Your slip is showing: Γλωσσικές και μεταφραστικές γκάφες (και μικρολαθάκια)

[danae]

Στις ειδήσεις της ΕΤ1 λέει ο Φελπς: I'm speechless, to be honest.
Ο υπότιτλος: Για να είμαι ειλικρινής, δεν μιλάω πολύ.

 

[Alexandra]

Πες το, βρε Δανάη, και έξυνα το κεφάλι μου με απορία! Είχα χαμηλωμένο τον ήχο, είδα μόνο τον υπότιτλο και απορούσα πώς είναι δυνατόν να λέει τέτοια κουταμάρα "δεν μιλάω πολύ", λες και του έπαιρναν συνέντευξη σε περιοδικό λάιφσταϊλ.

 

[nickel]

Πριν από ενάμιση περίπου χρόνο, σ' ένα άλλο φόρουμ, η Alexandra έγραφε: Καθημερινά βλέπουμε διαστρέβλωση χημικών όρων από υιοθέτηση του ξένου ονόματος, π.χ. λένε "σόδιο" και εννοούν νάτριο (sodium) ή λένε "ποτάσσιο" και εννοούν κάλιο (potassium). Δεν είχε εντοπίσει και την απλογράφηση: *ποτάσιο.

Να λοιπόν που στα Νέα κάποιος μεταφραστής (δανεικός λόγω διακοπών από το in.gr;) ανακάλυψε στο έδαφος του Άρη «στοιχεία από μαγνήσιο, σόδιο, ποτάσιο και άλλα».

Βεβαίως, το εύρημα καταχωρήθηκε ήδη στο Γενικό Χημείο της Νομανσλάνδης.

 

[danae]

Οι παλαιότεροι ίσως να θυμάστε τη διαφήμιση οδοντόκρεμας όπου μια στομφώδης φωνή έλεγε ότι περιέχει τα ενεργά συστατικά κάλσιουμ σι έι και εμ εφ πι φλουοράιντ. :)

 

[Palavra]

Καλημέρα, καλημέρα!
Από τα ένθετα έχω να καταθέσω σωρεία μεταφραστικών ατοπημάτων. Τώρα διαβάζω το βιβλίο της Ελευθεροτυπίας του Σαββάτου το οποίο είναι οι περιπέτειες του δικαστή Τι, του Robert van Gulik. Η μετάφραση αυτή τη φορά είναι αχαρακτήριστη. Ένα θα σας πω: οι ήρωες αναρωτιούνται τι να έχει γίνει ένα νεκρό πτώμα που έχει χαθεί ανεξήγητα (γιατί τα ζωντανά πτώματα τα βρίσκεις αμέσως όταν χάνονται).

 

[Ambrose]

Ένα θα σας πω: οι ήρωες αναρωτιούνται τι να έχει γίνει ένα νεκρό πτώμα που έχει χαθεί ανεξήγητα.

Χα-χα-χα-χα.

Είδες τι κάνανε ταινίες σαν του Ρομέρο (The night of the living dead); Καταλήξαμε να πιστεύουμε ότι μπορεί να υπάρχουν ΚΑΙ ζωντανά πτώματα!

 

[Palavra]

Από το ίδιο βιβλίο, ξέχασα το εκπληκτικό «εκλιπαρώ τη συγγνώμη σας» (Ούτε ο Αστερίξ στους Βρετανούς να ήταν!)

 

[sarant]

Καλημέρα, καλημέρα!
Από τα ένθετα έχω να καταθέσω σωρεία μεταφραστικών ατοπημάτων. Τώρα διαβάζω το βιβλίο της Ελευθεροτυπίας του Σαββάτου το οποίο είναι οι περιπέτειες του δικαστή Τι, του Robert van Gulik. Η μετάφραση αυτή τη φορά είναι αχαρακτήριστη. Ένα θα σας πω: οι ήρωες αναρωτιούνται τι να έχει γίνει ένα νεκρό πτώμα που έχει χαθεί ανεξήγητα (γιατί τα ζωντανά πτώματα τα βρίσκεις αμέσως όταν χάνονται).

Το θέμα είναι ότι τα βιβλία του δικαστή Τι που δίνει η Ελευθεροτυπία είναι, αν δεν κάνω λάθος, κανονικά βιβλία (απλώς ανατυπωμένα σε χασαπόχαρτο) που πριν από μερικά χρόνια κυκλοφορούσαν στα βιβλιοπωλεία από τις εκδ. Θεμέλιο. Θέλω να πω, έχει κανείς από αυτά απαιτήσεις κάπως περισσότερες απ' όσες έχει από ένα άρθρο σε ένθετο περιοδικό. Άλλωστε, οι μεταφράσεις των βιβλίων του Τι είναι επώνυμες.

 

[Palavra]

Και ερχόμαστε στο γνωστό δίλημμα: να κάνω λίστα με τα λάθη και να τα αναρτήσω μαζί με τα ονόματα των μεταφραστών ή να κάνω την πάπια;

 

[sarant]

Χα-χα-χα-χα.

Είδες τι κάνανε ταινίες σαν του Ρομέρο (The night of the living dead); Καταλήξαμε να πιστεύουμε ότι μπορεί να υπάρχουν ΚΑΙ ζωντανά πτώματα!

Πριν από τον Ρομέρο ήταν ο Μποστ. Βέβαια εσείς τα νεούδια μπορεί να μη θυμάστε το τραγούδι "Οι νεκροθάπται" του Μαρκόπουλου, ένα από τα λίγα σε στίχους Μποστ, όπου ο Ζωγράφος τραγουδούσε "Η κακούργος κοινωνία που μας χώρισε σκληρά / να χαρεί και ν' απολαύσει δύο πτώματα νεκρά", αλλά ο συνονόματος θα το θυμάται.

 

[nickel]

Και ερχόμαστε στο γνωστό δίλημμα: να κάνω λίστα με τα λάθη και να τα αναρτήσω μαζί με τα ονόματα των μεταφραστών ή να κάνω την πάπια;

Μας αρέσουν τα λάθη, κακά τα ψέματα. Και αυτά που μας κάνουν να γελάμε και αυτά που μας χτυπούν το καμπανάκι για την πεπονόφλουδα που κινδυνεύουμε να πατήσουμε κι εμείς. Τίτλοι βιβλίων μπορούν (και πρέπει) να υπάρχουν. Ονόματα μεταφραστών όχι, από τη μια γιατί δεν ξέρουμε πάντα ποιος μπορεί να φταίει για την κοτσάνα, από την άλλη γιατί δεν θέλουμε να ξεφωνίσουμε τους ανθρώπους αλλά το φαινόμενο. Όσο οι μεταφραστές σοβαρών βιβλίων και οι υποτιτλιστές παίρνουν τα μισά και το ένα τέταρτο από κάποιον που θα μεταφράσει ένα εγχειρίδιο, εμείς θα φέρνουμε εδώ μέσα τα ζωντανά και τα νεκρά πτώματα που αφήνουν πίσω τους.

(Συνονόματε, όχι μόνο μεγάλωσα τον καιρό των κλαμπ και των μπουάτ, αλλά έμενα και δίπλα στις τελευταίες.)

 

[Palavra]

Σ' αυτήν την περίπτωση, αναμείνατε στις οθόνες σας, πάω για ψάρεμα μαργαριταριών και επανέρχομαι!

 

[sarant]

(Συνονόματε, όχι μόνο μεγάλωσα τον καιρό των κλαμπ και των μπουάτ, αλλά έμενα και δίπλα στις τελευταίες.)

Και πού ήταν οι τελευταίες μπουάτ; :)

 

[nickel]

Και πού ήταν οι τελευταίες μπουάτ; :)

Λίγο πιο πάνω από το σπίτι μου...

Λοιπόν, δεν ξέρω τι λέτε εσείς, αλλά οι αγώνες δικαιώνονται. Θα αρχίσω να πιστεύω ότι η ΕΡΤ θα γίνει αξιοκρατική. Λαθοθήρες, αναθαρρήστε!

Πριν από δύο καλοκαίρια, όταν με φιλοξενούσε ο Σπύρος στους Παξούς, μια νύχτα που με την καλή μας την παρέα γυρνούσαμε στα καταλύματά μας, η πόλη είχε ερημώσει, εγώ διατελούσα εν ευθυμία, οπότε αποφάσισα να κάνω κάτι για εκείνο το ενοχλητικό BAKEPY του κεντρικού φούρνου.

Η καλή παρέα επέστρεψε φέτος στους Παξούς και απαθανάτισε τη διόρθωση. Δεν μπορώ να αντισταθώ στον πειρασμό να το μοιραστώ μαζί σας, ιδιαίτερα όταν η αποκατάσταση του BAKERY έγινε με τόσο καλαίσθητο τρόπο.

 

[Palavra]

Την είδα κι εγώ την ίδια επιγραφή σε χωριό του Πηλίου αλλά δεν τόλμησα να παρέμβω, είχε πολύ κόσμο
Επίσης, στο παζάρι του Βόλου είδα και το εξής θεϊκό (δυστυχώς δεν είχα μαζί μου φωτογραφική):
Ζλιπάκια 5€/4

(Γιορ ζλιπ ιζ σόουινγκ)

 

[Ambrose]

character->ήρωας, ρόλος

Από τα πιο συχνά και κοινά λάθη που δεν αντέχω να βλέπω είναι η μετάφραση της λέξης character με τη σημασία :

a. A person portrayed in an artistic piece, such as a drama or novel.
b. Characterization in fiction or drama: a script that is weak in plot but strong in character,

ως χαρακτήρας, αντί για πρόσωπο, ήρωας, ρόλος (σε κάποιες περιπτώσεις), η ψυχολογία του ήρωα.

 

[nickel]

Μια στιγμή, γιατί ο «χαρακτήρας» είναι δόκιμη χρήση.

ΛΝΕΓ: 7. καθένα από τα πρόσωπα ενός έργου (λογοτεχνικού, θεατρικού, κινηματογραφικού κ.λπ.): όλοι οι χαρακτήρες του έργου είναι αδύναμοι και μοναχικοί άνθρωποι.
Πάπυρος: 5. καθένα από τα πρόσωπα, από τους ήρωες ενός θεατρικού ή άλλου λογοτεχνικού έργου ή κινηματογραφικής ταινίας («οι περισσότεροι χαρακτήρες τού μυθιστορήματος είναι συμβατικοί»)
ΛΚΝ: δ. τύπος ανθρώπου όπως αυτός περιγράφεται σε ένα λογοτεχνικό έργο: O Ευριπίδης πλάθει πραγματικούς, καθημερινούς χαρακτήρες. O συγγραφέας μάς περιγράφει τη σύγκρουση δύο χαρακτήρων. Κωμωδία χαρακτήρων, που στηρίζεται περισσότερο στην περιγραφή των χαρακτήρων των προσώπων και λιγότερο στις πράξεις τους. || οι «Χαρακτήρες» του Θεοφράστου / του Λασκαράτου, έργα όπου περιγράφονται ανθρώπινοι τύποι.

Άλλωστε, και η δεύτερη σημασία που αναφέρεις μπορεί να μεταφραστεί «δημιουργία χαρακτήρων».

 

[sarant]

Ναι, αλλά δεν λέμε ότι "ο Ηρακλής Πουαρό είναι ο πιο γνωστός χαρακτήρας της Αγκάθας Κρίστι", λέμε;

 

[nickel]

Ναι, αλλά δεν λέμε ότι "ο Ηρακλής Πουαρό είναι ο πιο γνωστός χαρακτήρας της Αγκάθας Κρίστι", λέμε;

Όχι, και δεν αμφισβητώ ότι ο ήρωας και το πρόσωπο είναι συχνά η καλύτερη μετάφραση. Αλλά, από την άλλη, μια και πιάσαμε αυτή την κουβέντα, δεν μου αρέσει όταν βλέπω, π.χ., «ο συνταγματάρχης Χ είναι ένας από τους πιο ενδιαφέροντες ήρωες της Άγκαθα Κρίστι». Ε, δεν είναι όλοι ήρωες. (Σόρι, δεν έχω καλό παράδειγμα, έχω αφήσει την Άγκαθα από το 1965.)

 

[Ambrose]

Nickel, ασχέτως των λημμάτων που παρέθεσες, ο τρόπος με τον οποίο συνήθως μεταφράζεται και χρησιμοποιείται σήμερα, είναι λάθος. Ακούμε π.χ. την Αντζελίνα Τζόλι να λέει "Ο χαρακτήρας μου σ' αυτή την ταινία είναι έτσι κι έτσι..." κι αναφέρεται στην ηρωίδα ή το ρόλο που υποδύεται. Ή ακούς: "αυτή η ταινία έχει ωραίους χαρακτήρες". Δεν είναι σωστά Ελληνικά.

Γενικά, δεν χρησιμοποιείται και δεν μεταφράζεται σωστά στην πλειοψηφία των περιπτώσεων (που πετυχαίνω εγώ, τουλάχιστον). Και το σχόλιο του sarant με κάλυψε πλήρως.