Αντικείμενο σε αιτιατική

[nickel]

Το πρόβλημα με το διδάσκω είναι ότι μπορεί να έχει, με διαφορετικό νόημα, έμψυχο ή άψυχο αντικείμενο: διδάσκω τους μαθητές, διδάσκω χορό.
Πιάνομαι από το αγγλικό teach: teach the pupils some new words ή teach some new words to the pupils. Δεν υπάρχει διαφορετική σύνταξη, είναι φανερό ότι σε αυτή την περίπτωση του διπλού αντικειμένου, έμμεσο είναι μόνο το έμψυχο.
Όμως και στην ανάλυση της ελληνικής πρότασης:

Α) σε ποιον διδάσκει; Στους μαθητές (έμμεσο), τι; Χορό (άμεσο)
Β) ποιον διδάσκει; Τους μαθητές (άμεσο), με τι; Με χορό (έμμεσο)

νομίζω ότι το δεύτερο δεν στέκει και δεν θα το λέγαμε ποτέ.
Οπότε και στην περίπτωση του ελληνικού διδάσκω θεωρώ ότι, όταν έχουμε άμεσο και έμμεσο αντικείμενο, έμμεσο είναι το έμψυχο.

 

[fifini]

Καλημέρα. Στο παράδειγμα "η μαμά με τάιζε πατάτες" , το "με" παρόλο που παίζει το ρόλο προσώπου είναι άμεσο εδώ. Σωστά;

 

[nickel]

Καλημέρα. Στο παράδειγμα "η μαμά με τάιζε πατάτες" , το "με" παρόλο που παίζει το ρόλο προσώπου είναι άμεσο εδώ. Σωστά;

Σωστά. Η μαμά τάιζε εμένα με πατάτες.
(Εμένα ποτέ δεν χρειάστηκε να μου ταΐσουν τις πατάτες. Τις έτρωγα πάντα μόνος μου. Δεν με προλάβαιναν...)

 

[fifini]

Απλά το αναφέρω γιατί λέγαμε πως το έμψυχο είναι έμμεσο.

 

[fifini]

Συγγνώμη που επιμένω, αλλά πάω να σκάσω και θέλω αύριο να διδάξω τα δίπτωτα σε μαθητές ΣΤ. Όταν έχω αιτιατική προσώπου και αιτιατική πράγματος , άλλοι λένε ότι αιτιατική προσώπου είναι άμεσο, ενώ άλλοι ότι πρέπει πρώτα να ελέγχω με το εμπρόθετο. Πραγματικά έχω μπερδευτεί. Σας στέλνω και 2 φωτογραφίες από γνωστές ιστοσελίδες που το αναφέρουν με διαφορετικό τρόπο.

 

[nickel]

Το παρουσιάζω είναι απλό: παρουσιάζω κάτι ή κάποιον σε κάποιον. Δύσκολα θα μπερδευτεί κανείς ως προς το άμεσο και το έμμεσο.

Δεν καταλαβαίνω γιατί πρέπει να διδάξετε στους μαθητές το διδάσκω.

α. Η Μαρία διδάσκει αγγλικά. (άμεσο)
β. Η Μαρία διδάσκει την ξαδέλφη της. (άμεσο)
γ. Η Μαρία διδάσκει την ξαδέλφη της αγγλικά.
δ. Η Μαρία διδάσκει αγγλικά στην ξαδέλφη της.
Και στις δύο περιπτώσεις γ & δ τα «αγγλικά» είναι το άμεσο.
Εγώ δεν θα έλεγα «Η Μαρία διδάσκει αγγλικά την ξαδέλφη της» επειδή με μπερδεύει.

 

[fifini]

Καλημέρα σας. Είστε σαφής.Σίγουρα το ρήμα διδάσκω μπερδεύει. Υπάρχουν και πιο ξεκάθαρα ρήματα . Εγώ έχω στο μυαλό μου πως, αν ένα αντικείμενο μπορεί να πάρει πρόθεση, είναι αυτόματα το έμμεσο. Και σε αυτό παίζει τον πιο σημαντικό ρόλο το ρήμα και το νόημα της φράσης.
Ο Γιάννης τάισε τη γάτα(άμεσο) ψάρια.
Ο Γιάννης έμαθε τα παιδιά (στα παιδιά- έμμεσο) οδήγηση.

 

[fifini]

Καλησπέρα. Επανέρχομαι λίγο με το παράδειγμα : Ο Γιάννης μαθαίνει τη Χριστίνα κιθάρα.
ποιον μαθαίνει ; ή σε ποιον μαθαίνει ; στη Χριστίνα , λογικά είναι έμμεσο αντικείμενο , γιατί παίρνει πρόθεση.
Όμως , αν το δούμε νοηματικά , μαθαίνει κάτι τη Χριστίνα και όχι την κιθάρα . Άρα θεωρώ πως υπάρχει περίπτωση να είναι άμεσο το πρόσωπο εδώ.
Θέλω τη βοήθειά σας. Σας ευχαριστώ.

 

[nickel]

Σκέψου ότι εδώ μαθαίνω = διδάσκω. Τι διδάσκει; Σε ποιον;

 

[fifini]

Απλά θεωρώ πως η ενέργεια του ρήματος πηγαίνει στο πρόσωπο. Δηλαδή μαθαίνω και διδάσκω τη Χριστίνα και όχι μαθαίνω και διδάσκω την κιθάρα.

 

[nickel]

Ισχύουν όσα βλέπουμε και στο #41, σαν ιδιομορφία του διδάσκω.

 

[fifini]

Έχετε δίκιο. Σας ευχαριστώ και πάλι για τον χρόνο που αφιερώνετε.

 

[fifini]

Καλημέρα. Να κάνω μια ερώτηση για τη φράση:
" Πειραματιστείτε με το νερό και παίξτε με τον Γίγαντα."
Γιατί το πρώτο ρήμα θεωρείται αμετάβατο ενώ το δεύτερο μεταβατικό;

 

[nickel]

Καλημέρα. Το πειραματίζομαι είναι πάντα αμετάβατο. Δεν λέμε ποτέ «πειραματίζομαι κάτι». Το παίζω είναι μεταβατικό και αμετάβατο. Έτσι το χαρακτηρίζουν όλα τα λεξικά, υποθέτω. Είναι μεταβατικό όταν λέμε «παίζω χαρτιά» και αμετάβατο όταν λέμε «παίζω με την τύχη μου».

 

[fifini]

Αναρωτιέμαι , επειδή μπορεί κανείς να πει: με τι πειραματίζομαι; Με το νερό ( κάτι σαν έμμεσο αντικείμενο) . Σε όλα τα βοηθήματα που έχω διαβάσει, στη συγκεκριμένη πρόταση το ρήμα παίζω θεωρείται μεταβατικό!!! Και μπερδεύομαι...

 

[nickel]

Ίσως σε κάποια γραμματική θα μπορούσε να δει κανείς τη μεταβατικότητα της χρήσης «παίζει με τα μαλλιά της», αλλά δεν μπορώ να πιστέψω ότι κάποιο βοήθημα θεωρεί παράδειγμα μεταβατικότητας το «παίζω με τον φίλο μου» εκτός αν θέλει να πει ότι εννοείται το άμεσο αντικείμενο «παίζω χαρτιά με τον φίλο μου».

 

[fifini]

Και όμως το θεωρεί. Πάντως και στο " πειραματίζομαι με το νερό" δε μεταβαίνει η ενέργεια μου στο νερό;
Με τι πειραματίζομαι; Με το νερό!

 

[nickel]

Πρώτα μια διευκρίνιση: Στο παράδειγμα που δίνεις δεν λέει «Παίξτε με τον Γίγαντα» αλλά «παίξτε με τον Υπολογιστή Γίγαντα». Άλλο είναι το «παίζω (ένα παιχνίδι) με κάποιον» και άλλο το «παίζω με τα μαλλιά μου/παίζω στον υπολογιστή ή με τον υπολογιστή».

Όταν έχουμε την περίπτωση της ενέργειας που μεταβαίνει σε εμπρόθετο αντικείμενο, υπάρχουν κάποιοι που χαρακτηρίζουν το ρήμα ως μεταβατικό. Π.χ.

Μεταβατικά ρήματα με ένα αντικείμενο:
[...] 3. Ρήματα με εμπρόθετο αντικείμενο ή γενική:
Τα ρήματα αυτά χρειάζονται ένα υποκείμενο και ένα εμπρόθετο αντικείμενο για να σχηματίσουν πρόταση.
Το εμπρόθετο αντικείμενο σχηματίζεται με τις προθέσεις σε και με + ουσιαστικό σε αιτιατική.

Κατηγορίες Μεταβατικών Ρημάτων | Greek Grammar C1 Level

Μεταβατικά είναι τα ρήματα που συνοδεύονται αναγκαστικά από ένα ή παραπάνω αντικείμενα. Τα αντικείμενα των μεταβατικών ρημάτων μπορεί να έχουν διάφορες μορφές: Μεταβατικά ρήματα με ένα αντικείμενο…

open.books4languages.com

Στη Γραμματική της Νέας Ελληνικής (των Κλαίρη - Μπαμπινιώτη), §509, έχει αρκετά για το εμπρόθετο αντικείμενο, αλλά δεν μου δόθηκε η εντύπωση ότι τα συγκεκριμένα ρήματα χαρακτηρίζονται μεταβατικά, ακόμα κι αν εκφράζουν μεταβατικότητα (αναφέρομαι σε κάτι, αρέσω σε κάποιον, ενδιαφέρομαι για ένα θέμα, μοιάζω με κάποιον, θα μιλήσω στον υπεύθυνο, ανήκει στην εταιρεία).

Η σχολική Γραμματική δεν ξεκαθαρίζει το θέμα, ούτε το Συντακτικό.

Στην άσκηση του συγκεκριμένου βοηθήματος το βρίσκω περίεργο ότι θεωρεί αμετάβατο το «Πειραματιστείτε με το νερό» αλλά μεταβατικό το «παίξτε με τον Υπολογιστή Γίγαντα».

 

[antongoun]

Σε αυτό το "λυσάρι" πάντως τα δίνει και τα δύο αμετάβατα, το "πειραματιστείτε" και το "παίξτε".

 

[nickel]

Προφανώς το «λυσάρι» του fifini ξέχασε μια υπογράμμιση.
Ας το δούμε και αλλιώς: Αν δούμε ξαφνικά σε κάποιο λεξικό να χαρακτηρίζεται το αρέσω σαν μεταβατικό, θα πέσουμε να τους φάμε.
Και πού να προσπαθήσεις να μετατρέψεις κάποια από αυτές τις μεταβατικές χρήσεις με εμπρόθετο αντικείμενο σε παθητική φωνή!