*εκ του μη άνευ > εκ του μη όντος, εκ των ων ουκ άνευ
- Thread starter Ambrose
- Start date
...που συχνά απαντάται ως «εκ των ουκ άνευ». Ίσως να επηρεάστηκε από εκεί.
Ambrose
¥
Λογικά αυτή είναι η σημασία, εκεί που δεν υπάρχει κάτι (συνήθως ζήτημα). Και στα περισσότερα διαδικτυακά ευρήματα, αυτό είναι το νόημα.
Elsa
¥
Tsialas
¥
Τη φράση "εκ του μη άνευ", για να μολογήσω την αμαρτία μου, δεν την έχω ματακούσει. Το "εκ του μη όντος" και το αντίστοιχο λατινικό ex nihilo, που πολλές φορές αποδίδεται "εκ του μηδενός", είναι κλασικές πατερικές ατάκες για τη δημιουργία του κόσμου, ότι δηλ. ήρθε σε ύπαρξη χωρίς προϋπάρχουσα ύλη. Οπότε το να πούμε σήμερα αυτή τη φράση σημαίνει τη δημιουργία μιας κατάστασης χωρίς προφανή αιτία.
pidyo
New member
Αυτό το «εκ των ων ουκ άνευ» πάντοτε μ' ενοχλούσε. Συχνά σχολιάζουν οι λαθοθήρες πως το σωστό είναι αυτό και όχι το «εκ των ουκ άνευ» που λένε ορισμένοι. Αλλά τι σόι σύνταξη είναι αυτή με άρθρο και την αναφορική αντωνυμία; «Εξ ων ουκ άνευ» το καταλαβαίνω, αλλά ου κείται, ακόμη και το "λανθασμένο" «εκ των ουκ άνευ» θα το καταλάβαινα, με το άρθρο ως αναφορικό όπως γίνεται ενίοτε, αλλά τη σύνταξη του «εκ των ων ουκ άνευ» ποτέ μου δεν την κατάλαβα.
Προσωρινά, προλαβαίνω να μεταφέρω το πλαισιάκι από το ΛΝΕΓ, που κακώς δεν αντιγράψαμε ως τώρα:
εκ των ων ουκ άνευ. Ελλειπτική φράση. Η πλήρης: όρος εκ των ών ουκ άνευ (εστί) «προϋπόθεση από εκείνες που δεν είναι δυνατόν να μην υπάρχουν»· άρα «απαραίτητη προϋπόθεση». Αντίστοιχο λατινικό: (conditio) sine qua non. Το ενίοτε λεγόμενο «εκ των ουκ άνευ» είναι, προφανώς, εσφαλμένο.
Άμα είναι να πάρεις κομμάτι από το απολίθωμα και να τους δώσεις νέα ταυτότητα, ναι, είναι μια χαρά π.χ. το «αυτό είναι από τα ουκ άνευ», αρκεί να το γράφουμε κι εκεί που σηκώνει. Το «εκ των ουκ άνευ» είναι λίγο μπάσταρδο (μπάσταρδο, δηλαδή, είναι το «εκ των» στη δημοτική, όπως π.χ. «είναι ένας εκ των μεγαλυτέρων δημιουργών»). Στα αρχαία, βέβαια, μπορούμε να παραλείψουμε το «εστί», αλλά όχι το «ών», έτσι δεν είναι; Οπότε, ή ολόκληρο το απολίθωμα εκεί που το σηκώνει η παρέα ή το λάθος σε ένα διάλογο που θέλει να δείχνει φυσικός, με τα λάθη του, ή το ωραίο της δημοτικής με το χρυσό δοντάκι.
pidyo
New member
Δεν έχω πρόβλημα με τα απολιθώματα, αρκεί να είναι βέβαιο πως είναι γνήσια και ορθά. Και, ξαναλέω, το απολίθωμα μου έμοιαζε σε πρώτη ανάγνωση συντακτικά προβληματικό. Ψάχνοντας λίγο στην αρχαία γραμματεία, βρίσκω τη φράση «ων ουκ άνευ» συχνά (πάνω από 60 παραδείγματα), αλλά παγιωμένη και κλινόμενη (το ων ουκ άνευ, τα ων ουκ άνευ, τον ων ουκ άνευ κλπ.), και, αν δεν μου διέφυγε κάτι, τέτοια βάρβαρη ώρα, ούτε μια φορά με την πρόθεση εκ. Αυτό σημαίνει δύο πράγματα: α) ότι η επιφύλαξή μου για το συντακτικό ήταν υπερβολική: φαίνεται πως η φράση «ων ουκ άνευ» είχε γίνει λογοτυπική, οπότε το «εκ των ων ουκ άνευ» είναι λιγότερο απαράδεκτο συντακτικά απ' όσο νόμιζα· β) ότι το «εξ ων ουκ άνευ», ή το «από τα ουκ άνευ» του Νίκου παραμένουν απολύτως θεμιτοί τύποι, καθώς το απολίθωμα δεν περιείχε εκ.
Μια μικρούλα μικρούλα διαφωνία: απολίθωμα δεν είναι αυτό που βρίσκεται στην αρχαία γραμματεία αλλά ο τύπος ή η έκφραση που μας παραδόθηκε και που μπορούμε να καταθέσουμε χωρίς να σηκωθούν φρύδια. Για παραδείγματα απολιθωμάτων το ΛΝΕΓ έχει τα: εν τούτοις, συν τω χρόνω, δόξα τω θεώ (επειδή είναι δοτικές).
Όσον αφορά τη λατινική φράση "conditio sine qua non": Είναι θεμιτό σε ελληνικό κείμενο όπου ο συγγραφέας θέλει να διατηρήσει τη λατινική φράση και όχι την αντίστοιχη ελληνική να μπει σε πληθυντικό; "Tο τάδε και το δείνα ήταν conditiones sine quibus non"; Προσωπικά το θεωρώ υπερβολικό, καθώς στα ελληνικά χρησιμοποιούνται ως παγιωμένες φράσεις. Αλλά δεν ξέρω αν είμαι και σωστή.