Μα τι θέλουν τέλος πάντων οι πολυτονιστές;

[nickel]

Πρέπει να έγινε χτες, στο Ανοικτό Ψυχοθεραπευτικό Κέντρο, ημερίδα με θέμα «Η ιστορική ορθογραφία στην νέα εποχή». Λεπτομέρειες μπορείτε να βρείτε π.χ. εδώ:
http://www.ardin.gr/node/4275

Η πολυτονισμένη ανακοίνωση, τα ονόματα των ομιλητών, οι τίτλοι των εισηγήσεων δίνουν την εντύπωση ότι κάποιοι μαζεύτηκαν για να αναμασήσουν κοινοτοπίες και επιστημονικές ανακρίβειες (μα, για όνομα του Θεού, ακόμα περιφέρουν την αποδεδειγμένα αναξιόπιστη έρευνα του κ. Τσέγκου;), ίσως και για να νιώσουν καλά που είναι οι τελευταίοι θεματοφύλακες κάποιας κληρονομιάς με αξία αποκλειστικά κειμηλιακή.

Εντάξει, νοσταλγούς έχουν πολλά καθεστώτα και πολλοί θεσμοί που με καθυστέρηση ανακαλύψαμε ότι έχουν ψοφήσει και βρομάνε, και κάναμε κάτι για να αναπαυθεί το πτώμα. Απλώς, επειδή δεν μπόρεσα να χαραμίσω τόσες ώρες από περιέργεια, αναρωτιέμαι αν πήγε κάποιος και αν θα μπορούσε να μου λύσει την απορία του τίτλου: «Μα τι θέλουν τέλος πάντων οι πολυτονιστές;»

Επειδή σέβομαι πολλούς από τους ανθρώπους που τάσσονται υπέρ του πολυτονικού, αλλά όχι τα επιχειρήματά τους, είχα σκεφτεί να κάνω συνοπτική λίστα με αυτά τα επιχειρήματα όπως έχουν δημοσιευτεί κατά καιρούς, μαζί με τα αντεπιχειρήματα. Αλλά όλα αυτά έχουν συζητηθεί και ξανασυζητηθεί, και τώρα πια, 30 χρόνια μετά την εφαρμογή του μονοτονικού, όταν υπάρχουν τόσα και τόσα σοβαρότερα θέματα, είναι χασομέρι να επανερχόμαστε στα ίδια.

Να όμως που κάποιοι δεν το ’χουν χασομέρι να στήσουν ημερίδα για το πολυτονικό και την ιστορική ορθογραφία. Τι μπορεί να ισχυρίζεται ο κ. Κεντρωτής με εισήγηση που τιτλοφορείται «Το μονοτονικό σύστημα στην υπηρεσία του πολυεθνικού κεφαλαίου»; Ελπίζω να μη βλέπουν το μονοτονικό σαν ευκολία μονάχα, σαν εξοικονόμηση χρόνου και φαιάς ουσίας, αφού είναι ηλίου φαεινότερο ότι αποτελεί και γλωσσολογικό εξορθολογισμό, εκεί που το πολυτονικό είναι μια σκέτη παράνοια και διαστροφή.

Τριάντα χρόνια εφαρμόζεται το μονοτονικό χωρίς κανένα πρόβλημα (εκτός από τα φανταστικά προβλήματα που μόνο παρελθοντολάγνοι ανακαλύπτουν). Υπάρχει άραγε ΕΝΑ ουσιαστικό επιχείρημα υπέρ του πολυτονικού; Ας το καταθέσετε να το συζητήσουμε. Ούτε ένα δεν υπάρχει.

Έχω κατανόηση για του άλλου τη συνήθεια, την αισθητική άποψη, την ιδιαίτερη αντίληψη για την κληρονομιά, τα φετίχ που θέλει να παραχώνει στις τσέπες του, τη βιτρίνα του σαλονιού του που τη στολίζει με άχρηστα παλιά κομψοτεχνήματα. Έχω κατανόηση ακόμα και για το σφιχταγκάλιασμα της ειδημοσύνης του και του ελιτισμού του: καμαρώνουμε για δεξιότητες στις οποίες ξεχωρίζουμε, αλλά αναρωτιόμαστε φωναχτά γιατί άραγε δεν τις έχει και ο άλλος επειδή θέλουμε να φανεί η διαφορά μας· στην πραγματικότητα, δεν θέλουμε καθόλου να αποκτήσει κι ο άλλος τη δεξιότητα, γιατί τότε πώς θα ξεχωρίζουμε; Έχω κατανόηση και γι’ αυτή την περίπτωση, έστω κι αν πρόκειται για μια κραυγαλέα υποκρισία. Το μονοτονικό τού στέρησε αυτή την ειδημοσύνη και του έχει μείνει να την περιφέρει σαν ξεπεσμένος ταχυδακτυλουργός σε διάφορα περιφερειακά παλκοσένικα για να κάνει φιγούρα σε λίγους βαριεστημένους θεατές.

Εκεί σταματά η κατανόησή μου. Γι’ αυτό θα αναρωτηθώ ξανά: Τι θέλουν τέλος πάντων οι πολυτονιστές; Να καλλιεργούν το φετίχ τους ανενόχλητοι σε ιδιωτικές φυτείες κάνναβης; Ωραία, αρκεί να μη θέλουν να παρασύρουν κι άλλους στους τεχνητούς παραδείσους τους, ενίοτε με το στανιό. Η πρόταση για προαιρετική χρήση του πολυτονικού στην εκπαίδευση και τη δημόσια διοίκηση προσφέρεται μόνο για πρωταπριλιάτικες φάρσες και, όταν η χώρα έχει πολύ σοβαρότερα προβλήματα να λύσει, πρέπει να αποβάλουμε πολλά φετίχ. Είναι σαβούρα.

 

[sarant]

Εγώ σκεφτόμουν να πάω στην εκδήλωση, γιατί είχε και μερικούς αξιόλογους ανθρώπους, αλλά τελικά δεν πήγα επειδή με ενόχλησε ο παραπειστικός τίτλος της (Η ιστορική ορθογραφία... λες και η σημερινή, με το μονοτονικό δεν είναι ιστορική!) και η ολοκληρωτική απουσία διαφωνούντων με το πολυτονικό. Επίσης, επειδή είδα ότι υπάρχει εκμετάλλευση, πολιτική εννοώ, από την παρέα Τσέγκου-Καραμπελιά.

 

[Themis†]

Άσκημα έκανες που δεν πήγες, sarant. Γιατί ο Νίκελ κι εγώ θα μείνουμε με την απορία:

Τι μπορεί να ισχυρίζεται ο κ. Κεντρωτής με εισήγηση που τιτλοφορείται «Το μονοτονικό σύστημα στην υπηρεσία του πολυεθνικού κεφαλαίου»;

Δεν είχα σκεφτεί ποτέ ότι το πολυεθνικό κεφάλαιο είναι μονοτονικό, ενώ το εθνικό είναι πολυτονικό. Αν και αυτό, ποιος ξέρει, ίσως να εξηγεί τη θέση του καθενός στη σχέση τους. Κάρολε, δεν μας είχες πει τίποτα γι' αυτά και μας έστειλες ξυπόλητους στις υπογεγραμμένες.

 

[sogar]

όταν η χώρα έχει πολύ σοβαρότερα προβλήματα να λύσει,

Θυμίζει (χωρίς να συγκρίνω τις δύο περιόδους) τη δίκη των τόνων για τον Κακριδή. Απίστευτες εμμονές. Δεν ξέρω αν η εκδήλωση έγινε τυχαία σε... Ψυχοθεραπευτικό Κέντρο.

 

[nickel]

Το Α.Ψ.Κ. ανήκει στον κ. Τσέγκο, ο οποίος ήταν, τρόπον τινά, ο οικοδεσπότης.
http://www.opc.gr/gr/article.asp?in=1&sub=28

 

[pidyo]

Το Α.Ψ.Κ. ανήκει στον κ. Τσέγκο, ο οποίος ήταν, τρόπον τινά, ο οικοδεσπότης.
http://www.opc.gr/gr/article.asp?in=1&sub=28

Τς τς τς, και αυτόματος διορθωτής στον τίτλο της ανακοίνωσης του κ. Τσέγκου και Palatino Linotype στην ιστοσελίδα του. Δεν ξέρω αν το μονοτονικό υπηρετεί το πολυεθνικό κεφάλαιο, αλλά θα περίμενε κανείς λιγότερη τεμπελιά στους διαπρύσιους υπέρμαχους της άχρηστης προσπάθειας.

 

[Palavra]

Θα ήθελα να παροτρύνω όλους όσους δεν το έχουν κάνει να διαβάσουν την κριτική για την «έρευνα» Τσέγκου, από την κυρία Ταξιτάρη, στην οποία αναφέρεται ο Dr Moshe στο παραπάνω νήμα. Ο τίτλος είναι Η εκδίκηση των τόνων ή επιστημονικές ατονίες και το επαναλαμβάνω επειδή βρίσκεται στη δεύτερη σελίδα και ενδέχεται να διαφύγει της προσοχής σας να σας ξεφύγει

 

[AoratiMelani]

... τελικά δεν πήγα επειδή με ενόχλησε [...] η ολοκληρωτική απουσία διαφωνούντων με το πολυτονικό.

Μα, αυτός ακριβώς θα ήταν σοβαρός λόγος για να πας!

 

[nickel]

Αντιγράφω, χωρίς σχόλια προς το παρόν, ολόκληρο το κείμενο από την Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία:

Αγανακτισμένα πνεύματα
Τριάντα χρόνια μετά την καθιέρωση του μονοτονικού συστήματος, το ζήτημα της ιστορικής ορθογραφίας παραμένει ακόμη ανοιχτό
Του ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΔΙΑΜΑΝΤΗ*

Μέσα στο χαμό αυτών των ημερών, που εστιάζεται στην οικονομική επιβίωση της Ελλάδας, έλαβε χώρα μια σημαντική ημερίδα ενόψει μιας άλλης επιβίωσης: της γλωσσικής.

Με θέμα «Η ιστορική ορθογραφία στη νέα εποχή», το περιοδικό «Νέος Ερμής ο Λόγιος» και το Ανοιχτό Ψυχοθεραπευτικό Κέντρο, σε συνεργασία και με άλλα περιοδικά, όπως τα «Νεφούρια», το «Πλανόδιον» και η «Νέα Ευθύνη», έθεσαν το σοβαρό ερώτημα για την τύχη των ελληνικών στα επερχόμενα δύσκολα χρόνια και κυρίως τις επιπτώσεις της κατάργησης της ιστορικής τους ορθογραφίας.

Το ζήτημα αυτό παραμένει ανοιχτό ακόμα, μετά από εκείνη τη νύχτα της 11 Νοεμβρίου 1982, όπου 30 βουλευτές διέγραψαν τους τόνους και άφησαν πάνω στη γλώσσα μία «τρύπα», όπως έλεγε ο Οδυσσέας Ελύτης, ενώ υπήρξαν και άλλες αντιδράσεις, με πιο χτυπητή εκείνη του Καστοριάδη: «Ν' αφήσετε τους τόνους και τα πνεύματα, γιατί αυτοί που τους βάλανε ήξεραν τι κάνανε. Η κατάργησή τους είναι κατάργηση της ορθογραφίας, που αποτελεί καταστροφή της συνέχειας. Ηδη τα παιδιά δεν μπορούν να καταλάβουν Καβάφη, Σεφέρη, Ελύτη, γιατί αυτοί είναι γεμάτοι από τον πλούτο των αρχαίων ελληνικών. Δηλαδή, πάμε να καταστρέψουμε ό,τι χτίσαμε!»

Το πράγμα όμως έκτοτε παρέμεινε ανοιχτό, καθώς η συντριπτική πλειοψηφία των συγγραφέων μας εξακολουθεί να γράφει πολυτονικά. Επιπλέον, ειδικές έρευνες, όπως αυτή του Ανοιχτού Ψυχοθεραπευτικού Κέντρου, τονίζουν την αρνητική επίδραση του μονοτονικού και δείχνει πως τα παιδιά που διδάχθηκαν μόλις δύο ώρες την εβδομάδα σε πολυτονικό κείμενο, είχαν ταχύτερη ανάπτυξη ορισμένων λεκτικών και οπτικοαντιληπτικών ικανοτήτων τους έναντι των παιδιών που διδάχθηκαν μονοτονικό! (Βλ. Ιωάννης Τσέγκος-Θαλής Παπαδάκης-Δήμητρα Βεκιάρη, «Η εκδίκηση των τόνων», Εναλλακτικές Εκδόσεις, Αθήνα 2005).

Η ημερίδα είχε μεγάλο ενδιαφέρον, καθώς συμμετείχαν επιστήμονες από διαφορετικούς χώρους, φιλόλογοι και λογοτέχνες. Αναφέρουμε ενδεικτικά τον καθηγητή Γιώργο Κεντρωτή, τον φιλόλογο και εκδότη Γιάννη Πατίλη, τον φιλόλογο Ν.Δ. Τριανταφυλλόπουλο, τον ψυχίατρο και συγγραφέα Γιάννη Τσέγκο, τον συγγραφέα και εκδότη Γιώργο Καραμπελιά, τον ποιητή και δοκιμιογράφο Δημήτρη Κοσμόπουλο, τον συγγραφέα Κώστα Κουτσουρέλη κ.ά.

Πέρασαν κάπου 30 χρόνια μονοτονικού, αλλά οι ποιητές επιμένουν σε εκείνες τις αποστροφές του Ελύτη: «Είμαι υπέρ του παλαιού συστήματος, εναντίον του μονοτονικού και υπέρ της διδασκαλίας των Αρχαίων Ελληνικών. Είναι η βάση για να ξέρεις την ετυμολογία των λέξεων. Η σημερινή κακοποίηση της γλώσσας με ενοχλεί και αισθητικά. Τώρα οι λέξεις έχουν μία τρύπα».

Αυτήν «την υπομονή και επιμονή των ποιητών», την παρουσίασε εξαιρετικά ο ποιητής Δημήτρης Κοσμόπουλος, μη παραλείποντας να σημειώσει και τη μοναδική εξαίρεση συνηγορίας υπέρ του μονοτονικού από τον Νίκο Καρούζο, υπενθυμίζοντας όμως και την πηγή της: ο Καρούζος, στην τελευταία ποιητική του περίοδο, παθιαζόταν αποκλειστικά από τις σολωμικές του καταβολές, που τον οδηγούσαν στην «παλλόμενη έκπληξη που αναβλύζει από την αποσαθρωμένη γλώσσα... το άλεκτο του νοήματος». Ωστόσο, πέραν του Καρούζου ουδέν. Η ποιητική παράταξη, από Παλαμά, Σεφέρη, Ελύτη, Εμπειρίκο, Εγγονόπουλο και Ρίτσο, μέχρι Λειβαδίτη και Λάγιο ακόμα, είναι συντριπτικά υπέρ των αρτίων ελληνικών.

«Δεν ξέρει πως μέσα απ' τις τρύπες θα φυσήξει... δεν ξέρει ότι στην πέτρα πάλλεται σφυγμός... θάρθει καιρός και θα λογοδοτήσεις» έγραψε ο Κοσμόπουλος στην τελευταία του ποιητική συλλογή «Κρούσμα» («Κέδρος», 2011). Η παράταξη των δασκάλων μοιάζει να λιγοστεύει, αλλά έτσι κάνει ακόμη πιο εκκωφαντική ίσως την ραγδαίως επερχόμενη αγανάκτηση των πάντων και την αίσθηση της λογοδοσίας: τώρα τίθεται επί τάπητος και το θέμα της γλώσσας.

* Διδάσκει Νεότερη Ελληνική Ιστορία στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου. ​

Άντε, ένα σχόλιο. Μπορεί να μην πήγαμε, αλλά, κρίνοντας από το παραπάνω, μπορούμε να εικάσουμε τι ειπώθηκε: τα ίδια και τα ίδια. Άλλοι είναι μονοτονικοί και άλλοι μονότονοι.

 

[UsualSuspect]

τώρα τίθεται επί τάπητος και το θέμα της γλώσσας

εδώ ο κόσμος καίγεται...

 

[azimuthios]

Όχι δεν πρόκειται να υπερασπιστώ το πολυτονικό. Ούτε τα επιχειρήματα όλα κατέχω, ούτε με ενδιαφέρει πραγματικά (εδώ ταιριάζει το εδώ ο κόσμος καίγεται του Γιούζουαλ), άλλωστε πώς θα μπορούσα να το κάνω αυτό, όταν γράφω στο μονοτονικό και έχω ασπαστεί το μονοτονικό επειδή μου το επέβαλαν τόσα χρόνια πριν, όπως είχα ασπαστεί και το πολυτονικό στις πρώτες τάξεις του δημοτικού επειδή και πάλι μου το επέβαλαν. Αλλά έχω απόλυτη ανοχή και πραγματική κατανόηση στην αισθητική ή όποια άποψη του άλλου και τελευταία μάλιστα απέδειξα ότι μπορούσα να δουλέψω κάλλιστα σε τέτοιο περιβάλλον και καθόλου δεν με ενοχλεί ούτε μου αφαιρεί κάτι από την ανάγνωση ενός κειμένου το να βλέπω ψιλές και δασείες και περισπωμένες πάνω από τις λέξεις. Δεν με ξενίζει, δεν με κάνει να διαβάζω πιο αργά και το σπουδαιότερο δεν με εξοργίζει και δεν με κάνει να θέλω να ρίξω στην πυρά όσους επιμένουν ακόμα να τα χρησιμοποιούν.

Και φυσικά τα λέω αυτά θέλοντας πραγματικά να σε τσιγκλίσω να γράψεις ένα τεράστιο κατεβατό με τα επιχειρήματα υπέρ του μονοτονικού που τόσο φανατικά υποστηρίζεις. ;)

Ειλικρινά πιστεύω πως μια παράγραφο σαν αυτή που πολύ όμορφα έγραψες παραπάνω, θα μπορούσε να γράψει και ένας υπέρμαχος του πολυτονικού για τα όποια κόμπλεξ ή βαρεμάρα ή άγνοια κανόνων από μέρους όσων υποστηρίζουν το μονοτονικό.

Ως ένας άνθρωπος, λοιπόν, που τηρεί μια ουδέτερη στάση σε αυτό το ζήτημα, πιστεύω πως υπάρχει μια δόση υπερβολής και από τις δύο πλευρές. Και από τη μία που κάνει τέτοιου είδους ημερίδες και δεν περιορίζεται στη λεγόμενη "άποψη" της χρήσης του πολυτονικού, αλλά και από την άλλη που βλέπει σαν δαίμονα που απειλεί την πρόοδο ή δεν ξέρω γω τι τη συνέχιση της χρήσης του.

Φανταστείτε, λέει, αύριο σε έναν μελλοντικό κόσμο να είναι οι υπέρμαχοι του μονοτονικού αυτοί που θα διοργανώνουν ημερίδα με θέμα: "Τα greeklish και το ΔΝΤ"

Άλλωστε, όπως πολύ εύστοχα έγραψε o Usual Suspect:

Εδώ ο κόσμος καίγεται...

Ευχαριστώ! :)

 

[nickel]

Αποφεύγω να σχολιάσω Καστοριάδη ή Ελύτη. Επιτρέψτε μου στο κείμενο του Διαμαντή να επισημάνω υπερβολές, ψέματα, ανακρίβειες:

• 30 βουλευτές διέγραψαν τους τόνους
• η συντριπτική πλειοψηφία των συγγραφέων μας εξακολουθεί να γράφει πολυτονικά
• ειδικές έρευνες τονίζουν την αρνητική επίδραση του μονοτονικού
• Η ημερίδα είχε μεγάλο ενδιαφέρον, καθώς συμμετείχαν επιστήμονες από διαφορετικούς χώρους, φιλόλογοι και λογοτέχνες — δεν λέει ότι όλοι ήταν από τον ίδιο χώρο σε σχέση με το επίμαχο ζήτημα: κανένας αντίλογος
• μοναδική εξαίρεση συνηγορίας υπέρ του μονοτονικού από τον Νίκο Καρούζο

Προσοχή: δεν ζήτησα, δεν ζήτησε κανείς, να ρίξουμε στην πυρά όσους χρησιμοποιούν το πολυτονικό — μη μας αποδίδεις τέτοια άγρια ένστικτα! Ο τίτλος ρωτάει: τι θέλουν τέλος πάντων οι πολυτονιστές; Αν θέλουν επαναφορά ή προαιρετική χρήση του πολυτονικού στην εκπαίδευση και τη δημόσια διοίκηση, ας το ξεχάσουν. Όχι επειδή το λέω εγώ. Το κράζει ο κόσμος όλος που δεν τους δίνει σημασία.

 

[azimuthios]

Διά της υπερβολής επιχειρηματολογούμε ενίοτε, νίκελ... :)

 

[nickel]

Μα αφού ξέρεις ότι την πυρά την κρατάμε για την περίπτωση που θα σκεφτούν να προτείνουν την επαναφορά του πολυτονικού...

 

[azimuthios]

Μπα η πυρά είναι αυτό που έχω πάθει εγώ τώρα, κατά την κυπριακή έκφραση: "Εφάτσισέ με η πυρά!" που σημαίνει ότι με βάρεσε η ζέστη στο κεφάλι... :)

 

[Zazula]

εδώ ο κόσμος καίγεται...

Η πλάκα είναι ότι το ίδιο λένε και οι πολυτονιάται, αλλά με απίστευτα πολεμικό μένος: http://www.facebook.com/groups/49510971121 (όλη η συζήτηση, στη σχετική σελίδα τού φ/β).

 

[nickel]

Υπάρχουν πολυτονιστές και υπάρχουν και περιθωριακές καταστάσεις. Ας μην τα μπερδεύουμε, γιατί ξέρω πολλούς πολυτονιστές που θα αισθάνονταν εξαιρετικά άσχημα από κάθε συσχετισμό με παρόμοιες ακραίες περιπτώσεις. Άλλωστε, θα ήταν απίθανο να μην αντιληφθεί κανείς ότι το μένος που εκδηλώνεται εκεί προς διάφορες κατευθύνσεις δεν αποτελεί αρμοδιότητα των γλωσσολόγων.

 

[Zazula]

Νίκελ, καμιά φορά είναι καλύτερα να λέμε τα πράγματα με τ' όνομά τους και να μην το πηγαίνουμε γύρω-γύρω από φόβο μπας και θιχτεί κάποιος: Η σελίδα αυτή είναι η επίσημη της Κίνησης Πολιτῶν γιὰ τὴν Ἐπαναφορὰ τοῦ Πολυτονικοῦ Συστήματος (ιστότοπος: http://www.polytoniko.org/). Και επειδή ανέκαθεν και στο διηνεκές ισχύει το qui ne dit mot consent, όταν κάποιος πολυτονιστής με ευγενικά κατά τ' άλλα ιδεώδη ανέχεται τους περιθωριακούς που βρίζουν σκαιότατα όποιον δεν είναι πολυτονιστής τότε, όχι, δεν διαφέρει επί της ουσίας από αυτόν που εκφράζεται ανοιχτά.

 

[sarant]

Προσωπικά συμφωνώ με τον Ζάζουλα. Πολύ περισσότερο που τα Αιολικά Γράμματα είναι ένα περιοδικό με μεγάλη ιστορία, δεν είναι λαθρόβιο χτεσινό έντυπο -το ίδρυσε ο Γ. Βαλέτας, που όσες αντιρρήσεις κι αν έχεις για τις κάπως τσαπατσούλικες μεθόδους που είχε ως φιλόλογος (αν τις κρίνουμε με τα σημερινά μέτρα), δεν μπορείς να αρνηθείς την τεράστια προσφορά του στα ελληνικά γράμματα.

Λοιπόν, δεν μπορεί ο κ. Χριστοδούλου, της Βρέστης, να ανέχεται αυτό τον οχετό στην επίσημη σελίδα της κίνησής του, χωρίς έστω να διαχωρίζει τη θέση του από τέτοιες ασχήμιες.

 

[nickel]

Όπως (ίσως) ξέρετε, έχω αυτοαποκλειστεί από το Facebook, οπότε όλες οι πληροφορίες που καταθέτετε μού ήταν άγνωστες. Ωστόσο, είναι πολύ πιθανό οι πολυτονιστές του δικού μας νήματος που έστησαν την ημερίδα να διαφέρουν εντελώς από τους πολυτονιστές του polytoniko.org ή άλλους ελεύθερης βοσκής.