Έχει χυθεί πολύ ψηφιακό μελάνι από τότε που οι ορθοπεδικοί αποφάσισαν να αλλάξουν τις ταμπέλες τους (αν και, όπως εύστοχα έχει πει ο φίλος μου ο Μπάμπης, δεν έχει δει κανένα γιατρό να γίνεται «γιατρός» — όλοι «ιατρός» έχουν στην ταμπέλα τους). Δεν τις άλλαξαν όλοι, όλες. Ο Μπουκάλας (στην παρουσίαση του βιβλίου του Σαραντάκου στον Ιανό) είχε αναφερθεί στο γείτονά του, που έχει μια παλιά ταμπέλα με «ΟΡΘΟΠΕΔΙΚΟΣ» στη μια πλευρά του κτιρίου, και μια πιο καινούργια με «ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΟΣ» στην μπροστινή. Υπάρχει και η εκδοχή 40άκου, «ορθοπ*δικός», μόνο που δεν πιάνει ακόμα ολόσωστα ευρήματα στο Γκουγκλ.
Για να μη χύσω περισσότερο μελάνι, θα περιοριστώ στην παρουσίαση του θέματος στο ΛΝΕΓ, που είναι σύντομη, σαφής και ακριβής.
Όσοι ξέραμε αγγλικά, γνωρίζαμε όλα αυτά τα χρόνια και το «λάθος», το οποίο εκτός από γνωστό ήταν και συγγνωστό, ίσως και εσκεμμένο, γιατί κανένας ορθοπεδικός δεν ήθελε να θεωρηθεί ότι δούλευε μόνο για παιδιά. Και, αν είναι να γίνει διόρθωση, γιατί δεν κάνανε μια γερή λεξορθωτική μια και καλή, αφού τα σκίσαν τα πτυχία και αλλάξανε τις κάρτες έτσι κι αλλιώς; (Οστορθωτική, ας πούμε...)
Γράφει ο Σαραντάκος:
Και τώρα τι θα κάνουμε δηλαδή; Αν δεν θέλουμε να τα χαλάσουμε με τη μια ή με την άλλη μερίδα, θα γράφουμε ορθοπαι/εδικός ή ορθοπ*δικός;
Η δική μου πρόταση είναι να γράφουμε (και να προφέρουμε) ορθοπαϊδικός. :inno:
Θα ξεκολλήσουμε από τα παιδιά και θα κρατήσουμε την εικόνα.
Με την ευκαιρία: φυσικοθεραπευτής και αθλητίατρος. Αυτά τα έχουμε εμπεδώσει, εντάξει; Και το φακελάκι με ένα λάμδα.
Για να μη χύσω περισσότερο μελάνι, θα περιοριστώ στην παρουσίαση του θέματος στο ΛΝΕΓ, που είναι σύντομη, σαφής και ακριβής.
ορθοπαιδική ή ορθοπεδική; Τον όρο ορθοπαιδική έπλασε το 1741 ο Γάλλος γιατρός Nicolas Andry (1658-1742), καθηγητής στο Πανεπιστήμιο των Παρισίων, στο έργο του Traité d'orthopédie ou l'art de prévenir et corriger dans les enfants les difformités du corps (Πραγματεία περί ορθοπαιδίας ή προλήψεως και θεραπείας των σωματικών δυσπλασιών στα παιδιά). Ας σημειωθεί ότι το γαλλικό é αποδίδει το ελληνικό αι: pédagogie = παιδαγωγική, pédiatrique = παιδιατρική, péderastie = παιδεραστία κ.ά. Το 1771 πλάστηκαν και οι όροι orthopédique (ορθοπαιδικός) και orthopédiste (ορθοπαιδικός γιατρός). Όπως είναι φανερό, ο όρος πλάστηκε από τον Andry, για να δηλώσει τη διόρθωση σωματικών δυσπλασιών τού παιδιού: orthopédie < ορθο- + παιδ- + -ία. Όλο το έργο, άλλωστε, του Andry περιείχε γενικές οδηγίες και γνώσεις για «τροφούς» και «παιδαγωγούς». Κατ’ επέκτασιν, ο όρος χρησιμοποιήθηκε εν συνεχεία και για ενηλίκους. Η ετυμολογία αυτή είναι ευρύτερα αποδεκτή, γι' αυτό και στην Αγγλική ο όρος orthopaedics (από το orthopédie) τείνει να επικρατήσει. Πώς, όμως, προήλθε ο όρος ορθοπεδική με -ε-; Ο όρος αυτός οφείλεται σε παρετυμολογική σύνδεση τής λέξης είτε με το pes, pedis «πόδι» τής Λατινικής είτε με το ελληνικό πέδη (πβ. χειρο-πέδη, τροχο-πέδη), οπότε ορθοπεδική είναι το «να ορθώνεις (τα οστά) με πέδες» (με δεσμά / επίδεση / επιδέσμους κ.τ.ό.). Άρα η ετυμολογικά (σύμφωνα με την προέλευση τής λέξης) ορθή γραφή είναι το ορθοπαιδική, όσο και αν η ορθοπαιδική δεν είναι μόνο για παιδιά. Σε αυτήν προσκρούει η γραφή που εσφαλμένα επικράτησε, το ορθοπεδική. Ορθότερος και από τους δύο όρους θα ήταν το παιδορθωτική ή, έστω, το πεδορθωτική. Όπως και ο σωστός όρος θα ήταν οδοντορθωτική και όχι ορθοδοντική!
Ως προς τον όρο λογοπεδική, που άρχισε να χρησιμοποιείται τελευταία αντί τού λογοθεραπεία, πρόκειται περί τερατογενέσεως, αφού σημαίνει «χρησιμοποιώ πέδες (“δεσμά”), για να θεραπεύσω τον λόγο»!
Ως προς τον όρο λογοπεδική, που άρχισε να χρησιμοποιείται τελευταία αντί τού λογοθεραπεία, πρόκειται περί τερατογενέσεως, αφού σημαίνει «χρησιμοποιώ πέδες (“δεσμά”), για να θεραπεύσω τον λόγο»!
Όσοι ξέραμε αγγλικά, γνωρίζαμε όλα αυτά τα χρόνια και το «λάθος», το οποίο εκτός από γνωστό ήταν και συγγνωστό, ίσως και εσκεμμένο, γιατί κανένας ορθοπεδικός δεν ήθελε να θεωρηθεί ότι δούλευε μόνο για παιδιά. Και, αν είναι να γίνει διόρθωση, γιατί δεν κάνανε μια γερή λεξορθωτική μια και καλή, αφού τα σκίσαν τα πτυχία και αλλάξανε τις κάρτες έτσι κι αλλιώς; (Οστορθωτική, ας πούμε...)
Γράφει ο Σαραντάκος:
Στο βιβλίο απέφυγα να γράψω για τους ορθοπαι/εδικούς διότι το κουτάκι περιέχει, όπως έχω γράψει με άλλη ευκαιρία, μαύρα σκουλήκια με νύχια γαμψά. Είναι θέμα που για άγνωστο λόγο προκαλεί οξυμένα πάθη, έχει διχάσει την Ελλάδα και σαν οπορτουνιστής που είμαι δεν ήθελα να χάσω το μισό αναγνωστικό κοινό μου, γιαυτό και δεν το έβαλα στο βιβλίο. Πάντως, θα αναφερθώ στο θέμα στις επόμενες μέρες με αφορμή κάτι άλλο. Δεν είναι μόνο μπαμπινιωτική χειρ, Μαρία. Ο σύλλογος ορθοπ*δικών ζήτησε γνωμοδότηση από τρεις: Μπαμπινιώτη, Χριστίδη, Πετρούνια, και οι δύο πρώτοι πρόκριναν το “αι”. Εγώ, τιμώντας τη μνήμη του Χριστίδη, γράφω “αι” ή μάλλον θα έγραφα “αι” αν χρειαζόταν ποτέ να γράψω τη λέξη ουδέτερα. Όταν αναφέρομαι στη διαμάχη, μ’αρέσει να βάζω και αστερίσκο.
Και τώρα τι θα κάνουμε δηλαδή; Αν δεν θέλουμε να τα χαλάσουμε με τη μια ή με την άλλη μερίδα, θα γράφουμε ορθοπαι/εδικός ή ορθοπ*δικός;
Η δική μου πρόταση είναι να γράφουμε (και να προφέρουμε) ορθοπαϊδικός. :inno:
Θα ξεκολλήσουμε από τα παιδιά και θα κρατήσουμε την εικόνα.
Με την ευκαιρία: φυσικοθεραπευτής και αθλητίατρος. Αυτά τα έχουμε εμπεδώσει, εντάξει; Και το φακελάκι με ένα λάμδα.
Last edited:
