(Συνέχεια από εδώ: Οι Μωυσήδες)
Όταν κατέγραφα τις παρακάτω σκέψεις, μεσημέρι της Κυριακής των εκλογών, δεν γνώριζα το αποτέλεσμα της κάλπης. Ούτε καν η κάλπη δεν το γνώριζε ακόμα. Οι σκέψεις μου δεν έχουν να κάνουν με τις ψήφους και τις έδρες των κομμάτων, με το ποιο κόμμα ήρθε πρώτο, με το αν έχει αυτοδυναμία ή αν υπάρχει εύκολο σενάριο για τη δημιουργία κυβέρνησης*. Έχουν να κάνουν με την προσωπική πεποίθηση (που ωστόσο μοιράζομαι με πολλούς ψύχραιμους παρατηρητές) ότι η χώρα στην τρέχουσα φάση δεν μπορεί να κυβερνηθεί από ένα κόμμα ή μία παράταξη. Είναι απαραίτητο να κυβερνηθεί από μια οικουμενική κυβέρνηση, τις αποφάσεις της οποίας θα συνδιαμορφώνουν ικανοί και εχέφρονες εκπρόσωποι από πολλά κόμματα σε συνεργασία με τους Ευρωπαίους εταίρους μας. Για να ορθοποδήσουμε, πρέπει αφενός να ομονοήσουμε και να αποφασίσουμε να δουλέψουμε μαζί και σοβαρά, αφετέρου να πείσουμε όλους εκείνους που θέλουν να μας βοηθήσουν ότι είμαστε σοβαροί και αξιόπιστοι συνομιλητές: να πείσουμε τους εταίρους μας, τις αγορές, τους πιστωτές, τους σχολιαστές, τους επενδυτές. Να τους πείσουμε ότι όλοι μαζί μπορούμε να επεξεργαστούμε και να εφαρμόσουμε μια σχέση από την οποία θα κερδίσουμε όλοι, όχι μια σύγκρουση από την οποία θα χάσουμε όλοι.
Αυτή τη στιγμή μπορεί να σας εκφράζει ένα κόμμα (αν δεν έχετε ψηφίσει απλώς αυτό που θεωρήσατε το μη χείρον ή με σκοπό να μη βγει αυτό που θεωρήσατε το χείριστο). Ωστόσο, δεν υπάρχει πολιτική δύναμη που να μπορεί να εκφράσει την πλειοψηφία που είναι απαραίτητη για να βγει η χώρα από την κρίση με δύσκολες αποφάσεις που θα πρέπει μέσα σε μικρό διάστημα να αλλάξουν βολέματα δεκαετιών. Ούτε υπάρχει πολιτική δύναμη που να πείθει τους συνομιλητές και τους παρατηρητές στο εξωτερικό. Η ΝΔ είναι το κόμμα που ανέβηκε να επανιδρύσει το κράτος και μας έφερε στο 2009. Το ΠΑΣΟΚ επί δύο χρόνια ήξερε μόνο να κόβει μισθούς, δηλαδή από τα δεκάδες μέτρα που όφειλε να πάρει επιδιδόταν αποτελεσματικά στο χειρότερο. Ο ΣΥΡΙΖΑ μάς λέει ότι θέλει να κυβερνήσει μαζί με το ΚΚΕ. Δεν είναι ανάγκη να αναλύσουμε τις εξαγγελίες που ξέρουμε ότι διαμορφώνονται από τις προεκλογικές ανάγκες και τη ροπή των πολιτικών να παραμυθιάζουν το κοινό τους. Δεν χρειάζεται να γελάσουμε πικρά με τις υποσχέσεις που ξέρουμε ότι την επαύριο των εκλογών θα ακυρωθούν αμέσως από τη σκληρή πραγματικότητα. Αρκεί να σκεφτούμε ότι δεν έχει μείνει άνθρωπος μεταξύ των συνομιλητών μας που να πιστεύει ότι μπορεί να έχει υπεύθυνη μακροπρόθεσμη συναλλαγή με εκπροσώπους των ελληνικών κομμάτων.
Μόνο μια οικουμενική κυβέρνηση τετραετίας, με σοβαρούς, συνετούς, συνδιαλλακτικούς, ικανούς εκπροσώπους όσο γίνεται περισσότερων κομμάτων (που θα δεσμευτούν ότι δεν θα αρχίσουν τους εκβιασμούς, τους βεντετισμούς και τους καρατζαφερισμούς) αλλά και με εξωκοινοβουλευτικούς που έχουν κύρος στη διεθνή κοινότητα, ανθρώπους ικανούς να πείσουν μέσα και έξω, να συστήσουν ένα κοινωνικό συμβόλαιο με τους Έλληνες και μια καλή διακρατική συμφωνία με τους εταίρους μας, μόνο ένα τέτοιο σχήμα μπορεί να ανακόψει την τραγική πορεία της χώρας. Κάθε πολιτικός και κάθε πολίτης που μπορεί να βάλει τη χώρα και το σύνολο πάνω από το κόμμα και τον εαυτό του θα πρέπει να απαιτήσει και να επιδιώξει την καλύτερη λύση αυτού του είδους, επενδύοντας το καλύτερο κομμάτι του εαυτού του. Φανταστείτε ότι με μια τέτοια κίνηση θα μπορούσαμε να αναστρέψουμε το αρνητικό για τη χώρα μας διεθνές κλίμα μέσα σε μία εβδομάδα.
Αυτό δεν σημαίνει ότι μια οικουμενική κυβέρνηση είναι εγγύηση επιτυχίας. Μπορεί κάλλιστα να είναι το άθροισμα παθογενειών. Όποιος θα μπει σε μια τέτοια κυβέρνηση δεν θα πρέπει να κουβαλάει μαζί του τις ευκολίες του παρελθόντος, τα ελαττώματα του πολιτικού συστήματος που όλοι ακούμε ή βλέπουμε και όλοι έχουμε μισήσει. Πρέπει να υπάρχουν άνθρωποι που μπορούν να δουλέψουν χωρίς αλαζονεία, υστεροβουλία, παρωπιδισμό.
Αν πιστεύαμε ότι μια οικουμενική κυβέρνηση θα είναι η λύση, πώς θα το απαιτούσαμε αυτό; Πώς θα δίναμε το σωστό μήνυμα στο πολιτικό σύστημα;
Να βγούμε να ζητήσουμε την οικουμενική στο Facebook; Να αρχίσουμε να κυκλοφορούμε από τη Δευτέρα με μια κονκάρδα που θα κάνει σαφή τη θέλησή μας, πέρα από την ψήφο που τη σπείραμε σε κάθε κατεύθυνση;
Είναι ρεαλιστική λύση η οικουμενική; Είναι ρεαλιστικό να ζητάς μια τέτοια λύση;** Ή να εγκαταλειφθούμε όλοι μοιρολατρικά στο σκηνικό της βέβαιης καταστροφής;
* Οι σκέψεις αυτές με βασανίζουν από το 2009. Δεν έχουν σχέση με την κυβέρνηση συνευθύνης που ζητά ο Βαγγέλης Βενιζέλος, πρωτοβουλία που δείχνει ότι πρέπει να μικρύνει ένα κόμμα για να ξεπεράσει την αλαζονεία του κόμματος εξουσίας.
** Αντιλαμβάνομαι ότι η διατύπωση μιας προσωπικής άποψης σε ένα φόρουμ δεν πρόκειται να δημιουργήσει τη δυναμική για να αλλάξει μια χώρα. Δεν ξέρω καν αν μπορεί να αλλάξει τη δυναμική σε ένα φόρουμ, να ζητήσει να σκεφτόμαστε πάντα αν είναι καλύτερη η σύνθεση από τη διάλυση. Στη δεύτερη περίπτωση, διατηρώ το πείσμα μου και την αισιοδοξία μου. Αλλά έχω δει και πώς διαλύεται ένα φόρουμ.
Όταν κατέγραφα τις παρακάτω σκέψεις, μεσημέρι της Κυριακής των εκλογών, δεν γνώριζα το αποτέλεσμα της κάλπης. Ούτε καν η κάλπη δεν το γνώριζε ακόμα. Οι σκέψεις μου δεν έχουν να κάνουν με τις ψήφους και τις έδρες των κομμάτων, με το ποιο κόμμα ήρθε πρώτο, με το αν έχει αυτοδυναμία ή αν υπάρχει εύκολο σενάριο για τη δημιουργία κυβέρνησης*. Έχουν να κάνουν με την προσωπική πεποίθηση (που ωστόσο μοιράζομαι με πολλούς ψύχραιμους παρατηρητές) ότι η χώρα στην τρέχουσα φάση δεν μπορεί να κυβερνηθεί από ένα κόμμα ή μία παράταξη. Είναι απαραίτητο να κυβερνηθεί από μια οικουμενική κυβέρνηση, τις αποφάσεις της οποίας θα συνδιαμορφώνουν ικανοί και εχέφρονες εκπρόσωποι από πολλά κόμματα σε συνεργασία με τους Ευρωπαίους εταίρους μας. Για να ορθοποδήσουμε, πρέπει αφενός να ομονοήσουμε και να αποφασίσουμε να δουλέψουμε μαζί και σοβαρά, αφετέρου να πείσουμε όλους εκείνους που θέλουν να μας βοηθήσουν ότι είμαστε σοβαροί και αξιόπιστοι συνομιλητές: να πείσουμε τους εταίρους μας, τις αγορές, τους πιστωτές, τους σχολιαστές, τους επενδυτές. Να τους πείσουμε ότι όλοι μαζί μπορούμε να επεξεργαστούμε και να εφαρμόσουμε μια σχέση από την οποία θα κερδίσουμε όλοι, όχι μια σύγκρουση από την οποία θα χάσουμε όλοι.
Αυτή τη στιγμή μπορεί να σας εκφράζει ένα κόμμα (αν δεν έχετε ψηφίσει απλώς αυτό που θεωρήσατε το μη χείρον ή με σκοπό να μη βγει αυτό που θεωρήσατε το χείριστο). Ωστόσο, δεν υπάρχει πολιτική δύναμη που να μπορεί να εκφράσει την πλειοψηφία που είναι απαραίτητη για να βγει η χώρα από την κρίση με δύσκολες αποφάσεις που θα πρέπει μέσα σε μικρό διάστημα να αλλάξουν βολέματα δεκαετιών. Ούτε υπάρχει πολιτική δύναμη που να πείθει τους συνομιλητές και τους παρατηρητές στο εξωτερικό. Η ΝΔ είναι το κόμμα που ανέβηκε να επανιδρύσει το κράτος και μας έφερε στο 2009. Το ΠΑΣΟΚ επί δύο χρόνια ήξερε μόνο να κόβει μισθούς, δηλαδή από τα δεκάδες μέτρα που όφειλε να πάρει επιδιδόταν αποτελεσματικά στο χειρότερο. Ο ΣΥΡΙΖΑ μάς λέει ότι θέλει να κυβερνήσει μαζί με το ΚΚΕ. Δεν είναι ανάγκη να αναλύσουμε τις εξαγγελίες που ξέρουμε ότι διαμορφώνονται από τις προεκλογικές ανάγκες και τη ροπή των πολιτικών να παραμυθιάζουν το κοινό τους. Δεν χρειάζεται να γελάσουμε πικρά με τις υποσχέσεις που ξέρουμε ότι την επαύριο των εκλογών θα ακυρωθούν αμέσως από τη σκληρή πραγματικότητα. Αρκεί να σκεφτούμε ότι δεν έχει μείνει άνθρωπος μεταξύ των συνομιλητών μας που να πιστεύει ότι μπορεί να έχει υπεύθυνη μακροπρόθεσμη συναλλαγή με εκπροσώπους των ελληνικών κομμάτων.
Μόνο μια οικουμενική κυβέρνηση τετραετίας, με σοβαρούς, συνετούς, συνδιαλλακτικούς, ικανούς εκπροσώπους όσο γίνεται περισσότερων κομμάτων (που θα δεσμευτούν ότι δεν θα αρχίσουν τους εκβιασμούς, τους βεντετισμούς και τους καρατζαφερισμούς) αλλά και με εξωκοινοβουλευτικούς που έχουν κύρος στη διεθνή κοινότητα, ανθρώπους ικανούς να πείσουν μέσα και έξω, να συστήσουν ένα κοινωνικό συμβόλαιο με τους Έλληνες και μια καλή διακρατική συμφωνία με τους εταίρους μας, μόνο ένα τέτοιο σχήμα μπορεί να ανακόψει την τραγική πορεία της χώρας. Κάθε πολιτικός και κάθε πολίτης που μπορεί να βάλει τη χώρα και το σύνολο πάνω από το κόμμα και τον εαυτό του θα πρέπει να απαιτήσει και να επιδιώξει την καλύτερη λύση αυτού του είδους, επενδύοντας το καλύτερο κομμάτι του εαυτού του. Φανταστείτε ότι με μια τέτοια κίνηση θα μπορούσαμε να αναστρέψουμε το αρνητικό για τη χώρα μας διεθνές κλίμα μέσα σε μία εβδομάδα.
Αυτό δεν σημαίνει ότι μια οικουμενική κυβέρνηση είναι εγγύηση επιτυχίας. Μπορεί κάλλιστα να είναι το άθροισμα παθογενειών. Όποιος θα μπει σε μια τέτοια κυβέρνηση δεν θα πρέπει να κουβαλάει μαζί του τις ευκολίες του παρελθόντος, τα ελαττώματα του πολιτικού συστήματος που όλοι ακούμε ή βλέπουμε και όλοι έχουμε μισήσει. Πρέπει να υπάρχουν άνθρωποι που μπορούν να δουλέψουν χωρίς αλαζονεία, υστεροβουλία, παρωπιδισμό.
Αν πιστεύαμε ότι μια οικουμενική κυβέρνηση θα είναι η λύση, πώς θα το απαιτούσαμε αυτό; Πώς θα δίναμε το σωστό μήνυμα στο πολιτικό σύστημα;
Να βγούμε να ζητήσουμε την οικουμενική στο Facebook; Να αρχίσουμε να κυκλοφορούμε από τη Δευτέρα με μια κονκάρδα που θα κάνει σαφή τη θέλησή μας, πέρα από την ψήφο που τη σπείραμε σε κάθε κατεύθυνση;
Είναι ρεαλιστική λύση η οικουμενική; Είναι ρεαλιστικό να ζητάς μια τέτοια λύση;** Ή να εγκαταλειφθούμε όλοι μοιρολατρικά στο σκηνικό της βέβαιης καταστροφής;
* Οι σκέψεις αυτές με βασανίζουν από το 2009. Δεν έχουν σχέση με την κυβέρνηση συνευθύνης που ζητά ο Βαγγέλης Βενιζέλος, πρωτοβουλία που δείχνει ότι πρέπει να μικρύνει ένα κόμμα για να ξεπεράσει την αλαζονεία του κόμματος εξουσίας.
** Αντιλαμβάνομαι ότι η διατύπωση μιας προσωπικής άποψης σε ένα φόρουμ δεν πρόκειται να δημιουργήσει τη δυναμική για να αλλάξει μια χώρα. Δεν ξέρω καν αν μπορεί να αλλάξει τη δυναμική σε ένα φόρουμ, να ζητήσει να σκεφτόμαστε πάντα αν είναι καλύτερη η σύνθεση από τη διάλυση. Στη δεύτερη περίπτωση, διατηρώ το πείσμα μου και την αισιοδοξία μου. Αλλά έχω δει και πώς διαλύεται ένα φόρουμ.