Your slip is showing: Γλωσσικές και μεταφραστικές γκάφες (και μικρολαθάκια)

Η δική μου γνώμη είναι ότι, εκτός από την "πίστα", τα άλλα όλα (teniente, γερακίνα, λερωμένο) δεν ανήκουν στις γκάφες. Άλλο "λάθος", και πολύ περισσότερο "συζητήσιμη περίπτωση", και άλλο "γκάφα". Ναι, η λέξη γκάφα προϋποθέτει γέλιο κττ. Άρα κακώς κτγμ τα βάζεις εδώ, και το νήμα θα σοβαρέψει και θα νιώθει κανείς ότι αν σφάλει στο παραμικρό, είναι γκαφατζής, πράγμα που ούτε ισχύει ούτε είναι σωστό να το νιώθει. Αν το νήμα αρχίσει να φιλοξενεί τέτοιες περιπτώσεις, μοιραία θα δίνει την εικόνα μιας μεγάλης υπεροψίας (σφάλμα = γκάφα), και θα φοβίζει αντί να ψυχαγωγεί διδάσκοντας.

Για το "ο αναμάρτητος πρώτον τον λίθον βαλέτω" πάντως, συμφωνώ απολύτως.
 
Συμφωνώ με το σκεπτικό, αλλά σ' αυτήν την περίπτωση σαφώς και είναι γκάφες. Απ' την στιγμή που η γερακίνα είναι κάτι άλλο, δεν μπορεί να το αντικαταστήσει για το "μαμά γεράκι" και σαφέστατα το πετρέλαιο δεν μολύνει ζωντανούς οργανισμούς, λες και είναι ιός.
 

Zazula

Administrator
Staff member
Ωχ ωχ ωχ, Κώστα, είναι περίπτωση ανάλογη της (1) εδώ: http://lexilogia.gr/forum/showthrea...φραστικές-γκάφες&p=32807&viewfull=1#post32807. Να τη σβήσω; :)
 
Δεν μπορώ να σου πω τι να κάνεις, Ζαζ. Ούτε βέβαια εννοούσα να σβήσει τα δικά της η Μελάνη. Απλά, έκανα μια επισήμανση, περισσότερο για κατά μόνας προβληματισμό για το μέλλον. Να τη σβήσω; :) (Αλλά έτσι κι αλλιώς εγώ δεν μπορώ να σβήσω ούτε να μετακινήσω τίποτα.)
Το κριτήριο για το αν κάτι είναι γκάφα ή λάθος ή συζητήσιμη περίπτωση είναι προφανώς υποκειμενικό.
 

Alexandra

Super Moderator
Staff member
Από υπότιτλο ανεβασμένο στο Ίντερνετ -- από ερασιτέχνη θα ήθελα να ελπίζω, αν και ως γνωστόν οι ίδιοι ερασιτέχνες συχνά καταλήγουν και επαγγελματίες υποτιτλιστές.
Don't you think these actors are a bit over the top?
Δεν νομίζετε ότι αυτοί οι ηθοποιοί είναι λίγο παραπάνω από κορυφαίοι;



(Διδακτικό μέρος: Εδώ το over the top είναι ιδιωματισμός που σημαίνει "υπερβολικός, ακραίος".)
 

nickel

Administrator
Staff member
Ας μην προσπαθούμε να βάλουμε όρια και παραμέτρους σ' ένα τέτοιο νήμα γιατί θα είναι μάταιο. Ούτε μπορεί να είναι μπούσουλας ο τίτλος. Δηλαδή αν τον κάνουμε «Λάθη που θα μπορούσαμε να έχουμε αποφύγει» (έτσι με πληθυντικό για να αγκαλιάζει και τους γράφοντες) θα άλλαζε το περιεχόμενο; Συχνά βάζουμε και αναλύσεις στις οποίες θα μπορούσαμε να αφιερώσουμε χωριστά νήματα. Προχτές κατέγραψα κάτι για το κατάφωρος χωρίς να αναφέρω καν ότι το είδα στραβογραμμένο σε κείμενο του Βαρουφάκη. Δεν είχε πλάκα και θα μπορούσε να γίνει ξεχωριστό νήμα. Πότε πότε, αντί να θέλουμε να αυτονομηθούμε σε νήματα μια κουτσουλιά, προτιμούμε τη θαλπωρή της παρέας. Θεωρούμε ότι τα νήματα είναι για τα σπουδαία και ότι σε αυτό εδώ θα καταθέσουμε πιο εύκολα μια βιαστική σκέψη. Και τελικά καταθέτουμε και πραγματείες ολόκληρες. Προσωπικά, νιώθω την επιθυμία να αυτονομήσω κάτι μόνο όταν ξεκινά κουβέντα γι' αυτό. Οπότε, αν θεωρείτε ότι κάτι δεν ανήκει στο παρόν νήμα, αρχίστε το σχολιασμό. Σημείο προς σημείο, χωριστό μήνυμα το καθένα.
:devil:
 
Προχτές κατέγραψα κάτι για το κατάφωρος χωρίς να αναφέρω καν ότι το είδα στραβογραμμένο σε κείμενο του Βαρουφάκη. Δεν είχε πλάκα και θα μπορούσε να γίνει ξεχωριστό νήμα.
Την ίδια σκέψη είχα κάνει και τότε (ότι δεν είναι ούτε γλωσσική ούτε μεταφραστική γκάφα αλλά απλό ορθογραφικό λάθος).

Πότε πότε, αντί να θέλουμε να αυτονομηθούμε σε νήματα μια κουτσουλιά, προτιμούμε τη θαλπωρή της παρέας. Θεωρούμε ότι τα νήματα είναι για τα σπουδαία και ότι σε αυτό εδώ θα καταθέσουμε πιο εύκολα μια βιαστική σκέψη.
Αυτό αντιφάσκει με την προτροπή της υπογραφής σου (τουλάχιστον για όσους δεν έχουν 20 χιλιάδες ποστ σε 3 χρόνια).

Οπότε, αν θεωρείτε ότι κάτι δεν ανήκει στο παρόν νήμα, αρχίστε το σχολιασμό. Σημείο προς σημείο, χωριστό μήνυμα το καθένα.
:devil:
1) "Μη κίνει τα κείμενα" 2) Αν θέλετε να μη γίνει τίποτα ούτε στο μέλλον, φτιάχτε μια επιτροπή για το παρελθόν 3) Επιμένω να μην μπαίνουν στο νήμα μη γκάφες (υποκειμενικά κρινόμενες, φυσικά)· όχι να νερώσει ο τίτλος σε "Λάθη που...". Εν πάση περιπτώσει, έκανα απλώς μια επισήμανση, όχι αστυνομικού τύπου 4) Η "διδακτική" προσθήκη της Αλεξάντρας δύο ποστ πιο πάνω είναι ακριβώς στο πνεύμα της επισήμανσής μου "ψυχαγωγούμαστε διδάσκοντας" (προσθήκη που εγώ δεν την είχα κάνει ποτέ μου).
 
Η δική μου γνώμη είναι ότι, εκτός από την "πίστα", τα άλλα όλα (teniente, γερακίνα, λερωμένο) δεν ανήκουν στις γκάφες.
Να λοιπόν, έχουμε διαφορετικά κριτήρια για το τι είναι γκάφα. Τον teniente ούτε κι εγώ θα τον έλεγα γκάφα ακριβώς (λάθος είναι σίγουρα, αυτό δεν το συζητάμε βέβαια), γι' αυτό κι έγραψα το διευκρινιστικό κατεβατό στο προηγούμενο σχόλιό μου. Τα άλλα όμως τα βρίσκω γκάφες του τύπου "νομίζω ότι ξέρω τι σημαίνει αυτό και δεν το ψάχνω στο λεξικό", ο κλασσικός τρόπος για να την πατήσεις.

Βέβαια ίσως εμένα η γερακίνα και το μολυσμένο πουλί να με ανατριχιάζουν περισσότερο, λόγω των σπουδών βιολογίας. Θα προσπαθήσω γενικά να κατεβάσω λίγο τον πήχυ και να το σκέφτομαι δυο φορές πριν θεωρήσω κάτι γκάφα.

Επιτρέψτε μου ωστόσο να μοιραστώ μαζί σας το χτεσινό σλιπ (σικ) που είδα στους υπότιτλους κωμικής σειράς του Μακεδονία, γιατί άνθρωπος είμαι κι εγώ και πρέπει με κάποιον να το μοιραστώ. Μετά τις γερακίνες, τα όρνεα και τους υδρόχοιρους, κολλάει ωραία νομίζω.

Λέει ένας κύριος υψώνοντας το ποτήρι: "Ας πιούμε στο αρρωστημένο χιούμορ του Θεού! Πρώτα η πλατυποδία και τώρα αυτό!"
Τι είπε στα αγγλικά ο κύριος; Να το πάρει το ποτάμι;
Αναφέρθηκε στον duck-billed platypus, ένα αξιοπερίεργο ομολογουμένως θηλαστικό, που στα ελληνικά λέγεται πλατύποδας και που παλιότερα ήταν σε όλους μας γνωστός ως ορνιθόρυγχος (λέξη την οπόια θα είχα επιλέξει εγώ αν έκανα τον συγκεκριμένο υπότιτλο).
 
Λέει ένας κύριος υψώνοντας το ποτήρι: "Ας πιούμε στο αρρωστημένο χιούμορ του Θεού! Πρώτα η πλατυποδία και τώρα αυτό!"
Τι είπε στα αγγλικά ο κύριος; Να το πάρει το ποτάμι;
Αναφέρθηκε στον duck-billed platypus, ένα αξιοπερίεργο ομολογουμένως θηλαστικό, που στα ελληνικά λέγεται πλατύποδας και που παλιότερα ήταν σε όλους μας γνωστός ως ορνιθόρυγχος (λέξη την οπόια θα είχα επιλέξει εγώ αν έκανα τον συγκεκριμένο υπότιτλο).

Τι εννοείς "παλιότερα"; Πότε άλλαξε. Εγώ πάντα ήξερα τον πλατύποδα ως αυτόν που έχει πλατυποδία.
 
Να λοιπόν, έχουμε διαφορετικά κριτήρια για το τι είναι γκάφα.
Ναι, το 'παμε αυτό. Και φυσικά ο καθένας ενεργεί με βάση το δικό του κριτήριο.

Βέβαια ίσως εμένα η γερακίνα και το μολυσμένο πουλί να με ανατριχιάζουν περισσότερο, λόγω των σπουδών βιολογίας. Θα προσπαθήσω γενικά να κατεβάσω λίγο τον πήχυ και να το σκέφτομαι δυο φορές πριν θεωρήσω κάτι γκάφα.
Έπιασες ακριβώς αυτό που ήθελα να πω!
 
Τι εννοείς "παλιότερα"; Πότε άλλαξε. Εγώ πάντα ήξερα τον πλατύποδα ως αυτόν που έχει πλατυποδία.
Τώρα με πιάνεις αδιάβαστη. Δεν ξέρω πότε άλλαξε.

Ανοίγω την Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα (1992) και βρίσκω το λήμμα "πλατύπους" όπου λέει "Κοινή ονομασία του μοναδικού είδους Ornithorynchus anatinus, του γένους Ορνιθόρυγχος..."

Λίγο αστείο βέβαια να μιλά για "κοινή ονομασία" ενός ζώου που δεν υπάρχει στην Ελλάδα ούτε κατα διάνοια... φαντάζομαι ότι ξεπατίκωσαν το αγγλικό platypus, τώρα για ποιο λόγο το έκαναν, ή αν το έκαναν αυτοί ή το βρήκαν έτσι από αλλού, θα σε γελάσω.

Ανοίγω την Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια (ψάχνω χρονολογία και δεν βρίσκω, μάλλον κάτι σαν 1930 πρέπει να είναι, το συμπλήρωμα είναι του 1950 αν δεν απατώμαι, αλλά στο συμπλήρωμα δεν έχει ούτε πλατύποδα ούτε ορνιθόρυγχο) και βρίσκω το λήμμα "ορνιθόρρυγχος" όπου λέει "Γένος θηλαστικών του αθροίσματος των μονοτρημάτων..." και παρακάτω "Μοναδικόν είδος του γένους τούτου είναι ο Ορνιθόρρυγχος ο παράδοξος, Ornythorynchus paradoxus..."
(η ορθογραφία όπως την έχω).

Ο Μπαμπινιώτης και το λεξικό του Ιδρύματος Τριανταφυλλίδη έχουν μόνο την έννοια που ξέρεις κι εσύ, δηλαδή τον άνθρωπο που πάσχει από πλατυποδία, έννοια η οποία υπάρχει φυσικά και στην Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια και στον Δημητράκο.

Στο λεξικό που έχει στο πίσω μέρος κάθε τόμου η Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, το λήμμα "πλατύπους" έχει και τις δύο έννοιες, και τον άνθρωπο με πλατυποδία και το ζώο, αλλά δεν λέει "κοινή" ονομασία, λέει σκέτο "ονομασία του μοναδικού είδους Ornithorynchus anatinus..."

Δεν έχω καμιά ζωολογία πρόχειρη που να αναφέρει το ζώο. Μπορούμε να γράψουμε στην Ελληνική Ζωολογική Εταιρεία.

Οπότε δεν ξέρω πότε άλλαξε, πώς, ποιος και πού το άλλαξε, και εν τέλει αν όντως "άλλαξε", δηλαδή ποιοι και πού και πώς το χρησιμοποιούν.

Αν βρω κάτι καλύτερο θα σου πω.
 

Alexandra

Super Moderator
Staff member
Στα αγγλικά αυτός που έχει πλατυποδία δεν λέγεται πλατύποδας. Platypus είναι το ζώο πλατύπους. Προφανώς είναι ψευδόφιλες λέξεις.

Platypus = A semiaquatic egg-laying mammal (Ornithorhynchus anatinus) of Australia and Tasmania, having a broad flat tail, webbed feet, and a snout resembling a duck's bill. Also called duckbill, duck-billed platypus.
 

Zazula

Administrator
Staff member
Αντιγράφω από τη Μεγάλη Μαθητική Εγκυκλοπαίδεια (National Geographic — 2010-11):

ορνιθόρρυγχος Ημιυδρόβιο θηλαστικό [...] (που) ονομάζεται και πλατύπους. [...] Ένας πλατύπους, ο Σιντ, ήταν μία από τις μασκότ των Ολυμπιακών Αγώνων του Σίδνεϊ.
 
Στα αγγλικά αυτός που έχει πλατυποδία δεν λέγεται πλατύποδας. Platypus είναι το ζώο πλατύπους. Προφανώς είναι ψευδόφιλες λέξεις.
Σαφώς, αυτό δεν το αμφισβήτησε, νομίζω, κανείς, γι' αυτό και δεν το σχολίασα.

Το θέμα είναι πότε και πώς πέρασε και στα ελληνικά η λέξη "πλατύπους" για το ζώο, που ως τότε το ξέραμε μόνο "ορνιθόρυγχο".
 

nickel

Administrator
Staff member
Πλατύρρυγχο είναι βέβαια το ζώο. Τη μια ορνιθόρρυγχο, την άλλη πλατύποδα, την τρίτη φορά μπορεί να το πιάσουν. :) (Αστειεύομαι!)

Αλλά το πραγματικό πρόβλημα είναι: ορνιθόρυγχος ή ορνιθόρρυγχος;

Όσο για το ψευδόφιλο του πράγματος, τι να λέμε και για την έχιδνα!
 

nickel

Administrator
Staff member
Το «ανά πάvτα στιγμή» που είδα στο σημερινό κείμενο του Τ. Μίχα (στο Protagon) έχει τη θλιβερή πρωτιά να μην το έχει ξαναγράψει άλλος στο διαδίκτυο.
 
Πλατύρρυγχο είναι βέβαια το ζώο. Τη μια ορνιθόρρυγχο, την άλλη πλατύποδα, την τρίτη φορά μπορεί να το πιάσουν. :) (Αστειεύομαι!)

Αλλά το πραγματικό πρόβλημα είναι: ορνιθόρυγχος ή ορνιθόρρυγχος;

Όσο για το ψευδόφιλο του πράγματος, τι να λέμε και για την έχιδνα!

Όχι, το ορνιθόρυγχο αναφέρεται στο μουσούδι του που μοιάζει με ράμφος. Να θυμίσω ότι ορνιθόρυγχοι είναι και η κοινή ονομασία της τάξης των Αδρόσαυρων (δεν δοκίμασα τώρα, αλλά κάποτε τα μηχανικά μεταφραστήρια, απέδιδαν το duck-billed dinosaur ως "μια πάπια-χρεωθήκατε δεινόσαυρος").
 

nickel

Administrator
Staff member
Για την ιστορία του ονόματος:

The platypus was described scientifically for the first time by Dr George Shaw (1751-1813), who named it Platypus anatinus. Platypus is an anglicised Greek word meaning flat foot, probably referring to the web on its feet. Unfortunately this name had already been applied to a genus of beetles, so it had to be changed. Ornithorhynchus (bird-snout) replaced it, but the species name anatinus (duck-like) remained the same.
http://eol.org/pages/323858/overview

Λεπτομέρειες στη Wikipedia:
http://en.wikipedia.org/wiki/Platypus#Taxonomy_and_etymology

Κατά τ' άλλα, το ορνιθόρρυγχος το σώζει το anatinus (=νησσαίος, της πάπιας). Γιατί το «ράμφος του πουλιού» δεν με κάνει να σκεφτώ το παπούτσι του παλιάτσου.

(Είπαμε: αστειεύομαι.)
 
Να θυμίσω ότι ορνιθόρυγχοι είναι και η κοινή ονομασία της τάξης των Αδρόσαυρων
Στην ελληνική έκδοση του Scientific American, στην οποία συνεργάστηκα λίγο, την λέγαμε "νησσόραμφοι δεινόσαυροι" και το υιοθέτησα και σε κάποια βιβλία με δεινόσαυρους που έκανα (έχω κάνει κάμποσα από δαύτα).

Αυτό για το ένα ή δύο ρο το σκέφτηκα κι εγώ, αλλά είπα να μην ανοίξω και τον άλλο ασκό του Αιόλου.:twit:

Και την έχιδνα, ναι, απορώ ποιανού του κατέβηκε να δώσει τέτοιο όνομα σ' αυτό το ζούδι.
 
Top