Είχε –και γλωσσικό– ενδιαφέρον
το άρθρο που διάβασα για το φαινόμενο του «τουριστικού κορεσμού» (
overtourism) – σας παραπέμπω στην άποψη που εκφράζεται στην πρώτη και τρίτη παράγραφο για τους όρους αυτούς.
Πιο κάτω τράβηξε την προσοχή μου κάτι άλλο, επίσης γλωσσικό:
Ποιοι είναι όμως οι λόγοι για τους οποίους έχει δημιουργηθεί το φαινόμενο; Κατ’ αρχάς, η αριθμητική αύξηση της μεσαίας τάξης στην αναπτυσσόμενες χώρες όπως η Ινδία, και η προοδευτική άνοδος του βιοτικού της επιπέδου. Ιδιαίτερο ρόλο στην εμφάνιση του overtourism παίζει η Κίνα. Στην αρχή του 21ου αιώνα οι κάτοικοί της έκαναν 10,5 εκατ. ταξίδια ανά τον κόσμο. Το 2017 αυτός ο αριθμός αυξήθηκε κατά 1.380%, οι Κινέζοι έκαναν δηλαδή 145 εκατομμύρια υπερατλαντικά ταξίδια.
Εδώ έχουμε μια ενδιαφέρουσα περίπτωση όπου κάποιος γράφει για διεθνή πράγματα επηρεασμένος από τοπικές έννοιες – ενδεχομένως εις διπλούν. Όταν οι Έλληνες διασχίζουν έναν ωκεανό αεροπορικώς, αυτός πολύ συχνά είναι ο Ατλαντικός, αλλά δύσκολο να ισχύει κάτι τέτοιο και για τους Κινέζους, που έχουν συνηθίσει να βλέπουν
παγκόσμιους χάρτες με τη Γροιλανδία κομμένη στα δύο. Στον ιστότοπο
https://planefinder.net/ μπορεί να δει κανείς τις διαδρομές που ακολουθούν εκατοντάδες πτήσεις, και να διακρίνει για παράδειγμα ότι οι περισσότερες πτήσεις μεταξύ Κίνας και Βόρειας Αμερικής ακολουθούν τη βόρεια ακτογραμμή του Ειρηνικού – τόσο για λόγους οικονομίας καυσίμων όσο και για να έχουν τη δυνατότητα έκτακτης προσγείωσης σε περίπτωση προβλήματος. Εμφανίζονται και άλλες πτήσεις εκεί: για να πας στον διεθνή αερολιμένα τού Πεκίνου από τη Δυτική Ευρώπη κόβεις δρόμο μέσω Ρωσίας, ενώ μια πτήση από Αθήνα ακολουθεί χαμηλότερο κύκλο, μέσω Καζακστάν και Μογγολίας· από Σύδνεϋ και Μελβούρνη περνάς δυτικά των Φιλιππίνων και κοντά από το Χονγκ Κονγκ, και από το Γιοχάνεσμπουργκ διασχίζεις τμήμα τού Ινδικού Ωκεανού και ύστερα ακολουθείς την ανατολική ακτή της Ινδίας. (Από Νότια Αμερική δεν βρήκα τίποτα, που με κάνει να αναρωτιέμαι πόσο βιώσιμες οικονομικά θα ήταν τέτοιες πτήσεις.)
Βέβαια δεν χρειάζεται γεωγραφική ανάλυση για να καταλάβει κανείς ότι η συντάκτρια δεν εννοούσε μόνο τους Κινέζους που διασχίζουν τον Ατλαντικό, αν και είναι ατυχές το ότι χρησιμοποίησε τη λέξη αυτή για έναν από τους λαούς που απέχουν περισσότερο από τον συγκεκριμένο ωκεανό. Ίσως θα ήταν πιο δόκιμο κάτι σαν «υπερπόντιες πτήσεις» – ή μήπως όχι; Εδώ ο ορισμός του ΛΝΕΓ (
αυτός που βρίσκεται πέρα από τη θάλασσα, πέρα από τον ωκεανό, δηλ. πολύ μακριά) μου μοιάζει σαφώς ακριβέστερος από εκείνον του ΛΚΝ (
που αναφέρεται κυρίως σε χώρες που βρίσκονται πέρα από τον Aτλαντικό Ωκεανό, σε σχέση με την Ευρώπη). Ακόμα κι έτσι όμως, κάτι δεν μου κολλάει. Ψάχνω να βρω μια πηγή για τα 145 εκατομμύρια, και πέφτω πάνω
σ' αυτό το άρθρο της εφημερίδας Τέλεγκραφ:
In the first year of the new millennium, a modest 10.5m overseas trips were made by Chinese residents. Fast forward to 2017 and the figure was 145m – an astounding increase of 1,380 per cent.
Νομίζω ότι τον βρήκαμε τον ένοχο. Οι Βρετανοί, όντας νησιώτες, χρησιμοποιούν τη λέξη
overseas περίπου ως συνώνυμη του
abroad, και από εκεί δεν είναι δύσκολο να επεκταθεί η χρήση της και σε περιπτώσεις κρατών που δεν είναι καθόλου νησιωτικά. Η Κίνα είναι ένα παράδειγμα, που μας υποδεικνύει ότι η καλύτερη απόδοση στην περίπτωσή μας θα ήταν μάλλον «διεθνή ταξίδια» ή «ταξίδια στο εξωτερικό». Οι ΗΠΑ είναι ένα άλλο, όπως αποδεικνύουν περίτρανα οι σχετικές με συνοριακά τείχη γελοιογραφίες των τελευταίων δύο ετών, παρότι οι ίδιοι οι Αμερικανοί συχνά αναφέρονται στον μπαμπούλα των θέσεων εργασίας που μετακινούνται στο Μεξικό (και αλλού) ως «jobs moving overseas».
Και ύστερα έχουμε κι αυτό...
