(you) scratch my back and I'll scratch yours = κράτα με να σε κρατώ, ν' ανεβούμε το βουνό | τo 'να χέρι νίβει τ' άλλο, και τα δυο το πρόσωπο

[nickel]

you scratch my back and I'll scratch yours proverb if you do me a favour, I’ll return it. (ODE)

Μια γνωστή απόδοση, όπως την ξέρω εγώ:
Κράτα με να σε κρατώ, ν' ανεβούμε το βουνό.

Ελάχιστα διαφορετικά την έχει το ΛΝΕΓ:
κράτα με να σε κρατώ (ν' ανεβούμε στο βουνό) Βοήθησέ με για να σε βοηθήσω.

Υπάρχει κι άλλη:
To 'να χέρι νίβει τ' άλλο, και τα δυο το πρόσωπο.

Είχαν εμφανιστεί και οι δύο αποδόσεις στο νήμα: two heads are better than one.

Δεν λέμε πάντως «ξύσε μου την πλάτη να σου ξύσω τη δική σου». Ή κάνω λάθος;
Το χρησιμοποίησε η Σώτη Τριανταφύλλου στις Θεωρίες συνωμοσίας, εδώ.

 

[sarant]

Όχι, δεν λέμε "ξύσε μου την πλάτη να σου ξύσω τη δική σου".
Μπορεί να πέφτω έξω, αλλά έχω την εντύπωση ότι η αγγλική φράση δεν αντιστοιχεί απόλυτα στις δυο ελληνικές που βάζεις -οι δυο ελληνικές είναι αγνή και άδολη αλληλεγγύη, η αγγλική έχει μιαν απόχρωση υπόρρητης συνενοχής. Η Σ.Τ. μεταφράζει την αγγλική φράση όχι επειδή δεν ξέρει ελληνικά αλλά επειδή δεν βρίσκει ότι ισοδυναμούν.

 

[nickel]

οι δυο ελληνικές είναι αγνή και άδολη αλληλεγγύη, η αγγλική έχει μιαν απόχρωση υπόρρητης συνενοχής

Δεν αποκλείεται να είναι έτσι στο μυαλό μας, γιατί ανατομικά και οι τρεις λένε παρόμοια πράγματα, αλλά ίσως οι ελληνικές εκφράσεις χρησιμοποιούνται για να παροτρύνουν σε συνεργασία, ενώ η αγγλική περιγράφει μασονίες και υπόγειες πολιτικές συνεργασίες.

 

[daeman]

[...] Μπορεί να πέφτω έξω, αλλά έχω την εντύπωση ότι η αγγλική φράση δεν αντιστοιχεί απόλυτα στις δυο ελληνικές που βάζεις -οι δυο ελληνικές είναι αγνή και άδολη αλληλεγγύη, η αγγλική έχει μιαν απόχρωση υπόρρητης συνενοχής. [...]

Δεν ξέρω αν είναι αγνή και άδολη αλληλεγγύη, πάντως έχω την εντύπωση ότι και οι δυο δηλώνουν κάτι που - σε κανονικές συνθήκες, χωρίς να επιστρατευτεί μεγάλη εφευρετικότητα - μάλλον δεν μπορεί να γίνει αλλιώς, παρά μόνο με συνεργασία (το ένα χέρι δεν μπορεί να νιφτεί χωρίς τη βοήθεια του άλλου, το πρόσωπο χωρίς τη βοήθεια των χεριών) ή είναι πολύ πιο εύκολο με τη συνεργασία (χρειαζόμαστε τη στήριξη του άλλου για ν' ανεβούμε στο βουνό).
Γι' αυτό που περιγράφει η αγγλική φράση, από την άλλη, μπορείς χωρίς μεγάλη δυσκολία να ξύσεις την πλάτη σου· ακόμη και για εκεί που δεν φτάνει το χέρι, υπάρχουν τεχνολογικά βοηθήματα, η φύσει λύση του δέντρου, όπως οι αρκούδες, ή ο παραδοσιακός ρούκουνας (σημ. 1), απλώς είναι πιο εύκολο (ή πολύ πιο ευχάριστο, ταυτόχρονα και αντικριστά με κατάλληλο πρόσωπο, βλ. παρακάτω) αν σε βοηθήσει ο/η συνένοχος (με τη σχετική καθοδήγηση, βέβαια: «Πιο χαμηλά, πιο δεξιά, εκεί, ναι, το πέτυχες! Όχι, το 'χασες, πάμε πάλι...»).
Επίσης, νομίζω ότι το αγγλικό έχει και χρονική και υποθετική παράμετρο, (if and when you) scratch my back, and (then) I'll scratch yours, οπότε δεν τα θεωρώ κι εγώ εντελώς ισοδύναμα.


Όσο για την υπόρρητη συνενοχή, την πρώτη φορά που άκουσα την αγγλική φράση σ' αυτή την ταινία, έφηβος, εκεί να δεις πόσες υπόρρητες ιδέες συνενοχής μού έβαλε στο νου :

Scratch my back - Elvis Presley

One good turn deserves another
be my love, I'll be your lover
it's all part of nature's laws
If you scratch my back,
then I'll scratch yours

 

[Elsa]

Για μένα, στην αγγλική φράση υπάρχει σαφώς ανταλλαγή εξυπηρετήσεων (με ή χωρίς δόλο), ενώ οι δύο ελληνικές παροτρύνουν σε συνεργασία.

Όποιος δεν έχει νύχια να ξυστεί, ούτε ρούκουνα, ούτε δέντρο εύκαιρο αλλά δεν θέλει και να καταφεύγει στα ξένα χέρια, μπορεί να βολευτεί με τούτο δω:
http://www.palmiersprestige.com/PagesInternet/gratte_dos_bois_d_olivier.JPG, υπάρχει και σε σχέδιο χελώνα:http://www.opticons.gr/assets/data/images/0311382 2080.jpg

(τώρα είδα το λινκ του Δαεμάνιου για το ορχεόξεστρο, έπρεπε να το φανταστώ πως θα το είχε προβλέψει...)

Το μία σου και μία μου, αφορά μόνο ανταλλαγή κακιών, έτσι δεν είναι; Δεν το λέμε ποτέ με θετική χροιά, νομίζω.

 

[drsiebenmal]

Μου φαίνεται ότι πιο ακριβής απόδοση του αγγλικού θα ήταν κάτι σαν «στάσου μου, να σου σταθώ», αλλά δεν βρίσκω ούτε μισή γκουγκλιά με αυτή την ερμηνεία· ούτε με άλφα, ούτε με ήτα.

 

[daeman]

[...]Το μία σου και μία μου, αφορά μόνο ανταλλαγή κακιών, έτσι δεν είναι; Δεν το λέμε ποτέ με θετική χροιά, νομίζω.

Έτσι νομίζω. Για το θετικό υπάρχει το «η χάρη θέλει αντίχαρη», αυτό όμως θα το άφηνα για το «one good turn deserves another».

 

[nickel]

Πάντως εμείς αποθαρρύνουμε αυτά τα συντροφικά ξυσίματα. Η δική μας παροιμία λέει:
Αν δεν έχεις νύχια να ξυστείς, μην περιμένεις να σε ξύσει άλλος.
http://www.google.gr/search?num=100...963l0l59269l15l9l0l0l0l1l357l1825l0.6.1.2l9l0

 

[daeman]

Ναι, υπήρχαν εποχές που η αυτάρκεια ήταν ζητούμενο· μετά αΔυΝάΤισαν οι αντιστάσεις.
Από τότε που το ρίξαμε αβλεπί στα δάνεια, στα λιμά (μτφ.), οι λιμασμένοι, και στο ξύσιμο, χάθηκε η μπάλα, πέσαμε εντελώς στα νύχια άλλων και μόνο στα ύστερα θυμηθήκαμε την αλληλεγγύη (συχνά ντεμέκ, άνωθεν τουλάχιστον).