παρεισφρέω, παρεισέφρησα (ΟΧΙ παρεισέφρυσα)

[daeman]

Παλαιόθεν: Παρεισφρέων εις το ΡΕΟν, αμοιβόν αφαιρείν βούλομαι τροχόν. ;)
*Παρεισέφρισσα κι εγώ στο νήμα.

 

[Themis†]

Ήσουνα σαλταδόρος στην Κατοχή, Δαεμάνε; Μου φαινόσουνα κομματάκι νεότερος

 

[daeman]

Όχι στην Κατοχή, Θέμη, πολύ αργότερα σάλταρα κι ακόμα δεν το 'χω ξεπεράσει. Όπως καταλαβαίνεις, πάντα λογοπαίζω και καμιά φορά λογομπαίζω, μετ' ευτελείας, πάντοτε άνευ υστεροβουλίας.
Εγώ το παρεισέφρIσα σπανίως το 'χα γράψει, δεν το θυμούμαι μπλιο δα πώς, χρόνοι έχουνε περάσει
Το νήμα τούτο διάβασα πριχού γενεί γαϊτάνι κι έφριξα σαν στοχάστηκα πως λάθος το 'χα κάνει :s :inno:

Εδιτ για να μη μαγαρίσω άλλο το νήμα, πριν φρίξει εντελώς ο Νικέλ:
Τας κεφαλάς ημών τω Θέμη κλίνωμεν, τας εισροάς ημών τας πενιχράς ου δίδομεν. :-\

 

[Themis†]

Όπως στα γάργαρα νερά τα λύματα εισρέουν
έτσι στη δόλια ζήση μας τα λάθη παρεισφρέουν

 

[Zazula]

Αλήθεια, θα ήταν εύκολο να μου πει κανείς πώς χειρίζεται η Ιορδανίδου το ζήτημα που αταβιστικού παρεισφρέω;

Με ψυχραιμία. Γράφει:

παρεισφρέω ή παρεισφρύω
Από ετυμολογική άποψη ορθός είναι ο τύπος παρεισφρέω, παρεισέφρησα (ουσιαστικό παρείσφρηση), αλλά έχει διαδοθεί ο τύπος παρεισφρύω, παρεισέφρυσα με επίδραση του συνώνυμου ρήματος διεισδύω.​

Εγώ είμαι λιγότερο ψύχραιμος στον τίτλο που κότσαρα εδώ. Σημαίνει ότι, αν δω *παρεισέφρυσε σε κείμενο, θα το διορθώσω σε παρεισέφρησε, δεν θα το αφήσω να ανθίσει.

Μια διευκρίνιση: της Ιορδανίδου το λήμμα παρουσιάστηκε έτσι που να βγαίνει το συμπέρασμα πως θεωρεί τους δυο τύπους ισοδύναμους ή εξίσου αποδεκτούς. Δεν είναι ακριβώς έτσι. Όπως λέει στον πρόλογο, οι τύποι που αναφέρονται πρώτοι είναι οι προτιμητέοι (εκτός αν δίνει δύο τύπους που χρησιμοποιούνται και οι δυο αλλά διαφέρουν νοηματικά).

Το "παρεισφρέω" είναι αχώνευτο, το "παρεισφρύω" είναι λάθος, η σοφή γκαμήλα τα αποφεύγει και τα δύο. Το πολύ να γράψει "παρεισέφρησε".

Μιλάτε για την Ιορδανίδου, αλλά κανείς σας δεν αναφέρει και το βιβλίο το οποίο επιμελήθηκε, τον Οδηγό της νεοελληνικής γλώσσας. Εκεί, στο Β' μέρος (σελ. 199), υπάρχει μια ενότητα με τίτλο «Καθιερωμένες αποκλίσεις από ορθούς (από άποψη και ετυμολογίας) λεκτικούς τύπους» — απ' όπου και αντιγράφω τη σχετική με το θέμα του παρόντος νήματος εγγραφή:

παρεισφρύω (παρεισφρέω < ελνστ. παρεισφρέω, το παρεισφρύω από συσχέτιση με τα παρεισδύω / διεισδύω)
​

Η αίσθηση που δίνει είναι ότι οι συγκεκριμένοι τύποι είναι επαρκώς καθιερωμένοι για να χρησιμοποιούνται όταν το επίπεδο ύφους το επιτρέπει — και πουθενά δεν χαρακτηρίζονται «λανθασμένοι».

 

[nickel]

Θα καταλάβουμε τον δύσκολο ρόλο του γλωσσολόγου, του γραμματικού ή του λεξικογράφου αν σκεφτούμε ότι πρέπει να καταθέσει μια άποψη τόσο για τον μεταφραστή που έχει να παραδώσει ένα προσεγμένο κείμενο σε κάποιον επιμελητή, όσο και για τον θεατρικό συγγραφέα που θέλει να μεταφέρει όσο γίνεται πιο πιστά τη φυσικότητα του καθημερινού λόγου.

Επίσης, οτιδήποτε βρίσκεται σε διαδικασία αλλαγής ή παραφθοράς έχει διαφορετικό βαθμό αποδοχής μέσα σε διαφορετικές ομάδες των φυσικών ομιλητών και μέσα στο χρόνο. Θα είχε ενδιαφέρον να κατατεθούν σε ένα βιβλίο τα ποσοστά αποδοχής μιας αλλαγής σε αντιπροσωπευτικά δείγματα του πληθυσμού (π.χ. το καταχωρώ έχει διείσδυση 30% στους τάδε και 48% στους δείνα, ενώ το παρεισφρύω είναι ο τύπος που προτιμά το 22% των τάδε και το 57% των δείνα) — μόνο που μέσα σε μια πενταετία μπορεί να ήταν πολύ διαφορετικά τα ποσοστά.

 

[sarant]

Μιλάτε για την Ιορδανίδου, αλλά κανείς σας δεν αναφέρει και το βιβλίο το οποίο επιμελήθηκε, τον Οδηγό της νεοελληνικής γλώσσας. ... Η αίσθηση που δίνει είναι ότι οι συγκεκριμένοι τύποι είναι επαρκώς καθιερωμένοι για να χρησιμοποιούνται όταν το επίπεδο ύφους το επιτρέπει — και πουθενά δεν χαρακτηρίζονται «λανθασμένοι».

Έχω την εντύπωση ότι η Α.Ι. έχει αλλάξει ελαφρά στάση από την εποχή που επιμελήθηκε τον Οδηγό (θα πάνε δέκα χρόνια, όχι;) ίσαμε την εποχή που έγραψε τις Απορίες. Μπορεί να κάνω και λάθος, βέβαια -αλλά σε ρευστά θέματα όπως οι αποκλίνοντες τύποι καλό είναι να έχουμε κατά νου και την πιθανότητα να αλλάζει γνώμη ο γλωσσολόγος.

 

[Zazula]

To B' Μέρος του Οδηγού εκδόθηκε το 2005· εγώ έχω την 3η εκτύπωση (Μάρτιος 2011).