Επέστρεφε

[stazybohorn]

Για να μην έχεις καμία αμφιβολία για την επιλογή σου…

 

[daeman]

...
- Και τα κοπέλια σου; Ίντα κάνουνε, απού 'χω χρόνους πολλούς να τα δω;
- Ας τα λέμε καλά. Τα δυο μεγάλα επήανε ο ένας στον Καναδά κι η άλλη στην Αουστράλια. Να 'ναι καλά, ετακτοποιηθήκανε σε καλή δουλειά και τα δυο. Μόνο ο μικιός επόμεινε, που δεν τα 'θελε τα γράμματα και δεν ήμπηκε στο πανεπιστήμιο. Επήε όμως
σ' ένα ΙΕΚ, κειονέ που εδιαφήμιζε ο Κωστάλας πριχού μασε ξεβγάλουνε από την Ευρώπη.
- Κι ίντα 'καμε, εβρήκενε κιαμιά δουλειά;
- Ε, μοναχός του επέλεξέ το, επαρακολούθησέ το, επήρε και το χαρτί, εκορνίζαρέ το, μα πράμα καλό δεν ήβγαλε.
Τώρα κάθεται μόνο και το κοιτά στον τοίχο λες και θέλει να το βγάλει γκόμενα.

 

[stazybohorn]

Ε, μα έπρεπε να τόχες στείλει στου Μαλέλη επαέ, να μάθει ψηφιατσή έρευνα το κοπέλι.

 

[daeman]

...
- Του το 'πενε η μάνα ντου, μόνο μην ανησυχείς. Μα εγύρισε το κοπέλι τσαι μ' ερώτηξε: «Ίντα να μου πούνε δα τσ' αυτοί; Ίντα 'ναι η ψηφιατσή έρευνα τσαι τα σόσιαλ μήδια; Λες και δεν κατέω από τούτανέ, από τα γεννοφάστσια μου. Πραχτιτσή εξάστσηση τσαι μύδια μπλε. Πάω δα να παίξω κιαμιά μπαλοθιά στο περβόλι, να κάμω πραχτιτσή εξάστσηση με το Λούγκερ σαν ισότιμο μέλος τση Ομάδας των Περβολομπαλοθάρηδω, κι απόι να πιάσομε τα λυρολάουτα με το Μυρωνιό, να πάνε κάτω τα φαρμάκια. Ανε θέλω φύκια, κατέω να τα βρω κι αμοναχός μου».

 

[SBE]

Πρώτη σκέψη: τι είναι αυτή η ψηφιακή έρευνα; Πώς μου διέφυγε;
Μετά κατάλαβα.
Μου φτιάξατε το απόγευμα.

 

[nickel]

Έμπαινε, Νίκο!

Ο Νίκος Σαραντάκος κρίνει και επικρίνει το αντιγραμματικό επέλεξε στη διαφήμιση του εκπαιδευτικού ομίλου, μετά και από το δελτίο τύπου του ΙΕΚ που επιχειρεί να δικαιολογήσει την επιλογή.
http://sarantakos.wordpress.com/2012/09/08/epeleks/

Όταν σχολιάζαμε τη διαφήμιση με το «Διέκοψέ την», είχα καταθέσει την παρακάτω άποψη:

[...]
Και τι είναι εν τέλει το «Διέκοψέ την»; Λάθος, σωστό, διαδεδομένο λάθος, αντιγραμματικό; Αν οι έννοιες «σωστό-λάθος» είναι σχετικές (δηλαδή το «σωστό» Επίτρεψέ μου είναι αταίριαστο σε κάποιο κείμενο ή το «λανθασμένο» Επέτρεψέ μου είναι το καλύτερο για κάποιο άλλο κείμενο), ένας καλός χαρακτηρισμός θα ήταν «διαδεδομένος αντιγραμματικός τύπος» και το ειδικό ερώτημα είναι πόσο ταιριάζει το «Διέκοψέ την» στη συγκεκριμένη διαφήμιση. Τι θα έλεγαν οι «γλωσσολόγοι της διαφήμισης»; Αυτό θα πρέπει να ψάξει κανείς. Αυτό που λέει η anef: «Η 'σωστή' προστακτική το πιθανότερο είναι ότι θα ξενίσει τον αναγνώστη και δεν ξέρω κατά πόσο αυτό είναι ζητούμενο σε μια διαφήμιση» ισχύει για τους (ας πούμε) μισούς αναγνώστες. Αν ο διαφημιστής αποφεύγει τους σκοπέλους, δεν σνομπάρει αλλά ούτε λαϊκίζει. Αν θέλει να προκαλέσει, άλλο θέμα. Με τη διαφήμισή του μπορεί να κέρδισε τον Αμβρόσιο, αλλά να έχασε εμένα :). Άρα το θέμα δεν είναι αν το «Διέκοψέ την» είναι «σωστό ή λάθος» γενικά και αόριστα. Το βέβαιο είναι ότι είναι αντιγραμματικό. Το ζητούμενο για αυτόν που το έγραψε είναι κατά πόσο ο αντιγραμματικός τύπος θα αυξήσει ή θα μειώσει τις πωλήσεις της Tellas. Για το αν θα επηρεάσει αρνητικά ή θετικά το μέλλον των αντιγραμματικών χρονικών αυξήσεων στην προστακτική, ο συντάκτης της διαφήμισης ξέρετε τι έχει να πει.

Τώρα ξέρουμε ακριβώς τι έχει να πει το ΙΕΚ για τις αντιγραμματικές χρονικές αυξήσεις στην προστακτική. Η δική μου απορία είναι κατά πόσο στην επόμενη διαφήμισή τους θα δοκιμάσουν κάτι λιγότερο αμφισβητήσιμο (π.χ. «Να τι σε συμφέρει») ή θα κρίνουν ότι δεν βλάπτει λίγη συζήτηση για αμφισβητήσιμους τύπους με το όνομα του ΙΕΚ να επαναλαμβάνεται.

 

[stazybohorn]

Θεωρείς ότι από τον στοχευόμενο πληθυσμό της διαφήμισης υπάρχουν πολλοί που θα ακούσουν αυτή τη συζήτηση; Εγώ νομίζω κανένας.

 

[nickel]

Μην το βλέπεις τόσο στενά. Εμείς που το συζητάμε και μάθαμε το όνομά της (εκεί που το ΙΕΚ συνδυαζόταν εδώ και χρόνια με ένα άλλο όνομα), μπορεί να την αναφέρουμε παρακάτω, να μείνει και κανένα σλόγκαν του είδους «Ποιος είσαι;! Το ΙΕΚ ...;» και, ντόρο στον ντόρο, να γίνει household name! (Ναι, υπερβάλλω.)

 

[stazybohorn]

Αμφιβάλλω αν συζητιέται οπουδήποτε αλλού, κι έχω την αυταρέσκεια να υποθέτω ότι το Δ.Τ. βγήκε εξαιτίας της συζήτησης εδώ, ή σε παρόμοιες παρέες.

 

[SBE]

Κι εγώ συμφωνώ ότι το το ζήτημα μου φαίνεται εξαιρετικά ασήμαντο.
Και προσθέτω ότι είτε μας αρέσει είτε όχι, στο μέσο αυτί δεν ακούγεται λάθος. Η γιαγιά μου, απόφοιτος δημοτικού κι από χωριό, επέλεξε θα έλεγε (αν και το πιο πιθανό είναι να έλεγε διάλεξε), όπως λέει και ήλεγξε. Όλοι οι συνομήλικοι και συντοπίτες της έτσι μιλάνε και δεν το κάνουν γιατί νομίζουν ότι ακούγονται μορφωμένοι αλλά γιατί έτσι μιλάνε. μήπως επομένως πρέπει να το δεχτούμε σαν διαλεκτικό τύπο;

 

[sarant]

Λες να είναι μοραϊτισμός; Πάντως το "ήλεγξε" (σε προστακτική) είναι ιδιαίτερη περίπτωση, μια και δεν έχουμε σύνθετο ρήμα. Θυμάται κανείς άλλο παρόμοιο παράδειγμα;

 

[Cadmian]

Κι εγώ συμφωνώ ότι το το ζήτημα μου φαίνεται εξαιρετικά ασήμαντο.
Και προσθέτω ότι είτε μας αρέσει είτε όχι, στο μέσο αυτί δεν ακούγεται λάθος. Η γιαγιά μου, απόφοιτος δημοτικού κι από χωριό, επέλεξε θα έλεγε (αν και το πιο πιθανό είναι να έλεγε διάλεξε), όπως λέει και ήλεγξε. Όλοι οι συνομήλικοι και συντοπίτες της έτσι μιλάνε και δεν το κάνουν γιατί νομίζουν ότι ακούγονται μορφωμένοι αλλά γιατί έτσι μιλάνε. μήπως επομένως πρέπει να το δεχτούμε σαν διαλεκτικό τύπο;

Συμφωνώ και επαυξάνω. Και χωρίς να θέλω να φανώ αγενής (αν και μάλλον δύσκολα θα το αποφύγω) έχω την εντύπωση ότι αν δεν ήταν ο Κωστάλας και το ΙΕΚ στη μέση, η αντιγραμματικότητα αυτή θα είχε πολύ πιο επιεική αντιμετώπιση τόσο ως γλωσσικό, όσο και ως γλωσσολογικό φαινόμενο.

 

[sarant]

Μπα, και μια προηγούμενη διαφήμιση που είχε ακριβώς την ίδια αντιγραμματικότητα (αλλά χωρίς Κωστάλα και ΙΕΚ) είχε αντιμετωπιστεί αρνητικά (με κοπυπάστη σε πολλά) και στη Λεξιλογία και στο δικό μου:

http://sarantakos.wordpress.com/2010/01/15/ypegrapse/

 

[Cadmian]

Ε, τουλάχιστον δεν φάνηκα αγενής (ελπίζω). :)

Η ένσταση μου παραμένει πάντως.

 

[sarant]

Η ένσταση τι αφορά;

 

[Cadmian]

Στ' ότι πρόκειται για κάτι πολύ διαδεδομένο, τόσο στον προφορικό όσο και στον γραπτό λόγο, για να δικαιολογεί τέτοια επιθυμία ρυθμιστικότητας, πόσο μάλλον από τη στιγμή που δεν είναι νέας κοπής «λάθος». Και όπως επισήμανε και η SBE, σε πολλούς έρχεται φυσικά να το πουν -και στους πολλούς βάζω και τον εαυτό μου.

Όλα αυτά ασχέτως του μέσου και του σκοπού, δηλαδή πέρα από διαφημίσεις και λοιπά συναφή. Απλά παραείναι συνηθισμένο και καθιερωμένο για να μπορεί να θεωρηθεί «λάθος». Ίσως, όπως επισημαίνει και ο Φοίβος Παναγιωτίδης, να είναι καθαρά θέμα γλωσσικής αισθητικής.

Με συγχωρείται εκ των προτέρων για το διπλολινκάρισμα, γιατί σίγουρα θα έχει λινκαριστεί και αλλού το άρθρο.

 

[SBE]

Λες να είναι μοραϊτισμός; Πάντως το "ήλεγξε" (σε προστακτική) είναι ιδιαίτερη περίπτωση, μια και δεν έχουμε σύνθετο ρήμα. Θυμάται κανείς άλλο παρόμοιο παράδειγμα;

Δεν ξέρω αν είναι, πάντως ξέρω ότι κι εγώ έτσι μίλαγα μέχρι κάποια ηλικία, αφού έτσι μίλαγαν οι μεγάλοι.
Κλασσικά παραδείγματα προστακτικής το υπέγραψε και το επέστρεφε, άλλωστε πόσα παραδείγματα να υπάρχουν; Τα πιο πολλά ρήματα αυτού του είδους είναι λόγια και δεν τα ακούς κάθε μέρα, αλλά γενικά εγώ μεγάλωσα σε περιβάλλον που όλες οι αυξήσεις λέγονταν κανονικότατα. Και ήλπιζα και ήλεγξα και απ΄όλα.

 

[AoratiMelani]

Αμφιβάλλω αν συζητιέται οπουδήποτε αλλού

Εχτές πάντως με πήρε τηλέφωνο έντρομος ένας πρώην συμφοιτητής (βιολόγος δηλαδή, όχι φιλόλογος ούτε γλωσσολόγος) για να μου πει πως όταν άκουσε τον Κωστάλα να λέει με έμφαση "επέλεξέ το" έτρεξε και κατέβασε όλες τις γραμματικές από τα ράφια, να δει αν είναι στραβός ο γιαλός ή αν στραβά αρμενίζουμε. Δεν μπορούσε να διανοηθεί ότι ο Κωστάλας έβαλε χρονική αύξηση στην προστακτική.

Δεν ξέρω πού και πόσο συζητιέται, αλλά δεν νομίζω να πέρασε και απαρατήρητο.

Και με αφορμή κάτι που γράφει ο Σαραντάκος στο άρθρο του -

Από την άλλη, ένας άλλος φίλος που έχει διδακτική πείρα, επισήμανε ότι “Μια χαρά, πάντως, συνηθίζουν το επανάλαβε και το επίλεξε τα παιδιά, όταν το βλέπουν σωστά γραμμένο καθημερινά μπροστά τους. Πολλοί καθηγητές τους δυσκολεύονται…”

- να πω ότι μόλις ρώτησα τον άντρα μου, έτσι για να τσεκάρω αντιδράσεις, "Πώς είναι η προστακτική αορίστου του ρήματος επιλέγω;" απάντησε στη στιγμή η 9χρονη κόρη μου, εκεί που δεν το περίμενα: "Επίλεξε". Εγώ ούτε καν ήξερα ότι ξέρει τι θα πει προστακτική αορίστου.

 

[SBE]

Γιατί εδώ και 20-30 χρόνια αυτό διδάσκονται τα παιδιά στο σχολείο, αυτό λέγανε αρχικά οι μαλλιαροί και μετά οι μη μαλλιαροί και έχει καθιερωθεί με τη νέα γενιά.

 

[Hellegennes]

Πιστεύω ότι για το φαινόμενο αυτό ευθύνεται αποκλειστικά και μόνο η ύπαρξη αύξησης στον αόριστο. Κανείς δεν λέει "υπεγράψτε" γιατί η αύξηση αορίστου χάνεται όταν δεν τονίζεται, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει τύπος "υπεγράψατε". Ο λόγος που υπάρχει λανθασμένη προστακτική "υπέγραψε" είναι γιατί υπάρχει κανονικός τύπος "υπέγραψε" στον αόριστο. Στα ρήματα που η αύξηση αορίστου δεν συνηθίζεται, στην δημοτική, δεν βλέπουμε κι αντίστοιχους λανθασμένους τύπους της προστακτικής. Π.χ. το "διέλυσε" είναι πολύ πιο σπάνια προστακτική, γιατί ο αόριστος συνηθίζεται πια ως "διάλυσα-διάλυσες-διάλυσε". Κανείς δεν λέει "ήραξε ρε φίλε" ή "ήκουσέ με".