Τα της κρίσης (ό,τι περνάει από την κρησάρα μας)

[Ambrose]

@SBE

Δεν ξέρω αν έχει νόημα να συνεχίσω αυτή την αστεία συζήτηση, αλλά για να ξέρουμε τι λέμε και να μην πλανούνται εσφαλμένες εντυπώσεις στον αέρα, λάθος δεν υπάρχει στο γραπτό. Προφανώς όταν μιλάει για προσχώρηση, αναφέρεται στην Ευρωζώνη. Μόνο ένας ηλίθιος θα πίστευε ότι αναφέρεται στην ΕΟΚ του 1981. Και να μην πιάσουμε τα πόσο δεξιός ή κεντρώος ήταν ο Σημίτης και η διακυβέρνησή του. Για κάποιους αναλυτές και πολλούς ΠΑΣΟΚτζήδες.

Και τα περί πληρωμής τα βρίσκω λίγο φαιδρά. Από εκεί και πέρα, αν διαφωνείς με αυτά που λέει, σε προσκαλώ να αναλύσεις τις απόψεις σου, όπως έχουμε κάνει όλοι μας.

 

[SBE]

@SBE

Δεν ξέρω αν έχει νόημα να συνεχίσω αυτή την αστεία συζήτηση, αλλά για να ξέρουμε τι λέμε και να μην πλανούνται εσφαλμένες εντυπώσεις στον αέρα, λάθος δεν υπάρχει στο γραπτό.

Ούτε εγώ ξέρω αν έχει νόημα, αφού ως γνωστόν έχεις το αλάθητο. Μην ανησυχείς, δεν έπεσες στην εκτίμησή μου επειδή πόσταρες αυτό το άρθρο.
Κοιτάζοντας ολόκληρο το άρθρο είναι εμφανές πως δεν υπάρχει διπλό λάθος, αλλά στο απόσπασμα που έστειλες μεμονωμένο, μοιάζει σα να υπάρχει. Την επόμενη μην το κόβεις, και η εισαγωγή είχε ενδιαφέρον.

Και τα περί πληρωμής τα βρίσκω λίγο φαιδρά. Από εκεί και πέρα, αν διαφωνείς με αυτά που λέει, σε προσκαλώ να αναλύσεις τις απόψεις σου, όπως έχουμε κάνει όλοι μας.

Εγώ δεν τα βρίσκω καθόλου φαιδρά. Σε κείμενο που το πληρώνεσαι και σε επιστημονική δημοσίευση δεν κάνεις λάθη στις γενικές γνώσεις. Όποιος κι αν είσαι.

Αλλά μια που θέλεις ντε και καλά άποψη, η άποψη μου είναι ότι η συγγραφέας είναι στο σωστό δρόμο, αλλά κάνει κάποια λάθη και επιπλέον δε μας λέει τίποτα καινούργιο, αν και μπορεί να είναι καινούργια αυτά για κάποιον Ινδονήσιο π.χ. ή Αμερικανό.

 

[Costas]

Μια ωραία επισκόπηση των γνωμών της τελευταίας εβδομάδας για την κρίση από την Ελίζα Παπαδάκη (Κυριακάτικη Αυγή).

 

[nickel]

Εδώ μεταφέρθηκαν μηνύματα σχετικά με τη μεγάλη εργατική διαδήλωση της 5/5/2010 και τον εμπρησμό καταστήματος της τράπεζας Marfin με αποτέλεσμα το θάνατο τριών υπαλλήλων.

 

[nickel]

Εδώ είναι όλο το ζουμί. Αξίζει να διαβαστεί όλο το άρθρο για να καταλάβει κανείς το μέγεθος του παιχνιδιού.

Όσο οι πολιτικοί δεν αντιλαμβάνονται ότι χρειάζεται ένα νέο ρυθμιστικό πλαίσιο που θα αφαιρέσει κερδοσκοπικά όπλα απεριόριστης ισχύος από τα χέρια των κερδοσκόπων, τόσο οι κυβερνήσεις και οι κεντρικές τράπεζες θα παίζουν στους αγώνες των κερδοσκόπων… εκτός έδρας και με λιγότερους παίκτες από τα πρώτα λεπτά του παιχνιδιού. Αν οι πολιτικοί δεν βρουν το θάρρος να αλλάξουν τους κανόνες του παιχνιδιού, στα παιχνίδια του εικονικού καζίνου της παγκόσμιας αγοράς κινδυνεύουν να χάνουν όλες τις παρτίδες…​

 

[SBE]

Οι πολιτικοί επωφελούνται προσωπικά από τον τρόπο λειτουργίας της αγοράς (ένα το κρατούμενο) και επιπλέον ανήκουν και αυτοί στην ίδια σχολή σκέψης που έχει επικρατήσει τα τελευταία χρόνια μέσω των πανεπιστημίων και των οικονομικών ιδρυμάτων και οργανισμών. Για πολλούς το σύστημα δούλεψε πολύ καλά, μέχρι πριν δέκα χρόνια π.χ. αλλά και ίσως μέχρι πριν κάνα χρόνο. Η Ισλανδία, χώρα φτωχή κάποτε, με ασύλληπτο βιοτικό επίπεδο πριν μερικά χρόνια, και η Ιρλανδία, χώρα επίσης φτωχή κάποτε που προβαλλόταν σαν το Ιρλανδικό θαύμα, την κέλτικη τίγρη κλπ σίγουρα δημιούργησαν πολλούς ευκατάστατους που δεν ήταν απαραιτήτως κερδοσκόποι κι οι οποίοι τώρα χαίρονται που τους έκοψε εγκαίρως κι έβγαλαν τα λεφτά στην Ελβετία και τα έκαναν δολάρια/ χρυσό ή ό,τι άλλο.

 

[Ambrose]

Αντιγράφω από τον σύνδεσμο του Κώστα (τα bold δικά μου):

"Ο Χουάν Κρέσπο της Thomson Reuters αποδίδει τις αναταραχές που κλονίζουν όλη την Ευρώπη στην ανικανότητα των κυβερνήσεων να εγκρίνουν μια βοήθεια προς την Ελλάδα την ενδεικνυόμενη στιγμή. "Η διάσωση, που θα είχε κοστίσει 15 δισ. στις αρχές Φεβρουαρίου, υπολογίζεται τώρα κάπου δεκαπλάσια. Και χωρίς καμία εγγύηση ότι η Ελλάδα θα καταλήξει να μπορεί να εξυπηρετήσει το χρέος της. Το ποτάμι ξεχείλισε και είναι ασυγκράτητο" λέει."

Και αναρωτιέμαι γιατί έπρεπε να φτάσουμε μέχρι εδώ (από το Φεβρουάριο στο Μάιο του 2010).

 

[SBE]

Έπρεπε να φτάσουμε μέχρι εδώ γιατί η ΕΕ δυστυχώς αντιμετωπίζει πολύ χλιαρά τα εσωτερικά της προβλήματα και χάθηκε πολύτιμος χρονος σε γκρίνιες και διαφωνίες. Το αστέιο είναι ότι δεν χάθηκε καθόλου χρόνος περσι στην στηριξη των τραπεζών, το οποίο ίσως είναι ενδειξη του ποιούς εκτιμούν (στηρίζουν/ εξυπηρετούν) στην πραγματικότητα οι ευρωπαικές κυβερνήσεις.

Επίσης, οι λοιποί ΕΕ μάλλον πήραν ελαφρά το ζήτημα με το σκεπτικό ότι να, τώρα είναι ευκαιρία να τους βάλουμε να κανουν κάποιες βελτιώσεις στη λειτουργία τους. Ίσως κι ο ΓΑΠ έτσι να σκεφτόταν. Θυμάμαι που το Φεβρουάριο- Μαρτιο μας έδιναν συμβουλές πως να μειώσουμε το δημόσιο και τη φοροδιαφυγή. Αναγκάιο φυσικά, αλλά έιναι σα να πνίγεται ο άλλος κι εσύ να τον κοιτάς με το σωσίβιο στο χέρι και να του δίνεις συμβουλες για τη σωστη τεχνική του ύπτιου (και πάω στοίχημα ότι θα υπάρχει σχετικό σκετς Μόντυ Πάιθον)

Μπορέι επίσης η Ελλάδα να μην έκανε από την αρχη γνωστό το πόσο αναγκαία ήταν η δράση χωρίς καθυστέρηση. Αναρωτιέμαι αν χάθηκε χρόνος στην προοσπάθεια να συνδιαστουν πολλά μετρα μαζί.



ΥΓ Κάποιος μου έλεγε χτες ότι η τραπεζολαγνεία κι η σχολή σκέψης που αποθεωνει το παπατζιλίκι τύπου σου δίνω δάνειο με το ενα χέρι, ποντάρω ότι θα χάσεις και εισπράτω τα κερδη της χασούρας με το άλλο, ίσως πάρει το δρόμο άλλων ιδεολογιών και οικονομικών θεωριών. Μακαρι, αλλά θα είναι πολύ δύσκολο και πολύ αργά για την Ελλάδα.

 

[Ambrose]

Εγώ νομίζω ότι την προσφυγή στο ΔΝΤ την ήξεραν πριν καν εκλεγούν (ήταν δυνατόν να μην την ξέρουν; ). Αυτό άλλωστε δικαιολογεί και το γεγονός -που έκανε τους πάντες να αναρωτιούνται- γιατί τα μέτρα που ανακοινώθηκαν όταν η κυβέρνηση ήταν φρέσκια-φρέσκια ήταν τόσο ήπια. Όσο για την προηγούμενη κυβέρνηση της ΝΔ, οι συνωμοσιολόγοι λένε ότι έκανε πίσω ακριβώς γιατί το ήξερε.

Ο καθένας ας βγάλει τα συμπεράσματά του.

 

[SBE]

Είναι γεγονός ότι άμα είσαι τελευταίος στις δημοσκοπήσεις κι έχεις άλλα δύο χρόνια μεχρι τις επόμενες εκλογές δεν κάνεις πρόωρες εκλογές.
Αλλά ας θυμηθούμε παλι αυτό που ειπώθηκε για τις βρετανικές εκλογές της περασμένης εβδομάδας: όποιος βρει μετά από αυτές τις εκλογές δεν θα ξανακυβερνήσει για 30 χρονια, γιατί θα πρέπει να λάβει αυστηρά οικονομικά μέτρα.
Ο Καραμανλής σωτήρας της ΝΔ; Κι η Ντόρα διαγραμμένη λόγω ΔΝΤ; Δεν τον είχα για τόσο ξύπνιο.

 

[SBE]

Άντε κι άλλο ένα άρθρο
But the real problem is much deeper. It is philosophical as well as mathematical. Too much debt, like too much dying, is not a transitional state. It’s a final state. And once the soul has left the body, there is no point in trying to keep the husk alive. Similarly, when a debt cannot be repaid, there’s no use pretending. When you cannot keep up with the interest on a debt, it is added to the principle. The debt grows, becoming evermore unmanageable. It’s better to admit the error as soon as possible and start organizing the details of your financial funeral.
άπου αλλού πήρε το μάτι μου τη λέξη αποπληθωρισμός, αλλά δεν ξερω αν οι έλληνες μικρομεσαίοι καταστηματάρχες πάνε προς τα εκεί.

 

[drsiebenmal]

(Και) το συγκεκριμένο άρθρο, πάντως, είναι ήδη ξεπερασμένο από τα γεγονότα.

Η πραγματικότητα έχει αλλάξει ριζικά από προχτές· οι «αγορές» είχαν ξεχάσει ότι όταν χρειάστηκε, π.χ. τη δεκαετία του 1970, και το «σκληρό γερμανικό μάρκο» δεν έμεινε και τόσο σκληρό. Θεώρησαν θέσφατο ότι οι γερμανικοί φραγμοί στο συλλογικό υποσυνείδητο λόγω του υπερπληθωρισμού που οδήγησε στην πτώση της Βαϊμάρης θα τους εμπόδιζαν να δουν αυτό που γνωρίζουν όλες οι άλλες νυν και τέως αυτοκρατορικές οικονομίες, η αμερικάνικη, η αγγλική, η γαλλική, η ρώσικη: Ο πιο εύκολος δρόμος για να ξεφύγει μια νομισματική οντότητα (εδώ, η ευρωζώνη) από τη συνολική υπερχρέωση είναι γνωστός και λέγεται πληθωρισμός.

Ουσιαστικά, ο ευρωπαϊκός Χολαργός πήρε άδεια (αν όχι εντολή --που «απαγορεύεται») να κόψει χρήμα· μετρημένα, προσεκτικά, αλλά ανάλογα με τις ανάγκες --όπως κάνει μια οικονομική υπερδύναμη, όπως έκανε η Αμερική μετά το 1945 και κατέβασε το πολεμικό της χρέος από το 130% κάτω από το 100%.

Το τι θα σημάνει αυτό για εμάς, είναι δύσκολο να το εκτιμήσει σήμερα οποιοσδήποτε. Θα έχουμε ευκολότερη πρόσβαση σε δανειακά κεφάλαια, αλλά θα υπάρχει πρόσθετος εξωγενής πληθωρισμός που θα μας δυσκολεύει κι άλλο τη ζωή. Όπως λένε όλοι, όλα θα κριθούν από την ανάπτυξη.

 

[SBE]

Την οποία ανάπτυξη δεν ξέρω πού θα τη βρούμε. Αν θυμάμαι καλά σε κάτι παλιότερα στατιστικά ο μόνος κλάδος της ελληνικής οικονομίας που είχε παρουσιάσει ανάπτυξη το 2004-5-6 (δε θυμάμαι ποια χρονιά) ήταν το λιανικό εμπόριο. Δηλαδή ίσχυε εντελώς το ψωνίστε γιατί χανόμαστε. Κι αυτό σε εποχές που η οικονομική κρίση ήταν άγνωστη λέξη. Τι θα αλλάξει ώστε να αναπτυχθούν άλλοι κλάδοι;

 

[SBE]

Και μια που λέμε για το θέμα, το προηγούμενο δεκαήμερο βρέθηκα σε πολλές και διάφορες φάσεις να μιλάω με Άγγλους, και οι συζητήσεις όλες ήταν ως εξής:
How is the situation in Greece?
Our thoughts are with you
I was never a supporter of the Euro, μου είπε ένας, but I feel for you, as we will be soon having the same over here
κλπ κλπ κλπ
Συζήτηση περί ανέμων και υδάτων, φυσικά, αλλά το αναφέρω γιατί σε γενικές γραμμές επικρατεί η άποψη ότι όλοι είναι εναντίον μας και όλοι είναι σαν τους αρθρογράφους των γερμανικών περιοδικών.
Στην πραγματικότητα οι περισσότεροι ξέρουν ότι τα ΜΜΕ διαστρεβλώνουν τα πάντα και η εικόνα που έχουμε δεν είναι η πραγματική, ενόψει και του εδώ σωου που μόλις τα βρουν τα κόμματα μεταξύ τους ξεκινάει.

 

[drsiebenmal]

Δεν ξέρω πού και πώς θα γίνει η ανάπτυξη. Νομιζω ότι δεν το ξέρει κανείς. Ανοργάνωτα θα γίνουν τα πράγματα, τουλάχιστον στην αρχή, ρωμέικα, σχεδόν στην τύχη.

Αλλά αν δεν συμφωνείς ότι η οικονομική και κοινωνική πίεση από τα τωρινά μέτρα είναι επαρκής να στρέψει την περίφημη ελληνική ευφυΐα και επιχειρηματικότητα από τρόπους να κλέψει την κοινωνία σε τρόπους να παράγει κάτι, τότε προφανώς την έχουμε κάτσει τη βάρκα και μας περιμένουν περισσότερα μέτρα και, κάπου στο βάθος, οριστικά πια, η πτώχευση και η κατάρρευση.

Είμαι βέβαιος ότι οι Έλληνες γύρω μας δεν είναι τόσο χαζοί. Θα πιέσουν αφόρητα για να σοβαρευτεί το κράτος (και η πίεση θα είναι αφόρητη) και να προωθήσει την ανάπτυξη και θα πιέσουν αφόρητα όλη την κοινωνία να σοβαρευτεί (και η πίεση αυτή θα είναι επίσης αφόρητη) ώστε να επιστρέψουν το ταχύτερο δυνατό, σε ορθολογική βάση, κάπου κοντά στο status quo ante.

Και εξακολουθώ να πιστεύω ότι μπορούμε τελικά να κάνουμε πολλούς οικονομολόγους της καταστροφής να φάνε τα πτυχία τους.

Edit: Και επειδή είδα και το δεύτερο σημείωμά σου, να επιβεβαιώσω ότι βλέπω πως το ανθελληνικό κλίμα αντιστρέφεται και αλλού στην Ευρώπη. Υπάρχει ακόμη η γκρίνια «γιατί να σας πληρώνουμε» αλλά έχουν αρχίσει να καταλαβαίνουν ότι το πράγμα είναι μεγαλύτερο και κάποιοι, να νιώθουν μέχρι και δέος για τις θυσίες που υποβαλλόμαστε.

Επιπλέον, κάποιο έχουν αρχίσει να κατανοούν ότι πχ δεκατέσσερις φορές το λίγο είναι πολύ λιγότερο από το δώδεκα φορές μπόλικο. Καταλαβαίνουν ότι δεν ξυπνάμε κάθε πρωί με τη σκέψη να αγοράσουμε άλλα δέκα φρεγάτες να τις στείλουμε στον πόλεμο. Το δε γέλιο της αρκούδας πέφτει όταν τους εξηγείς ότι οι υψηλόμισθοι στην Ελλάδα αρχίζουν από τα 30.000 ευρώ το χρόνο...

Εξακολουθούν πάντως να μην έχουν κατανόηση για τις άλλες ιδιαιτερότητές μας (φοροδιαφυγή, φακελάκι --έχει περάσει πια σε ξένες γλώσσες, υπερκοστολογήσεις, αγένεια στις τουριστικές υπηρεσίες κπλ.)

 

[SBE]

Μακάρι, αλλά πιστεύω ότι το αποτέλεσμα των μέτρων θα είναι να διογκωθεί η μαύρη οικονομία μεταξύ των πληττόμενων τάξεων. Δηλαδή τώρα θα κοιτάνε για δεύτερη, μαύρη, δουλειά κι αυτοί που πρώτα ίσως δεν το σκέφτονταν. Θα κοιτάνε να πιάσουν την καλή σα να ήμαστε ταινία του '50 με τη Βούρτση και τον Ξανθόπουλο κλπκλπ.
Οι επιχειρηματίες δεν ξέρω πως θα αντιδράσουν, ειδικά του λιανικού εμπορίου. Το πιο πιθανό είναι να εξαφανιστούν και να αντικατασταθούν από τις πολυεθνικές.
Πίεση για βελτίωση θα υπάρχει, αλλά πάντα στο πλαίσιο του "την κρίση να πληρώσει ο γείτονας".

 

[daeman]

Κάποια ενδιαφέροντα σχόλια από αυτό εδώ το άρθρο:

[...] να επιβεβαιώσω ότι βλέπω πως το ανθελληνικό κλίμα αντιστρέφεται και αλλού στην Ευρώπη. Υπάρχει ακόμη η γκρίνια «γιατί να σας πληρώνουμε» αλλά έχουν αρχίσει να καταλαβαίνουν ότι το πράγμα είναι μεγαλύτερο και κάποιοι, να νιώθουν μέχρι και δέος για τις θυσίες που υποβαλλόμαστε.

The observation about the necessity for joint action attributed to Dr Benjamin Franklin, that most European of Americans, when signing the Declaration of Independence seems apt in our current predicament:
"We must, indeed, all hang together, or assuredly we shall all hang separately."
If Member States will not or cannot make the fundamental changes to implement a common fiscal framework to underpin a common currency, then we might as well start taking our places in an orderly queue for the gallows.

[...]ΥΓ Κάποιος μου έλεγε χτες ότι η τραπεζολαγνεία κι η σχολή σκέψης που αποθεωνει το παπατζιλίκι τύπου σου δίνω δάνειο με το ενα χέρι, ποντάρω ότι θα χάσεις και εισπράτω τα κερδη της χασούρας με το άλλο, ίσως πάρει το δρόμο άλλων ιδεολογιών και οικονομικών θεωριών. Μακαρι, αλλά θα είναι πολύ δύσκολο και πολύ αργά για την Ελλάδα.

Time we sold the speculators short.
Time we put 'Deliberate destabilisation of society in pursuit of profit' on the statute book as a crime.
What is the point of voting when the banksters first get to cause mayhem, then get their losses socialised, and then seek to make another mint by driving down the states that saved them.
These international hooligans are rabid on short-termist greed. If we don't rein them in we will all be dragged down like Greece.

 

[SBE]

Λέει το άρθρο επίσης
Ιn Britain too, all parties have operated on the basis that they could not tame markets, only sweep up after them. Two years after the collapse of Lehman Brothers that dogma looks well past its sell-by date – yet all politicians have struggled to find a decent replacement.

Κι αυτό είναι σημαντικό κτγμ, η αντικατάσταση. Γιατί μιλάμε για μια- δυο γενιές που έχουν υποστεί την πλύση εγκεφάλου των προγραμμάτων ΜΒΑ, που έχουν πειστεί ότι greed is good ή ότι there is no such thing as society. Πώς να καταρρίψεις έτσι εύκολα την κοσμοθεωρία που γέμισε τα πορτοφόλια πολλών για πολλά χρόνια;
Θα μου πεις κι ο Μαρξισμός κλπκλπ

 

[drsiebenmal]

Από άρθρο του Μπάμπη Παπαδημητρίου στη σημερινή Καθημερινή (τα έντονα δικά μου):

Θα σας δώσω ένα (λίγο) περίπλοκο νούμερο του οποίου την εξέλιξη ελάχιστοι κοιτούσαμε με αγωνία. Το στοιχείο αποκαλείται «Ακαθάριστες δανειακές ανάγκες από διεθνείς πηγές», δηλαδή τι δανειζόμαστε από μη κατοίκους της δόλιας αυτής χώρας, για να χρησιμοποιήσουμε μέσα σε ετούτη τη χώρα. Το σχετικό ποσό θα φτάσει το 2010 στο απίθανο νούμερο των 197 δισεκατομμυρίων ευρώ. Ηταν μόλις 49,4 δισ. το 2005. Κατ’ αναλογία προς το ΑΕΠ, που σημαίνει τι μας δάνειζαν οι ξένοι για να «τρώμε» εγχωρίως, το 2005 βρισκόμασταν στο 25% και το 2010 φτάσαμε στο 85%. Σε απλά ελληνικά, αυτό σημαίνει ότι σε κάθε 100 ευρώ που βάζουμε στην «τσέπη» μας, τα 85 είναι δανεικά από κάποιον που δεν κατοικεί σε τούτον εδώ τον τόπο. Λέτε αυτός που μας δανείζει να μην ανησυχεί;

Εξίσου ενδιαφέρον έχει ο υπολογισμός που έχουν κάνει οι αναλυτές του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου για τα όσα θα συνέβαιναν αν δεν σημειωνόταν η κατάρρευση και παρέμβαση που περιγράφει το Πρόγραμμα Σωτηρίας. Το ποσοστό δανεικών από το εξωτερικό θα έφτανε το 100,6 του ΑΕΠ το 2013 και θα συνέχιζε προς το 105,7 το 2015. Με άλλα λόγια, όλες οι πιστώσεις που χρηματοδοτούν την εγχώρια παραγωγή πλούτου θα προέρχονταν από πόρους οι οποίοι δεν έχουν δημιουργηθεί στην Ελλάδα. Είναι αυτονόητο πως καμία χώρα δεν μπορεί να αντέξει για μεγάλο διάστημα παρόμοια ανισορροπία.​

Ολόκληρο το άρθρο εδώ.

 

[Ambrose]

Γιατί μιλάμε για μια- δυο γενιές που έχουν υποστεί την πλύση εγκεφάλου των προγραμμάτων ΜΒΑ, που έχουν πειστεί ότι greed is good ή ότι there is no such thing as society. Πώς να καταρρίψεις έτσι εύκολα την κοσμοθεωρία που γέμισε τα πορτοφόλια πολλών για πολλά χρόνια;

Πέστα Χρυσόστομη. Κι ας μην ξεχνάμε ότι το μέλλον χτίζεται ΤΩΡΑ. Όχι αύριο, το mañana που λένε οι Ισπανοί. Καμία ευστροφία (αν και στην περίπτωση των Ελλήνων εγώ μάλλον πονηριά βλέπω, παρά ευστροφία) δεν πρόκειται να μας σώσει όταν το χρέος θα είναι μη διαχειρίσιμο. Παρά μόνο κάποιος deux ex machina. Και για να αλλάξει το κράτος, θα πρέπει πρώτα να αλλάξουν οι Έλληνες και να παραιτηθούν από τις απαιτήσεις που έχουν από το κράτος. Και θα πρέπει -για να γίνει αυτό- να βρεθούν εναλλακτικές. Ο μόνος λόγος που το κράτος γιγαντώθηκε είναι επειδή δεν υπήρχαν λύσεις και δουλειές. Συν το ότι μερικοί πολιτικοί επέλεξαν να καλλιεργήσουν τα αρνητικά των Ελλήνων.