Δεν το διάβασα προσεκτικά, οπότε ίσως και να διαφωνώ άδικα (παρεμπιπτόντως το πρώτο μέρος είναι πάνω κάτω σαν το άρθρο του Εκόνομιστ για την Ελλάδα στο τρέχον τεύχος), αλλά στο τέλος λέει κάτι το οποίο ακούω συνέχεια και νομίζω ότι είναι υπερβολικό και ανήκει στα πλαίσια του εθνικού αυτομαστιγώματος. Ότι η σημερινή κατάσταση οφείλεται μεταξύ άλλων και κυρίως στο ότι οι μισθοί δεν ακολουθούσαν την παραγωγικότητα και συνεπώς θα έπρεπε να μειώνονται ή να είναι στάσιμοι αντί να αυξάνονται.
Καλά και άγια όλα αυτά από λογιστική άποψη ίσως, αλλά έτσι η ευθύνη για την οικονομική πορεία της χώρας περνάει στον πολίτη, ατομικά, και δε νομίζω ότι ο πολίτης μπορεί να επηρεάσει την μακροπρόθεσμη οικονομική πορεία μιας χώρας. Και δεν εννοώ με αυτό ότι ο πολίτης δεν έχει δύναμη με την ψήφο του κλπκλπ. Έχει. Και καθορίζει με την ψήφο του και με τη νοοτροπία του το γενικό πνεύμα. Αλλά τις πιο ειδικές κατευθύνσεις τις καθορίζει το κράτος (όχι οι κυβερνήσεις, γιατί οι κυβερνήσεις κοιτάζουν μόνο μέχρι τις επόμενες εκλογές).
Το πρόβλημα της παραγωγικότητας ήταν γνωστό εδώ και δεκαετίες. Τι κάναμε σαν κράτος για να το περιορίσουμε; Πώς οργανωθήκαμε μέσα από το κράτος; Έγιναν σχετικές μελέτες; Μετατράπηκαν σε νομοσχέδια τα πορίσματα των μελετών; Καθορίστηκε κάποια γραμμή πλεύσης που δεν την άλλαξε ο επόμενος ερασιτέχνης που ανάλαβε το υπουργείο; Έγινε κατανοητό από τους περισσότερους ότι και η δική τους επιβίωση εξαρτάται από τη συνεργασία τους; Υπήρξε συντονισμός του τραπεζικού συστήματος, της παιδείας και όλων των άλλων παραγόντων που είναι απαραίτητοι για την επιτυχία τέτοιων στόχων; Μ'άλλα λόγια, υπήρχε κανένα άλλο σχέδιο για να αντιστραφεί η τάση του προβλήματος;
Δεν ξέρω τις απαντήσεις και υποψιάζομαι ότι θα είναι ναι, σε κάποιο βαθμό- προφανώς όχι επαρκή βαθμό. Κι αυτό γιατί για καλή μας ίσως τύχη, υπάρχει η ΕΕ και εκεί γίνονται μελέτες, προβλέψεις, συστάσεις και νομοσχέδια, αφήνοντας έτσι ελεύθερο χρόνο στον κατά τόπους νομοθέτη να ασχοληθεί με τα ζητήματα της επανεκλογής του. Επικυρώνει τη νομοθεσία της ΕΕ και καθάρισε, δε χρειάζεται να δουλέψει.
Επομένως αντί να γίνεται ατομικό το ζήτημα ή αντί να κατηγορούμε τους αντιπαραγωγικούς εργάτες (που έχω πει εκατό φορές ότι χαμηλή παραγωγικότητα δε σημαίνει τεμπελιά), γιατί δεν καθόμαστε να σκεφτούμε ότι έχουμε αναποτελεσματικούς θεσμούς για την αντιμετώπιση μελλοντικών προβλημάτων; Και, ναι, το ξέρω ότι το λέμε, αλλά το λέμε στα πεταχτά και με ελαφρύ τρόπο και επιστρέφουμε στην κριτική των συμπτωμάτων, στο σχολιασμό της ανικανότητας του ενός και του άλλου και τελικά στην φράση- ομπρέλλα "έτσι είναι ο Έλληνας". Υποδομή φυσικά υπάρχει, δεν υπάρχει εφαρμογή. Κι αυτό δεν είναι ζήτημα του μη-παραγωγικού εργάτη αλλά του διευθυντή του.