Κατά καιρούς αναρωτιόμαστε πόσα ένσημα χρειάζεται μια λέξη για να λεξικογραφηθεί, και σηκώνουμε το ένα μας φρύδι κάθε φορά που διαπιστώνουμε ότι μια λέξη που μας φαίνεται γνωστή κι εδραιωμένη λείπει από το λημματολόγιο των σύγχρονων μεγάλων λεξικών. Υποθέτω πως δεν θα δυσκολευόσασταν σε καμία περίπτωση να δώσετε τον ορισμό τού επιθέτου
φρουτώδης (ο, η) -
φρουτώδες (το) αν σας τον ζητούσαν, ενώ αντιθέτως θα δυσκολευόσασταν να πιστέψετε ότι λείπει από ΛΝΕΓ (2006), ΛΚΝ, ΜΕΛ, ΝΕΛ και ΕΛΝΕΓ. Η λέξη είναι καινούργια κατασκευή (απόδοση του αγγλ.
fruity· πρβλ.
juicy -> χυμώδης κ. γενικότ.
-y ->
-ώδης), όπως τεκμαίρεται από το ότι απουσιάζει απ' την «παλιά φρουρά» (Κουμανούδης, Πρωίας, 15τομος Δημητράκος, Θησαυρός, Βοσταντζόγλου).
Όμως αφενός μεν το γεγονός ότι η λέξη έχει κολλήσει ήδη περί τα
36.500 ένσημα χρήσης στο γκουγκλ, αφετέρου δε το γλωσσικό αισθητήριο του μέσου ομιλητή τής ελληνικής, με κάνουν να πιστεύω ότι κακώς λείπει ακόμη αυτή η λέξη από τα λεξικά μας (πρόκειται για τα ίδια αυτά σύγχρονα λεξικά τα οποία, ίσως ακόμη και αναπαράγοντας άκριτα το ένα το λημματολόγιο του προηγούμενου, σπεύδουν να συμπεριλάβουν εκεί γύρω το —πολύ σπανιότερο στη σημερινή χρήση—
φρύαγμα).
Παράλληλος τύπος είναι ο
φρουκτώδης (μόλις
85 ευρήματα), ο οποίος όμως είναι (κατά την ταπεινή μου άποψη, πάντα) λανθασμένα σχηματισμένος, διότι εμείς τη λέξη
φρούτο το φέραμε στη γλώσσα μας μέσω της ιταλικής (
frutto), και δεν σχηματίσαμε ποτέ παραγωγικό πρόθημα με το
φρουκτ- τού λατινικού
fructus (το οποίο αποτελεί το έτυμον των αγγλ. & γαλλ.
fruit, των ισπαν. & πορτογ.
fruto, του ιταλ.
frutto κ.ά.), αλλά μόνο
φρουτ(ο)-. Οι λέξεις
φρουκτόζη και
Φρουκτιδώρ είναι άλλη ιστορία (μεταφορά τού αγγλ.
fructose και του γαλλ.
Fructidor αντίστοιχα, τα οποία βεβαίως προέρχονται και αυτά ετυμολογικώς από το λατ.
fructus <
fruor· για επεξήγηση του όρου «μεταφορά» βλ. στο
νήμα τής Ορολογίας).
