Chimera
New member
Μα ένα μεγάλο ποσοστό των κατοίκων αυτής της χώρας ήδη έτσι το λέει ;)
Ο συντάκτης, της συντάκτριας
- Thread starter Costas
- Start date
-
- Tags
- ζητήματα φύλου
Μα ένα μεγάλο ποσοστό των κατοίκων αυτής της χώρας ήδη έτσι το λέει ;)
Μάθαμε, ακόμα κι από το εξώφυλλο της σημερινής Ελευθεροτυπίας, ότι η Μπίγκελοου έγινε «Η πρώτη γυναίκα σκηνοθέτις με Όσκαρ». Βρίσκω και λίγα, ελάχιστα, «γυναίκα σκηνοθέτρια». Περιμένω τώρα να καταρριφθεί το επόμενο οχυρό, να πάρει το Όσκαρ και κάποιος «άνδρας σκηνοθέτις» / «άνδρας σκηνοθέτρια».
«Μίλησε υπουργός ή σύζυγος υπουργού», είπε ο Καρατζαφέρης. Προσπάθεια για μπάλωμα μετά: «Δεν είναι μόνο ο Αρσένης σύζυγος υπουργού».
Αμ, με δύο ερμαφρόδιτες λέξεις, άντε να βγάλεις άκρη. «Συζυγίνα υπουργού» και «σύζυγο υπουργίνας» δεν έχουμε δει ακόμα.
Προσθήκη:
Όσο γι' αυτό:
Γίνε «Εθελοντής Γείτονας» και βοήθησε έναν ηλικιωμένο
προτείνει κανείς να γίνει:
Γίνε «Εθελοντής Γείτονας / Εθελόντρια Γειτόνισσα» και βοήθησε έναν ηλικιωμένο / μια ηλικιωμένη ;
Με τόσες λέξεις που άνετα φτιάχνουν θηλυκά, μπαίνεις στον πειρασμό να φλυαρήσεις.
Αμ, με δύο ερμαφρόδιτες λέξεις, άντε να βγάλεις άκρη. «Συζυγίνα υπουργού» και «σύζυγο υπουργίνας» δεν έχουμε δει ακόμα.
Προσθήκη:
Όσο γι' αυτό:
Γίνε «Εθελοντής Γείτονας» και βοήθησε έναν ηλικιωμένο
προτείνει κανείς να γίνει:
Γίνε «Εθελοντής Γείτονας / Εθελόντρια Γειτόνισσα» και βοήθησε έναν ηλικιωμένο / μια ηλικιωμένη ;
Με τόσες λέξεις που άνετα φτιάχνουν θηλυκά, μπαίνεις στον πειρασμό να φλυαρήσεις.
Να προσθέσω ότι θα αργήσουμε ακόμα περισσότερο να δούμε «συζυγίνα υπουργίνας». Για αρκετούς λόγους. (Ενώ το «σύζυγος υπουργού» δεν αποκαλύπτει ενδιαφέροντα ενδεχόμενα.)
Ambrose
¥
Αυτό το άρθρο το βρίσκω βαθύτατα ενοχλητικό. Όχι μόνο γι' αυτά που λέει για το actress, αλλά γιατί σε τυπικά φεμινιστικό ύφος επιλέγει να αγνοήσει το απλούστατο γεγονός ότι τον ρόλο ενός άντρα μπορεί να τον παίξει μόνο ένας άντρας, και τον ρόλο μιας γυναίκας μόνο μια γυναίκα. Η Πάπισσα Ιωάννα εξαιρείται...
Οι Ελισαβετιανοί θα διαφωνούσαν μαζί σου. Το Shakespeare in Love εξαιρείται. :)
Παίδες, αστειεύομαι, αστειεύομαι. Τα μισά που γράφω για πλάκα τα γράφω. Μη με κάνετε να σπέρνω χαζοφατσούλες στο πέρασμά μου.
(Να μη σπέρνεις αστεία στο πέρασμά σου, θα ήταν καλύτερο...)
Προσφέρσου εθελοντικά να βοηθήσεις ένα ηλικιωμένο άτομο της γειτονιάς σου.
Ονομασία προγράμματος: «Άτομο της ίδιας γειτονιάς το οποίο προσφέρεται εθελοντικά να βοηθά ηλικιωμένα άτομα»
Ambrose
¥
Το φοβόμουν ότι μπορεί να καταλήγαμε εκεί. Άλλες εποχές. Και στην όπερα, τους γυναικείους ρόλους τους τραγουδούσαν άντρες, οι κοντρατενόροι και οι καστράτι. Αλλά άλλες εποχές εκείνες. Και όπως σήμερα το ρόλο μιας σοπράνο στην όπερα δεν τον μεταγράφουμε και δεν τον τραγουδάει κοντρατενόρος, γιατί δεν υπάρχει λόγος και γιατί το αισθητικό αποτέλεσμα είναι συνήθως υποδεέστερο και οι προδιαγραφές/απαιτήσεις του ρόλου είναι πλέον διαφορετικές, έτσι και στο σινεμά... Απλό δεν είναι; :)
Costas
¥
Το εταίρος-εταίρα παραπέμπει στο γνωστό γαλλικό κείμενο, που αξίζει να παρατεθεί εδώ:
Un gars : c'est un jeune homme
Une garce : c'est une pute
Un courtisan : c'est un proche du roi
Une courtisane : c'est une pute
Un masseur : c'est un kiné
Une masseuse : c'est une pute
Un coureur : c'est un joggeur
Une coureuse : c'est une pute
Un rouleur : c'est un cycliste
Une rouleuse : c'est une pute
Un professionnel : c'est un sportif de haut niveau
Une professionnelle : c'est une pute
Un homme sans moralité : c'est un politicien
Une femme sans moralité : c'est une pute
Un entraîneur : c'est un homme qui entraîne une équipe sportive
Une entraîneuse : c'est une pute
Un homme à femmes : c'est un séducteur
Une femme à hommes : c'est une pute
Un homme public : c'est un homme connu
Une femme publique : c'est une pute
Un homme facile : c'est un homme agréable à vivre
Une femme facile : c'est une pute
Un homme qui fait le trottoir : c'est un paveur
Une femme qui fait le trottoir : c'est une pute
Un péripatéticien : c'est un élève d'Aristote
Une péripatéticienne : c'est une pute
Ας δούμε τον αρχαίο εταίρο/εταίρα (Liddell-Scott, μετάφρ. Κωνσταντινίδη):
Ο εταίρος : είναι ο φίλος, ο σύντροφος, ο εν τοις όπλοις σύντροφος, ο συντρώγων, ο σύνδουλος, ο συμμαθητής, ακόμα και ο μαθητής των δασκάλων φιλοσόφων, ο πολιτικός ομοϊδεάτης, ο ανήκων στην ίδια λέσχη, σπανίως ο εραστής, ο σωματοφύλακας.
Η εταίρα : είναι η σύντροφος με τη μη ερωτική έννοια, αλλά παρ' Αττικοίς είναι η, εν αντιθέσει προς τη νόμιμη σύζυγο, ερωτική σύντροφος, με διάφορες αποχρώσεις, από την παλλακή (που μπορεί να είναι σύζυγος κατά πάντα τα άλλα εκτός του νομικού προσόντος, δηλ. του δικαιώματος της πολίτιδος), ως την κοινή εταίρα, που όμως διακρίνεται από την πόρνη: "και συ νυν ουχ hως λέγεις πόρνης, hεταίρας δε εις έρωτα τυγχάνεις". Τέλος, η Αφροδίτη λατρευόταν ως Εταίρα στην Αθήνα, "από του τας hεταίρας και τους hεταίρους άγειν".
Οπότε η λέξη 'εταίρα' είναι ταυτισμένη με τον μοναδικό σχεδόν ρόλο της γυναίκας στην αρχαία Αθήνα (μιλάμε για τις μη νόμιμες, μη Αθηναίες πολίτιδες συζύγους), της ερωτικής συντρόφου του άντρα, αλλά αυτό δεν πρέπει να το ξεχνάμε όταν χρησιμοποιούμε τη λέξη. Δέχομαι δηλαδή το ιστορικό βάρος της γυναικείας σκλαβιάς πάνω στη γλώσσα, αλλά το υπογραμμίζω για να μην ξεχνιέται ("You said 'civilization'; but what civilization? and till when?", είναι η τελική ατάκα του νικημένου Μαύρου επαναστάτη προς το νικητή πράκτορα των αποικιοκρατών Μάρλον Μπράντο, στο Quemada/Queimada) και σε μια προοπτική απόσεισής του με τη χρήση είτε άλλων λέξεων, είτε άλλων καταλήξεων (η εταίρος) είτε με τη διεκδίκηση της σύγχρονης αξιοπρέπειας του θηλυκού της λέξης, κόντρα στην αρχαία αναξιοπρέπειά της. Η επιλογή ανήκει εν πολλοίς στις γυναίκες, κατ' αναλογία προς το γνωστό ρητό "η χειραφέτηση των εργαζομένων είναι έργο των ίδιων των εργαζομένων". Αν αυτές (η πλειοψηφία τους) δείξουν προς μια κατεύθυνση, τι προς εμέ; Πρόκειται επομένως για ένα πεδίο σύγκρουσης, και η κάθε στιγμή του (όπως το σήμερα, όπου δεν μπορούμε να πούμε 'η εταίρα' με μη αρνητική σημασία) είναι το εσταντανέ ενός αγώνα που έχει ξεκινήσει εδώ και πάνω από εκατό χρόνια πια και όχι η οριστική του έκβαση.
Είναι γεγονός πάντως, ή τουλάχιστον δική μου εντύπωση, ότι ο γλωσσικός στιγματισμός είναι σε πολλά θέματα, κυρίως που αφορούν το σεξ, τόσο ισχυρός ώστε η συνήθης -και πιο 'οικονομική σε ενέργεια και κόπο' λύση- των θυμάτων του είναι το πλάσιμο νέων λέξεων, π.χ. δύσκολο να διεκδικήσεις τη λέξη πούστης ή μαλάκας ή... με μη υποτιμητική σημασία, και πιο εύκολο να πεις ομοφυλόφιλος/η ή γκέι ή αυτοϊκανοποιούμενος/η ή... Το ίδιο με τα σακάτης κττ.
Συχνά γελάμε με τη 'γλωσσική ορθότητα', αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε τι διεξόδους δίνει στο πρόβλημα του στιγματισμού μιας κατηγορίας ανθρώπων ή έστω της αορατοποίησης του ενός φύλου.
Από την άλλη, υπάρχουν γλώσσες με αόρατο φύλο και όμως οι πραγματικές διακρίσεις μπορεί να είναι ίδιες, μεγαλύτερες, μικρότερες, άρα το γλωσσικό είναι και ανεξάρτητο από το κοινωνικό. Στα κινέζικα, ας πούμε, δεν υπάρχει διάκριση φύλου στην αντωνυμία ή στις καταλήξεις. Ωστόσο οι διακρίσεις εις βάρος της γυναίκας είναι εμφανέστατες στη γραφή, και επίσης έχω την εντύπωση ότι υπάρχει και τεράστια σεξιστική εκλέπτυνση στο λεξιλόγιο (αλλά γι' αυτό ελπίζω προσεχώς, γιατί διατελώ σε παχυλή άγνοια και μιλώ 'εξ απαλών ονύχων' ;) ).
Ζητώ συγνώμη για τη φλυαρία και κάποιες αυταπόδεικτες ίσως αλήθειες· μερικές φορές απλώς μιλάω με τον εαυτό μου...:)
Un gars : c'est un jeune homme
Une garce : c'est une pute
Un courtisan : c'est un proche du roi
Une courtisane : c'est une pute
Un masseur : c'est un kiné
Une masseuse : c'est une pute
Un coureur : c'est un joggeur
Une coureuse : c'est une pute
Un rouleur : c'est un cycliste
Une rouleuse : c'est une pute
Un professionnel : c'est un sportif de haut niveau
Une professionnelle : c'est une pute
Un homme sans moralité : c'est un politicien
Une femme sans moralité : c'est une pute
Un entraîneur : c'est un homme qui entraîne une équipe sportive
Une entraîneuse : c'est une pute
Un homme à femmes : c'est un séducteur
Une femme à hommes : c'est une pute
Un homme public : c'est un homme connu
Une femme publique : c'est une pute
Un homme facile : c'est un homme agréable à vivre
Une femme facile : c'est une pute
Un homme qui fait le trottoir : c'est un paveur
Une femme qui fait le trottoir : c'est une pute
Un péripatéticien : c'est un élève d'Aristote
Une péripatéticienne : c'est une pute
Ας δούμε τον αρχαίο εταίρο/εταίρα (Liddell-Scott, μετάφρ. Κωνσταντινίδη):
Ο εταίρος : είναι ο φίλος, ο σύντροφος, ο εν τοις όπλοις σύντροφος, ο συντρώγων, ο σύνδουλος, ο συμμαθητής, ακόμα και ο μαθητής των δασκάλων φιλοσόφων, ο πολιτικός ομοϊδεάτης, ο ανήκων στην ίδια λέσχη, σπανίως ο εραστής, ο σωματοφύλακας.
Η εταίρα : είναι η σύντροφος με τη μη ερωτική έννοια, αλλά παρ' Αττικοίς είναι η, εν αντιθέσει προς τη νόμιμη σύζυγο, ερωτική σύντροφος, με διάφορες αποχρώσεις, από την παλλακή (που μπορεί να είναι σύζυγος κατά πάντα τα άλλα εκτός του νομικού προσόντος, δηλ. του δικαιώματος της πολίτιδος), ως την κοινή εταίρα, που όμως διακρίνεται από την πόρνη: "και συ νυν ουχ hως λέγεις πόρνης, hεταίρας δε εις έρωτα τυγχάνεις". Τέλος, η Αφροδίτη λατρευόταν ως Εταίρα στην Αθήνα, "από του τας hεταίρας και τους hεταίρους άγειν".
Οπότε η λέξη 'εταίρα' είναι ταυτισμένη με τον μοναδικό σχεδόν ρόλο της γυναίκας στην αρχαία Αθήνα (μιλάμε για τις μη νόμιμες, μη Αθηναίες πολίτιδες συζύγους), της ερωτικής συντρόφου του άντρα, αλλά αυτό δεν πρέπει να το ξεχνάμε όταν χρησιμοποιούμε τη λέξη. Δέχομαι δηλαδή το ιστορικό βάρος της γυναικείας σκλαβιάς πάνω στη γλώσσα, αλλά το υπογραμμίζω για να μην ξεχνιέται ("You said 'civilization'; but what civilization? and till when?", είναι η τελική ατάκα του νικημένου Μαύρου επαναστάτη προς το νικητή πράκτορα των αποικιοκρατών Μάρλον Μπράντο, στο Quemada/Queimada) και σε μια προοπτική απόσεισής του με τη χρήση είτε άλλων λέξεων, είτε άλλων καταλήξεων (η εταίρος) είτε με τη διεκδίκηση της σύγχρονης αξιοπρέπειας του θηλυκού της λέξης, κόντρα στην αρχαία αναξιοπρέπειά της. Η επιλογή ανήκει εν πολλοίς στις γυναίκες, κατ' αναλογία προς το γνωστό ρητό "η χειραφέτηση των εργαζομένων είναι έργο των ίδιων των εργαζομένων". Αν αυτές (η πλειοψηφία τους) δείξουν προς μια κατεύθυνση, τι προς εμέ; Πρόκειται επομένως για ένα πεδίο σύγκρουσης, και η κάθε στιγμή του (όπως το σήμερα, όπου δεν μπορούμε να πούμε 'η εταίρα' με μη αρνητική σημασία) είναι το εσταντανέ ενός αγώνα που έχει ξεκινήσει εδώ και πάνω από εκατό χρόνια πια και όχι η οριστική του έκβαση.
Είναι γεγονός πάντως, ή τουλάχιστον δική μου εντύπωση, ότι ο γλωσσικός στιγματισμός είναι σε πολλά θέματα, κυρίως που αφορούν το σεξ, τόσο ισχυρός ώστε η συνήθης -και πιο 'οικονομική σε ενέργεια και κόπο' λύση- των θυμάτων του είναι το πλάσιμο νέων λέξεων, π.χ. δύσκολο να διεκδικήσεις τη λέξη πούστης ή μαλάκας ή... με μη υποτιμητική σημασία, και πιο εύκολο να πεις ομοφυλόφιλος/η ή γκέι ή αυτοϊκανοποιούμενος/η ή... Το ίδιο με τα σακάτης κττ.
Συχνά γελάμε με τη 'γλωσσική ορθότητα', αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε τι διεξόδους δίνει στο πρόβλημα του στιγματισμού μιας κατηγορίας ανθρώπων ή έστω της αορατοποίησης του ενός φύλου.
Από την άλλη, υπάρχουν γλώσσες με αόρατο φύλο και όμως οι πραγματικές διακρίσεις μπορεί να είναι ίδιες, μεγαλύτερες, μικρότερες, άρα το γλωσσικό είναι και ανεξάρτητο από το κοινωνικό. Στα κινέζικα, ας πούμε, δεν υπάρχει διάκριση φύλου στην αντωνυμία ή στις καταλήξεις. Ωστόσο οι διακρίσεις εις βάρος της γυναίκας είναι εμφανέστατες στη γραφή, και επίσης έχω την εντύπωση ότι υπάρχει και τεράστια σεξιστική εκλέπτυνση στο λεξιλόγιο (αλλά γι' αυτό ελπίζω προσεχώς, γιατί διατελώ σε παχυλή άγνοια και μιλώ 'εξ απαλών ονύχων' ;) ).
Ζητώ συγνώμη για τη φλυαρία και κάποιες αυταπόδεικτες ίσως αλήθειες· μερικές φορές απλώς μιλάω με τον εαυτό μου...:)
Ας προσθέσω εδώ για προβληματισμό και το επόμενο:
Είναι η Ντόρα ένας από τους καλύτερους;
(Από δημοσκόπηση της MRB ενόψει του νέου κόμματος)
Η αμηχανία είναι φανερή. Τι να ρωτήσεις όμως; Αν είναι «από τις καλύτερες;» Να κόψεις το «ένας» (όπως θα έκανε μάλλον ο Costas) και να πεις «μία από τους καλύτερους»;
Είναι η Ντόρα ένας από τους καλύτερους;
(Από δημοσκόπηση της MRB ενόψει του νέου κόμματος)
Η αμηχανία είναι φανερή. Τι να ρωτήσεις όμως; Αν είναι «από τις καλύτερες;» Να κόψεις το «ένας» (όπως θα έκανε μάλλον ο Costas) και να πεις «μία από τους καλύτερους»;
sarant
¥
Είναι πάντως πρόβλημα. Πες ότι θέλουμε να πούμε "ο καλύτερος/η καλύτερη".
Η Ντόρα Μπακογιάννη ήταν ο καλύτερος υπουργός της μεταπολιτευτικής περιόδου
(παράδειγμα φέρνω, δεν το πιστεύω), ή
Η Ντόρα Μπακογιάννη ήταν η καλύτερη υπουργός της μεταπολιτευτικής περιόδου;
Αν το δεύτερο, θα μπορούσε κάποιος να σκεφτεί ότι η σύγκριση αφορά μόνο τις υπουργίνες;
Η Ντόρα Μπακογιάννη ήταν ο καλύτερος υπουργός της μεταπολιτευτικής περιόδου
(παράδειγμα φέρνω, δεν το πιστεύω), ή
Η Ντόρα Μπακογιάννη ήταν η καλύτερη υπουργός της μεταπολιτευτικής περιόδου;
Αν το δεύτερο, θα μπορούσε κάποιος να σκεφτεί ότι η σύγκριση αφορά μόνο τις υπουργίνες;