Σύμφωνα με το αγγλο-περσικό λεξικό του Yavar Dehghani (IBEX Publishers, 2008), kharboze σημαίνει πεπόνι. Στα περσικά το καρπούζι λέγεται hendevâne.
Καρπούζι
- Thread starter tsioutsiou†
- Start date
Σύμφωνα με το αγγλο-περσικό λεξικό του Yavar Dehghani (IBEX Publishers, 2008), kharboze σημαίνει πεπόνι. Στα περσικά το καρπούζι λέγεται hendevâne.
sarant
¥
Τη λέξη μάπα = σφουγγαρίστρα την έμαθα στο στρατό. Τον μάπα = βλάκα τον ήξερα από παλιά. Τη μάπα = λάχανο πολύ αργότερα. Υπήρχε και μια άλλη ΜΑΠΠΑ, το Μέτωπο Άρνησης Πάσης Πολιτικής Απόχρωσης, φοιτητική παράταξη που δρούσε μόνο στη σχολή ΧημΜηχΕΜΠ αμέσως μετά τη μεταπολίτευση, μύγα μέσα στο γάλα της υπερπολιτικοποίησης. Δεν βάσταξε πολύ.
Μάπας είναι επίσης ο αργιλές, αν πιστέψουμε τον Λαπαθιώτη σε ετυμολογικό του ποίημα, εδώ:
http://www.sarantakos.com/liter/lapathiotis/tsilies.html
Όσο για το καρπούζι, η άχρηστη πληροφορία που έχω να συνεισφέρω είναι ότι στα ουγγρικά λέγεται görögdinnye παναπεί καταλέξη 'ελληνικό πεπόνι'. Dinnye είναι το πεπόνι.
Μάπας είναι επίσης ο αργιλές, αν πιστέψουμε τον Λαπαθιώτη σε ετυμολογικό του ποίημα, εδώ:
http://www.sarantakos.com/liter/lapathiotis/tsilies.html
Όσο για το καρπούζι, η άχρηστη πληροφορία που έχω να συνεισφέρω είναι ότι στα ουγγρικά λέγεται görögdinnye παναπεί καταλέξη 'ελληνικό πεπόνι'. Dinnye είναι το πεπόνι.
Κι άλλη άχρηστη πληροφορία:
Προς αποφυγή σύγχυσης με το καρπούζι, οι Ούγγροι λένε και sárgadinnye, δηλαδή "κίτρινο πεπόνι".
Yet one more:
Ενώ στα ισπανικά το καρπούζι λέγεται sandía, στα ισπανοεβραϊκά/λαδίνο το λένε karpuz.
Η άχρηστη παρατήρησή μου - και με ερωτηματικό μάλιστα - στην άχρηστη πληροφορία των αγαπητών από πάνω είναι μήπως το ουγγρικό dinnye είναι πεπονάκι ρωσικής εισαγωγής, γιατί το ονλάιν αυτόματο βγάζει dinya дыня .
Παρότι το καρπούζι και το πεπόνι ανήκουν σε διαφορετικά γένη της ίδιας οικογένειας, σε γλωσσικό επίπεδο οι ονομασίες τους σε πολλές γλώσσες συγγενεύουν. Εγώ δεν είπα άλλωστε ότι χαρμπούζα σημαίνει καρπούζι, είπα ότι είναι περσική λέξη. :)
Ωστόσο, καλά τα λέει ο Ζαζ, το karpuz όντως προέρχεται από την περσική λέξη (πωςτηνείπαμε; ) η οποία όντως σημαίνει πεπόνι. Για τουρκομαθείς, πληροφορίες εδώ (34).
Δεν έχω στη διάθεσή μου ετυμολογικό λεξικό της ουγγρικής, αλλά απ' ότι γνωρίζω τα σλαβικά της δάνεια προέρχονται κυρίως από τη σερβοκροατική και τη σλοβακική:
- диња / dinja (σερβοκροατ.)
- dyňa (σλοβακ.)
Να συνεχίσουμε με τις άχρηστες πληροφορίες; 
Το αγγλ melon προέρχεται από το ελληνικό μήλο (το ελλην μηλοπέπων, δηλ πεπόνι σε σχήμα μήλου, πέρασε στη λατινική κι έπειτα σφάχτηκε στη μέση μένοντας μισό). :) Πέπων σημαίνει ώριμος, γινωμένος, αυτός που 'χει γίνει μαλακός απ' τον ήλιο, ο πεπανθείς () — που μέσω της φράσης πέπων σίκυος (δηλ "ώριμο αγγούρι", που δηλώνει το πεπόνι καθότι μόνο ώριμο τρώγεται σε αντιδιαστολή με το αγγούρι του ίδιου γένους) έδωσε το αγγλ pepo που δηλώνει κολοκύθες, πεπόνια κι αγγούρια.
Το αγγλ melon προέρχεται από το ελληνικό μήλο (το ελλην μηλοπέπων, δηλ πεπόνι σε σχήμα μήλου, πέρασε στη λατινική κι έπειτα σφάχτηκε στη μέση μένοντας μισό). :) Πέπων σημαίνει ώριμος, γινωμένος, αυτός που 'χει γίνει μαλακός απ' τον ήλιο, ο πεπανθείς () — που μέσω της φράσης πέπων σίκυος (δηλ "ώριμο αγγούρι", που δηλώνει το πεπόνι καθότι μόνο ώριμο τρώγεται σε αντιδιαστολή με το αγγούρι του ίδιου γένους) έδωσε το αγγλ pepo που δηλώνει κολοκύθες, πεπόνια κι αγγούρια.Μ' έκαψες τώρα. Πού να πώ στον Zaz. να διορθώσει τον τόνο του αγγουριού σε "σικυός" - οπότε ας πούμε ότι είναι από άλλη "διαστροφή", που άντρες δεν σηκώνουν μύγα στο ...σπαθί τους. :)
Μα, εγώ είδα «πέπων σίκυος ή σικυός» — απλώς δεν τα έγραψα και τα δύο. :)
Να συνεχίσω; :)
Στα βασκικά το καρπούζι λέγεται angurri. Φυσικά όλοι γνωρίζουμε ότι στα ιταλικά λέγεται anguria, λέξη ελληνικής προέλευσης:
www.etimo.it/?term=anguria&find=cerca
Στα βασκικά το καρπούζι λέγεται angurri. Φυσικά όλοι γνωρίζουμε ότι στα ιταλικά λέγεται anguria, λέξη ελληνικής προέλευσης:
www.etimo.it/?term=anguria&find=cerca
Ήξερα μόνο το δεύτερο. Και καλά δηλαδή που δεν τα έγραψες όλα γιατί είναι και επίθετο επί αποστημάτων, όταν είναι ώριμο, να μας βγει το πεπόνι ανάποδα.
@sapere Τελικά αυτά τα αγγουροπέπονα στην ουγγρική και τη βασκική θα ξεθεμελιώσουν τη γλωσσολογία και τον ινδοευρωπαϊσμό :)
Πού πάμε ξεβράκωτοι στα καρπούζια;
sarant
¥
Όχι σε όλες τις διαλέκτους, όμως -σε πολλά μέρη της Ιταλίας το καρπούζι λέγεται cocomero, ενώ σε άλλες cucumero λέγεται το αγγούρι.
Καμιά ιδέα για την ετυμολογία της πλιζίνας (Κως, Κάλυμνος) και της πατίχας (Σύμη, Αρχάγγελος Ρόδου, Κύπρος);
sarant
¥
Η πατίχα μου θύμισε το γαλλικό pastèque, το οποίο, λέει ο ατίλφης, λεγόταν αρχικώς patèque. Και ναι μεν η Κυπριακή έχει μπόλικα παλαιογαλλικά δάνεια, αλλά τούτο δω μάλλον είναι από τ' αραβικά απευθείας, διότι και η γαλλική λέξη είναι αραβικό δάνειο, από μπατίχα.
Η πλιζίνα δεν είναι αραβικής αρχής.
Με το καρπούζι καταπιάνεται στο σημερινό του σημείωμα ο Νίκος Σαραντάκος: http://sarantakos.wordpress.com/2010/08/23/karpuz/.