Άντε να πω κι εγώ τα δικά μου, που βεβαίως δεν είναι προσωπικές εμπειρίες της πρωθυπουργίας της Θάτσερ αφού ήρθα στο ΗΒ μετά. Εντούτοις, έχω διαπιστώσει ότι όντως η Θάτσερ έχει αποκτήσει συμβολική αξία- τη μισείς ή την αγαπάς ανάλογα με την ιδεολογία σου, που έχει ενδιαφέρον γιατί προσωπικά πιστεύω ότι η Θάτσερ δεν είχε ιδεολογία, έκανε ό,τι νόμιζε η ίδια σωστό- η ιδεολογία της Θάτσερ ήταν ο θατσερισμός. Κι αυτό φυσικά είναι σημαντικό. Ενδιαφέρον βρίσκω το ότι πολλοί λένε ότι η Θάτσερ ήταν οπαδός της μετριοπάθειας στη λήψη αποφάσεων. Το ότι δεν της φαινόταν οφείλεται κυρίως στο ότι βρέθηκε στην εξουσία σε περίοδο μεγάλων αλλαγών που η μετριοπάθεια δεν είναι εύκολη υπόθεση κι είναι απαραίτητη η λήψη αποφάσεων.
Και φυσικά υπάρχει κι η μυθολογία των ΜΜΕ, που φτιάχνει ειδήσεις.
Μέρος της μυθολογίας τα περί μικροαστής κόρης του μπακάλη*. Ο πατέρας της ήταν ιδιοκτήτης δύο μεγαλοπαντοπωλείων, ειρηνοδίκης, πρόεδρος του τοπικού εμπορικού επιμελητηρίου, πολιτευτής και δήμαρχος της πόλης τους. Στα κοινά της περιοχής ήταν αρκετά ισχυρός και αν κρίνω και από το ότι ήταν και στο ΔΣ κάμποσων τοπικών εταιριών και συνεταιρισμών, δεν ήταν φτωχαδάκι. Για να σας προλάβω: ο πατέρας της σταμάτησε να ασχολείται με την πολιτική τη δεκαετία του '50 και πέθανε πριν αρχίσει να γίνεται γνωστή η κόρη του.
Ο λόγος για τον οποίο η Θάτσερ βαλλόταν από το πολιτικό κατεστημένο
του κόμματός της για την καταγωγή της ήταν γιατί και τότε και τώρα η πολιτική είναι δουλειά συγκεκριμένης κοινωνικοοικονομικής ομάδας- των αριστοκρατών. Και η Θάτσερ είχε την τύχη να ανήκει στη γενιά της
διεύρυνσης του επαγγέλματος. Ο 18ος κόμης Τάδε δεν καταλαβαίνει από διαβαθμίσεις, μπακάλης είναι κι ο πατέρας της Θάτσερ, μπακάλης κι ο Ινδός που έχει το μαγαζάκι απέναντι και το δουλεύει μόνος του*.
Αντίθετα, σχεδόν ποτέ δεν ακούμε για τα χρήματα του Ντένις. Ο Ντένις Θάτσερ ήταν γόνος επιχειρηματικής οικογένειας και ήδη πολυεκατομμυριούχος όταν παντρεύτηκε τη Μάργκαρετ. Ο Ντένις χρηματοδότησε τις πολιτικές φιλοδοξίες της. Ξέρω ότι θα διαμαρτυρηθούν ορισμένοι αν αναφέρω τη Γιάννα Αγγελοπούλου, αλλά μη μου πείτε ότι δεν υπάρχουν κάποιες ομοιότητες.
Κατά τη γνώμη μου το σημαντικό με τη Θάτσερ είναι ότι ήταν το ότι κατάφερε να αναρριχηθεί στην πολιτική. Κι αν πιστέψω αυτά που λένε οι φεμινίστριες για το πώς ήταν η κατάσταση για τις γυναίκες την εποχή της πολιτικής ανόδου της, δεν ήταν εύκολο πράγμα. Αυτό που θεωρώ προβληματικό είναι ότι κριτική ή ο θαυμασμός για την πολιτική της ή τη στάση της σε ορισμένα ζητήματα, επηρεάζεται ακόμα από το ότι ήταν γυναίκα, ενώ δεν θα έπρεπε. Οι επιτυχημένοι πολιτικοί, όπως κι οι επιτυχημένοι γιατροί ή οι επιτυχημένοι δάσκαλοι, επιτυγχάνουν γιατί έχουν κάποια χαρακτηριστικά που τους ευνοούν, που δεν οφείλονται στο χρωμόσωμα Υ αλλά μπορούν να τα έχουν εξίσου όλοι οι άνθρωποι.
Από κει και πέρα, συμφωνώ σε γενικές γραμμές με
το άρθρο- επικήδειο που έγραψε συνεργάτης της Γκάρντιαν το 2003, λίγο πριν πεθάνει, το οποίο δημοσιεύεται σήμερα απ΄την εφημερίδα.
Ενδιαφέρον δεν έχει αυτή η λεπτομέρεια;
Δεν ξέρω πώς ήταν η Βρετανία πριν τη Θάτσερ. Μου φαίνεται δύσκολο να πιστέψω ότι π.χ. κάποτε αυτοί οι άνθρωποι είχαν κοινωνική αλληλεγγύη και τη χάσανε με τη Θάτσερ, γιατί η κοινωνική αλληλεγγύη δεν πηγαίνει χέρι χέρι με την κοινωνία αγγλικού τύπου που έχω δει. Πιο καλά ξέρω τα περί ενέργειας και ιδιωτικοποιήσεων και τραπεζικού συστήματος.
Περί ανθρακωρύχων: το κλείσιμο των ανθρακωρυχείων ήταν αναπόφευκτο για πολλούς λόγους. Το κάρβουνο τελείωνε σιγά σιγά. Ήδη από τη δεκαετία του '60 είχαν αρχίσει να κλείνουν τα ορυχεία. Οι ενεργειακές ανάγκες της χώρας άλλαζαν. Μεγάλα κοιτάσματα υγραερίου είχαν ανακαλυφτεί υποθαλάσσια και υπήρχαν πολλές ελπίδες ότι αυτή η μορφή ενέργειας, καθαρότερη, οικονομικότερη κλπ θα έλυνε το ενεργειακό για πολλές δεκαετίες. Είχαν αρχίσει να κερδίζουν έδαφος οι περιβαλλοντικές ανησυχίες**. Και διεθνώς, οι αναπτυγμένες χώρες μετακινούνταν ταχύτατα σε νέες μορφές οικονομίας. Όμως το μεγάλο πρόβλημα ήταν ότι δεν υπήρχαν άμεσες εναλλακτικές λύσεις για τους απολυμένους. Αυτό είναι βέβαια λάθος μακροπρόθεσμου σχεδιασμού, αλλά γενικά κανένας δεν σκέφτεται μακροπρόθεσμα στην πολιτική, όλοι σκέφτονται τις επόμενες εκλογές, άντε το πολύ την επόμενη δεκαετία. Κάποιος θα έπρεπε να κάνει τον κακό επομένως και να πάρει τις δύσκολες αποφάσεις. Αντίστοιχο δικό μας το πρόβλημα των δημοσίων υπαλλήλων, αλλά ακόμα ψάχνουμε τη Θάτσερ μας. Κατά τη γνώμη μου το πρόβλημα λύθηκε χωρίς να λυθεί, αλλά θα βγούμε εκτός θέματος άμα αρχίσω την ανάλυση.
Περί τραπεζών: μεγάλη κληρονομιά της Θάτσερ, που βοήθησε 30 χρόνια αργότερα το γνωστό μπέρδεμα. Είμαι σίγουρη ότι όταν η Θάτσερ προγραμμάτιζε το άνοιγμα του κουτιού της Πανδώρας κάποιος σύμβουλος θα της είπε ότι υπάρχει κίνδυνος στο μέλλον να έχουμε πρόβλημα. Και θα ρώτησε σε πόσο μέλλον και θα της είπαν 20-30 χρόνια και θα είπε
μέχρι τότε εγώ θα έχω πεθάνει και άλλοι θα βγάζουν το φίδι απ' την τρύπα. :cheek:
Περί ιδιωτικοποιήσεων: επί Θάτσερ δεν έγιναν τόσες πολλές όσες νομίζουμε. Κι αυτό για πρακτικούς λόγους. Ήταν πρωτοφανείς και δεν υπήρχε νομικό προηγούμενο και δεν προλάβαιναν σε μια τετραετία να γίνουν όλα (μην ξεχνάμε ότι οι ιδιωτικοποιήσεις εμφανίστηκαν μετά το '85) και υπήρχε ο κίνδυνος να μην αρέσουν στον κόσμο.
Τα περί κοινωνίας που δεν υπάρχει και λοιπά πράσινα άλογα είναι αμπελοφιλοσοφίες πολιτικών- η Θάτσερ έπασχε από την ασθένεια του εγωισμού όσο και κάθε άλλος πολιτικός. Το ότι μπορεί ο κάθε αμπελοφιλόσοφος να λέει τέτοιες βλακείες και κάποιοι να τις κάνουν ιδεολογική παντιέρα είναι απλά ένδειξη ότι προϋπήρχε το ιδεολογικό- κοινωνικό υπόβαθρο και του ήρθε το απόφθεγμα κουτί.
Τέλος πάντων, απότομη στάση εδώ γιατί πέρασε η ώρα.
* Για σύγκριση, μπακάλη (grocer) αποκαλούν τα ΜΜΕ και τους δύο πολιτικούς Λόρδους Σαίνσμπουρι (ο καθένας με άλλο κόμμα), απογόνους της οικογένειας που ίδρυσε μία από τις μεγάλες αλυσίδες σουπερμάρκετ της χώρας πριν 150 χρόνια. Οι δύο λόρδοι έχουν κάτω από το 5% των μετοχών της επιχείρησης, η οποία ανήκει εδώ και πολλά χρόνια σε όμιλο από το Κατάρ.
** Η Βρετανία κατάφερε να πιάσει τους στόχους του Κυότου μέχρι το 2010 επειδή ακριβώς μετακινήθηκε από το κάρβουνο στο υγραέριο. Χωρίς καμία άλλη αλλαγή. Που βεβαίως σημαίνει ότι από το 2010 άρχισαν τα δύσκολα, γιατί δεν έγινε καμία συστηματική προετοιμασία εκείνη την εικοσαετία για την επόμενη εικοσαετία – ήδη διάβαζα ότι ξέφυγαν από το στόχο τους πέρσι. Και παράλληλα από το 2010 η χώρα εισάγει υγραέριο και πάλι, γιατί το κοίτασμα λιγοστεύει.