Τα ζόμπι δεν είναι χορτοφάγα... και άλλες αξιομνημόνευτες μεταφράσεις τίτλων

[SBE]

Πάντως, παίρνοντας αφορμή ένα από τα αρχικά ποστ, μ' άρεσε που από τη μια το κλασσικό ''High noon'' μεταφράστηκε σαν ''Το τρένο θα σφυρίξει 3 φορές'' και από την άλλη η πρόσφατη χαβαλεδιάρικη του Jackie Chan ''Shanghai Noon'' αποδόθηκε ''ο Κινέζος θα σφυρίξει 3 φορές''.

Λογικό δεν είναι;

 

[JimAdams]

Eεε, πολλά έχουμε δει!

 

[Earion]

Απαξία α λα ελληνικά
​

του Γιάννη Ζουμπουλάκη
από το χθεσινό ΒΗΜΑ (6 Ιουνίου 2010)
​

Για όσους αναρωτηθούν για ποιον λόγο η ταινία «Coco avant Chanel» μεταφράστηκε για τις ελληνικές αίθουσες ως... «Coco before Chanel», η επίσημη απάντηση της εταιρείας διανομής είναι: πρώτον, η ταινία έχει γίνει γνωστή παγκοσμίως με τον αγγλόφωνο τίτλο της και, δεύτερον, ήταν προτιμότερο να μη γίνει μείξη λατινικών χαρακτήρων με ελληνικούς. Δηλαδή να μη γίνει «Coco πριν τη Chanel».

Για να δούμε. Πρώτον: τουλάχιστον τρεις άνθρωποι (Έλληνες) με ρώτησαν αν με το «Coco before Chanel» έχει γίνει λάθος στον τίτλο. Άρα η ταινία δεν έχει γίνει και τόσο γνωστή παγκοσμίως με τον αγγλόφωνο τίτλο της. Δεύτερον: Εντάξει, να το δεχτώ. Να μην μπλέξουν οι αγγλικοί με τους ελληνικούς χαρακτήρες. Από το να γίνουν όλοι αγγλικοί όμως γιατί να μη γίνουν όλοι ελληνικοί; Τι θα πείραζε δηλαδή το «Κοκό πριν από τη Σανέλ»; Με ελληνικά γράμματα.

Έχω ξαναγράψει ότι κάποιες ταινίες, όπως π.χ. το «Slumdog millionaire», το «Ιnland Εmpire» ή το «Ρulp Fiction», δεν μεταφράζονται γιατί οι τίτλοι τους προσδιορίζουν μια ειδική έννοια που δύσκολα αποδίδεται σε άλλη γλώσσα. Τη λογική όμως του «Coco before Chanel» ως μετάφραση του «Coco avant Chanel» στην Ελλάδα δεν την καταλαβαίνω. Οπως δεν είχα καταλάβει όταν μετέφρασαν την ταινία «Le heros de la famille» με την Κατρίν Ντενέβ ως «Family hero» και όχι ως «Οικογενειακός ήρωας».

Η μόνη αίσθηση που μου μένει είναι της απαξίας προς την ελληνική γλώσσα.
​

Coco before Chanel
​

 

[SBE]

Και φυσικά ούτε κουβέντα για αλλαγή του τίτλου σε κάτι του στυλ "Η νεαρή Σανέλ" κλπ κλπ.

 

[nickel]

Σημαίνει τελικά «Η Κοκό προ Σανέλ»; (δηλ. Η Κοκό πριν γίνει η γνωστή Σανέλ; ) «Η Σανέλ Νο 1»; :)

 

[SBE]

Σημαίνει τελικά «Η Κοκό προ Σανέλ»; (δηλ. Η Κοκό πριν γίνει η γνωστή Σανέλ; ) «Η Σανέλ Νο 1»; :)

Ναι το πρώτο.
Ένας λόγος που ίσως δεν μπήκαν στον κόπο της μετάφρασης του τίτλου είναι και το ότι μπορείς να χρησιμοποιήσεις έτοιμο το διαφημιστικό υλικό, αφίσες κλπ, έτσι δεν είναι;

 

[drsiebenmal]

Μπορεί να θέλαν να αποφύγουν αστειάκια του στιλ «απ' την Κική και την Κοκό ποια να διαλέξω...»

 

[daeman]

Καλημέρα.

Απ' την Κική Coco και την Κοκό, ποια να διαλέξω; Την Κική Κοκό την αγαπώ μα κι η Coco μ' αρέσει.
Μα η Coco Chanel είναι γαλλίς, με μυτούλα γαλλική, και λίγο ξιπασμένη...


Edit: Δρα, πάλι τα ίδια; Είπαμε, στο πρώτο μισάωρο εσύ, στο δεύτερο εγώ.
Αλλά πέσαμε στην αλλαγή του ημιώρου κι εγώ δεν έκανα preview πριβιού προεπισκόπηση.

 

[Earion]

Το αξιοσημείωτο στην υπόθεση δεν είναι ότι δεν καταβλήθηκε ούτε δέκα δευτερολέπτων κόπος για να βρεθεί κάτι καλό στα ελληνικά (από πεζές αποδόσεις του τύπου: Η Κοκό Σανέλ προτού γίνει διάσημη μέχρι πιο ευφάνταστες· εμείς βρήκαμε δυο τρεις στο λεπτό). Το ζήτημα είναι άλλο: ότι ο κύριος που κάθεται πίσω από το γραφείο και κάνει αυτή τη βαρετή για τον ίδιον δουλειά (ούτε καν του περνάει από το μυαλό πόσο μεγάλη επίδραση έχει δυνητικά η φαιά ουσία που θα αφιερώσει) υποδύεται και τον μεριμνούντα περί την ελληνική γλώσσα!

Έχει έτοιμο το επιχείρημα (επικουρικό βέβαια, γιατί το πρώτο δεν έπιασε, κι έτσι απογυμνώθηκε η ζαβολιά του): Να μη γίνει μείξη ελληνικών και λατινικών χαρακτήρων!

Σωπάτε! Βλέπω την ουρά του βοδιού να στάζει...

 

[SBE]

Σανέλ: τα πρώτα βήματα
Η νεαρή Σανέλ
Η μοδιστρούλα που έγινε διάσημη
Η Κοκό απ' τ' Αλγέρι Παρίσι
Σανέλ: Πριν γίνει διάσημη
Έρωτες και μόδες
Ή να έχεις στυλ ή να μην έχεις
Τραγωδία στον οίκο μόδας
Πνίγω τον πόνο μου στο ράψιμο
Αμάρτησα για τη μόδα

Τίτλους βρίσκουμε, το θέμα είναι γιατί θα επρεπε το Σανελ στον τίτλο να είναι με λατινικούς χαρακτήρες; Η Σανέλ δεν είναι νέο φρούτο, ήταν γνωστή στην Ελλάδα από παλιά, πριν ανακαλύψουμε το λατινικό αλφάβητο.

 

[Earion]

Κάτι άλλο σκέφτομαι, αγαπητή SBE. Ότι εμείς τα σημειώνουμε και τα κοροϊδεύουμε, αλλά ό,τι λέμε μένει μεταξύ μας. (Καμιά φορά μάλιστα ανοίγουμε συζήτηση σε βάθος και προβληματιζόμαστε επί θεμάτων δεοντολογίας, για να μην κατηγορηθούμε ότι σκορπίζουμε δεξιά κι αριστερά αφ'υψηλού κριτική). Ή ότι και τα όρια του φόρουμ να περάσουν αυτά που λέμε, στην πράξη τίποτα δεν διορθώνεται.

Ποιος φταίει; Το "σύστημα";

Αλλά το "σύστημα", το απρόσωπο αυτό τέρας που μας κατατρέχει γενικά, δεν είναι ούτε τόσο απρόσωπο ούτε τόσο απρόσιτο και ίσως η φαντασία μας να του δίνει διαστάσεις που δεν έχει. Από πρόσωπα αποτελείται, σαν εμένα κι εσένα. Από ανθρώπους που βρίσκονται σε κάποιο πόστο και κάνουν ή δεν κάνουν τη δουλειά τους σωστά, αισθάνονται ή δεν αισθάνονται ότι έχουν ευθύνη για κάτι, τους δημιουργεί ή δεν τους δημιουργεί πληρότητα η εργασία τους.

Γιατί δεν θα μπορούσε καταρχήν να τους εντοπίσει κανείς, να δει ποιοι είναι και πού βρίσκονται και να τους πλησιάσει;

Επί του προκειμένου: Ποιος έχει την ευθύνη της επιλογής των τίτλων στις εισαγόμενες κινηματογραφικές ταινίες; (Και πρώτα πρώτα πόσες είναι οι επιχειρήσεις που εισάγουν ταινίες; Όχι παραπάνω από πεντέξι, φαντάζομαι). Ποιος δίνει κατευθύνσεις στα γλωσσικά; Ποιος έδωσε την κατευθυντήρια οδηγία ότι αφήνουμε τους τίτλους αμετάφραστους ή, ακόμα χειρότερα, εξαγγλισμένους; Ποιος αποφασίζει για την πολιτική αυτή; Δύο, τρία άτομα; Πού αναζητούν συμβουλές; Σε μαρκετάδες, λαϊφσταϊλάδες, προχωρημένους τρεντάκηδες;

Τι θα είχαν να απαντήσουν αυτοί αν τους έβρισκε κανείς και τους ρωτούσε ενεργητικά (θέλω να πω όχι με ηττοπάθεια);

(Ξέρω τι θα μου απαντήσουν μερικοί: θα μου προβάλουν το ακαταμάχητο "δημοκρατικό" επιχείρημα "Αυτά είναι καμώματα της "Αστυνομίας της Σκέψης", "Όλα τα 'χαμε, η γλωσσική αστυνομία μας έλειπε").

 

[Alexandra]

Γιατί δεν θα μπορούσε καταρχήν να τους εντοπίσει κανείς, να δει ποιοι είναι και πού βρίσκονται και να τους πλησιάσει;

Πριν από αρκετό καιρό μια συντάκτρια εβδομαδιαίου εντύπου παρουσίασε τα εγκαίνια ενός καινούργιου εστιατορίου του οποίου το όνομα παρέπεμπε σε λανθασμένη απόδοση πολύ κοινής αγγλικής λέξης. Η συντάκτρια, παρά το γεγονός ότι αντιλήφθηκε το λάθος, δεν έκανε καμιά αναφορά στο άρθρο της, αλλά το υιοθέτησε, ακριβώς όπως της το είπαν στο μαγαζί.
Της έστειλα ένα ευγενικό email και της είπα ότι θα μπορούσε ίσως να βάλει μια επιφύλαξη στο άρθρο της, π.χ. "το λένε έτσι, που είναι λάθος, αλλά δικό τους είναι όπως θέλουν ας το λένε". Η κοπέλα μού απάντησε ότι όντως έχει μετανιώσει που δεν επεσήμανε το λάθος, και με ρώτησε τη γνώμη μου αν αυτό αντανακλά άσχημα στην ίδια. Λίγο καιρό μετά, το εστιατόριο άλλαξε την επωνυμία του, και την ταμπέλα του και τις διαφημίσεις του, διορθώνοντας το λάθος. Προφανώς είχε ακούσει πολλά από πολλούς γι' αυτό.

 

[Earion]

Αλεξάνδρα, αυτό το περιστατικό υπάγεται σε μιαν άλλη παθολογία που λέγεται "Επαρχιώτικος ξιπασμός, ή, Δεν πειράζει που δεν ξέρω την ξένη γλώσσα, εγώ θέλω να κάνω τη φιγούρα μου σ' εκείνους που δεν ξέρουν, να τους ξεγελάσω ότι έρχομαι από την Εσπερία". Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις αυτές και θα άξιζε να τις μαζέψουμε σε ένα ξεχωριστό νήμα.

Να κάνω την αρχή; Στον Άλιμο, κάπου προς τα κάτω, βρέθηκα μπροστά σε ένα μαγαζί με τον τίτλο BLE. "Τι παράξενο!", σχολίασα, "Τι έμπνευση! Πάνω στη θάλασσα το μαγαζί και το ονόμασαν "Σιτάρι"! "Όχι", με διόρθωσαν, "εννοεί το χρώμα το γαλάζιο, το μπλε". (Bleu)

 

[Alexandra]

Α, τώρα άνοιξες ανεξάντλητο κατάλογο, Earion! Ξένες λέξεις γραμμένες λάθος σε επιγραφές! Ας συμβάλω κι εγώ, λοιπόν:

Αλυσίδα εστιατορίων στην Αθήνα με τίτλο Palmie Bistro (Palmier Bistrot).

 

[Palavra]

Γιατί, το *le petit fleur, το (ωραιότατο κατά τα άλλα) καφέ στην Ομήρου;

 

[Zazula]

Πάντως το BLE είναι backronym. :)

Για το palmıe bıstro, υποθέτω είναι γραμμένο στα τουρκικά (λόγω του ı).

 

[Palavra]

Όχι, βρε κουτό, τότε θα ήταν palmıer biströ

 

[FunkSoulBrother]

Σανέλ: τα πρώτα βήματα
Η νεαρή Σανέλ
Η μοδιστρούλα που έγινε διάσημη
Η Κοκό απ' τ' Αλγέρι Παρίσι
Σανέλ: Πριν γίνει διάσημη
Έρωτες και μόδες
Ή να έχεις στυλ ή να μην έχεις
Τραγωδία στον οίκο μόδας
Πνίγω τον πόνο μου στο ράψιμο
Αμάρτησα για τη μόδα

Επιτρέψτε μου να προσθέσω μερικούς ακόμα, σαν φόρο τιμής σε αλησμόνητους τίτλους που δημιούργησαν σχολή.

Μια μοδίστρα, μα τι μοδίστρα
Η μεγάλη των μοδιστρών σχολή
Μόνος με τη μοδίστρα
Ο κύκλος των χαμένων μοδιστρών
Η σιωπή των μοδιστρών
Οι μοδίστρες _είναι_ χορτοφάγες

Και μια ιστορική σημείωση. Μετά την τρανταχτή επιτυχία του _Μόνος στο Σπίτι_ με τον Μακόλεϊ Κάλκιν, ο διανομέας έσπευσε να βγάλει στις αίθουσες μια παλαιότερη ταινία με πρωταγωνιστή τον Τζον Κάντι, το _Uncle Buck_, στην οποία είχε τρίτο ρόλο ο Μακόλεϊ. Και πώς απέδωσε τον τίτλο ο ευρηματικός Έλληνας; _Μόνος με τον Θείο_.

Υ.Γ. Η χρήση εισαγωγικών για τους τίτλους είναι υποχρεωτική στο φόρουμ; Γιατί προτιμώ τη σύμβαση της πλάγιας γραφής για τίτλους ταινιών κλπ.

 

[FunkSoulBrother]

Γιατί δεν θα μπορούσε καταρχήν να τους εντοπίσει κανείς, να δει ποιοι είναι και πού βρίσκονται και να τους πλησιάσει;

Επί του προκειμένου: Ποιος έχει την ευθύνη της επιλογής των τίτλων στις εισαγόμενες κινηματογραφικές ταινίες; (Και πρώτα πρώτα πόσες είναι οι επιχειρήσεις που εισάγουν ταινίες; Όχι παραπάνω από πεντέξι, φαντάζομαι). Ποιος δίνει κατευθύνσεις στα γλωσσικά; Ποιος έδωσε την κατευθυντήρια οδηγία ότι αφήνουμε τους τίτλους αμετάφραστους ή, ακόμα χειρότερα, εξαγγλισμένους; Ποιος αποφασίζει για την πολιτική αυτή; Δύο, τρία άτομα; Πού αναζητούν συμβουλές; Σε μαρκετάδες, λαϊφσταϊλάδες, προχωρημένους τρεντάκηδες;

Νομίζω ότι ο τίτλος μιας ταινίας (ή ενός βιβλίου) δεν είναι ακριβώς μετάφραση, αλλά θέμα μάρκετινγκ. Αν ο διανομέας κρίνει ότι ένας πιασάρικος τίτλος θα τραβήξει το κοινό, δεν θα νιαστεί για τίποτα άλλο. Δεν νομίζω ότι θα βρισκόταν μεταφραστής να κάνει το Risky Business στα ελληνικά Οι τολμηρές μπίζνες ενός πρωτάρη, έτσι; Όμως ο διανομέας θέλει μια τραβηχτική ταμπέλα για ένα απαθές κοινό (νομίζει) κι έτσι όταν ο πρωτότυπος τίτλος είναι πολύ διακριτικός για το DNA του Έλληνα, θα προσαρμοστεί στην ελληνική πραγματικότητα, θέλει δεν θέλει.

Κι εμένα με ενοχλεί πολύ αυτό, αλλά δεν βλέπω λύση.

Εκείνο που με κάνει έξω φρενών είναι όταν ο ελληνικός τίτλος προδίδει σημαντικό στοιχείο της πλοκής. Προσοχή, spoiler alert (πώς το λέτε εδώ στο Ελλάντα;) για το The Hudsucker Proxy των αδελφών Κοέν, που μεταφράστηκε Ο κύριος Χούλα Χουπ. Ο τίτλος είναι όχι μόνο ηλίθιος, αλλά αποκαλύπτει τι είναι το χαρτάκι με τον κύκλο που κουβαλά μαζί του στη μισή ταινία ο Τιμ Ρόμπινς -- που έχει εφεύρει... το μαντέψατε... το χούλα χουπ.

 

[drsiebenmal]

Υ.Γ. Η χρήση εισαγωγικών για τους τίτλους είναι υποχρεωτική στο φόρουμ; Γιατί προτιμώ τη σύμβαση της πλάγιας γραφής για τίτλους ταινιών κλπ.

Τίποτε δεν είναι υποχρεωτικό εκτός από την προσπάθεια για καλά ελληνικά. :) Γιατί δεν χρησιμοποιείς όμως τα πλάγια που διαθέτει το φόρουμ;
Επίσης, μια μικρή πραγματεία για τον τρόπο που χρησιμοποιούμε τα χρώματα, εδώ:
Τα χρώματα του φόρουμ - Γρήγορος οδηγός