Your slip is showing: Γλωσσικές και μεταφραστικές γκάφες (και μικρολαθάκια)

[SBE]

Τώρα το Πάσχα οι χριστιανοί θα πάνε στην εκκλησία με λυτές λαμπάδες.


Από εδώ (και επαναλαμβάνεται συνεχώς)

 

[daeman]

...
Το καλύτερο: η διακόσμηση είναι δετή.

Dancando Lambada, χε, dancando Lambada, χα!

 

[peacock]

23:38 Η δήλωση Ντάισελμπλουμ
Αμέσως μετά τα Exit Poll, ο υπουργός Οικονομικών της Ολλανδίας και πρόεδρος του Eurogroup δήλωσε "Είχαμε τα πάνω και τα κάτω μας τους τελευταίους μήνες. Αύριο θα αρχίσουμε να ξαναχτίζουμε, μαζί με όλα μας τα μέλη. Είμαστε σοσιαλδημοκράτες, δεν θα τα παρατήσουμε ποτέ.
http://www.newsit.gr/kosmos/Ekloges-Ollandia-Megalos-xamenos-o-Geroyn-Ntaiselmploym/707279

Πάλι καλά. Θα μπορούσαν να έχουν τα αριστερά και τα δεξιά τους.

 

[Earion]

Συγγνώμη, αλλά δεν σε καταλαβαίνω. Πού είναι το λάθος;

 

[peacock]

Αν θεωρείς ότι τα ups and downs έχουν σωστά μεταφραστεί ως τα πάνω και τα κάτω (είναι δόκιμη η έκφραση στα Ελληνικά; ), τότε δεν βλέπεις κάπου λάθος.
Εγώ βλέπω πρόχειρη μετάφραση που μυρίζει αγγλόφωνο κείμενο. Αυτό.

 

[nickel]

Η αλήθεια είναι ότι, αν κρίνω και από τα ευρήματα στο Γκουγκλ, η έκφραση έχει μια κάποια διάδοση, επηρεασμένη μάλλον και από την αγγλική. Στα λεξικά μπορεί να μην έχει περάσει, εκεί θα βρεις τα «είμαι στα πάνω μου», «είμαι στα κάτω μου», αλλά έχω την εντύπωση ότι, δίπλα στα σκαμπανεβάσματα και τους κλυδωνισμούς και όλες τις άλλες αναταράξεις, θα πρέπει να μάθουμε επίσης να είμαστε πότε στα πάνω μας και πότε στα κάτω μας — κυρίως στα κάτω μας.

 

[AoratiMelani]

Εγώ πάντως την χρησιμοποιώ την έκφραση. Δεν ξέρω αν την υιοθέτησα αρχικά ασυναίσθητα ως μετάφραση της αγγλικής ή αν την άκουσα από άλλους, ούτε ξέρω πόσο ευρέως χρησιμοποιείται και αν τείνει να ενταχθεί στα ελληνικά και σε τι βαθμό. Πάντως δεν με ξενίζει.

 

[peacock]

Εμένα με ξένισε ακριβώς επειδή δεν την χρησιμοποιώ ποτέ. Ούτε «είμαι στα κάτω/πάνω μου» ποτέ, ούτε «έχω τα πάνω κάτω μου». Περί ορέξεως, πανωκατώπιτα προφανώς.
Έχουμε τόσες λέξεις να χρησιμοποιήσουμε, ιδιαίτερα στον γραπτό λόγο. Αισθάνομαι ότι έτσι φτωχαίνει η γλώσσα μας.

 

[Palavra]

Εγώ νομίζω ότι η γλώσσα φτωχαίνει όταν σταματάει να δανείζεται, όχι όταν συνεχίζει. Εδώ, ας πούμε, ποια έκφραση υπάρχει ήδη στην ελληνική γλώσσα που να είναι συνώνυμη αυτής και στο ίδιο υφολογικό επίπεδο;

 

[peacock]

Σκαμπανέβασμα, όπως έγραψε και ο Nickel παραπάνω. Δεν υπάρχουν λες;
Εγώ λέω ότι φτωχαίνει όταν προτιμούμε την εναλλακτική μιας μεταφρασμένης έκφρασης ενώ μπορούμε να βρούμε την αντίστοιχη στην δική μας γλώσσα. Εννοείται ότι δανειζόμαστε και κάνουμε κτήμα μας πολλές λέξεις. Αλλά έτσι απαίδευτα;
Είναι η ανάγκη για άμεση ενημέρωση τέτοια που μάλλον μας μπλοκάρει τα κριτήρια.

 

[Palavra]

Το σκαμπανέβασμα (όπως και ο κλυδωνισμός) δεν είναι στο ίδιο υφολογικό επίπεδο, όμως. Το σκαμπανέβασμα είναι λίγο πιο κάτω και ο κλυδωνισμός αρκετά πιο πάνω.

 

[peacock]

Το σκαμπανέβασμα γιατί να είναι λίγο πιο κάτω σε υφολογικό επίπεδο από το ups and downs;
Τέλος πάντων, είπα και νωρίτερα ότι είναι μάλλον θέμα χρήσης/συνήθειας.

 

[Earion]

Πιστεύω πως η έκφραση χρησιμοποιείται ευρέως.

στα πάνω του — και ειδικά στα γκουγκλοβιβλία

στα πάνω της — και ειδικά στα γκουγκλοβιβλία

στα πάνω τους — και ειδικά στα γκουγκλοβιβλία

στα κάτω του — και ειδικά στα γκουγκλοβιβλία

στα κάτω της — και ειδικά στα γκουγκλοβιβλία

στα κάτω τους — και ειδικά στα γκουγκλοβιβλία

στα πάνω του και στα κάτω του — και ειδικά στα γκουγκλοβιβλία «στα πάνω και στα κάτω μας»

 

[drsiebenmal]

Το σκαμπανέβασμα είναι το λίκνισμα της σκαμπαβίας, μιας μικρής βαρκούλας (άντε και λίγο μεγαλύτερης). Η σκαμπαβία είναι ιταλική λέξη, όπως μας λένε τα λεξικά.

Ας το φιλοσοφήσουμε λίγο: τα πάνω και τα κάτω έστω ότι είναι μετάφραση μιας αγγλικής φράσης που μαρτυρείται στα αγγλικά από τα 1610 και δημιουργήθηκε απόλυτα φυσιολογικά, τόσο φυσιολογικά που μοιάζει περίεργο να μην υπήρχε κάτι ανάλογο στα ελληνικά. Τα ελληνικά, όμως, αγκάλιασαν και το λίκνισμα της σκαμπαβίας.

Γιατί να αξιολογήσουμε αν κάποιο από τα δύο φτωχαίνει τη γλώσσα; Για όλα υπάρχει αρκετός χώρος.

 

[SBE]

Βρε παιδιά, το θέμα ειναι αν τα πάνω του και τα κάτω του είναι μετάφραση της φράσης του Ολλανδού ομιλητή ο οποίος είπε we had our ups and downs.
Αυτό στα ελληνικά το λέμε είχαμε σκαμπανεβάσματα, είχαμε κλυδωνισμούς, είχαμε αναταράξεις, είχαμε ανεβοκατεβάσματα κλπ.
Το να εχω τα πάνω μου (ή αντίστοιχα τα κάτω μου) εγώ το αντιλαμβάνομαι όπως το άσμα έχω τα χάι μου όταν σ'έχω πλάι μου, δηλαδή είμαι σε καλή διάθεση. Επομένως είχαμε τα πάνω μας και τα κάτω μας εμένα μου λέει είχαμε καλή και κακή διάθεση, δε μου λεέι είχαμε προβλήματα.

ups and downs: a succession of both good and bad experiences

Καλές και κακές εμπειρίες μπορεί να οδηγήσουν σε καλή ή κακή διαθεση μεν, αλλά δεν είναι το ίδιο νόημα.

 

[SBE]

Τα παραδείγματα του Δαεμάνου αναφέρονται όλα σε διάθεση, παρεμπιπτόντως. Ενώ η έκφραση στα αγγλικά δεν αναφέρεται σε διάθεση.

 

[daeman]

Τα παραδείγματα του Δαεμάνου αναφέρονται όλα σε διάθεση, παρεμπιπτόντως. Ενώ η έκφραση στα αγγλικά δεν αναφέρεται σε διάθεση.

Σ'ε πα Νταεμάν. Σ'ε Εαριόν.

Και δεν είναι όλα με διάθεση, ούτε όλα μεταφορικά. Έχει και μερικά κυριολεκτικά, π.χ. ένα «βγήκε στα τελευταία καλάμια και κοίταξε στ' απάνω και στα κάτω της μάννας του νερού» που πήρε το μάτι μου από τα «Μυστικά του βάλτου».

Αλλά σ' αυτό που λες με τη διάθεση συμφωνώ. Είμαι στα χάι μου, παρότι πεσμένος απ' την κούραση. :-\

 

[SBE]

Κελ κονφιζιόν! Παρντόν μεσιέ Νταεμάν!

Το παράδειγμα απο τα Μυστικά του Βάλτου μήπως εννοεί κυριολεκτικά πάνω και κάτω;

 

[daeman]

...Το παράδειγμα απο τα Μυστικά του Βάλτου μήπως εννοεί κυριολεκτικά πάνω και κάτω;

Μα, ναι, το είπα, δεν το είπα;

... Έχει και μερικά κυριολεκτικά, π.χ. ένα «βγήκε στα τελευταία καλάμια και κοίταξε στ' απάνω και στα κάτω της μάννας του νερού» που πήρε το μάτι μου από τα «Μυστικά του βάλτου».

Ιδού:

Έχει κι άλλο ένα, όπου «τ' απάνω και τα κάτω» είναι πάλι κυριολεκτικό, αλλά χωροθετικά πλαγιασμένο, upstream and downstream:

«Ένα παιδί βγήκε από τα παλιούρια, έριξε μια ματιά στ' απάνω και στα κάτω της ρεματιάς, και ακροπατώντας σίμωσε τους πεθαμένους.»


Μεσοβάλτωτα αρμενίζω με την πλάβα στο νερό
κόβω, ράβω και ξακρίζω και την γκλάβα μου βαστώ

 

[Earion]

Εγώ διαβάζοντας αποκόμισα την εντύπωση ότι η πιο συχνή χρήση γίνεται σε θέματα χρηματιστηριακά: οι μετοχές μια είναι στα πάνω τους και μια στα κάτω τους. Κατ’ επέκταση και οι τύχες των ανθρώπων. Ο τροχός που γυρίζει ...

O, Fortuna!

O Fortuna

O Fortuna
velut luna
statu variabilis,
semper crescis
aut decrescis;
vita detestabilis
nunc obdurat
et tunc curat
ludo mentis aciem,
egestatem,
potestatem
dissolvit ut glaciem.

Sors immanis
et inanis,
rota tu volubilis,
status malus,
vana salus
semper dissolubilis,
obumbrata
et velata
michi quoque niteris;
nunc per ludum
dorsum nudum
fero tui sceleris.

Sors salutis
et virtutis
michi nunc contraria,
est affectus
et defectus
semper in angaria.
Hac in hora
sine mora
corde pulsum tangite;
quod per sortem
sternit fortem,
mecum omnes plangite!

Ω, τύχη!

Ω, συ, τύχη,
σαν φεγγάρι
είσαι μεταβλητή,
πάντ’ αυξάνεις
ή μειώνεις.
Η ζωή, αποκρουστική,
μια ζορίζει
μια καλμάρει
του μυαλού τη δύναμη·
την ανέχεια,
κι εξουσία
σαν τον πάγο λιώνει.

Μοίρα τερατώδικη,
μοίρα εσύ κενή,
ρόδα, που γυρίζεις,
η βουλή σου κακή,
σωτηρία άσκοπη,
τα πάντα διαλύεις.
Σκιασμένη,
σκεπασμένη,
κι εμένα βασανίζεις.
Στο παιχνίδι τώρα
την πλάτη μου γυμνή
δείχνω στα κρίματά σου.

Μοίρα, στην υγεία
και στην αρετή μου
είσαι ενάντιά μου.
Όσα κάνεις
τα ξεκάνεις
στη δουλεία τα βάνεις.
Έλα τώρα,
δεν πάει άλλο,
παίξε τη χορδή μου.
Αφού τούτ’ η μοίρα
κι ατσαλένιους λιώνει
κλάψτε όλοι μαζί μου!