Σε τούτα εδώ τα μάρμαρα

[nickel]

Τουριστικό διάλειμμα (τώρα που το διόρθωσαν μάλιστα):

---

Παρακλάδι, το νήμα Εσείς τι είδατε στο επετειακό βίντεο του ΕΟΤ;

 

[pidyo]

Σ' εκείνα κει τα μάρμαρα.

 

[drsiebenmal]

Και δύο από τα καταπληκτικά ψηφιδωτά που συνοδεύουν το άρθρο:

Ωκεανός-Τηθύς

Θάλεια

 

[daeman]

...
Το δεύτερο ψηφιδωτό παριστά τον Ωκεανό και την Τιθύ και είναι ωραιότερο από ένα άλλο με παρόμοια σύνθεση που έχει βρεθεί σε διαφορετικό χώρο. ...

Εμμμ, Τηθύς. Της Τηθύος, την Τηθύ. Της Γαίας κόρη και τ' Ουρανού, το ταίρι του Ωκεανού.

Τηθύς : Tethys, daughter of Uranus and Gaea, wife of Oceanus, and mother of the river-gods, Il. 14.302. Mother of all the gods according to Il. 14.201.

Georg Autenrieth. A Homeric Dictionary for Schools and Colleges. New York. Harper and Brothers. 1891.


Παρά την ανορθογραφία (που, άπαξ, μπορεί να είναι και πληκτρολίσθημα που σε όλους μπορεί να συμβεί), πράγματι καταπληκτικά τα ψηφιδωτά.

 

[Earion]

Έξοχα! Οι ελληνικές εφημερίδες ανακάλυψαν το Ζεύγμα. Ετούτη εδώ παραθέτει στοιχεία δίχως κανένα χρονικό προσδιορισμό, αφήνοντας τους αναγνώστες με την πλανημένη ιδέα ότι πρόκειται για πρόσφατη ανακάλυψη. Διόλου δεν είναι έτσι. Το Ζεύγμα ανασκάπτεται από το 1987 μέχρι σήμερα κατά κύματα, και μάλιστα όσο πλησίαζε το 2000 οι σωστικές ανασκαφές γίνονταν με πυρετώδη ρυθμό, για να προλάβουν την άνοδο της στάθμης του νερού από το φράγμα του Μπιρετζίκ που κατασκευαζόταν τότε (το φράγμα άρχισε εκείνη τη χρονιά να λειτουργεί και τελικά βύθισε μεγάλο μέρος της πόλης). Ο Ωκεανός και η Τηθύς ανακαλύφθηκαν το 1999, ενώ οι Μούσες το 2007 (άσχετο αν εμείς δεν έχουμε ακούσει τίποτε γι’ αυτά από το σοβαρό μας έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο).

Υ.Γ. Φαίνεται πως το κύμα άρχισε από αυτήν εδώ την «είδηση»: Εξαιρετικής ωραιότητας είναι τα τρία ψηφιδωτά που έφερε τις τελευταίες μέρες στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη στα τουρκικά σύνορα με τη Συρία.

 

[drsiebenmal]

Βρέθηκε τάφος με οστά στην Αμφίπολη (Καθημερινή)

 

[pidyo]

Χαίρομαι που διαψεύστηκαν οι επιφυλάξεις μου για το αν υπήρχε ταφή στο μνημείο, γιατί τότε η ερμηνεία του θα γινόταν εξαιρετικά δύσκολη. Δυστυχώς όμως η συγκεκριμένη ταφή μάλλον δυσχεραίνει ακόμη περισσότερο την κατανόηση του μνημείου. Από τη μια έχουμε μια ταφή για την οποία υπήρξε η μεγαλύτερη δυνατή επιμέλεια απόκρυψης: πολύ μεγάλο βάθος, κάτω από το δάπεδο του θαλάμου, συσσώρευση θυροφύλλων πάνω από το όρυγμα. Από την άλλη έχουμε μια ταφή που δεν συνάδει με τίποτε με τη μεγαλοπρέπεια του μνημείου και με τους μακεδονικούς τάφους γενικότερα. Δεν υπάρχει ούτε ένα παράδειγμα κρύπτης κάτω από το επίπεδο του υπολοίπου τάφου σε μακεδονικό τάφο (ένα παράδειγμα από τα Καλίνδοια που κυκλοφορεί στο διαδίκτυο είναι άσχετο, καθώς πρόκειται για έναν απλό θαλαμωτό, μικρό και μάλλον φτωχό τάφο), δεν έχουμε καύση (ακέραιος ο σκελετός λέει η ανακοίνωση), κάτι που είναι τελείως ασύμβατο με αφηρωισμένο νεκρό, δεν έχουμε νεκρική κλίνη, έχουμε ένα όχι πολύ πλούσιο ξύλινο φέρετρο.

Λογικά μοιάζει με ταφή μεταγενέστερη (ή έστω προγενέστερη) της κατασκευής του μνημείου, επειδή λειτουργικά δεν ταιριάζει η ταφή αυτή με το μνημείο. Αν όμως η ταφή είναι σε διαφορετική χρονική φάση από την έγερση του μνημείου, τίθεται εκ νέου το ερώτημα της αρχικής χρήσης του μνημείου.

 

[drsiebenmal]

Θα το έχετε δει ήδη, πιθανότατα, αλλά ας υπάρχει κι εδώ αυτή η εικονική περιήγηση στον τάφο της Αμφίπολης:

 

[pidyo]

Ο -πολύ μακρύς- δρόμος του μεταξιού.

 

[pidyo]

Περιστέρη (και Λεφαντζής) σπήκινγκ:

Νομίζω ότι σήμερα θα δοθούν όλα τα δεδομένα και θα ανοίξει η επιστημονική συζήτηση.

Παρεξήγηση ανάμεσα στην Κατερίνα Περιστέρη και τους δημοσιογράφους που ζητούσαν επίμονα φωτογραφίες του σκελετού. Όπως είπε η κα Περιστέρη ο σκελετός ήταν διαταραγμένος από τους τυμβωρύχους. Τελικά έδωσε στη δημοσιότητα κάποιες φωτογραφίες.

Στον κυρίως θάλαμο δεν υπήρχαν καθόλου κτερίσματα. Από τους άλλους χώρους έχουμε κεραμεική και νομίσματα. Νομίσματα από τον 2ο πΧ αιώνα με τους τελευταίους Μακεδόνες και από τα ρωμαϊκά χρόνια. Απλά δεν σας τα δείξαμε!

στον τάφο βρέθηκαν και νομίσματα από την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Ήταν σαν το δολάριο της εποχής και μπορούσαν να βρεθούν πάντου

[Για τα νομίσματα:] Πρέπει να καθαριστούν

Πιέσεις στην Κατερίνα Περιστέρη να αποκαλύψει ποια μέρη του σκελετού έχουν βρεθεί. Τελικά είπε πως έχουν βρεθεί κομμάτια από τα χέρια, τα πόδια και τη λεκάνη του νεκρού καθώς επίσης και το κρανίο του! Για το τελευταίο πάντως είπε πως είναι επιφυλακτική.

Το λόγο παίρνει η γγ του υπουργείου Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, που είπε πως ο σκελετός βρέθηκε σε κομμάτια εντός κι εκτός του τάφου. Το κρανίο βρέθηκε σε απόσταση και ακριβώς έξω από το όρυγμα βρέθηκε η κάτω γνάθος! Μέσα στο όρυγμα έχει βρεθεί το μεγαλύτερο μέρος του σκελετικού υλικού. Σύμφωνα με την κα Μενδώνη δεν βοηθά τους αρχαιολόγους να καταλάβει αν είναι άνδρας ή γυναίκα η διαμελισμένη λεκάνη. Αποκάλυψε δε ότι σε πολλά κομμάτια αφαιρέθηκαν κόκαλα μαζί με το χώμα. Αν το άγγιζαν οι εργάτες, θα διατάρασσαν το χώμα και τη διαδικασία αναγνώρισης. Ο σκελετός δεν έχει 100% πληρότητα αλλά επιτρέπει στους ειδικούς να αποφανθούν για πολύ συγκεκριμένα ερωτήματα.

Σύμφωνα με την Κατερίνα Περιστέρη στις ανασκαφές εκτός από έμπειρους υπαλλήλους και εργατοτεχνίτες είχε και "εθελοντές που αγαπούν τον τόπο τους", όπως είπε.
(...)
Η κα Μενδώνη ξεκαθάρισε πως "αυτοί οι οποίοι έκαναν την ανασκαφή ήταν μόνιμοι υπάλληλοι του υπιουργείου Πολιτισμού. Όλα τα στελέχη της ανασκαφής είναι συνεργάτες του υπουργείου Πολιτισμού. Όσο καιρό ήμουν εκεί, άλλους εθελτονές δεν είδα εκτός από μια συνεργάτιδα της Περιστέρη"

Υπάρχει ένα ξεκάθαρο έλλειμμα στοιχειώδους σοβαρότητας, κι είναι κρίμα για το σημαντικό αυτό μνημείο.

Υπάρχουν μαρτυρίες από το παρελθόν ότι υπήρχε η πρόθεση του Μεγάλου Αλεξάνδρου για την δημιουργία ενός μεγάλου μνημείου. Η Αμφίπολη ήταν ένα πολύ σημαντικό κέντρο (...) Μέσα στον τύμβο υπήρχε μια σημαντική προσωπικότητα αλλιώς δεν θα έστηναν το λιοντάρι στην κορυφή.

Με ένα λιοντάρι στην κορυφή και ένα τέτοιο τεράστιο μνημείο θα μπορούσε να είναι στρατηγός είχα πει όταν με είχατε ρωτήσει παλιότερα. Όταν βρέθηκε ο σκελετός δεν θα μπορούσε ποτέ ένας αρχαιολόγος να πει αν είναι άνδρας ή γυναίκα. Βρέθηκε σε άσχημη κατάσταση. Εγώ μιλώ με βάση το ίδιο το μνημείο. Είπα ότι όταν υπάρχει ένα λιοντάρι στην κορυφή θα μπορούσε να είναι στρατηγός. Δεν απαντώ σε θεωρίες συνωμοσίας ότι εκεί είναι θαμμένος ο Μέγας Αλέξανδρος

Must have, should've που λεν και στο χωριό μου.

Στις Καρυάτιδες, η ανασκαφή έγινε με μεγάλη προσεχή. Ένα δοκάρι ήταν πεσμένο μπροστά στο πρόσωπο της μιας Καρυάτιδας. Το δοκάρι, που βρέθηκε μέσα στα χώματα, όταν έπεσε, κατέστρεψε το πρόσωπό της.

Αρχικά ο περίβολος μπροστά από τα σκαλοπάτια ήταν ανοιχτός και μετά τον έκλεισαν. Άρα ο τύμβος ήταν κάποτε επισκέψιμος.

Μικρή σημασία έχει πλέον, αλλά να θυμίσω τις διαμετρικά αντίθετες απόψεις για τα δύο αυτά θέματα και της ανασκαφέως και της ΓΓ.

Κρίνοντας από την εκτενή δημοσιογραφική κάλυψη της σημερινής συνέντευξης τύπου, δεν γίναμε σοφότεροι. Τα μείζονα ερωτήματα που δημιουργεί η περίεργη ταφή του μνημείου δεν τέθηκαν καν. Ακούγεται τραγικό, αλλά η τελευταία εκπομπή του Πρετεντέρη ήταν πολύ πιο ενημερωτική.

Edit: Μερικά ακόμη:

O κ. Λεφαντζής διαμαρτύρεται, λέγοντας ότι «μας έχετε τρελάνει με τα διάφορα σενάρια», απευθυνόμενος σε δημοσιογράφο που έκανε ερώτηση σχετικά με το Δεινοκράτη, τον μεγάλο αρχαίο αρχιτέκτονα.

Και ποιος άρχισε να μιλάει για τον Δεινοκράτη είπαμε;

Απαντώντας σε σχετική ερώτηση της κας Κοκκορού-Αλευρά, καθηγήτριας αρχαιολογίας, ο κ. Λεφαντζής μίλησε για ένα "γρίφο" στον τρίτο θάλαμο. Υπάρχει μεταγενέστερη παρατοποθέτηση υλικών, δηλαδή ανακατασκευάστηκε σε δεύτερη φάση. Κατά τον κ. Λεφαντζή παρατηρούνται παρεμβάσεις και επισκευές στο μνημείο, όμως είναι περιορισμένης έκτασης.

Η πολλή «πληροφόρηση» βαρυστομαχιάζει. Από κει που είχαμε ένα μνημείο για το οποίο υπήρχαν ορισμένα βασικά ερωτήματα, τώρα πια δεν ξέρουμε σχεδόν τίποτε. Δεν ξέρουμε πού ήταν στημένος ο Λέων, δεν ξέρουμε ποια είναι η χρονική σχέση του περιβόλου με το ταφικό μνημείο και του ταφικού μνημείου με την ταφή, δεν ξέρουμε τη σχέση του μνημείου με τον περιβάλλοντα χώρο, δεν ξέρουμε την χρονολόγηση των πολλών απ' ό,τι φαίνεται φάσεων του μνημείου.

 

[SBE]

Ένας αρχαιολογικός χώρος στην Πάτρα που δεν ήξερα ότι υπήρχε:
Μυκηναϊκό πάρκο Πατρών, εδώ κι εδώ.

 

[Earion]

Εντυπωσιακό από τις φωτογραφίες, τόσο που να θέλεις να το επισκεφθείς στην πρώτη ευκαιρία. Μπράβο σε όσους συνέβαλαν στην οργάνωση και την ανάδειξη του χώρου (μπορούμε να μάθουμε με ονόματα ποιοι είναι;). Ευχαριστούμε SBE.

 

[drsiebenmal]

Στο «φως» νέες παραστάσεις στην Αμφίπολη (Καθημερινή)

Στο φως ήρθαν με τις εργασίες συντήρησης παραστάσεις στα μαρμάρινα τμήματα των "επιστυλίων". Ορισμένες από αυτές απεικονίζουν ένα ζώο που είναι πιθανόν ταύρος καθώς και δύο μορφές εν κινήσει, μία γυναικεία και μία ανδρική. Μάλιστα μπορεί κανείς να διακρίνει δεξιά της γυναικείας και αριστερά της ανδρικής μορφής φτερωτές μορφές ενώ τα χρώματα του κόκκινου, του μπλε και της ώχρας έχουν αφήσει εμφανή ίχνη.

Αναλυτικά η ανακοίνωση του υπουργείου Πολιτισμού:

«Καθώς προχωρούν οι εργασίες συντήρησης στα επτά μαρμάρινα τμήματα των “επιστυλίων” -ανήκουν στον τρίτο και πιο περίτεχνο χώρο του ταφικού μνημείου, στο λόφο Καστά- αποκαλύπτονται, σταδιακά, παραστάσεις. Διευκρινίζεται ότι η θέση των μαρμάρινων μελών, τα οποία αποτελούν τμήμα θριγκού, φέρουν γραπτό διάκοσμο. Ήσαν τοποθετημένα πάνω από τους ορθοστάτες των τοίχων και κάτω από τις μαρμάρινες δοκούς της οροφής, οι οποίες, όπως έχει ανακοινωθεί, φέρουν, επίσης, γραπτό διάκοσμο, ήτοι μίμηση φατνωμάτων, με εγγεγραμμένους ρόδακες.

Στο ένα από τα τμήματα των “επιστυλίων”, κατά την πρώτη φάση των εργασιών συντήρησης, η οποία βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη, διακρίνονται στο κέντρο ζώο, πιθανόν ταύρος και εκατέρωθεν δύο μορφές, εν κινήσει, γυναικεία και ανδρική (φωτό 1,2,3,4). Δεξιά της γυναικείας και αριστερά της ανδρικής διακρίνονται υδρίες και φτερωτές μορφές. Η δεξιά φτερωτή μορφή κατευθύνεται προς ένα τριποδικό λέβητα (φωτο 5). Σε πολλά σημεία της παράστασης, όπως στο ένδυμα και στην κεφαλή της γυναικείας μορφής, στο ένδυμα της ανδρικής και της φτερωτής μορφής και στον τρίποδα, είναι εμφανή ίχνη από χρώματα κόκκινο, μπλε και ώχρα.

Το άνω μέρος του επιστυλίου φέρει διακόσμηση ιωνικού κυματίου».

 

[Costas]

Odysseus (πρώτο λινκ μυκηναϊκού αρχ. χώρου): του μαλακού μαργαρικού πετρώματος. Προφανώς "μαργαϊκού".

Ανακοίνωση υπουργείου για Αμφίπολη:

"Καθώς προχωρούν οι εργασίες συντήρησης στα επτά μαρμάρινα τμήματα των “επιστυλίων” -ανήκουν στον τρίτο και πιο περίτεχνο χώρο του ταφικού μνημείου, στο λόφο Καστά- αποκαλύπτονται, σταδιακά, παραστάσεις. Διευκρινίζεται ότι η θέση των μαρμάρινων μελών, τα οποία αποτελούν τμήμα θριγκού, φέρουν γραπτό διάκοσμο. Ήσαν τοποθετημένα πάνω από..." [Τα τμήματα/μέλη, ντε!]

Να χαρώ εγώ ελληνικά! Η δε φράση που ξεκινά με το "Διευκρινίζεται", σκέτο κομψοτέχνημα νοήματος και [αντι]γραμματικής. Το "ήσαν" τούς μάρανε...

 

[Marinos]

Ένας αρχαιολογικός χώρος στην Πάτρα που δεν ήξερα ότι υπήρχε:
Μυκηναϊκό πάρκο Πατρών, εδώ κι εδώ.

Όντως εντυπωσιακό! Παρόμοιο νεκροταφείο, υστερομινωικό όμως, είναι αυτό των Αρμένων Ρεθύμνου.

Να σας πω όμως, αυτό το γκαζόν με τα πλακάκια σας άρεσε; Είμαι εγώ πολύ «γενιά του '30» που προτιμώ χώμα και λιοπύρι σε τέτοια μέρη;

 

[Zazula]

Είμαι εγώ πολύ «γενιά του '30» που προτιμώ χώμα και λιοπύρι σε τέτοια μέρη;

Ναι (όπου «πολύ» = too much). :)

 

[Marinos]

Ναι (όπου «πολύ» = too much). :)

Μα αυτό εννοούσα έτσι κι αλλιώς! :)

 

[Costas]

Ο Μάνος Στεφανίδης έχει διαφορετική, πολύ θετική άποψη για την τέχνη του ψηφιδωτού της Αμφίπολης:

Είναι γνωστό ότι δεν σώθηκε η μεγάλη ζωγραφική της κλασικής εποχής και ότι την γνωρίζουμε έμμεσα από τα ρωμαϊκά αντίγραφά της στην Πομπηία και αλλού. Το ψηφιδωτό της Αμφίπολης αποτελεί πρωτότυπη ανάπλαση ενός γνωστού στην αρχαιότητα μορφοπλαστικού θέματος και παράλληλα ένα μοναδικό εικαστικό επίτευγμα και λόγω μεγέθους και λόγω αισθητικής ποιότητας. Κερδίσαμε ένα συνταρακτικό έργο - προπομπό του κουατροτσέντο. Όσο και να είναι σημαντικό το ψηφιδωτό του Γνώσιου στην Πέλλα με την σκηνή του κινηγιού, η πολυχρωματική ζωγραφική της Αμφίπολης υπερβαίνει κάθε προηγούμενο: δυναμική αντίστιξη θερμών και ψυχρών χρωμάτων, φωτοσκίαση στα πρόσωπα ώστε να αποδοθεί ο όγκος, υψηλός συμβολισμός του σκότους με τα μπλε και του φωτός με τα πορτοκαλιά, χρήση συμπληρωματικών χρωμάτων, απαράμιλλη αίσθηση του μομέντουμ με τα άλογα που ορμάνε εμπρός και τους τροχούς που κινούνται προοπτικά προς τον θεατή. Η στιγμή της αρπαγής αποκρυσταλλώνεται στην αιωνιότητα. Κατ´ ουσίαν το θέμα αυτό συμβολίζει την αρχετυπική πάλη ανάμεσα το άρρεν και το θήλυ, την πρόσκαιρη επιβολή του ανδρικού ίμερου και την τελική δικαίωση της γυναίκας. Η Περσεφόνη σταθερά θα επιστρέφει από το χαρώνειο ταξίδι της. Γι αυτο κι είναι τόσο δημοφιλής η σκηνή στη τέχνη του μπαρόκ (Ρούμπενς, Ρέμπραντ, Μπερνίνι, Λετρουά, κλπ...). Το ανάλογο στην χριστιανική εικονογραφία είναι η εις Άδου κάθοδος του Χριστού, ο θάνατος και η ανάσταση. Η παρηγοριά μέσα από τη μεταφυσική, το μυστικό των Ελευσινίων μυστηρίων. Οι θεοί, βλέπετε, μπορούν να μπαινοβγαίνουν στο κάτω κόσμο κατά βούληση ενώ οι θνητοί π.χ. ο Ορφέας και η Ευρυδίκη, υποτάσσονται σε μια διαφορετική μοίρα.

ΥΓ. 1 Είναι προφανής ο διάλογος της Αμφίπολης με τον κιβωτιόσχημο τάφο της Περσεφόνης στη Βεργίνα, η μεταφορά απο τον "ιμπρεσιονισμό" του φρέσκο στον "πουιντιγισμό" του μωσαϊκού. Αλλά και οι σχεδιαστικές νόρμες των ζωγράφων Νικόμαχου και Φιλόξενου. Το κεφάλι του Ερμή έχει ανάλογο πλάσιμο με τον "αναγεννησιακό" πολεμιστή του τύμβου των Λευκαδίων. Η ζωγραφική του Πιέρο ντέλλα Φραντσέσκα ξεκινάει από την κλασική Ελλάδα. Η ζωγραφική της Αμφίπολης κείται σε ένα συμβολικό μεταίχμιο. Και γι αυτό είναι τόσο σημαντική.

ΥΓ. 2 Επιστημονική γνώση χωρίς μια στάλα ενόρασης καταντά ξερή γραφειοκρατία. Ωραία με την ανάλυση, πότε θα προχωρήσουμε στην σύνθεση;

ΥΓ. 3 Άλλοι σκάβουν και βρίσκουν πετρέλαιο. Η ευλογία και η κατάρα αυτού του τόπου είναι ότι όπου κι αν σκάψουμε, εξορύσσουμε ομορφιά... Και το κάλλος είναι πάντα επικίνδυνο.

ΥΓ. Costas Αυτό το του Γνώσιου πρέπει να γίνει του Γνώσιος, υποθέτω.

 

[Costas]

Βρήκα άλλα δυο του κείμενα για την Αμφίπολη, συγκεκριμένα για τις καρυάτιδες. [1][2]

 

[SBE]

Να σας πω όμως, αυτό το γκαζόν με τα πλακάκια σας άρεσε; Είμαι εγώ πολύ «γενιά του '30» που προτιμώ χώμα και λιοπύρι σε τέτοια μέρη;

ΚΑΤΩ Η ΖΕΣΤΗ ΚΙ Η ΣΚΟΝΗ ΣΤΟΥΣ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΥΣ ΧΩΡΟΥΣ!
Έχω βαρεθεί να πηγαίνω να δω αρχαία και να χρειάζομαι μπάνιο μετά για να φύγει το στρώμα λάσπης από ιδρώτα και σκόνη, να παθαίνω ηλίαση κι εγκάυματα ντάλα μεσημέρι κλπ κλπ κλπ.