Ποιο ή ποιό από τα δυο ή δυό (ή δύο); Απαντήσεις σε ορθογραφικές απορίες

nickel

Administrator
Staff member
χνότο ή χνώτο; χνότο [Διορθ]

Ετυμολογία: μάλλον από αχνότη < αχνός [ΛΚΝ]

Με αυτή την ορθογραφία θα το βρούμε στα:
Πανδώρα 1870
http://books.google.gr/books?id=-5JEAAAAcAAJ&pg=PA17#v=onepage&q&f=false
Χρηστομάθεια, Pernot, 1899
http://books.google.gr/books?id=tyU...en&sa=X&ei=as_RUs28D7H40gWjhYH4Bw&redir_esc=y

Στον Φορτουνάτο του Φώσκολου (1669)
χνότο το, Β 378, «του γέρου η αγκαλιά χνότο και βρόμο εβγάνει» η δυσωδία, κακή απόπνοια.
http://books.google.gr/books?id=M0f...en&sa=X&ei=as_RUs28D7H40gWjhYH4Bw&redir_esc=y
Επίσης στα Συνώνυμα του Βλαστού, Ψυχάρη, Ανδριώτη, και Παλαμά, Βουτυρά, Καζαντζάκη, Τσίρκα, Λουντέμη κ.ά.
https://www.google.com/search?q="χνότο"&btnG=Search+Books&tbm=bks&tbo=1
 
στειλεός ή στυλεός; στειλεός

Διάφορα ιατρικά εργαλεία έχουν stylets, δηλαδή μακρόστενα και άκαμπτα εξαρτήματα. Πολύ συχνά αυτά τα μεταφράζουν στυλεούς, υποθέτω επηρεασμένοι από την ορθογραφία του αγγλικού. Το σωστό όμως πρέπει να είναι το στειλεός, από το αρχαίο στε(ι)λεός που δίνει το στειλιάρι (όπως λέει και ο Μπαμπινιώτης). Αν κάνω λάθος, διορθώστε με!
 

nickel

Administrator
Staff member

nickel

Administrator
Staff member
θύμισε ή θύμησε; θύμισε (θυμίζω, θύμιζα, θύμισα, να θυμίσω. Παθητικό: θυμούμαι, θυμήθηκα, θυμήσου)
θύμισες ή θύμησες; Και τα δύο. Ρήμα: Τι μου θύμισες! Ουσιαστικό (η θύμηση): Ξυπνούνε οι θύμησες.
 

Zazula

Administrator
Staff member
ρωμαίικος ή ρωμέικος; ρωμαίικος [ΙστΟρθ]

Η γραφή -έικος δεν έχει ετυμολογική βάση.
http://lexilogia.gr/forum/showthread.php?510-Τοπωνύμια-σε-αίικα
To ότι δεν έχει ετυμολογική βάση δεν σημαίνει κι ότι δεν έχει οπαδούς (μεταξύ των οποίων κι εγώ).
http://lexilogia.gr/forum/showthread.php?8895-καθίκι&p=169182&viewfull=1#post169182
http://sarantakos.wordpress.com/2012/11/29/kathiki/
 

nickel

Administrator
Staff member
Ναι, αλλά τούτο εδώ το νήμα δεν είναι οπαδικό. Δίνει τις επιλογές που είναι πιθανότερο να προκαλέσουν τις λιγότερες διαμάχες μεταξύ μεταφραστή και επιμελητή (διάβολε, όλα τα λεξικά έχουν ρωμαίικος!) έτσι ώστε να έχουμε την ευκαιρία να δώσουμε τις μάχες εκεί που αξίζει (π.χ. στο καθίκι :-) ).
 
Ναι, αλλά τούτο εδώ το νήμα δεν είναι οπαδικό. Δίνει τις επιλογές που είναι πιθανότερο να προκαλέσουν τις λιγότερες διαμάχες μεταξύ μεταφραστή και επιμελητή (διάβολε, όλα τα λεξικά έχουν ρωμαίικος!) έτσι ώστε να έχουμε την ευκαιρία να δώσουμε τις μάχες εκεί που αξίζει (π.χ. στο καθίκι :-) ).

Πολύ σωστή λογική. Ωστόσο, αν θυμάμαι καλά, σε κάποιο υπονήμα ο Ζαζ. θαρρώ είχε πει ότι τα -έικα δεν προέρχονται μόνο από -αίους αλλά και από ονόματα σε -έας (Σπανέας-Σπανέικα) οπότε η γραφή -αίικα δεν έχει ετυμολογική βάση για αυτή την υποκατηγορία. Άρα, αφού έχουμε και -αίικα και -έικα, διαλέγουμε την απλούστερη λύση.
 

nickel

Administrator
Staff member
Ναι, αλλά, επειδή η εγγραφή αφορούσε το ρωμαίικος, μη μου ζητήσετε να ψάχνω για Ρωμέους για να υποστηρίξω το ρωμέικο! :-)
 

nickel

Administrator
Staff member
βιντεοσκόπος ή βιντεοσκοπητής; βιντεογράφος
Δεν φτιάχνουμε βιντοσκοπητή από τη βιντεοσκόπηση. Τα ρήματα σε -σκοπώ έχουν ουσιαστικά σε -σκόπος. Αλλά δίπλα στον φωτογράφο έχει καθιερωθεί να έχουμε τον βιντεογράφο.
 

nickel

Administrator
Staff member
υποβολιμαίος ή υποβολιμιαίος; υποβολιμαίος [ΙστΟρθ]

Αρέσει σε δημοσιογράφους να χώνουν το περίσσιο ι, αλλά από τον καιρό του Ηρόδοτου η λέξη είναι υποβολιμαίος.
 

nickel

Administrator
Staff member
θηλιά ή θηλειά; θηλιά [Δημοτική] (Σε ΛΝΕΓ και ΛΚΝ)

Από το αρχαίο επίθετο η θήλεια. Σύμφωνα με το ΕΛΝΕΓ:
θηλιά < μεσν. θηλέα (με καταβιβασμό του τόνου και συνίζηση) < αρχ. θήλεια, θηλ. του επιθ. θήλυς. ΣΗΜΑΣ. Η μεταβολή σημασίας «θηλυκή» > «βρόχος» οφείλεται στο σχήμα της θηλιάς, το οποίο θυμίζει την ανατομική κατασκευή των θηλυκών γεννητικών οργάνων, που είναι σχεδιασμένα ώστε να δέχονται στο εσωτερικό τους το συμπλήρωμά τους. Πβ. κ. θηλυκώνω «κουμπώνω».

Τα -ιά που προφέρονται με συνίζηση γράφονται χωρίς ε. Γνωστές εξαιρέσεις:
γεια, υγειά, θεια, γητειά, δουλειά, σοδειά, τα γηρατειά. Τα γεια και θεια είναι μονοσύλλαβα και, επομένως, άτονα.
 

nickel

Administrator
Staff member
υπερωκεάνιο ή υπερωκεάνειο; υπερωκεάνιο [ΙστΟρθ]

Τα νεότερα λεξικά επιμένουν στην ορθογραφία υπερωκεάνιο(ς), που είναι η επικρατέστερη από την ελληνιστική εποχή, ενώ η γραφή υπερωκεάνειο(ς) δεν έχει πού να στηριχθεί.

Όσο για τη λανθασμένη προφορά [ιπεροκιάνιο], η πιο ενδιαφέρουσα γραφή της είναι *υπερωκυάνιο!
 

nickel

Administrator
Staff member
λοιδορούν ή λοιδωρούν; λοιδορούν [ΙστΟρθ]

Τα στραβά είναι πιο πολλά από τα σωστά στο Γκουγκλ μου. Ίσως επειδή πολλοί έχουν στο μυαλό τους τα... δώρα.

συνωμοτώ ή συνομωτώ; συνωμοτώ [ΙστΟρθ]

(Το έχω πει πολλές φορές; Για το συνωμοτώ ποτέ δεν μπορείς να πεις το σωστό πολλές φορές...)
 
(Το έχω πει πολλές φορές; Για το συνωμοτώ ποτέ δεν μπορείς να πεις το σωστό πολλές φορές...)
Το έχεις πει πολλές φορές, αλλά φαίνεται να υπάρχει μια συνομωσία εναντίον σου... :whistle:
 

daeman

Administrator
Staff member
...
(Το έχω πει πολλές φορές; Για το συνωμοτώ ποτέ δεν μπορείς να πεις το σωστό πολλές φορές...)

...
Το τέλειο μνημονικό κόλπο που διάβασα: «σκεφτόμουν τον Μητσοτάκη, που έχει τικ στον ώμο: συν-ωμότης». Πρέπει να ανοίξουμε νήμα για τις μνημονικές τεχνικές — όχι τις επίσημες, αλλά τις προσωπικές, τις ευρηματικές.

Συνένα για τον συν-ώμο. :cool:
 

Gizem

New member
Δεν ξέρω αν είμαι στο σωστό θέμα βέβαια.
Αλλά ποιο είναι το σωστό;
Βούδας ή Βούδδας;
Εγώ το θυμάμαι με ένα δ, όμως σε ένα βιβλίο θρησκευτικών το είδα με 2 και απόρησα. Εσείς ποιο θεωρείτε σωστό; Ή είναι και τα 2 ορθά;
 
Top