+1 για τους προφεσόρους!!! :)
Θυμίζει και τους προφεσόρους στο τάβλι ή στην πρέφα, οπότε κάνει και σύνδεση με την καφενειακή πολιτική ανάλυση στα δικά μας!
Γερμανικές λέξεις στην ελληνική γλώσσα
- Thread starter drsiebenmal
- Start date
+1 για τους προφεσόρους!!! :)
Θυμίζει και τους προφεσόρους στο τάβλι ή στην πρέφα, οπότε κάνει και σύνδεση με την καφενειακή πολιτική ανάλυση στα δικά μας!
Όχι, φύλαγα τα σκακιστικά γι' αργότερα, αλλά εδώ δεν είναι να βάζεις τίποτε στην άκρη...
τσούγκτσβανγκ (από το Zugzwang), ορολογία στο σκάκι. Σημαίνει την ήττα που προκαλείται από την υποχρέωση να παίξεις και, επειδή δεν διαθέτεις χρήσιμη κίνηση, να καταστρέψεις μια κατά τα άλλα καλή θέση.
Επίσης σκακιστικό είναι το σύστημα αγώνων σεβενίνγκεν, με τη γερμανική προφορά της ολλανδικής πόλης Scheveningen (την οποία δυστυχώς δεν μπορώ να μεταγράψω με ακρίβεια, προφορά για την οποία λένε ότι αποτελούσε κριτήριο στον β'ππ για να αναγνωρίζουν οι ντόπιοι τους Γερμανούς κατασκόπους).
Έχει φυσικά δίκιο ο Δρ7χ ότι Düse είναι το ακροφύσιο. Πάντως Düse (πέρα από ακροφύσιο) έχω συναντήσει και το ακροστόμιο (αγγλ. adjutage). Σε κάθε περίπτωση, δεν μπορώ να φανταστώ τη σύνδεση, ιδίως καθότι δεν κατάφερα να βρω γαλλ. λ. duse. Ωστόσο το ΛΝΕΓ δίνει για έτυμον του γερμ. Düse το τσεχ. duše "το εσωτερικό σωλήνα". Το ΕΛΝΕΓ δεν είναι τόσο σίγουρο για το έτυμον:
"καλώδιο που συνδέει εξαρτήματα μηχανών" μεταφορά τού γερμ. Düse "ακροφύσιο καλωδίου" < παλαιότ. T(h)üsel "ακροφύσιο φυσερού σε χωνευτήριο", πιθ. σλαβ. αρχής, πβ. τσεχ. duša "ψυχή, ζωή — κοιλότητα, εσωτερικό κανονιού"
Πάντως το "ακροφύσιο καλωδίου" που αναφέρει το ΕΛΝΕΓ, δυσκολεύομαι να το οπτικοποιήσω. Μήπως εννοεί "ακροφύσιο σωλήνα";
Στα αγγλικά η σκέτη ντίζα λέγεται Bowden cable. Μπορεί όμως εμείς να αποδίδουμε με το «ντίζα τού Χ» κατά περίπτωση και διάφορα αγγλικά «Χ cable» ή «Χ linkage».
Δύο ήταν οι αεροπορίες που χρησιμοποίησαν τη σβάστικα ήδη από το 1918 για διακριτικό τους: η φινλανδική και η λεττονική (οι Γερμανοί την εισήγαγαν το 1936). Ωστόσο η φινλανδική αεροπορία τη χρησιμοποιεί ακόμη και σήμερα.
Για το σφυροδρέπανο, αν μιλάμε για αεροπλάνα, είναι η Αεροφλότ. Αλλά σημαία ευρωπαϊκής χώρας αναγνωρισμένης από τον ΟΗΕ, δεν νομίζω. Μήπως εννοείς αυτόνομη / αυτονομημένη περιοχή, Δόκτωρ; Ή έχω μείνει τόσο πίσω; :)
Αν εννοεί την Αυστρία, τότε μπλοφάριζε... Διότι ναι μεν έχει "το σφυρί και το δρεπάνι", αλλά δεν έχει νόημα το "διατηρεί ακόμη και σήμερα" καθότι δεν επρόκειτο ποτέ για αναφορά στο (κομουνιστικό) σφυροδρέπανο (ούτε καν οπτικά, όπως συμβαίνει π.χ. με τη σβάστικα ανεξαρτήτως συμβολισμού) για να μιλάμε για "ακόμη και σήμερα". :)
Διότι ναι μεν έχει "το σφυρί και το δρεπάνι", αλλά δεν έχει νόημα το "διατηρεί ακόμη και σήμερα" καθότι δεν επρόκειτο ποτέ για αναφορά στο (κομουνιστικό) σφυροδρέπανο (ούτε καν οπτικά, όπως συμβαίνει π.χ. με τη σβάστικα ανεξαρτήτως συμβολισμού) για να μιλάμε για "ακόμη και σήμερα". :)
Σωστό για τη Φινλανδία, σωστό και για την Αυστρία.
Εγώ δεν έγραψα για κομουνιστική χώρα, ούτε για σφυροδρέπανο, αλλά το παραδέχομαι ότι η ερώτηση αυτή, στο νήμα των γερμανικών λέξεων, χωρίς μια (πολύ μικρή όμως) μπλόφα θα ήταν πολύ-πολύ εύκολη. Άλλωστε, η ίδια ακριβώς ερώτηση κόστισε νομίζω πέρσι 64 χιλιάρικα σε έναν παίχτη του γερμανικού «εκατομμυριούχου»... (βέβαια, στα γερμανικά δεν υπάρχει ξεχωριστή λέξη σφυροδρέπανο).
Και εξηγούμαι, αφού το ξεκίνησα, με μια μικρή παράκαμψη στο θέμα του συμβολισμού του αυστριακού εθνόσημου, που υφίσταται από το 1919 (άρα... ακόμη και σήμερα :)):
Ο αετός είναι σύμβολο που αναφέρεται και ξεκινάει από τις ρωμαϊκές λεγεώνες. Στο εθνόσημο μπήκε από το 1919, με την ίδρυση της σύγχρονης Αυστρίας στα ερείπια της αυτοκρατορίας των Αψβούργων, που είχε δικέφαλο αετό. (Το εθνικιστικό καθεστώς Ντόλφους είχε επαναφέρει από το 1934 μέχρι το Άνσλους δικέφαλο αετό).
Τα υπόλοιπα σύμβολα είναι η ασπίδα με το κόκκινο-λευκό-κόκκινο, από τον ύστερο Μεσαίωνα (προέρχεται από το οικόσημο των Μπάμπενμπεργκ, του οίκου που ηγεμόνεψε στην Αυστρία το 976-1246, πριν από τους Αψβούργους) και τα τρία σύμβολα που χαρακτηρίζουν το τριπολικό πολιτικό σύστημα της χώρας (που παρατηρείται πρακτικά ακόμη και σήμερα, φυσικά με μετατοπίσεις). Το τείχος-κορώνα, που συμβολίζει την αστική τάξη, το σφυρί για την εργατική, και το δρεπάνι για την αγροτική. Τέλος, η σπασμένη αλυσίδα προστέθηκε το 1946 για να δείξει την απελευθέρωση από το ναζισμό.
Αν εννοεί την Αυστρία, τότε μπλοφάριζε...
Εγώ δεν έγραψα για κομουνιστική χώρα, ούτε για σφυροδρέπανο, αλλά το παραδέχομαι ότι η ερώτηση αυτή, στο νήμα των γερμανικών λέξεων, χωρίς μια (πολύ μικρή όμως) μπλόφα θα ήταν πολύ-πολύ εύκολη. Άλλωστε, η ίδια ακριβώς ερώτηση κόστισε νομίζω πέρσι 64 χιλιάρικα σε έναν παίχτη του γερμανικού «εκατομμυριούχου»...
(βέβαια, στα γερμανικά δεν υπάρχει ξεχωριστή λέξη σφυροδρέπανο).Και εξηγούμαι, αφού το ξεκίνησα, με μια μικρή παράκαμψη στο θέμα του συμβολισμού του αυστριακού εθνόσημου, που υφίσταται από το 1919 (άρα... ακόμη και σήμερα :)):
Ο αετός είναι σύμβολο που αναφέρεται και ξεκινάει από τις ρωμαϊκές λεγεώνες. Στο εθνόσημο μπήκε από το 1919, με την ίδρυση της σύγχρονης Αυστρίας στα ερείπια της αυτοκρατορίας των Αψβούργων, που είχε δικέφαλο αετό. (Το εθνικιστικό καθεστώς Ντόλφους είχε επαναφέρει από το 1934 μέχρι το Άνσλους δικέφαλο αετό).
Τα υπόλοιπα σύμβολα είναι η ασπίδα με το κόκκινο-λευκό-κόκκινο, από τον ύστερο Μεσαίωνα (προέρχεται από το οικόσημο των Μπάμπενμπεργκ, του οίκου που ηγεμόνεψε στην Αυστρία το 976-1246, πριν από τους Αψβούργους) και τα τρία σύμβολα που χαρακτηρίζουν το τριπολικό πολιτικό σύστημα της χώρας (που παρατηρείται πρακτικά ακόμη και σήμερα, φυσικά με μετατοπίσεις). Το τείχος-κορώνα, που συμβολίζει την αστική τάξη, το σφυρί για την εργατική, και το δρεπάνι για την αγροτική. Τέλος, η σπασμένη αλυσίδα προστέθηκε το 1946 για να δείξει την απελευθέρωση από το ναζισμό.
Για τις αναζητήσεις μεταξύ γερμανικών και αγγλικών μηχανολογικών όρων, μπορεί να φανεί χρήσιμος και αυτός ο δίγλωσσος ηλεκτρονικός κατάλογος (με αναφορές και σε φύλλα DIN κατά περίπτωση).
Last edited by a moderator:
Το ΛΚΝ το δίνει πάντως με ιταλική προέλευση:
φάμπρικα η [fábrika] Ο27α : 1. (παρωχ., προφ., λαϊκότρ.) εργοστάσιο: Έφαγε τα νιάτα του στις φάμπρικες της Γερμανίας. Σχόλασε η ~. 2. (μτφ.) επινόηση, τέχνασμα, κόλπο, που εμπεριέχει συνήθ. μιαν απάτη και που το μεταχειρίζεται κάποιος για να πετύχει κτ.: Bρήκε καινούρια ~ για να βγάζει λεφτά χωρίς να κουράζεται.
[ιταλ. fabbrica (στη σημ. 1)]
Και δε μου φαίνεται παράλογο, φάμπρικες υπήρχαν στην Ελλάδα και το 19ο αιώνα...
Έχει πάντως ενδιαφέρον πόσες λέξεις θα μπορούσαν να χρεωθούν ως γερμανικής προέλευσης, αλλά συνήθως θεωρούνται γαλλικής, π.χ. αλπινιστής. Τρέχα-γύρευε από πού την πήραμε. Από τα γαλλικά λέει το ΛΚΝ. Γιατί όχι από τα ιταλικά, τα αγγλικά ή τα γερμανικά ή από πολλούς μαζί την ίδια εποχή;
φάμπρικα η [fábrika] Ο27α : 1. (παρωχ., προφ., λαϊκότρ.) εργοστάσιο: Έφαγε τα νιάτα του στις φάμπρικες της Γερμανίας. Σχόλασε η ~. 2. (μτφ.) επινόηση, τέχνασμα, κόλπο, που εμπεριέχει συνήθ. μιαν απάτη και που το μεταχειρίζεται κάποιος για να πετύχει κτ.: Bρήκε καινούρια ~ για να βγάζει λεφτά χωρίς να κουράζεται.
[ιταλ. fabbrica (στη σημ. 1)]
Και δε μου φαίνεται παράλογο, φάμπρικες υπήρχαν στην Ελλάδα και το 19ο αιώνα...
Έχει πάντως ενδιαφέρον πόσες λέξεις θα μπορούσαν να χρεωθούν ως γερμανικής προέλευσης, αλλά συνήθως θεωρούνται γαλλικής, π.χ. αλπινιστής. Τρέχα-γύρευε από πού την πήραμε. Από τα γαλλικά λέει το ΛΚΝ. Γιατί όχι από τα ιταλικά, τα αγγλικά ή τα γερμανικά ή από πολλούς μαζί την ίδια εποχή;
άουτομπαν (Autobahn), η γερμανική λέξη για τον αυτοκινητόδρομο, που τεντώνει στα όρια τους κανόνες τονισμού στα ελληνικά:
- ή πρέπει να θεωρήσουμε μία συλλαβή το αρχικό -άου- για να θεωρήσουμε ότι τονίζουμε στην προπαραλήγουσα
- ή θα τονίσουμε (σχεδόν) κατά βούληση: Στο Διαδίκτυο υπάρχουν κυρίως άουτομπαν, αλλά και αούτομπαν, και αουτομπάν (πάντως, δεν πέτυχα *αουτόμπαν)
Νομίζω ότι η προφορά είναι [ʹauto͵ban], με δευτερεύοντα τόνο στη λήγουσα, κάτι σαν «άσε με, ρε». Αν το γράφαμε με δύο λέξεις, «άουτο μπαν», δεν θα είχαμε πρόβλημα. Θα κάνουμε πάντως τα στραβά μάτια και στην περίπτωση του άουτομπαν, όπως κάνουμε (τρόπος του λέγειν) για τα δεκαπλάσια σούπερμαρκετ (σωστό και πιο διαδεδομένο απ' όλα το σουπερμάρκετ, ίσως κάποτε και το αουτομπάν, ιδίως αν αποκτήσουμε από δαύτες, όπως αποκτήσαμε σουπερμάρκετ).
Αφού, φίλτατε Δρα, έχετε έφεση στο να βάζετε σημαιολογικά κουιζάκια, για να ρωτήσουμε κι εμείς: Ποια επίσημη σημαία αυτόνομης περιοχής φέρει τη σβάστικα ακόμη και σήμερα;
Αφού, φίλτατε Δρα, έχετε έφεση στο να βάζετε σημαιολογικά κουιζάκια, για να ρωτήσουμε κι εμείς: Ποια επίσημη σημαία αυτόνομης περιοχής φέρει τη σβάστικα ακόμη και σήμερα;
Πάλι να ψωνίσουμε γουρούνι στο σακί;
Αποκρυπτογράφηση των ανωτέρω: :)
Η αναφορά σε αυτόνομη περιοχή είναι για την αυτόνομη περιοχή των ιθαγενών Κούνα, στον Παναμά, που έχει από το 1925 την αριστερή σημαία με σβάστικα.
Η αναφορά σε ...γουρούνι στο σακί είναι για την πόλη Χιροσάκι, στη νομαρχία Αομόρι του νησιού Χονσού της Ιαπωνίας. Η σημαία της (δεξιά) έχει επίσης σβάστικα, αλλά το χρώμα δεν είναι βέβαιο (ο ιστότοπος Flags of The World τη δίνει με μαύρο χρώμα. ενώ στη βίκι φαίνεται με βυσσινί).
Αντίθετα από την άρεια, και οι δύο σβάστικες είναι δεξιόστροφες.
|
Η αναφορά σε αυτόνομη περιοχή είναι για την αυτόνομη περιοχή των ιθαγενών Κούνα, στον Παναμά, που έχει από το 1925 την αριστερή σημαία με σβάστικα.
Η αναφορά σε ...γουρούνι στο σακί είναι για την πόλη Χιροσάκι, στη νομαρχία Αομόρι του νησιού Χονσού της Ιαπωνίας. Η σημαία της (δεξιά) έχει επίσης σβάστικα, αλλά το χρώμα δεν είναι βέβαιο (ο ιστότοπος Flags of The World τη δίνει με μαύρο χρώμα. ενώ στη βίκι φαίνεται με βυσσινί).
Αντίθετα από την άρεια, και οι δύο σβάστικες είναι δεξιόστροφες.
Με την έρευνα για όλες αυτές τις σβάστικες, πείστηκα ότι δεν μπορεί να πήραμε τη λέξη από τους Γερμανούς ναζί, επειδή στην επίσημη ορολογία τους λεγόταν Hakenkreuz, δηλαδή αγκυλωτός σταυρός.
Μέσω της γαλλικής μάς ήρθε το λαντό (Landau), το οποίο όμως είναι όνομα γερμανικής πόλης (άλλο όνομα πόλης, ιταλικής αυτήν τη φορά, που επίσης μας έδωσε ελληνική λέξη μέσω της γαλλικής, είναι η καρμανιόλα).
Επίσης, απώτατης γερμανικής αρχής είναι το έτυμον της λέξης βαγόνι (στην ελληνική μέσω της ιταλικής, και στην περίπτωση του βαγκονλί μέσω της γαλλικής).
Επίσης, απώτατης γερμανικής αρχής είναι το έτυμον της λέξης βαγόνι (στην ελληνική μέσω της ιταλικής, και στην περίπτωση του βαγκονλί μέσω της γαλλικής).
ρεαλπολιτίκ (Realpolitik), και στη μορφή με δύο λέξεις (ρεάλ πολιτίκ), με ή χωρίς ενωτικό.
Ο όρος «ρεαλπολιτίκ» (η πατρότητα του οποίου θα πρέπει να αποδοθεί, κατά πάσαν πιθανότητα, στον καγκελάριο Βίσμαρκ) σημαίνει τον πολιτικό ρεαλισμό, τον προσανατολισμό, δηλαδή, της πολιτικής πράξης όχι σε κάποιες υπερβατικές κατηγορίες (όπως, για παράδειγμα, τη «Θεία Βούληση») ή ιδεολογικά αξιώματα (π.χ.: «το εθνικό συμφέρον» ως ύψιστη αρχή), αλλά στις αντικειμενικές συνθήκες της τρέχουσας πραγματικότητας. Οι θεωρητικές καταβολές του πολιτικού ρεαλισμού, που έχει επικρατήσει ως σχολή σκέψης κατά τη νεότερη και πρόσφατη περίοδο, είναι τόσο παλαιές όσο και αυτός ο ίδιος ο γραπτός πολιτικός στοχασμός: από τη συγγραφή του «Πελοποννησιακού Πολέμου» από τον Θουκυδίδη (περ. 460-400 π.Χ.) μέχρι τα θεωρητικά συγγράμματα του Μακιαβέλι (1469-1527) και του Thomas Hobbes (1588-1679).
(από την Ελευθεροτυπία, εδώ).
Το ενδιαφέρον της λέξης είναι ότι τη γράφουμε ρεαλπολιτίκ (οι άλλες εκδοχές απορρίπτονται) αλλά προφέρουμε [ρεάλ πολιτίκ] (ελπίζω). Υπάρχει στο ΛΝΕΓ:
ρεαλπολιτίκ (η) {άκλ.} ο πολιτικός ρεαλισμός, πολιτική πρακτική που καθορίζεται με βάση τα πραγματικά δεδομένα, τα γεγονότα, τα οποία και εξετάζει ως κατεξοχήν σημαντικά στοιχεία. [ΕΤΥΜ. < γερμ. Realpolitik (νόθο συνθ.) < real «πραγματικός» (βλ. λ. ρεαλισμός) + Politik < αρχ. πολιτικός. Ο όρος εισήχθη το 1963 από τον τότε Γερμανό καγκελάριο Κ. Adenauer μετά το άνοιγμα που επιχείρησε προς τις ανατολικές χώρες].
Στη Wikipedia: http://en.wikipedia.org/wiki/Realpolitik
The term was coined by Otto Eduard Leopold von Bismarck, a German writer and politician in the 19th century...
Έτσι «τρυφερά» που το λέει, δεν φαίνεται ότι πρόκειται για τον σιδηρούν καγκελάριο.
Σύμφωνα με το OED, σε αγγλικό κείμενο πρωτοχρησιμοποίησε τον όρο ο Τζορτζ Μπέρναρντ Σο:
1914 G. B. Shaw in New Statesman 14 Nov. (Suppl.) 5/2 He [sc. Friedrich von Bernhardi] prophesies that we, his great masters in Realpolitik, will do precisely what our Junkers have just made us do.
Εξακολουθούν να τη γράφουν με πλάγια οι Εγγλέζοι (κατά κανόνα).
ρεαλπολιτίκ (η) {άκλ.} ο πολιτικός ρεαλισμός, πολιτική πρακτική που καθορίζεται με βάση τα πραγματικά δεδομένα, τα γεγονότα, τα οποία και εξετάζει ως κατεξοχήν σημαντικά στοιχεία. [ΕΤΥΜ. < γερμ. Realpolitik (νόθο συνθ.) < real «πραγματικός» (βλ. λ. ρεαλισμός) + Politik < αρχ. πολιτικός. Ο όρος εισήχθη το 1963 από τον τότε Γερμανό καγκελάριο Κ. Adenauer μετά το άνοιγμα που επιχείρησε προς τις ανατολικές χώρες].
Στη Wikipedia: http://en.wikipedia.org/wiki/Realpolitik
The term was coined by Otto Eduard Leopold von Bismarck, a German writer and politician in the 19th century...
Έτσι «τρυφερά» που το λέει, δεν φαίνεται ότι πρόκειται για τον σιδηρούν καγκελάριο.
Σύμφωνα με το OED, σε αγγλικό κείμενο πρωτοχρησιμοποίησε τον όρο ο Τζορτζ Μπέρναρντ Σο:
1914 G. B. Shaw in New Statesman 14 Nov. (Suppl.) 5/2 He [sc. Friedrich von Bernhardi] prophesies that we, his great masters in Realpolitik, will do precisely what our Junkers have just made us do.
Εξακολουθούν να τη γράφουν με πλάγια οι Εγγλέζοι (κατά κανόνα).