Ο Καιάδας της ανάπηρης και κακούργας γενικής

[drsiebenmal]

Από ένα κατά τα άλλα μεστό και ενδιαφέρον σχόλιο σε ένα πρωτότυπο ιστολόγιο:

«Η Χαλκιδική επείγεται άμεσα σοβαρού σιδηροδρομικού δικτύου».

 

[Alexandra]

Νεκρός ο Ολυμπιονίκης του Πεκίνο

Πε-Κι-Νο {κινέζικα δεν είναι;}

Eμένα πιο πολύ μ' αρέσει η Πόλη του Μεξικό.

 

[Zazula]

Αλίευμα από ντοκιμαντέρ για τα ηφαίστεια, το οποίο παρακολούθησα πρόσφατα: «Ο Βεζούβιος δεσπόζει της Νάπολης». Και τραβάω μια γκουγκλιά και τι να δω; Άλλη μια πολυαγαπημένη, απ' ό,τι φαίνεται, γενική: http://www.google.com/search?q="δεσ...-us&ie=UTF-8&oe=UTF-8&startIndex=&startPage=1 — η οποία φυσικά και υπάρχει στα παλιότερα λεξικά (έτσι το έλεγαν τότε), αλλά απουσιάζει από τα σύγχρονα.

 

[Palavra]

Τα νεύρα μου. Επιμελούμαι μια μετάφραση (ή, μάλλον, *μιας μετάφρασης ) και ο αρχικός μεταφραστής πάσχει από ακατάληπτη γενικομανία.

Λύστε μου λοιπόν μια απορία γιατί μετά από τόσα των, του, της στη σειρά έχω αρχίσει να ζαλίζομαι: λέμε «απαλλάσσομαι του φόρου»;

 

[nickel]

Λύστε μου λοιπόν μια απορία γιατί μετά από τόσα των, του, της στη σειρά έχω αρχίσει να ζαλίζομαι: λέμε «απαλλάσσομαι του φόρου»;

Σε καθαρευουσιάνικα κείμενα έπαιρνε γενική, π.χ. απήλλαξαν (κάποιον) των καθηκόντων του κ.λπ. Στη δημοτική: τον απαλλάξανε από τα καθήκοντά του, τον απαλλάξανε από το φόρο.

απάλλαξαν από
απαλλάσσεται από το

 

[Palavra]

Ευχαριστώ πολύ!

 

[Costas]

Το βράδυ της 17ης Νοεμβρίου, στο δελτίο ειδήσεων της ΝΕΤ:

...καμία σχέση με όσα ακολούθησαν της ειρηνικής πορείας...

 

[Rogerios]

Το βράδυ της 17ης Νοεμβρίου, στο δελτίο ειδήσεων της ΝΕΤ:

...καμία σχέση με όσα ακολούθησαν της ειρηνικής πορείας...

Νομίζω ότι η, εντελώς πρωτότυπη και αστήρικτη, σύνταξη του "ακολουθώ" με γενική ίσως εξηγείται από την έλξη που ασκεί (υποσυνείδητα ή όχι) το "έπομαι". Κι όπως είναι κομμάτι ζόρικο να βρεις αόριστο του ρήματος αυτού...

 

[psifio]

Παιδιά, τα φώτα σας: Λέμε "ελεύθερος δικαιωμάτων" για το royalty free; Μόνο εμένα μου χτυπάει άσχημα αυτή η γενική;

 

[nickel]

Και γενική έχουμε σε λόγια σύνταξη (ελεύθερος υπηρεσίας, ελεύθερο βαρών) και από (ελεύθερος από υποχρεώσεις, ελεύθερο από βάρη) και εναλλακτικές με το «απαλλαγμένος». Στο κομφούζιο αυτό τρέχα γύρευε ποια είναι ατόφια ελληνικά και ποια επηρεασμένα από αγγλικά. Πάντως το duty-free είναι καλό να το λέμε αδασμολόγητο (ξεπερνάμε τις πολλαπλές άλλες επιλογές). :) Και το royalty-free, αν το πεις «ελεύθερο δικαιωμάτων», υπηρετείς μια καθιερωμένη παραδοσιακή σύνταξη. Αλλά δεν θα είναι στραβοπάτημα να πεις «ελεύθερο από δικαιώματα» ή «που δεν προστατεύεται από πνευματικά δικαιώματα». Αυτά ως προς το γλωσσικό. Ως προς το νομικό, άλλοι είναι οι αρμοδιότεροι.

 

[psifio]

Ευχαριστώ!

 

[Rogerios]

Και εμένα δεν μου πολυαρέσει η απόδοση "ελεύθερο δικαιωμάτων", γιατί ο συνδυασμός των λέξεων δημιουργεί την εντύπωση αντίφασης (το "ελεύθερος" θα μπορούσαμε να το συνδυάσουμε λογικά μόνο με κάτι που συνιστά δέσμευση κ.λπ., όπως το "ελεύθερος υπηρεσίας"). Άρα, μπορούμε να προτιμήσουμε άλλες αποδόσεις όπως "μη υποκείμενο σε δικαιώματα (δημιουργού κ.ο.κ)", "ελεύθερης χρήσης", "ελεύθερο υποχρεώσεως/ μη υποκείμενο σε υποχρέωση καταβολής αντιτίμου (ενν. για τη χρήση)". Δεν νομίζω ότι υπάρχει πάγια και καθιερωμένη απόδοση του (σαφέστατα αγγλοσαξωνικού) όρου στα ελληνικά (λ.χ. το ΙΑΤΕ δεν αναφέρει ελληνική απόδοση).

 

[Costas]

το "ελεύθερος" θα μπορούσαμε να το συνδυάσουμε λογικά μόνο με κάτι που συνιστά δέσμευση κ.λπ., όπως το "ελεύθερος υπηρεσίας".

Μα τα royalties δεν είναι στην ουσία δέσμευση, βάρος, γι' αυτόν που τα πληρώνει;

 

[Alexandra]

Ναι, αλλά το "free" δεν αναφέρεται σ' αυτόν που τα πληρώνει, αλλά στο προϊόν το οποίο είναι "ελεύθερο".

 

[Costas]

Δε θυμάμαι καλά, αλλά στα συμβόλαια δε λέμε για ένα ακίνητο ότι είναι ελεύθερο/απαλλαγμένο από νομικά βάρη κλπ.;

 

[Costas]

Αυτό το έχουμε ξαναπεί, αλλά το... ξανασυνάντησα!

με τρόπο που δεν επιδέχεται παρερμηνειών.

 

[nickel]

Και γενική έχουμε σε λόγια σύνταξη (ελεύθερος υπηρεσίας, ελεύθερο βαρών) και από (ελεύθερος από υποχρεώσεις, ελεύθερο από βάρη) και εναλλακτικές με το «απαλλαγμένος».

Ναι! Ήταν και η δική μου πρώτη σκέψη.

 

[Costas]

Σε σχέση με το ???-free, που λέγαμε παραπάνω (27 Νοεμ.), να και μια ειρωνική χρήση:

Vague promises to cut spending in a campaign Newsday’s editorial page called “idea free.”

 

[Costas]

Σταύρος Θεοδωράκης (δημοσιογράφος):

είναι τουλάχιστον αστεία και δεν αντέχει σοβαρού σχολιασμού.

 

[Costas]

Από το Αξίζει να φανταστούμε μια νέα ελληνική κοινωνία (γραμμένο από πανεπιστημιακούς):

Επιπλέον το προτεινόμενο σχέδιο νόμου επιδέχεται ουσιαστικών βελτιώσεων