Τα της κρίσης (ό,τι περνάει από την κρησάρα μας)

SBE

¥
Tι να πουν και τα παιδιά στην Iαπωνία, με κατα κεφαλήν χρέος $100.000.

(το χρέος δεν είναι ταμπού, φετίχ, τοτέμ ή ιγκλού*)

* ε, αυτό μου ήρθε για άλλη ξένη λέξη.
 

Alexandra

Super Moderator
Staff member
Τώρα που το λες, ορίστε και το κατά κεφαλήν χρέος των παιδιών που γεννιούνται στην Αμερική. Επειδή, με αηδία (και απόγνωση) συνειδητοποιώ, ότι κάποιοι συμπολίτες μας θα έχουν ήδη αρχίσει να πιπιλίζουν στα καφενεία και στα μίδια την καραμέλα του χρέους των 32.500 ευρώ του κάθε νεογέννητου στην Ελλάδα.
 
"Αλλά μην ανησυχείς, τα πληρώνουμε πάντα", λέει ο Σόιμπλε στο κοριτσάκι, αναφερόμενος στο χρέος της ομοσπονδιακής κυβέρνησης. Ξέχασε να προσθέσει: "εκτός από εκείνην την φορά που χρωστούσαμε τόσα πολλά που αποφασίσαμε ότι δεν έχει νόημα να τα πληρώσουμε ποτέ".:)
 
Σκεπτόμενοι το Grexit
PAUL KRUGMAN / THE NEW YORK TIMES
(Καθημερινή)
Το μονοπάτι που θα επιτρέψει την μη έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ γίνεται όλο και πιο στενό, αν και δεν έχει ακόμη κλείσει εντελώς. Δεν έχω μιλήσει πολύ για το θέμα από φόβο ότι θα επιβαρύνω την ατμόσφαιρα κρίσης και πρόθεση μου παραμένει να διατηρήσω χαμηλούς τόνους. Ωστόσο υπάρχουν ορισμένα πράγματα που πρέπει να ειπωθούν. Πρώτον, έχει ήδη καταρρεύσει η πρώτη γραμμή άμυνας κατά της εξόδου από το ευρώ.

Το 2010 ο Μπάρι Αϊχενγκριν είχε υποστηρίξει, επιχείρημα που πολλοί οικονομολόγοι είχαν θεωρήσει πειστικό, ότι καμία χώρα δεν θα τολμήσει καν να υπονοήσει ότι θα εγκαταλείψει το ευρώ διότι αυτή η κίνηση θα πυροδοτούσε “την μητέρα όλων των χρηματοπιστωτικών κρίσεων” καθώς οι πάντες θα έσπευδαν να αποσύρουν τα κεφάλαια τους από τις τράπεζες. Όμως ορισμένοι εξ ημών είχαν επισημάνει ότι το επιχείρημα δεν θα ισχύει τόσο αν προηγηθεί η χρηματοπιστωτική κρίση και η μαζική ανάληψη καταθέσεων, όπως είχε γίνει στην Αργεντινή, επιβάλλοντας την επιβολή περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων και άλλα μέτρα.

Όπως αποδείχτηκε το σενάριο τύπου Αργεντινής αποφεύχθηκε χάρη στην πολιτική αποφασιστικότητα των ελίτ να παραμείνουν στο ευρώ και στην επιτυχία που είχε η διαβεβαίωση της ΕΚΤ ότι θα κάνει “ό,τι χρειαστεί”, δηλαδή να γίνει δανειστής ύστατης καταφυγής. Όμως η διαβεβαίωση δεν αποδείχτηκε μόνιμη, τουλάχιστον από αυτή την άποψη η Αθήνα του 2015 είναι το Μπουένος Αϊρες του 2001. Η χρηματοπιστωτική σταθερότητα έχει ήδη υπονομευτεί σε μεγάλο βαθμό, οπότε έχει μειωθεί και το κόστος αυτού που παλαιότερα ήταν αδιανόητο. Πώς φτάσαμε σε αυτό το σημείο; Τίποτε δεν μου προκαλεί τόση απόγνωση όσο η αναπαραγωγή της άποψης ότι για όλα φταίει η συνεχιζόμενη ανευθυνότητα των Ελλήνων, ότι οι Ελληνες δεν έχουν κάνει τίποτε. Στην πραγματικότητα η Ελλάδα επέβαλλε στον εαυτό της σχεδόν ασύλληπτο πόνο μειώνοντας τις πραγματικές πρωτογενείς δαπάνες κατά 20% σε σχέση με το 2007 και κατά περισσότερο από 30% σε σχέση με το 2009 όταν η Ισπανία, σήμερα το αγαπημένο παιδί του στρατοπέδου της λιτότητας, τις έχει μειώσει λίγο περισσότερο από 10% σε σχέση με το 2009.

Το πρόβλημα είναι πως η άγρια μείωση δαπανών σε μια οικονομία που δεν διαθέτει ανεξάρτητη νομισματική πολιτική και δεν έχει την δυνατότητα να υποτιμήσει το νόμισμα της οδηγεί σε μεγάλη οικονομική συρρίκνωση, πράγμα που με τη σειρά του σημαίνει πως μεγάλο μέρος όσων κερδηθούν αρχικά στο δημοσιονομικό μέτωπο χάνονται εξαιτίας της μείωσης των φορολογικών εσόδων. Δεν πρόκειται περί σφάλματος των Ελλήνων, αλλά περί σχεδιαστικού προβλήματος του ίδιου του ευρώ. Οπότε τι γίνεται με την έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ;

Σήμερα αρκετοί άνθρωποι από την πλευρά των πιστωτών/τρόικας φαίνεται ότι σχεδόν καλωσορίζουν αυτή την προοπτική. Πράγμα περίεργο αν αναλογιστεί κανείς τα βαθύτερα συμφέροντα τους. Όντως, η ζωή των αξιωματούχων θα γίνει ευκολότερη, για λίγο, επειδή δεν θα χρειάζεται να αντιμετωπίζουν τον ΣΥΡΙΖΑ. Όμως από την σκοπιά των πιστωτών η έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ θα είναι σαφώς αρνητική εξέλιξη. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα λάβουν λιγότερα χρήματα απ' όσα πάρουν στο πλαίσιο οποιασδήποτε συμφωνίας θα διατηρούσε την Ελλάδα στο ευρώ. Η απόδειξη ότι το ευρώ δεν είναι αμετάκλητο θα προετοιμάσει το έδαφος για μελλοντικές κρίσεις, ακόμη και αν η ΕΚΤ καταφέρει να αναχαιτίσει την παρούσα. Και όπως επισημαίνει ο Μάρτιν Γουλφ, η Ελλάδα θα εξακολουθήσει να υπάρχει και θα πρέπει να ασχοληθούν μαζί της. Οι Ελληνες από την άλλη πλευρά θα πρέπει να έχουν αντικρουόμενα συναισθήματα.

Πιθανότατα θα υπάρξει χρηματοπιστωτικό χάος αμέσως μετά την έξοδο από το ευρώ. Και ίσως να είναι σωστή η ζοφερή προειδοποίηση της Τράπεζας της Ελλάδας ότι η υποτίμηση θα ρίξει την χώρα στον Τρίτο Κόσμο, αν και θα ήθελα να γνωρίζω ποιο μοντέλο και ιστορικά παραδείγματα υποστηρίζουν αυτό τον ισχυρισμό. Αν όμως αποφευχθεί αυτού του είδους η κατάρρευση, στο τέλος η υποτίμηση του νομίσματος θα πρέπει να αποφέρει ανάκαμψη που θα στηρίζεται στις εξαγωγές. Το θέμα είναι ότι κανείς δε θα πρέπει να είναι ανέμελος ή σίγουρος για τις εξελίξεις. Στην πραγματικότητα όμως οι πιστωτές θα πρέπει να ανησυχούν ακόμη περισσότερο από τους Έλληνες σχετικά με μια ενδεχόμενη έξοδο από το ευρώ, η οποία δεν θα έχει κανένα θετικό στοιχείο για την υπόλοιπη Ευρώπη.

Εγώ θα έγραφα: Σκέψεις για το Grexit.
 

nickel

Administrator
Staff member
Τίποτε δεν μου προκαλεί τόση απόγνωση όσο η αναπαραγωγή της άποψης ότι για όλα φταίει η συνεχιζόμενη ανευθυνότητα των Ελλήνων, ότι οι Έλληνες δεν έχουν κάνει τίποτε. Στην πραγματικότητα η Ελλάδα επέβαλλε στον εαυτό της σχεδόν ασύλληπτο πόνο μειώνοντας τις πραγματικές πρωτογενείς δαπάνες κατά 20% σε σχέση με το 2007 και κατά περισσότερο από 30% σε σχέση με το 2009 όταν η Ισπανία, σήμερα το αγαπημένο παιδί του στρατοπέδου της λιτότητας, τις έχει μειώσει λίγο περισσότερο από 10% σε σχέση με το 2009.

Το ότι η Ελλάδα έχει πονέσει όλα αυτά τα χρόνια, εκτός του ότι είναι υπεραπλουστευμένη περιγραφή, δεν εγγυάται ότι δεν θα συνεχίσει να πονάει. Οι προηγούμενες κυβερνήσεις έδωσαν έμφαση στις μειώσεις μισθών του δημοσίου και συντάξεων, αλλά δεν έκαναν τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις, δεν έστησαν δίκαιο φορολογικό σύστημα, δεν εκσυγχρόνισαν το ασφαλιστικό, δεν μπόρεσαν να δώσουν όραμα, δεν μπόρεσαν να πείσουν ούτε τις αγορές ούτε τους εταίρους ούτε τους ψηφοφόρους, έφτασαν στο τέλος να συναγωνίζονται τον Σύριζα σε λαϊκιστικούς μαξιμαλισμούς. Χόρεψε λοιπόν η Ελλάδα στο πεντοζάλι του «Θα σκίσουμε τα μνημόνια». Έχουμε δει όλους αυτούς τους μήνες πόσο παραγωγική ήταν αυτή η έμπνευση. Βάλαμε στη Βουλή και μερικές ντουζίνες βουλευτές που ίσως έχουν σαν όραμα να γίνουμε η Κούβα ή η Βενεζουέλα της Μεσογείου σε δορυφορική τροχιά γύρω από τη Ρωσία. Πώς να φέρει κάποιος από τους ξενοσπουδαγμένους κεϊνσιανούς καθηγητές που βρίσκονται στα οικονομικά πόστα μια συμφωνία που θα απέχει από το όραμα των λαπαβίστας; Πώς να εμπιστευτεί η υπόλοιπη Ευρώπη ότι θα στηθεί κάποιο βιώσιμο σχέδιο από μια κυβέρνηση που θα μπορεί να επιβιώσει μόνο με ψήφους της αντιπολίτευσης, και ενώ θα προσπαθεί να μη φαίνεται η αντισυμβατικότητα της Προέδρου της Βουλής που όλοι μαζί οι βουλευτές ξεγελάστηκαν και ψήφισαν;

Είτε συμφωνείτε με αυτή την [εξόχως συνοπτική] ανάγνωση τού τι μας συμβαίνει είτε κάνετε κάποια διαφορετική, ελπίζω να βλέπετε τα αδιέξοδα και να αντιλαμβάνεστε ότι μία είναι η λύση, αυτή που λέω από τα πρώτα χρόνια της κρίσης. Οι μονοκομματικές κυβερνήσεις των ακραίων αφηγήσεων και της εξυπηρέτησης των μικρών τους πελατειών είναι καταδικασμένες να καταστρέφουν τη χώρα μέρα με τη μέρα και να φέρνουν το λαό κοντά σε εμφύλιες αντιθέσεις.
 
Είτε συμφωνείτε με αυτή την [εξόχως συνοπτική] ανάγνωση τού τι μας συμβαίνει είτε κάνετε κάποια διαφορετική, ελπίζω να βλέπετε τα αδιέξοδα και να αντιλαμβάνεστε ότι μία είναι η λύση, αυτή που λέω από τα πρώτα χρόνια της κρίσης.

Κανένα πρόβλημα δεν έχει μόνο μία λύση.

Για τους εταίρους δεν θα μιλήσω, αλλά οι αγορές ήταν δεδομένο ότι δεν επρόκειτο να πειστούν, όχι λόγω των χειρισμών των προηγούμενων κυβερνήσεων αλλά λόγω της ξεκάθαρα λανθασμένης πορείας που επιλέχθηκε από όλους τους εμπλεκομένους (όχι μόνο από την δική μας πλευρά). Κανείς δεν πίστεψε ότι τα μνημόνια και οι επιθεωρήσεις της τρόικας όπως σχεδιάστηκαν επρόκειτο να βοηθήσουν. Οι αγορές ορθότατα προέβλεψαν την χρεοκοπία του 2012 (PSI) και την αδυναμία εξεύρεσης βιώσιμης λύσης για το χρέος. Ούτε το ΔΝΤ δεν τα πίστευε αυτά.
 
Αυτό περί Βενεζουέλας δεν είναι μερικών ντουζινών βουλευτών· είναι όραμα του ίδιου του Τσίπρα, δηλ. του πρωθυπουργού. Το έχει πει ρητά (το έχω επισημάνει και στο παρελθόν).
 

nickel

Administrator
Staff member
Δύο αναγνώσματα, δύο αναγνώσεις:

Η Ελλάδα ήταν 200 χρόνια με δραχμή και μεγαλούργησε — Νίκος Ξυδάκης
http://news.in.gr/greece/article/?aid=1500006362

(Ελπίζω να βρω αύριο και το πλήρες άρθρο στην Εφημερίδα των Συντακτών.)

Λόγω του υψηλού πληθωρισμού η δραχμή έχασε το 98% της αξίας της μεταξύ του 1973 και του 2001.
Το φάντασμα του πληθωρισμού — Μανόλης Γαλενιανός

http://www.protagon.gr/?i=protagon.el.oikonomia&id=41578

(Δεν είμαι βέβαιος για την ακρίβεια του 98%, αλλά η συλλογιστική του άρθρου του Μ. Γαλενιανού με βρίσκει σύμφωνο.)
 

Alexandra

Super Moderator
Staff member
Και πόσες φορές χρεοκόπησε όταν είχε δραχμή, είπαμε; Και μετά την τελευταία χρεοκοπία, του 1932, πόσα χρόνια χρειάστηκαν για να ξαναβγούμε στις αγορές;
 
Αξίζει να βάλουμε εδώ το διάγραμμα, για να το καταλάβουν κι όσοι δεν το έχουν ζήσει:



Βλέπετε τι έγινε το 1973; Ο πληθωρισμός, από λιγότερο του 4%, υψώθηκε ξαφνικά («εν μιά νυκτί») πάνω από το 25%.
Αν θέλαμε να ερμηνεύσουμε την ιστορία με όρους του ιστορικού υλισμού, θα λέγαμε ότι αυτό ήταν που έριξε τη Χούντα.

Ο Θεός (αν υπάρχει) να μη δώσει ...
 

Alexandra

Super Moderator
Staff member
Λόγω του υψηλού πληθωρισμού η δραχμή έχασε το 98% της αξίας της μεταξύ του 1973 και του 2001.
Ούτε εγώ ξέρω βέβαια αν είναι ακριβές το 98%, απλώς, όπως όλοι που ήμασταν ήδη μεγάλοι το 1973, θυμάμαι καλά τι αγοράζαμε με τις δραχμές μας το 1973 και τι το 2001.
Παράδειγμα:
Ενοίκιο μικρού διαμερίσματος το 1973, 1700 δραχμές.
Ενοίκιο μεγαλύτερου διαμερίσματος το 1983, 27.000 δραχμές.
Ενοίκιο μικρού διαμερίσματος το 2001, 70.000 δραχμές.
 
Ο πληθωρισμός εξαρτάται από πάρα πολλά πράγματα και δεν είναι εύκολο να τον προβλέψεις. Η δε επίδραση στην οικονομία του εξαρτάται επίσης από πολλά πράγματα. Μπορεί μια οικονομία να έχει χαμηλό πληθωρισμό και να βρίσκεται σε τέλμα, μπορεί να έχει υψηλό πληθωρισμό και να πετάει. Σημαντικό για τον πληθωρισμό είναι να μην έχει μεγάλα σκαμπανεβάσματα.
 
Ούτε εγώ ξέρω βέβαια αν είναι ακριβές το 98%, απλώς, όπως όλοι που ήμασταν ήδη μεγάλοι το 1973, θυμάμαι καλά τι αγοράζαμε με τις δραχμές μας το 1973 και τι το 2001.
Παράδειγμα:
Ενοίκιο μικρού διαμερίσματος το 1973, 1700 δραχμές.
Ενοίκιο μεγαλύτερου διαμερίσματος το 1983, 27.000 δραχμές.
Ενοίκιο μικρού διαμερίσματος το 2001, 70.000 δραχμές.

Αν τα νούμερα που δηλώνεις είναι ακριβή, τότε είναι ακριβές το 98%.
 
Και πόσες φορές χρεοκόπησε όταν είχε δραχμή, είπαμε; Και μετά την τελευταία χρεοκοπία, του 1932, πόσα χρόνια χρειάστηκαν για να ξαναβγούμε στις αγορές;

Γιατί να ξαναβγούμε στις αγορές; Δεν είπαμε να μην δανειζόμαστε και να τα βγάζουμε πέρα με τις δικές μας δυνάμεις; Πάλι στις αγορές θα τρέχουμε;
 
Ο πληθωρισμός εξαρτάται από πάρα πολλά πράγματα και δεν είναι εύκολο να τον προβλέψεις. Η δε επίδραση στην οικονομία του εξαρτάται επίσης από πολλά πράγματα. Μπορεί μια οικονομία να έχει χαμηλό πληθωρισμό και να βρίσκεται σε τέλμα, μπορεί να έχει υψηλό πληθωρισμό και να πετάει. Σημαντικό για τον πληθωρισμό είναι να μην έχει μεγάλα σκαμπανεβάσματα.

Ενδιαφέρουσα ως αποστασιοποιημένη, θεωρητική παρατήρηση. Ως πραγματικότητα στη μνημονιακή Ελλάδα;
 
Δεν ξέρω. Όπως δεν μπορεί να ξέρει κανείς που λέει ότι ξέρει. Πρέπει να είναι η εκατομμυριοστή φορά που το λέω. Η οικονομολογία είναι σαν την σεισμολογία, οι ειδικοί του κλάδου μπορούν να περιγράψουν πολύ καλά το θεωρητικό σκέλος, μπορούν να προβλέψουν ένα πάρα πολύ χοντρικό γεγονός που θα συμβεί σε μια πολύ ευρεία περιοχή σε ένα μεγάλο βάθος χρόνου, αλλά είναι παντελώς ανίκανοι να προβλέψουν το τι, το πόσο, το πού και το πότε, παρότι μπορούν να αναλύσουν εξαιρετικά το γεγονός αφού συμβεί.
 

nickel

Administrator
Staff member
Helle, βασική αρχή και κυριότερο στοιχείο στη συζήτηση για τη δραχμή: η αβεβαιότητα, η αστάθεια. Όσο δεν γνωρίζεις τι μπορεί να κάνει μια κυβέρνηση που δεν εμπνέει εμπιστοσύνη (κυρίως ότι δεν θα ρίχνει φρέσκο χρήμα στην αγορά κάθε φορά που θα βρίσκει ζόρια), δεν πρόκειται να έχεις σταθερό νόμισμα και σταθερή αντιμετώπιση από εκείνους με τους οποίους συναλλάσσεσαι και από τους οποίους δανείζεσαι ή περιμένεις επενδύσεις. Άρχισε από αυτές τις σκέψεις.
 
Top