Your slip is showing: Γλωσσικές και μεταφραστικές γκάφες (και μικρολαθάκια)

[bernardina]

Για το Why Nations Fail είχαμε ξαναγράψει πριν από ένα χρόνο με αφορμή ένα άρθρο του Στ. Κασιμάτη και τους όρους που μας είχαν προβληματίσει.
Φαίνεται πως κάποιοι δεν μας διαβάζουν. Αλλιώς δεν εξηγείται εκείνο το περίεργο "εξορυκτικοί θεσμοί" που βρίσκουμε σε άρθρο της ίδιας εφημερίδας, αλλά διαφορετικού συντάκτη (συντάκτριας για την ακρίβεια) ως απόδοση του extractive institutions.
Μα τι στην ευχή μπορεί να σημαίνει εξορυκτικός θεσμός;

ΥΓ. Ομολογώ ότι δεν έχω διαβάσει την ελληνική μετάφραση και δεν γνωρίζω πώς έχει αποδώσει τον όρο ο μεταφραστής. Όποιος γνωρίζει ας διαφωτίσει κι εμάς.

Και κάτι ακόμα: θεωρείτε απολύτως σωστή τη χρήση του όρου "έθνος" εδώ; Ξέρω ότι το nation σημαίνει έθνος, αλλά τα έθνη αποτυγχάνουν ή τα κράτη; (Ας μην το παρατραβήξω ρωτώντας και για το fail, γιατί θα πάει μακριά η βαλίτσα. )

 

[nickel]

Το κλισέ είναι failed state, αποτυχημένο κράτος.
http://el.wikipedia.org/wiki/Αποτυχημένα_κράτη

Πολλοί είχαν αποδώσει τον τίτλο του βιβλίου (ίσως προτού κυκλοφορήσει στα ελληνικά) Γιατί αποτυγχάνουν τα κράτη. Δεν γνωρίζω ωστόσο το λόγο που οι συγγραφείς προτίμησαν να βάλουν τα έθνη στον τίτλο. Ίσως επειδή άλλοι είχαν ήδη βάλει τον τίτλο Why States Fail σε παλιότερα πονήματα.

 

[bernardina]

Το κλισέ είναι failed state, αποτυχημένο κράτος.
http://el.wikipedia.org/wiki/Αποτυχημένα_κράτη

Πολλοί είχαν αποδώσει τον τίτλο του βιβλίου (ίσως προτού κυκλοφορήσει στα ελληνικά) Γιατί αποτυγχάνουν τα κράτη. Δεν γνωρίζω ωστόσο το λόγο που οι συγγραφείς προτίμησαν να βάλουν τα έθνη στον τίτλο. Ίσως επειδή άλλοι είχαν ήδη βάλει τον τίτλο Why States Fail σε παλιότερα πονήματα.

Το φαλιρι(σ)μένο θα παραήταν, ε;

 

[drsiebenmal]

Η αποτυχία συνήθως δεν είναι (απλώς/μόνο/κατά κύριο λόγο κλπ) οικονομική, αλλά οφείλεται πρωταρχικά σε θεσμικές αστοχίες. Ας πούμε, κεφάλαια από το επίμαχο βιβλίο:

11. The Virtuous Circle - How institutions that encourage prosperity create positive feedback loops that prevent the efforts by elites to undermine them
12. The Vicious Circle - How institutions that create poverty generate negative feedback loops and endure
13. Why Nations Fail Today - Institutions, institutions, institutions
14. Breaking the Mold - How a few countries changed their economic trajectory by changing their institutions

 

[Zazula]

Έγραψα ήδη για το σημερινό Υπερκατασκευές τού Σκάι εδώ: http://lexilogia.gr/forum/showthread.php?4649-Παγίδες-στη-μετάφραση&p=225309&viewfull=1#post225309, αλλά δύο από τα υπόλοιπα (τα οποία ήταν εντέλει αρκετά σε συνολικό αριθμό) λάθη που είδα στους υπότιτλους θα τα βάλω εδώ.

Πρώτον, το Ohio class αποδίδεται «κλάσης Οχάιο» (όπως το προτιμά και το δικό μας ΠΝ, το οποίο ωστόσο για τίς ελληνικές κατηγορίες κρατά το «τύπου»: http://www.hellenicnavy.gr/el/monades/ypovrixia/typou-papanikolis) — και δεν είναι με τίποτα «υποβρύχιο του Οχάιο», παρά τα 502 χλμ λιμναίων ακτών του τελευταίου. :)

.
.
Δεύτερον, το Captain στο πολεμικό ναυτικό δεν το λέμε κατά κανόνα «καπετάνιος», αλλά «Πλοίαρχος» ή «κυβερνήτης»· ωστόσο στη συγκεκριμένη περίπτωση το Capt. Neff είναι σαφώς δηλωτικό βαθμού (βλ. κ. http://www.navy.mil/navydata/cno/n87/usw/fall_2009/downlink-2.html), οπότε εδώ είναι υποχρεωτικό το «Πλοίαρχος».

 

[nickel]

Απέναντι από το Ηράκλειο (της Κρήτης), σε απόσταση περίπου 12 χιλιομέτρων προς βορρά, βρίσκεται ένα ακατοίκητο νησάκι με επίσημη ονομασία Δία, που οι περισσότεροι ντόπιοι το λένε Ντία (πληροφορία που δεν υπάρχει προς το παρόν στη Βικιπαίδεια). Αυτή η διαφορά είναι δύσκολο να μεταφερθεί στα δυτικά αλφάβητα. Και οπωσδήποτε είναι αστείο να προσπαθούμε να τη μεταφέρουμε με τον τρόπο που διάλεξε συντάκτης του αγγλικού λήμματος στη Wikipedia:

Dia (Greek: Δία), also pronounced locally as Ntia (Greek: Ντία)

Θα πρότεινα:

Dia (Greek: Δία (pronounced /δía/) or, colloquially, Ντία (pronounced /día/)) [...]

 

[SBE]

Γι'αυτό μάλλον πρέπει να επιβάλουμε στο λατινικό αλφάβητο το εδ, Ð,ð.

 

[nickel]

Από τη συνέντευξη που έδωσε ο Ρόμπιν Λέιν Φοξ στη Μαργαρίτα Πουρνάρα και δημοσιεύεται στην Καθημερινή της 27/7:

Ο Λέιν Φοξ συνεργάστηκε στενά ως ιστορικός σύμβουλος με τον Ολιβερ Στόουν στην κινηματογραφική μεταφορά του Αλέξανδρου. Η ταινία γνώρισε εμπορική επιτυχία, αλλά ορισμένες πτυχές της αφήγησης δεν άρεσαν στους σύγχρονους Ελληνες. «Για να βρει πρωταγωνιστή ο Ολιβερ έκανε συνεντεύξεις με όλους τους σπουδαίους ηθοποιούς του Χόλιγουντ», μας λέει, προσθέτοντας: «Είχε μιλήσει πολλές φορές με τον Λεονάρντο ντι Κάπριο, ο οποίος όμως πίστευε ότι ο Μέγας Αλέξανδρος ήταν Ρώσος. Αντιθέτως, ο Κόλιν Φάρελ μελέτησε αρχαία κείμενα και Ιστορία για να σηκώσει την ευθύνη του ρόλου».
http://www.kathimerini.gr/777879/ar...-hgetes-kanoyn-la8h-dioti-agnooyn-thn-istoria

Βέβαια, η συνέντευξη είναι ενδιαφέρουσα κυρίως για το υπόλοιπο περιεχόμενό της.

 

[Earion]

Previously in Lexilogia: http://lexilogia.gr/forum/showthrea...λοί-συνάδελφοι&p=149371&viewfull=1#post149371

 

[daeman]

...
Previously (posted in Lexilogia, that is), Alexander had been "baptized" a Muslim; and what's more, by a learned professor and expert in carabidology :

Βιβλίο Αμερικανού καθηγητή ισχυρίζεται ότι το όνομα Αλέξανδρος είναι «μουσουλμανικό»!

So, Leonardo Di Caprico's Di Capriccio's Di Caprio's confusion doesn't impress me much.
It's all ρούσικα to them, albeit red hot for many of us.

---

That don't impress me much - Shania Twain ;)

 

[nikosl]

Γεια χαρά.

Έκδοση σχεδόν δεκαετίας, αλλά έτυχε να το διαβάσω πρόσφατα, η Ιστανμπούλ του Ορχάν Παμούκ από τις εκδόσεις Ωκεανίδα.
Στη σ.173 λέει: "...ονειρευόμουν να γράψω ένα μεγάλο μυθιστόρημα, σαν την Οδύσσεια,..". Το πρωτότυπο, όπως είναι αναμενόμενο, λέει Ulysses και αναφέρεται στον Οδυσσέα του Τζόις. Η Οδύσσεια, απ' ό,τι βλέπω στην wikipedia, λέγεται Odysseia ή Odesa στα τουρκικά.

 

[AoratiMelani]

Ώστε μυθιστόρημα η Οδύσσεια! Α ρε Όμηρε μεγάλε, έγραψες λέμε!

Εχτές ο καλός μου έβλεπε ένα αγγλόφωνον ντοκουμεντάριον εις τον δίαυλον της Βουλής. Κάποια στιγμή γύρισα το βλέμμα μου κατά την οθόνη τυχαίως και μοιραίως και πήρε το μάτι μου έναν "Τζέφρυ ντε Βιλεαρντουέν". Μου πέρασε απ' το μυαλό πως ίσως ήταν ο Γοδεφρείδος Βιλλεαρδουίνος, γαλλιστί Ζοφρουά ντε Βιλαρντουέν (κι ας με διορθώσουν οι φραγκόφωνοι αν χρειάζεται). Μετά όμως σκέφτηκα, δεν μπορεί. Καλά, ιστορία δεν ξέρουμε, εγκυκλοπαίδεια δεν ανοίγουμε, αλλά Τσιφόρο δεν μπορεί να μην διαβάζουμε.

Και συμπέρανα ότι θα είναι κανένας τρισεγγονός του που κάνει καριέρα στο Χόλλυγουδ.

 

[nickel]

αλλά Τσιφόρο δεν μπορεί να μην διαβάζουμε.

Δυστυχώς, το μεγάλο αυτό σχολειό δεν το ξέρουν τα παιδιά σήμερα. Και μια κι ο Σαραντάκος έχει πιάσει τον Μποστ, μήπως πρέπει να πιάσουμε εμείς τον Τσιφόρο και να τον ξετινάξουμε;

 

[drsiebenmal]

[...] μήπως πρέπει να πιάσουμε εμείς τον Τσιφόρο και να τον ξετινάξουμε; [...]

Ναι, ναι, κι εγώ μέσα (μόλις μπορέσω να βάλω χέρι στο πίσω ράφι της βιβλιοθήκης)

 

[AoratiMelani]

Για να λέμε και τα καλά και όχι μόνο τα στραβά: στο χθεσινό ντοκιμαντέρ στης Βουλής μου τράβηξαν την προσοχή οι πολύ καλοί υπότιτλοι δια χειρός Κάτιας Πρωτογεροπούλου. Βλέπω ότι η κυρία έχει μεταφράσει μεταξύ άλλων και κάποιες παιδικές ταινίες (Μαδαγασκάρη, The Lego movie). Πάρτε τα μωρά και πάτε!

 

[nickel]

Σε περίπου 20 μέρες μάλιστα που οι αρχαιολόγοι υπολογίζεται πως θα φτάσουν στο επίπεδο του δαπέδου, θα ξέρουν και αν έχει συληφθεί ή όχι ο τάφος.
http://www.koutipandoras.gr/article...oyrisi-kai-kalyfthikan-oi-sfigges-fylakes-toy

Αυτό το έκλεψα από τα σημερινά μεζεδάκια του Σαραντάκου:
http://sarantakos.wordpress.com/2014/08/23/meze-131/

Φταίει ίσως το ότι δεν έχουμε ξεκαθαρίσει ποιο είναι το ρήμα. Το συλώ δεν συνηθίζεται πολύ στον ενεστώτα, αλλά βρήκα παραδείγματα:

Όταν άγνωστοι εισβάλλουν στη βασιλική του Αγίου Παύλου και συλούν τη σαρκοφάγο του Αποστόλου, ο πανίσχυρος καρδινάλιος Τζουζέπε Τορέλι ζητά από τον επιθεωρητή Ντομένικο Κόντι να ανακτήσει τους πέντε αρχαίους ελληνικούς κυλίνδρους που είχε κρύψει στον τάφο το Βατικανό.
http://www.biblionet.gr/book/162167/Kaye,_Sharon/Το_χειρόγραφο_του_Αριστοτέλη

τα παλάτια, τα αρχοντικά και τα ιερά του έκτου λόφου, της Χώρας, της Πέτρας και των Βλαχερνών είναι τα πρώτα που συλούνται από τον εισβολέα
(Αφιέρωμα της Καθημερινής)

Ιστορικοί ενεστώτες και οι δύο. Από το συλώ έχουμε και το άσυλο και την ασυλία, αλλά δεν θα έγραφα αυτό που διάβασα:
«Δυστυχώς όμως η ασυλία δεν υφίσταται στην Ελλάδα. Οι πρόσφυγες και οι μετανάστες συλούνται καθημερινά και συστηματικά».

 

[Zazula]

Η σημερινή εκπομπή Υπερκατασκευές (στον Σκάι), η οποία ήταν το 5ο επεισόδιο του 2ου κύκλου της σειράς Big, Bigger, Biggest, ήταν αφιερωμένη στις ρόδες (παρατήρησης).

Ένας όρος που ακούστηκε πάρα πολύ στο συγκεκριμένο επεισόδιο ήταν το rim, παναπεί η στεφάνη της ρόδας, που όμως αποδόθηκε στους υπότιτλους παντού «ζάντα» — λανθασμένα, κατά τη γνώμη μου, αφού η ζάντα είναι όχι γενικά η στεφάνη ενός οποιουδήποτε τροχού, αλλά η ειδική σημασία που αντιστοιχεί στο σώτρο, δλδ στη στεφάνη λαστιχωμένων ροδών (:devil:) πάνω στο οποίο προσαρμόζεται το ελαστικό (επίσωτρο).

Επίσης, σε κάποιο σημείο έγινε αναφορά στα gears χάρη στα οποία παραμένουν πάντα παράλληλοι (σε σχέση με το επίπεδο του εδάφους) οι θάλαμοι στη ρόδα London Eye (χρήσιμα στοιχεία θα βρείτε στη σελ. 8 εδώ: http://www.londoneye.com/LearningAn...rResource/OnlineResource/mechnism/mechtea.pdf)· εδώ όμως η ορθή απόδοση είναι «οδοντωτοί τροχοί» (ή «οδοντοτροχοί», για να σεβαστούμε και τον περιορισμένο χώρο των υπότιτλων — ή και απλώς «γρανάζια», σε λιγότερο επίσημο επίπεδο ύφους), και πάντως όχι «ταχύτητες» που επιλέχθηκε ως απόδοση (και που είναι μια ειδική σημασία για συγκεκριμένη χρήση —και μορφή— συστήματος οδοντοτροχών):

 

[Zazula]

Στο σημερινό Grey's Anatomy στον Σκάι, έχουμε τη σκηνή που περιγράφεται εδώ:

Bailey pulls the girls aside saying, “Don’t think for a moment I condone stealing patients. That said, way to go.” She so wants in on this surgery.​

To «way to go» είναι φυσικά μια κλασικότατη και διαδεδομένη έκφραση επιβράβευσης του γενικού λεξιλογίου, την οποία η Δρ. Μπέιλι θεώρησε σκόπιμο να πει στις τρεις ειδικευόμενες μετά την επιτίμηση που τους έκανε. Και, φυσικά, υπάρχουν πολλοί τρόποι για να αποδοθεί αυτό το «μπράβο» στην ελληνική γλώσσα — εκτός από τον τρόπο που τελικά εμφανίστηκε στους υπότιτλους, αποδεικνύοντας ότι ο μεταφραστής δεν κατάλαβε καν τι ειπώθηκε: «πρέπει να φύγω»... :scared:

ΥΓ Με την ευκαιρία: Όσον αφορά την απόδοση για το «that said», πιστεύετε ότι το «τούτου λεχθέντος» είναι σε λάθος ρέτζιστερ για τη συγκεκριμένη περίπτωση;

 

[Themis†]

Όσον αφορά την απόδοση για το «that said», πιστεύετε ότι το «τούτου λεχθέντος» είναι σε λάθος ρέτζιστερ για τη συγκεκριμένη περίπτωση;

Δεν έχω ιδέα τι είναι το Grey's Anatomy, ούτε είχα την υπομονή να ψάξω τα συγκεκριμένα συμφραζόμενα. Αλλά ναι, φαίνεται για λάθος ρέτζιστερ. Πιο φυσικό θα ήταν να ειπωθεί: κατά τα άλλα / πέρα από αυτό / αν εξαιρέσουμε αυτό.

 

[nikosl]

Είναι προφανές ότι η μετάφραση είναι πρόχειρη και ερασιτεχνική οπότε δεν είναι για πολλά σχόλια (ίσως κάθε ένα από τα 30 σημεία, έχει κι από ένα λάθος). Απλώς επιλέγω ένα γουστόζικο.

Aπό την άλλη πλευρά, υπάρχουν και άνθρωποι που δεν περίμεναν αυτή τη σκατένια λάβα συνειδητοποίησης των δικών μας «λεόντων του πληκτρολογίου» για να αντιπαρατεθούν (και να επικρατήσουν) με τις δυνάμεις του ISIS.

Όση περιγραφική δύναμη και να έχει η σκατένια λάβα, το ιταλικό πρωτότυπο λέει:

Di contro, c'è gente che non ha certo aspettato le cazzate lavacoscienza dei nostrani leoni da tastiera per sfidare (e battere) l'ISIS.

Το lavacoscienza είναι από το lavare (πλένω) + coscienza, το οποίο μάλλον αντίστοιχει σε ξέπλυμα/ξαλάφρωμα/εφησυχασμό συνείδησης.