Σύμφωνα με το Χρηστικό λεξικό της Ακαδημίας:
η νύχτα βγάζει επίσκοπο κι η αυγή μητροπολίτη (παροιμ.): για μη αναμενόμενη εξέλιξη σε χρονοβόρες παρασκηνιακές ενέργειες ανάδειξης προσώπων σε αξιώματα.
Μια πηγή για την προέλευση της παροιμίας τη συνδέει με τα Σιμωνιακά του 1875.
Η φράση λέγεται για κάθε ύποπτη ενέργεια, αφού οι περισσότερες απ’ αυτές διαπράττονται ύπουλα και κρυφά, καλυπτόμενες από το σκοτάδι της νύ...
aylogyros.blogspot.com
Η παροιμία συνδέεται με τις νυχτερινές διαβουλεύσεις και τις παρασκηνιακές ενέργειες στην εκλογή επισκόπων, αλλά είναι πολύ παλιότερη, ίσως με μεσαιωνική προέλευση σύμφωνα με κάποιους.
Ομοίως: «Η νύχτα βγάνει επίσκοπο κι η αυγή μητροπολίτη.»
Η παλαιότερη αναφορά που βρήκα εγώ είναι στις ταξιδιωτικές αναμνήσεις του Πρώσου διπλωμάτη
Jakob Bartholdy,
Voyage en Grèce fait dans les années 1803 et 1804, που κυκλοφόρησαν το 1807 σε δύο τόμους. Ανέβασα σε συνημμένο τη συλλογή του των ελληνικών παροιμιών, όπου, στη σελίδα 152, βρίσκω:
Y nykta vieni piscopon ky avgy metropolityn.
La nuit fait un évêque, le matin un archevêque.
Έτσι έχουμε και τη γαλλική απόδοση. Για την αγγλική αντίστοιχη χρειάζεται κι άλλη έρευνα.