Νεολογισμοί (Neologisms)

[Alexandra]

Φυσικά και χρησιμοποιείται.

 

[nickel]

ΠαπΛεξ:
αποστακτήριος
-α, -ο· 1. ο χρήσιμος για απόσταξη· 2. (το ουδ. ως ουσ.) το αποστακτήριο· χώρος όπου γίνονται αποστάξεις.

 

[daeman]

Η λέξη αποστακτήριο δεν καταγράφεται σε ΛΚΝ και ΛΝΕΓ, ωστόσο ο Γκούγκλης δίνει χιλιάδες αποτελέσματα. Χρησιμοποιείται, ή είναι ιδέα μου;

Κατά κόρον και μέχρι κορεσμού. Κι όπως πάνε τα πράματα ακριβαίνουν τα ποτά, βλέπω τους πότες να στήνουν λαμπίκο στην αυλή, στη βεράντα, στην αποθήκη, στον ακάλυπτο της πολυκατοικίας, στους ημιυπαίθριους που είναι και επίκαιροι, όπου μπορεί ο καθείς. Κι αν έρθει κλιμάκιο του ΣΔΟΕ για τα δέοντα, πιωμένοι θα φύγουν...

 

[pidyo]

Η λέξη αποστακτήριο δεν καταγράφεται σε ΛΚΝ και ΛΝΕΓ

Μου κάνει εντύπωση. Ο όρος σαφώς είναι τρέχων και χρησιμοποιείται κατά κόρον και από τους παραγωγούς. Κατά το ελληνοαγγλικό του Γεωργακά είναι νεολογισμός του Κουμανούδη.

 

[Zazula]

Μετά τη λέξη πλέι οφ (playoff) έχουμε και τη λέξη πλέι άουτ (playout = relegation playoff). O συγκεκριμένος όρος περιγράφει ειδικά τούς αγώνες κατάταξης που κρίνουν την παραμονή μιας ομάδας στην κατηγορία ή τον υποβιβασμό της.

 

[Zazula]

δεσποζόμενος
αυτός που έχει κύριο ή ιδιοκτήτη· το αντίθετο του αδέσποτος

 

[Cadmian]

Μην υποτιμάς τη συνεισφορά σου. Πρόταση θα ήταν αν επρόκειτο για λεξιπλασία ή πρωτολογισμό. Εδώ έχουμε ερανισμό νεολογισμών — μια δουλειά που αν γινόταν με συνέπεια, θα έβαζε τα γυαλιά στο αρμόδιο γραφείο της Ακαδημίας. Αν μάλιστα προτείναμε και μεταφράσματα, ποιος τη χάρη μας! Για την ιστοφυλλάδα, web rag (e.g. That was a major newspaper, not just some web rag.) (Αν τους αρέσει να κοκορεύονται, π.χ. «η ιστοφυλλάδα που σας πληρώνει», τότε webrag. :) )

Μία ακόμη σκέψη: Web (ιστός) + Tabloid (φυλλάδα, κιτρινιάρα κατά Α. Ρουμελιώτη) = Webloid

(Μπάι δε γουέι, εξαιρετική η ιδέα της ιστοφυλλάδας!)

 

[nickel]

Από συνέντευξη του Νίκου Μάργαρη στο lifo, που δεν έχω διαβάσει ακόμα γιατί μόλις μου τη στείλανε (ευχ!) αλλά τη βρίσκετε εδώ, αποσπώ τη λεξιπλασία του Νίκου Δήμου οικοχόνδριοι. Σε διαφήμιση του βιβλίου του Αναμασήματα είναι το πρώτο ερώτημα προς επίδοξους αναγνώστες: «Τι είναι οι οικοχόνδριοι;» Το βιβλίο είναι του 1996, ο όρος ακόμα παλιότερος, ελάχιστα τα ευρήματα, άρα δεν έχει πιάσει, αλλά επειδή μου αρέσει, είπα να του δώσουμε άλλη μια ευκαιρία, με τη συνεπικουρία του Μάργαρη.

Μας περιμένει έτοιμος στα αγγλικά, eco-chondriacs. Δεν ξέρω σε ποια γλώσσα ξεκίνησε ο όρος, αλλά είναι πολύ πετυχημένος στα ελληνικά, μια και αλλάζει ένας μόνο φθόγγος.

 

[UsualSuspect]

άρμοση εξάρμοση

Δεν ξέρω αν αυτό είναι το κατάλληλο νήμα....
Σε μηχανολογικά θέματα συνηθίζεται πολύ το "άρμοση-εξάρμοση" και η ανορθόγραφη έκδοση "άρμωση-εξάρμωση".
π.χ. η αντλία εξαρμόθηκε και μεταφέρθηκε στο συνεργείο....η άρμοση του ψυγείου στη μηχανή...
Είναι νεολογισμός; Είναι δόκιμες λέξεις;
Ευχαριστώ.

 

[nickel]

Δοκιμότατες.

Η άρμοση (ἅρμοσις στα αρχαία) ήταν το κούρντισμα μουσικού οργάνου, tuning. Στα νεότερα ελληνικά, η άρθρωση των οστών. Στα μηχανολογικά, το μάτισμα και το μοντάρισμα, η συναρμολόγηση.

Η εξάρμοση (από αρχαίο ρήμα εξαρμόζω «διαλύω τους αρμούς») είναι η αποσυναρμολόγηση, το ξεμοντάρισμα.

 

[UsualSuspect]

Ευχαριστώ πολύ. Δεν έχω το λεξικό του διαθέσιμο αυτή τη στιγμή και δεν είμαι σίγουρος 100%, αλλά ο Μπαμπινιώτης νομίζω αναφέρει το "'αρμοση" σαν "νέα" λέξη. Δυστυχώς τσίμπησα και δεν το έψαξα παραπάνω....

 

[nickel]

Το ΛΝΕΓ έχει την άρμοση με παραπομπή στο αρμόζω, πρώτη σημασία (=συναρμολογώ). Δεν έχει εξάρμοση. Το πολύ ενδιαφέρον ωστόσο (και μάλλον θα γίνει αφιέρωση νήματος —Ζαζ, φτιάχνεσαι; ) είναι οι χιλιάδες των ευρημάτων με τη λάθος κατάληξη. Μα ελάχιστοι τα γράφουν σωστά!

 

[drsiebenmal]

Περίεργο πράγμα :): ΛΚΝ και ΛΝΕΓ δεν έχουν λήμμα πέτασμα (ενώ φιλοξενούν και τα δύο το παραπέτασμα, το ΛΝΕΓ μάλιστα εξηγεί: παρά+πέτασμα). Λήμμα πέτασμα υπάρχει επίσης στον Πάπυρο, στο Μείζον, και στη Live-Pedia.

 

[nickel]

Με ποια σημασία το θέλεις το πέτασμα; Μήπως να γίνει νηματάκι;

 

[drsiebenmal]

Καλή ιδέα μάλλον το ξεχωριστό νήμα. Παρεμπ, τα μεγάλα λεξικά έχουν και το προπέτασμα.

Σκέφτηκα να χρησιμοποιήσω το πέτασμα για μετάφραση του shutter όπως χρησιμοποιείται π.χ. εδώ:

This probably occurred about the year 1660, and in 1678 a French locksmith named Besnier constructed a pair of oscillating wings, approximately represented in fig. 3.

FIG. 3. -- BESNIER -- 1678.

The apparatus consisted of two bars of wood hinged over the shoulders, and carrying wings of muslin, arranged like folding shutters, so as to open flat on the down stroke and fold up edgewise on the up stroke. They were alternately pulled down by the feet and by the arms, in such wise, that when the right hand pulled down the right wing, the left leg pulled down the left wing, and so on, thus imitating the ordinary movements in walking. ​

 

[nickel]

Βλέπω να χρησιμοποιείται αρκετά με τη σημασία του προπετάσματος / screen. Εγώ έχω μείνει στο ότι πέτασμα είναι κάτι που απλώνεις — ό,τι πρέπει για χαλί. Αυτά που έχεις θα μπορούσε να είναι και σκέτα (πτυσσόμενα) φύλλα. Αλλά κάτι πιο λόγιο θα υπάρχει. ;)

 

[drsiebenmal]

Μα έχει την πλάκα του αυτό με το πέτασμα...

Όπως έγραψα πιο πάνω, στο ΛΚΝ και στο ΛΝΕΓ δεν αναφέρεται το σκέτο πέτασμα. Μπορεί να φταίει η προέλευση από το άβολο αρχαίο ρ. πετάννυμι = απλώνω, εκτείνω, ξεδιπλώνω (Δημητράκος), υπάρχουν όμως λήμματα για τα τρία πιο συνηθισμένα παράγωγά του (σύνδεσμοι από το ΛΚΝ):

• το καταπέτασμα, που συναντάμε σε φράσεις όπως «το καταπέτασμα του ναού» και «ο αθεόφοβος, έφαγε το καταπέτασμα»
• το παραπέτασμα, που είχε και την πολιτική χρήση με τις «χώρες του Παραπετάσματος», και
• το προπέτασμα, που συνηθίζουμε να χρησιμοποιούμε στο «προπέτασμα καπνού».

Το ενδιαφέρον είναι ότι στον γκούγκλη θα βρούμε και άλλα παράγωγα, και μάλιστα με όχι μικρή χρήση:

• το εκπέτασμα, που είναι το άνοιγμα των πτερύγων ενός αεροσκάφους και
• το εμπέτασμα, που βλέπω να ορίζεται ως η επικάλυψη επιφάνειας τοίχου από χαρτί, η ταπετσαρία, αλλά να χρησιμοποιείται και ως όρος της ταπητουργίας.

Το αναπέτασμα δίνει κι αυτο μερικά ευρήματα, που δεν περιορίζονται στο αναπέτασμα της σημαίας (όπου ανταγωνίζονται την αναπέταση της σημαίας). Πάντως, το πιο ενδιαφέρον εύρημα για το αναπέτασμα είναι εδώ, στο ελληνογαλλικό λεξικό του Félix Désiré Dehèque, του 1825.

Ο γκούγκλης δίνει επίσης ευρήματα για το αρχαίο περιπέτασμα (γυναικείο ένδυμα), που είναι σήμερα όμως κατά βάση όρος της βιολογίας (peripetasma). Το διαπέτασμα (=άνοιγμα γέφυρας), τέλος, μοιάζει να υπάρχει μόνο σε πατερικά κείμενα.

Λοιπόν; Έχει άδικο να νιώθει παραπεταμένο το πέτασμα; :)

 

[Elsa]

Στην οικοδομική χρησιμοποιείται συχνότατα η λέξη, συνήθως για κατασκευές που χωρίζουν δύο χώρους ή λειτουργούν προστατευτικά, π.χ. τοιχοπέτασμα, υαλοπέτασμα, ηχοπέτασμα.

 

[nickel]

Προσπαθούσα να δω αν φταίτε εσείς που πήρατε το πέτασμα «απλωμένο χαλί» και το κάνατε κάθετο. Ωστόσο, και ο Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός γράφει για «θείον πέτασμα ένδοθι ναού» εννοώντας το παραπέτασμα (curtain, screen). Οπότε σας έκανε πάσα για όλα αυτά τα κάθετα χωρίσματα. ;)

 

[Zazula]

Για το υαλοπέτασμα είχα πει κι εγώ πως έλειπε απ' τα λεξικά — αλλά πού να πάει ο νους μου ότι θα 'λειπε και το ίδιο το πέτασμα... :)