλά και σίγουρα μεγάλη μερίδα του φταιξίματος πέφτει στους καθηγητές. Ούτε είναι τυχαίο ότι οι περισσότεροι Έλληνες καθηγητές δεν έχουν σχεδόν ποτέ δημοσιεύσεις σε journals.

 

[nickel]

Να όμως που ήδη κάνατε επέκταση της γενίκευσης σε ολόκληρο το σύστημα κρίνοντας από την επιστολή ενός καθηγητή που θα έπρεπε να έχει καλύτερη σχέση με το θέμα και ενός άλλου που ήταν παντελώς αναρμόδιος, ενώ για το συγκεκριμένο ζήτημα πήραν σαφέστατη θέση ο Μπαμπινιώτης, ο Καζάζης, οι 140 γλωσσολόγοι και δεν θυμάμαι ποιος άλλος αρμόδιος, με πλήρη επιστημονική επάρκεια. Μπορεί να έχετε απόλυτο δίκιο, όχι όμως με βάση τα συγκεκριμένα δεδομένα.

 

[SBE]

Οι 140 γλωσσολόγοι δεν είναι όλοι πανεπιστημιακοί, έτσι δεν είναι; Γιατί αν είναι όλοι, τότε έχουμε πάρα πολλά και πολυπρόσωπα τμήματα γλωσσολογίας (υποθέτω ότι υπογράφει τέτοιες ανακοινώσεις ένα μέρος, όχι όλοι και μάλλον όχι η πλειοψηφία). Επιπλέον, για τον Μπαμπινιώτη μπορεί να έχουμε άλλα ράμματα για τη γούνα του ή μπορεί να τον θεωρούμε φωτεινή εξαίρεση. Το ότι υπάρχει ένας ή δυο που λένε βλακείες, σε συνδυασμό με όλα τα άλλα, δεν βοηθάει στην εικόνα του πανεπιστημίου.

Σχετικά με τις δημοσιεύσεις που λέει ο Ελληγενής, το μεγαλύτερο πρόβλημα, και το έχω δει σε γραπτά πανεπιστημιακών, είναι ότι δεν γράφουν όλοι τεκμηριωμένα, οπότε φυσικά και απορρίπτονται στο διεθνές πεδίο.

 

[nickel]

Οι 140 γλωσσολόγοι δεν είναι όλοι πανεπιστημιακοί, έτσι δεν είναι;

Τα ονόματά τους στο #9. Όλοι πανεπιστημιακοί είναι, αλλά οι μισοί (χοντρικά, έτσι;) διδάσκουν σε πανεπιστήμια του εξωτερικού.

 

[SBE]

Εμ, πεστο ντε! Άρα είναι στην κατηγορία που είπα στην αρχή, εκατό σοβαροί άνθρωποι εκτός συστήματος για τον καθε άσχετο που είναι εντός.

 

[Hellegennes]

Ώπα. Δεν μιλάμε για Έλληνες καθηγητές στην εθνικότητα ή στην ιθαγένεια, μιλάμε για καθηγητές σε ελληνικά πανεπιστήμια. Τεράστια διαφορά. Ασύλληπτη, θα τολμούσα να πω. Η γενίκευση στέκει μια χαρά. Δεν είπαμε πουθενά ότι όλοι οι καθηγητές είναι για τα μπάζα και ότι τα πανεπιστήμιά μας είναι για κλείσιμο αλλά ότι κατά γενική ομολογία έχουμε πολλούς αντιεπιστημονικούς καθηγητές και τα πανεπιστήμια έχουν γενικευμένο πρόβλημα σε διάφορους τομείς, όπου μέρος της ευθύνης αναλογεί στους προαναφερθέντες καθηγητές.

Καταλαβαίνω ότι θέλεις να ασχολείσαι συγκεκριμένα με συγκεκριμένα προβλήματα, σε συγκεκριμένο πλαίσιο, συγκεκριμένων περιπτώσεων, αλλά όταν το κάνεις αυτό, είναι σαν να ξεχνάς ότι για αυτά τα συγκεκριμένα ίσως φταίει κάτι γενικευμένο, το οποίο μη λαμβάνοντας υπόψιν δεν υπάρχει περίπτωση να λύσεις τα συγκεκριμένα ή ακόμα να βρεις και τι προκάλεσε την ύπαρξή τους.

Δηλαδή, εξετάζοντας την αυτήν δήλωση, εκτός πλαισίου, το πολύ να κατηγορήσεις την κακιά στιγμή ή μερική άγνοια ή έλλειψη καλής πίστης, ενώ δεν φταίει τίποτα απ' όλα αυτά. Προβαίνεις έτσι σε λάθος συμπεράσματα.

 

[nickel]

Επανερχόμαστε με ανάλυση του Σαραντάκου στα πρόσφατα κείμενα:
Διάλεκτοι και υποκρισία

 

[nickel]

Το παρακάτω δεν ήξερα πού να το βάλω, αλλά κάτι μου λέει ότι ανήκει στα... φωνήεντα (και στις γκάφες των πολιτικών μας):

Αξέχαστη είχε βεβαίως μείνει η εμφάνιση [του Γιώργου Κατσιφάρα] στο Κλαμπ του Λονδίνου, όταν δήλωσε στους Έλληνες εφοπλιστές πως «μη νομίζετε ότι δεν ξέρω από πλοία. Όπως ξέρετε τα πλοία στα αγγλικά ονομάζονται, όπως και τα πρόβατα, ships. Επειδή λοιπόν εγώ έβοσκα πρόβατα, ξέρω και από πλοία...».
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_politics_2_09/08/2012_491807

 

[Hellegennes]

Το παρακάτω δεν ήξερα πού να το βάλω, αλλά κάτι μου λέει ότι ανήκει στα... φωνήεντα (και στις γκάφες των πολιτικών μας):

Αξέχαστη είχε βεβαίως μείνει η εμφάνιση [του Γιώργου Κατσιφάρα] στο Κλαμπ του Λονδίνου, όταν δήλωσε στους Έλληνες εφοπλιστές πως «μη νομίζετε ότι δεν ξέρω από πλοία. Όπως ξέρετε τα πλοία στα αγγλικά ονομάζονται, όπως και τα πρόβατα, ships. Επειδή λοιπόν εγώ έβοσκα πρόβατα, ξέρω και από πλοία...».
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_politics_2_09/08/2012_491807

Μα καλά, δεν ήξερε ότι τα πλοία γράφονται σιπς και τα πρόβατα σηπς, αφού το ήτα είναι μακρό και στα ελληνικά το διαβάζουμε ι-ι; Τι άσχετος. Άντε να ανοίξει κανέναν Διονύση Σαββόπουλου να μορφωθεί.

 

[nickel]

Ο Γιώργος Τσακνιάς έκατσε και ασχολήθηκε σοβαρά με το άρθρο του Β. Πολύδωρα στην Καθημερινή για την Ιερότητα της γλώσσας μας, και με την ευκαιρία καταπιάνεται και με κάποια άλλα ελληναράδικα. Συμφωνώ με όσα λέει, πρόταση προς πρόταση, αλλά έδωσα ρέστα όταν έκλεισε το κείμενό του με το Language is a Virus From Outer Space της Λόρι Άντερσον. Enjoy:

Περί γλώσσας, περί ιστορικής συνέχειας, περί αίματος, περί παιδείας και περί των αρχαίων ημών προγόνων
http://dimartblog.wordpress.com/2012/08/09/ο-ιός-της-γλώσσας/

 

[Hellegennes]

Ο Γιώργος Τσακνιάς έκατσε και ασχολήθηκε σοβαρά με το άρθρο του Β. Πολύδωρα στην Καθημερινή για την Ιερότητα της γλώσσας μας

Αυτό είναι σαν να κάτσω να ασχοληθώ σοβαρά με την κινηματογραφική ανάλυση του σεναρίου της Λάμψης (του Φώσκολου, όχι του Κιούμπρικ).

 

[SBE]

Αυτό είναι σαν να κάτσω να ασχοληθώ σοβαρά με την κινηματογραφική ανάλυση του σεναρίου της Λάμψης (του Φώσκολου, όχι του Κιούμπρικ).

:clap::clap::clap::clap: