panadeli
¥
Πέρα του ότι έχω πρόβλημα γιατί δεν ξέρω τι να ψηφίσω, έχω κι ένα άλλο πρόβλημα: Αδυνατώ να καταλάβω για ποιο λόγο αύριο έχουμε εκλογές. Το Σύνταγμά μας προβλέπει οι εκλογές να γίνονται κάθε τέσσερα χρόνια, και πιστεύω ότι υπάρχει καλός λόγος που συμβαίνει αυτό. Η πολιτική σταθερότητα και η ομαλή λειτουργία των θεσμών είναι συνθήκες απαραίτητες για την ύπαρξη και τη διατήρηση του δημοκρατικού πολιτεύματος. Αντίθετα, η πολιτική αστάθεια υπονομεύει το πολίτευμα και ανοίγει τον δρόμο σε άλλες, σκοτεινές λύσεις. Πιστεύω ότι οι πολίτες πρέπει να επιλέγουν τους εκπροσώπους τους αυστηρά κάθε τέσσερα χρόνια, και να υφίστανται τις συνέπειες της επιλογής τους, καλές οι κακές, για όλο αυτό το χρονικό διάστημα. Αν επέλεξαν στραβά, επειδή, ας πούμε, παρασύρθηκαν από λαϊκιστικές υποσχέσεις του τύπου «λεφτά υπάρχουν», ας λουστούν την επιλογή τους για τέσσερα χρόνια, ώστε να πάρουν το μάθημα και να μην το ξανακάνουν. (Στο ενδιάμεσο, καλό είναι να τους δίνεται το δικαίωμα ψήφου για πλείστα όσα επιμέρους ζητήματα. Σε πολλές δυτικές χώρες γίνονται τακτικά δημοψηφίσματα για ζητήματα μεγαλύτερης ή μικρότερης σημασίας. Αλλά εκλογές για τη σύνθεση του κοινοβουλίου πρέπει να γίνονται ανά τακτά, αυστηρά καθορισμένα, χρονικά διαστήματα. Εν προκειμένω, την τετραετία. Αυτό τουλάχιστον λέει το Σύνταγμα και αυτό πιστεύω κι εγώ.)
Βέβαια για τα πολιτικά μας κόμματα όλα αυτά είναι ψιλά γράμματα, καθώς κάθε κόμμα που βρίσκεται σε θέση αξιωματικής αντιπολίτευσης (και όχι μόνο) θεωρεί υποχρέωσή του να ζητάει εκλογές κάθε λίγο και λιγάκι, εν μέσω της εκάστοτε κυβερνητικής θητείας. Είχαμε λοιπόν μια κυβέρνηση που εκλέχθηκε πανηγυρικά υποσχόμενη παροχές. Τα έκανε θάλασσα και παραιτήθηκε. Πολύ σωστά. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι πρέπει να διαλυθεί η βουλή και να ξαναγίνουν εκλογές. Και πράγματι, κατά περίεργο τρόπο, έτσι έγινε: η παραιτηθείσα κυβέρνηση έδωσε τη θέση της σε μια νέα κυβέρνηση συνεργασίας που υποστηριζόταν από το 85% των βουλευτών, οι οποίοι είχαν εξασφαλίσει άνω του 75% των ψήφων του εκλογικού σώματος. Και αντί αυτή η κυβέρνηση να εξαντλήσει τη θητεία της βουλής, ολοκληρώνοντας την τετραετία, παραιτήθηκε ύστερα από λίγους μόλις μήνες, υποκύπτοντας στην αφροσύνη και την ακρισία ενός πολιτικού αρχηγού ο οποίος, με μοναδική πολιτική διορατικότητα που του επιτρέπει να μας ξαναζητά ανερυθρίαστα την ψήφο μας, πίστευε ότι όλες οι δημοσκοπήσεις που του έδιναν ποσοστά κάτω του 20% ήταν εσφαλμένες, και ότι θα εξασφάλιζε την κοινοβουλευτική αυτοδυναμία διπλασιάζοντας τα δημοσκοπικά ποσοστά του κόμματός του. Γίνανε λοιπόν εκλογές. Και ακολούθησε το ακόμα πιο ωραίο: Αντί να σχηματιστεί κυβέρνηση, η βουλή διαλύθηκε και προκηρύχθηκαν νέες εκλογές. Με άλλα λόγια, οι εκπρόσωποί μας μάς είπαν ότι δεν τους άρεσε αυτό που ψηφίσαμε, και ότι πρέπει να ψηφίσουμε ξανά. Και τώρα έχει πέσει η πρόταση η κυβέρνηση που, καλώς εχόντων, θα σχηματιστεί μετά τις εκλογές, να έχει ορίζοντα μέχρι τις ευρωεκλογές του 2014. (Ευσεβείς πόθοι, αν με ρωτήσετε. Κατά τη γνώμη μου, είναι ζήτημα αν η κυβέρνηση που θα σχηματιστεί θα βγάλει το έτος.)
Μ’ αυτά και μ’ αυτά, έρχομαι σε αυτό που εγώ πιστεύω ότι είναι το πραγματικό διακύβευμα των εκλογών. Όχι το αν αύριο θα έχουμε μνημόνιο ή αντιμνημόνιο, όχι το αν θα έχουμε ευρώ ή δραχμή, αλλά το αν θα έχουμε δημοκρατία. Έστω αυτήν την κουτσουρεμένη, αστική, κοινοβουλευτική δημοκρατία. Γιατί στις προηγούμενες εκλογές είδαμε να εικοσιπενταπλασιάζει την εκλογική της δύναμη η μοναδική γνήσια αντισυστημική παράταξη της χώρας. Και αν σε αυτές τις εκλογές διατηρήσει τα ποσοστά της ή ακόμη και τα αυξήσει (κάτι που, όσο κι αν το απεύχομαι, δυστυχώς δεν το θεωρώ διόλου απίθανο), δεν θα αργήσει η μέρα που αυτοί, οι αληθινοί και γνήσιοι εχθροί της δημοκρατίας, θα επιχειρήσουν να κάνουν όλα αυτά που βλέπαμε και ακούγαμε να ζητάνε απερίφραστα, ντυμένοι με τον μανδύα του «απλού», «αγανακτισμένου» πολίτη: Να κρεμάσουν τους προδότες, να κάψουν το μπουρδέλο τη βουλή, κ.ο.κ. Η δημοκρατία είναι ένα ευαίσθητο λουλούδι που θέλει στοργή και φροντίδα. Αν δεν τον ποτίζουμε θα μαραθεί. Αν δεν ξεριζώνουμε τα ζιζάνια, θα το πνίξουν. Και δεν θα φταίει ούτε η ξηρασία ούτε τα ζιζάνια. Θα φταίμε εμείς που δεν το φροντίσαμε.
Ελπίζω το σημείωμά μου αυτό να μην γίνει αφορμή να πλακωθούμε. Δεν έχω κανέναν τέτοιο σκοπό, μόνο να μοιραστώ την αγωνία μου.
Βέβαια για τα πολιτικά μας κόμματα όλα αυτά είναι ψιλά γράμματα, καθώς κάθε κόμμα που βρίσκεται σε θέση αξιωματικής αντιπολίτευσης (και όχι μόνο) θεωρεί υποχρέωσή του να ζητάει εκλογές κάθε λίγο και λιγάκι, εν μέσω της εκάστοτε κυβερνητικής θητείας. Είχαμε λοιπόν μια κυβέρνηση που εκλέχθηκε πανηγυρικά υποσχόμενη παροχές. Τα έκανε θάλασσα και παραιτήθηκε. Πολύ σωστά. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι πρέπει να διαλυθεί η βουλή και να ξαναγίνουν εκλογές. Και πράγματι, κατά περίεργο τρόπο, έτσι έγινε: η παραιτηθείσα κυβέρνηση έδωσε τη θέση της σε μια νέα κυβέρνηση συνεργασίας που υποστηριζόταν από το 85% των βουλευτών, οι οποίοι είχαν εξασφαλίσει άνω του 75% των ψήφων του εκλογικού σώματος. Και αντί αυτή η κυβέρνηση να εξαντλήσει τη θητεία της βουλής, ολοκληρώνοντας την τετραετία, παραιτήθηκε ύστερα από λίγους μόλις μήνες, υποκύπτοντας στην αφροσύνη και την ακρισία ενός πολιτικού αρχηγού ο οποίος, με μοναδική πολιτική διορατικότητα που του επιτρέπει να μας ξαναζητά ανερυθρίαστα την ψήφο μας, πίστευε ότι όλες οι δημοσκοπήσεις που του έδιναν ποσοστά κάτω του 20% ήταν εσφαλμένες, και ότι θα εξασφάλιζε την κοινοβουλευτική αυτοδυναμία διπλασιάζοντας τα δημοσκοπικά ποσοστά του κόμματός του. Γίνανε λοιπόν εκλογές. Και ακολούθησε το ακόμα πιο ωραίο: Αντί να σχηματιστεί κυβέρνηση, η βουλή διαλύθηκε και προκηρύχθηκαν νέες εκλογές. Με άλλα λόγια, οι εκπρόσωποί μας μάς είπαν ότι δεν τους άρεσε αυτό που ψηφίσαμε, και ότι πρέπει να ψηφίσουμε ξανά. Και τώρα έχει πέσει η πρόταση η κυβέρνηση που, καλώς εχόντων, θα σχηματιστεί μετά τις εκλογές, να έχει ορίζοντα μέχρι τις ευρωεκλογές του 2014. (Ευσεβείς πόθοι, αν με ρωτήσετε. Κατά τη γνώμη μου, είναι ζήτημα αν η κυβέρνηση που θα σχηματιστεί θα βγάλει το έτος.)
Μ’ αυτά και μ’ αυτά, έρχομαι σε αυτό που εγώ πιστεύω ότι είναι το πραγματικό διακύβευμα των εκλογών. Όχι το αν αύριο θα έχουμε μνημόνιο ή αντιμνημόνιο, όχι το αν θα έχουμε ευρώ ή δραχμή, αλλά το αν θα έχουμε δημοκρατία. Έστω αυτήν την κουτσουρεμένη, αστική, κοινοβουλευτική δημοκρατία. Γιατί στις προηγούμενες εκλογές είδαμε να εικοσιπενταπλασιάζει την εκλογική της δύναμη η μοναδική γνήσια αντισυστημική παράταξη της χώρας. Και αν σε αυτές τις εκλογές διατηρήσει τα ποσοστά της ή ακόμη και τα αυξήσει (κάτι που, όσο κι αν το απεύχομαι, δυστυχώς δεν το θεωρώ διόλου απίθανο), δεν θα αργήσει η μέρα που αυτοί, οι αληθινοί και γνήσιοι εχθροί της δημοκρατίας, θα επιχειρήσουν να κάνουν όλα αυτά που βλέπαμε και ακούγαμε να ζητάνε απερίφραστα, ντυμένοι με τον μανδύα του «απλού», «αγανακτισμένου» πολίτη: Να κρεμάσουν τους προδότες, να κάψουν το μπουρδέλο τη βουλή, κ.ο.κ. Η δημοκρατία είναι ένα ευαίσθητο λουλούδι που θέλει στοργή και φροντίδα. Αν δεν τον ποτίζουμε θα μαραθεί. Αν δεν ξεριζώνουμε τα ζιζάνια, θα το πνίξουν. Και δεν θα φταίει ούτε η ξηρασία ούτε τα ζιζάνια. Θα φταίμε εμείς που δεν το φροντίσαμε.
Ελπίζω το σημείωμά μου αυτό να μην γίνει αφορμή να πλακωθούμε. Δεν έχω κανέναν τέτοιο σκοπό, μόνο να μοιραστώ την αγωνία μου.