Κατ' αρχάς, δεν μπορείς να εξανίστασαι με τον αποκλεισμό των Ρομά από το δημόσιο σχολείο και να τον υποστηρίζεις όταν γίνεται από ιδιωτικό. Μπορεί ο εργοδότης στη μία περίπτωση να είναι το κράτος, και στην άλλη ένας άνθρωπος, όμως το κράτος κι αυτό αποτελείται από ανθρώπους. Γιατί θεωρείς ότι οι άνθρωποι του κράτους δεν έχουν δικαίωμα να κάνουν αυτό που έχει, κατ' εσέ, δικαίωμα να κάνει ο ιδιώτης; Μπορεί να σου πει το κράτος «φτιάχνω ένα σχολείο μόνο για μπλε, και ένα σχολείο μόνο για πορτοκαλί». Αυτό σημαίνει ότι αν είσαι πορτοκαλί ΔΕΝ σου στερεί το δικαίωμα να μορφωθείς, αλλά να φοιτήσεις στο σχολείο των μπλε. Το ίδιο που κάνει και ο ιδιώτης. Απαρτχάιντ.
Μα, νομίζω ότι είναι προφανής η διαφορά μεταξύ κράτους-ιδιώτη. Το κράτος είναι υποχρεωμένο να αντιμετωπίζει τους πάντες ισότιμα, γιατί: α) ό,τι κάνει αφορά την δημόσια ζωή και είναι καθολικό και β) απέναντι στο κράτος έχεις υποχρεώσεις και άρα το κράτος έχει υποχρεώσεις απέναντί σου. Συγκεκριμένα, έχεις δυο βασικές υποχρεώσεις απέναντι στο κράτος: να πληρώνεις φόρους και να υπακούς στους νόμους του. Από την στιγμή που όλοι έχουν αυτές τις υποχρεώσεις, ισότιμα, το κράτος υποχρεούται να μην κάνει απολύτως καμμιά διάκριση στις παροχές του. Αντιθέτως, απέναντι στον ιδιώτη δεν έχεις καμμιά υποχρέωση και άρα δεν βλέπω γιατί πρέπει να έχει αυτός υποχρεώσεις απέναντί σου (υποχρεώσεις αποκτά μόνο όταν συνομολογηθεί η συναλλαγή).
Ας δώσω κι ένα ακόμη παράδειγμα του πόσο διαφορά έχει το τι κάνει το κράτος με το τι κάνει ο ιδιώτης και πόσο θεμιτή είναι η διάκριση. Όταν πας σε μια ταβέρνα ή ένα μπαρ, ο ιδιοκτήτης μπορεί να σου κεράσει ποτά είτε γιατί σε ξέρει κι έτσι θέλει είτε γιατί έχεις κάνει μεγάλη κατανάλωση είτε γιατί έτσι τού κάπνισε (έχει κέφια). Οι άλλοι πελάτες θα πληρώσουν για τα δικά τους ποτά, πράγμα που σημαίνει ότι έχουμε διάκριση ως προς την ισότιμη μεταχείριση στην πληρωμή αγαθών. Κανείς μα κανείς δεν θα το θεωρούσε αυτό λογική κατηγορία. Όλοι το βλέπουν ως δικαίωμα του ιδιώτη να κεράσει όποιον θέλει. Αν όμως το κράτος το κάνει, είναι 100% ανήθικο και αθέμιτο. Ας πούμε να σε αφήνει ο ιδιοκτήτης ενός δημοτικού καφέ να μην πληρώνεις, γιατί είσαι γνωστός του δημάρχου. Αυτό γιατί κάθε τι που ανήκει στο δημόσιο χρηματοδοτείται από το δημόσιο και δεν έχεις περιθώριο επιλογής αν θα συμμετέχεις ή όχι, με τους φόρους σου.
Και δεν έχει καμία σημασία το ότι μπορείς να βρεις το αγαθό που σου στερεί ο ιδιοκτήτης του φανταστικού καφέ σου και αλλού. Το θέμα είναι ότι ο ιδιοκτήτης του φανταστικού καφέ σου, σου εμποδίζει την πρόσβαση σε ένα δημόσιο χώρο στον οποίο έχουν πρόσβαση ελεύθερα άλλοι άνθρωποι. Άλλο είναι η ιδιωτική σφαίρα, δηλαδή το σπίτι του, και άλλο η δημόσια, δηλαδή το μαγαζί του. Αν δέχεσαι ότι οι άνθρωποι μπορούν να αποκλείουν από δημόσιους χώρους άλλους ανθρώπους, δέχεσαι ότι αυτό μπορεί να γίνει ευρύτερα, από όλους, και να έχουμε μελλοντικά μια κοινωνία όπου όλοι οι λευκοί φτιάχνουν καφέ μόνο για λευκούς. Τι θα εμποδίσει όλους τους ιδιοκτήτες καφέ να μιμηθούν τον ιδιοκτήτη του φανταστικού καφέ σου; Απαρτχάιντ.
Θα τους εμποδίσει η ανθρώπινη φύση. Πάρα πολύ απλά. Κι εσύ κι ο Dr, έτσι όπως προσεγγίζετε το θέμα, είναι σαν να παραδέχεστε ότι η ανθρώπινη φύση είναι εκ των πραγμάτων υπέρ του ρατσισμού και δη του φυλετικού. Μα, ο ρατσισμός είναι προϊόν του πολιτισμού και της παιδείας, δεν είναι καθόλου φυσικό πράγμα. Κατ' επέκταση, το να πας από τον έναν στους όλους είναι λογικό άλμα. Το ότι το κάνει ένας δεν σημαίνει ούτε στο ελάχιστο ότι θα το κάνουν όλοι. Δεν προκύπτει από πουθενά αυτό. Άλλωστε αποδεικνύεται από το γεγονός που αναφέρει η SBE. Δηλαδή, το θες ή όχι, διακρίσεις κάνουν τα μαγαζιά, συνέχεια. Όμως την συμπεριφορά αυτή δεν την ακολουθούν όλα τα συναφή μαγαζιά. Υπάρχουν μέρη που δεν επιτρέπουν άντρες χωρίς συνοδούς, αλλά δεν είναι ότι αυτό το κάνουν όλοι. Και μάλιστα αυτού του είδους οι διακρίσεις είναι πιο εύκολο να εξαπλωθούν και να γίνουν μαζικές, γιατί δεν έχουν ουσιαστικές συνέπειες για τους ιδιοκτήτες.
Τέλος, να σας θυμίσω ότι το ίδιο το κράτος κάνει ίσως την μεγαλύτερη διάκριση όλων: προσφέρει δωρεάν τριτοβάθμια εκπαίδευση αλλά όχι σε όλους. Υπάρχει βέβαια η δικαιολογία ότι ο διαχωρισμός είναι πραγματολογικός, στην βάση της προσπάθειας του μαθητή, αλλά στην πραγματικότητα δεν παύει να στηρίζεται σε έμφυτες, τυχαίες, γενετικές ικανότητες. Αρνείται την εκπαίδευση σε άτομα που δεν έχουν τόσο υψηλή νοημοσύνη ή έχουν μειωμένη απόδοση για τον οποιονδήποτε λόγο. Δεν είναι καθόλου επί ίσοις όροις σύγκριση, καθότι η απόδοση του μαθητή εξαρτάται εν πολλοίς από την δουλειά που γίνεται στο σπίτι κι εκεί τα περιβάλλοντα διαφέρουν πολύ από παιδί σε παιδί. Άρα στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό σε παράγοντες που το παιδί δεν μπορεί να ελέγξει, για να του στερήσει μελλοντικά το δικαίωμα στην τριτοβάθμια. Η κρατική παιδεία πρέπει να είναι δωρεάν για όλους ή για κανέναν.-
