Your slip is showing: Γλωσσικές και μεταφραστικές γκάφες (και μικρολαθάκια)

[Zazula]

Έσχατο μέσο είναι αυτό που αποτελεί την τελευταία επιλογή κάποιου. Απόλυτο μέσο είναι αυτό που έχει την υπέρτατη αποτελεσματικότητα — και κάλλιστα μπορεί να χρησιμοποιηθεί και πρώτο, όχι έσχατο. Πρόκειται για δύο διαφορετικά πράγματα. Το αν η απόδοση της μιας έννοιας με μια άλλη, με την οποία η πρώτη δεν ταυτίζεται, είναι ή όχι γκάφα, το αφήνω σ' εσάς να το κρίνετε.

 

[Alexandra]

Συμφωνώ απόλυτα με τον Ζαζ. Δεν υπάρχουν μόνο οι αστείες γκάφες ή τα μαργαριτάρια, υπάρχουν και οι απλές γκάφες, με την έννοια του λάθους.
γκάφα η : άστοχη, αδέξια, άκαιρη πράξη ή ενέργεια που γίνεται από άγνοια ή από επιπολαιότητα και έχει συνήθ. δυσάρεστες συνέπειες. [γαλλ. gaff(e) -α]

Και σ' αυτό το νήμα επισημαίνουμε τις μεταφραστικές γκάφες μερικές φορές επειδή προκαλούν γέλιο, αλλά άλλες φορές απλώς για να διδάξουμε.

 

[Zazula]

Και να 'μαστε πάλι με το attitude, άλλη μια γνωστή και μη εξαιρετέα λέξη που προβληματίζει παλιούς και νέους μεταφραστές. :) Χθες στο The Nanny (Alpha) η Φραν χρειάζεται δικηγόρο και λέει στον Μάξγουελ να τηλεφωνήσει σε μια γνωστή δικηγορική εταιρεία, την Τάδε και Δείνα. Κάνει μικρή παύση (ναι, ακόμη κι η Φραν μπορεί να κάνει παύσεις!) και προσθέτει: «Όχι όμως τον Δείνα — he has attitude». Ο υποτιτλιστής το αποδίδει: «Έχει προσωπικότητα». Η απόδοση αυτή φρονώ πως είναι ακριβώς το ανάποδο από το νόημα της παρατήρησης της Φραν — η Φραν δεν τον θέλει τον συγκεκριμένο δικηγόρο, κι αυτό οφείλει να αντικατοπτρίζεται στον υπότιτλο. Γενικά η λέξη προσωπικότητα αποκτά συγκεκριμένη χροιά με επιθετικό προσδιορισμό (ανεξάρτητη, ισχυρή, έντονη, διχασμένη, αδύνατη, σκοτεινή, ενδιαφέρουσα, πολυδιάστατη κλπ). Κατά σύμβαση, όταν σκέτα κάποιος ή κάτι «έχει προσωπικότητα» ο χαρακτηρισμός είναι θετικός, ενώ όταν είναι «χωρίς προσωπικότητα» ο χαρακτηρισμός είναι αρνητικός. Εδώ αίσθησή μου είναι ότι η Φραν εννοεί πως ο συγκεκριμένος δικηγόρος «είναι ποζάτος | έχει μεγάλο τουπέ».

Η λέξη attitude είναι μια πρόκληση για τον μεταφραστή, επειδή στην αγγλική χρησιμοποιείται από εντελώς εύσημα μέχρι εντελώς κακόσημα — κι όλο το φάσμα ενδιάμεσα. Διάφορες σημασίες τού attitude: στάση | συμπεριφορά | νοοτροπία | διάθεση | φέρσιμο | διαγωγή | πόζα | επιτήδευση | τουπέ | ποζεριά | αναίδεια | ποζάρισμα | πλασάρισμα | αυτοπεποίθηση. Επίσης χρησιμοποιείται στα αεροσκάφη και το μπαλέτο με ειδικές σημασίες.

 

[Alexandra]

Στο κόντεξτ που αναφέρεις, Ζαζ, είναι προφανές ότι εννοεί "bad attitude". Οπότε, ανάλογα με την περίπτωση, μπορούμε να πούμε: πόζα, αναίδεια, πουλάει μούρη, είναι δύστροπος, είναι νευρικός, έχει πολύ ύφος -- οτιδήποτε εκτός από το "έχει προσωπικότητα".

 

[nickel]

Daiquiri. Όχι ντακουίρι! Οι αγγλομαθείς το λένε ντάκιρι, αλλά οι παλιοί το λέμε ντακίρι.

 

[nickel]

Μάννα εξ ουρανού.

Δύο, κλασικά και τα δύο, λάθη μπορεί να κάνει κάποιος σ' αυτή την έκφραση, και τα έκαναν και τα δύο στο χτεσινό δελτίο του Μέγα. Στην κάτω φάσα του δελτίου ειδήσεων έγραφε:

ΜΑΝΑ ΕΞ’ ΟΥΡΑΝΟΥ

Φροντίζουν για τα λαθονήματα εν μέσω ειδησεογραφικής ξηρασίας / ανομβρίας (της γνωστής silly season).

 

[tsioutsiou†]

Μάννα εξ ουρανού.

Δύο, κλασικά και τα δύο, λάθη μπορεί να κάνει κάποιος σ' αυτή την έκφραση, και τα έκαναν και τα δύο στο χτεσινό δελτίο του Μέγα. Στην κάτω φάσα του δελτίου ειδήσεων έγραφε:

ΜΑΝΑ ΕΞ’ ΟΥΡΑΝΟΥ

Φροντίζουν για τα λαθονήματα εν μέσω ειδησεογραφικής ξηρασίας / ανομβρίας (της γνωστής silly season).

και μια μάνα εξ-ορισμού :)

 

[Zazula]

Φροντίζουν για τα λαθονήματα εν μέσω ειδησεογραφικής ξηρασίας / ανομβρίας (της γνωστής silly season).

http://www.lexilogia.gr/forum/showthread.php?t=988 :)

 

[drsiebenmal]

Η λέξη attitude είναι μια πρόκληση για τον μεταφραστή, επειδή στην αγγλική χρησιμοποιείται από εντελώς εύσημα μέχρι εντελώς κακόσημα — κι όλο το φάσμα ενδιάμεσα. Διάφορες σημασίες τού attitude: στάση | συμπεριφορά | νοοτροπία | διάθεση | φέρσιμο | διαγωγή | πόζα | επιτήδευση | τουπέ | ποζεριά | αναίδεια | ποζάρισμα | πλασάρισμα | αυτοπεποίθηση. Επίσης χρησιμοποιείται στα αεροσκάφη και το μπαλέτο με ειδικές σημασίες.

Να προσθέσω ότι χρησιμοποιείται και στην εραλδική, για να περιγράψει τη στάση ή πόζα (όροι που αναφέρει πιο πάνω ο Ζαζ) των διαφόρων ζώων που εμφανίζονται σε θυρεούς, εμβλήματα κλπ. (Ρίξτε μια γρήγορη ματιά στο άρθρο της βίκης, ίσως αξίζει τα τρία λεπτά του χρόνου σας :))

 

[Zazula]

Χθες στο The King of Queens (Alpha), επεισόδιο Assaulted Nuts, ο Νταγκ, χαριεντιζόμενος με το συρραπτικό στη δουλειά του, καταφέρνει να καρφιτσώσει το σχετικό σύρμα στους διδύμους του. Καθώς τον πηγαίνει ένας συνάδελφός του στο νοσοκομείο, λακκούβες κι άλλα τέτοια δίνουν αφορμή να τραντάζεται το φορτηγό, κι επομένως να υποφέρει κι ο Νταγκ. Κι εκεί που πια δεν πάει άλλο, βλέπουν μπροστά τους τον υπέρτατο πρόξενο τραντάγματος: «Α speed bump!». Ο υπότιτλος: «Έχει κίνηση.» Ε;

 

[Alexandra]

Ναι, την είδα αυτή την κοτσάνα με το speed bump. Εδώ λες, "Βρε, παιδάκι μου, αφού δεν ξέρεις ακόμα ούτε τι είναι το speed bump, άσε τη μετάφραση για αργότερα. Έχεις πολλά να μάθεις ακόμα".

 

[Alexandra]

Σύμφωνα με τις ειδήσεις του Alpha, ο ιός της γρίπης παρουσίασε "παύση" την τελευταία εβδομάδα.

Αλλά η είδηση έλεγε: We saw a big surge..., και το surge μεταφράστηκε "παύση" από τα σαΐνια του καναλιού: δημοσιογράφους, γραμματείς, κλητήρες, θα σας γελάσω... Κι έτσι, ο δυστυχής τηλεθεατής που δεν ξέρει αγγλικά, νομίζει ότι η γρίπη έκανε "παύση".

Δεν είναι καν αστείο. Είναι εξοργιστικό αυτό το φαινόμενο να παριστάνουν τους μεταφραστές όλα αυτά τα άτομα που κάποιοι τους έδωσαν ένα Lower και τους είπαν ότι ξέρουν αγγλικά.

 

[sapere_aude]

το surge μεταφράστηκε "παύση" από τα σαΐνια του καναλιού

Από πού προέκυψε αυτή η παύση; Ποια λέξη νόμισε ότι άκουσε/διάβασε ο μεταφραστής;

 

[Alexandra]

Μακάρι να ήξερα τι άκουσε. Ή μάλλον, η πιο πιθανή εξήγηση είναι ότι όταν τα αγγλικά σου είναι τόσο λίγα που δεν ακούς ούτε αναγνωρίζεις τη λέξη surge, βγάζεις κάτι απ' το κεφάλι σου.

 

[daeman]

Από πού προέκυψε αυτή η παύση; Ποια λέξη νόμισε ότι άκουσε/διάβασε ο μεταφραστής;

Εικασία:
Ο εκτελών χρέη υποτιτλιστή δεν ήταν δημοσιογράφος, γραμματέας ή κλητήρας, που λέει η Αλεξάνδρα, αλλά ο... ηλεκτρολόγος.
Κι ο άνθρωπος, βλέποντας ή ακούγοντας το surge, βασιζόμενος στις τεχνικές του γνώσεις, το ερμήνευσε ως ξαφνική υπέρταση ρεύματος και, πολύ εύλογα, σκέφτηκε:
Όταν έχουμε αιχμή υπέρτασης, αν δεν υπάρχει κάποια σχετική διάταξη προστασίας, τότε ή θα καεί το μηχάνημα ή θα καεί η ασφάλειά του, οπότε παύση θα ακολουθήσει, θες δε θες...

 

[Zazula]

Από πού προέκυψε αυτή η παύση; Ποια λέξη νόμισε ότι άκουσε/διάβασε ο μεταφραστής;

Η δική μου εικασία είναι το να είχε ο μεταφραστής ναυτικό υπόβαθρο, όπου το surge χρησιμοποιείται με τη σημασία της «χαλάρωσης (σχοινιών κλπ)». Σε κάθε περίπτωση, πάντως, το άλμα μέχρι την «παύση» είναι εντελώς ντανταϊστικό.

 

[Alexandra]

Ξέρω ότι η δουλειά του υποτιτλισμού των ειδήσεων είναι τρομερά αγχώδης και απαιτητική. Ο υποτιτλιστής κάνει βάρδια από το μεσημέρι μέχρι το βράδυ, π.χ. από τη 1 μέχρι τις 9, για να καλύψει όλα τα δελτία ειδήσεων, μεσημεριανό, απογευματινό και βραδινό. Εννοείται ότι απαραίτητο προσόν είναι η άριστη γνώση των δύο γλωσσών (στη συγκεκριμένη περίπτωση αγγλικά->ελληνικά). Αν, λοιπόν, ξεκινάμε με έκπτωση στις γνώσεις και, ακόμα χειρότερα, αυτός που κάνει τη δουλειά δεν είναι μεταφραστής, αλλά «γλωσσομαθής» δημοσιογράφος, οι γκάφες περιμένουν πάντα στη γωνία.

 

[Zazula]

Σε μια ταινία που έδειχνε χθες βράδυ το Alpha, είδα το parking tickets να αποδίδεται «εισιτήρια για πάρκινγκ» (!) — ενώ το σωστό είναι, φυσικά, «κλήσεις για παράνομη στάθμευση».

 

[tsioutsiou†]

Η Μπήλιω, "Έχει Γούστο" (επανάληψη εκπομπής):
δέκα χρόνια από τον άξαφνο και αδόκιμο θάνατο του Άκου Δασκαλόπουλου

 

[stathis]

Η νέα κατάταξη, από πλευράς κινδύνου, φέρνει πλέον τα σολάριουμ στην ίδια κατηγορία επικινδυνότητας, μεταξύ άλλων, με το τσιγάρο, τον άσβεστο και την ηπατίτιδα Β.
http://www.in.gr/news/article.asp?lngEntityID=1037783&lngDtrID=252

(Και το κόλλημά μου με το in.gr άσβεστο είναι...)