payo

Alexandra

Super Moderator
Staff member
Σύμφωνα με την επεξήγηση που έχει το σενάριο, στα ισπανικά σημαίνει:
payo = among gypsies, the one who doesn't belong to their race
 
Γνωστό το "Γκάτζο" (μη τσιγγάνος) και από την ταινία Υπάρχουνν ακόμα γελαστοί τσιγγάνοι (Gadjo dilo) (σημ. τρελός Γκάτζο, τσιγγανιστί ή ρομανιστί, για τον ήρωα της ταινίας που μπλέκει με τσιγγάνους).
 

Alexandra

Super Moderator
Staff member
Ο όρος εμφανίζεται σε παλιά ταινία με θέμα την Κάρμεν. Ο "μπαλαμός" παραπέμπει πάρα πολύ σε Έλληνες τσιγγάνους. Αναρωτιέμαι αν υπάρχει κανένας πιο παλιός όρος.
 

cataplum

New member
Καλημέρα! Όντως, ο όρος "payo" χρησιμοποιείται από τους τσιγγάνους, κυρίως της Ανδαλουσίας, για να αναφερθούν σε όλους τους άλλους. Δεν ξέρω αν οι τσιγγάνοι στην Ελλάδα χρησιμοποιούν ακόμη τη λέξη "μπαλαμός", αλλά εδώ στη Γρανάδα το ακούω συνέχεια, είναι πολύ κοινό.

Και αυτό ήταν το πρώτο μου post! Καλώς σας βρήκα!
 

Alexandra

Super Moderator
Staff member
Καλημέρα, Cataplum, καλώς όρισες!
Εννοείς ότι χρησιμοποιούν τον όρο payo ή τον όρο μπαλαμός;
 

cataplum

New member
Ωπ! Συγνώμη! Εννούσα τον όρο "payo"! Αυτό το λέω για την ταινία. Δεν ξέρω τι ύφος έχεις χρησιμοποιήσει στην ταινία, απλώς ήθελα να αναφέρω ότι δεν είναι λέξη που έχει εκλείψει. Ελπίζω να σε βοήθησα κάπως και να μην σε μπέρδεψα περισσότερο!
 

Alexandra

Super Moderator
Staff member
Αυτό είναι το πρόβλημά μου. Η γλώσσα της ταινίας είναι της δεκαετίας του '30. Ούτε slang ούτε τίποτα τέτοια. Ο δε όρος payo χρησιμοποιείται αμετάφραστος, ενώ προφανώς είναι παντελώς άγνωστος για τον αγγλόφωνο θεατή. Έλεγα αν στέκει να το αφήσω εντελώς αμετάφραστο, payo (όχι πάγιο), και ν' αφήσω κι εγώ το θεατή να καταλάβει από τα συμφραζόμενα τι είναι αυτό το πράγμα.
 

cataplum

New member
Και εμένα μου φαίνεται καλό να το αφήσεις αμετάφραστο. Πιστεύω πως είναι μια λέξη που ο θεατής μπορεί να την καταλάβει εύκολα. Ούτε εγώ ήξερα στα ελληνικά τι σημαίνει μπαλαμός, αλλά δεν μου έβαλε κανείς επεξηγηματικούς υπότιτλους όταν ήμουν 12 χρονών και έβλεπα εκείνη την καταπληκτική σειρά που τόσα μας έμαθε για την τσιγγάνικη κοινότητα!
 
Ο δε όρος payo χρησιμοποιείται αμετάφραστος, ενώ προφανώς είναι παντελώς άγνωστος για τον αγγλόφωνο θεατή. Έλεγα αν στέκει να το αφήσω εντελώς αμετάφραστο, payo (όχι πάγιο), και ν' αφήσω κι εγώ το θεατή να καταλάβει από τα συμφραζόμενα τι είναι αυτό το πράγμα.

Συμφωνώ. Αφού και για τους Αγγλόφωνους δεν σημαίνει κάτι πολύ συγκεκριμένο, ας μείνει αμετάφραστο. Ας κρατήσει την 'εξωτική' χροιά του...
 

Alexandra

Super Moderator
Staff member
Μετά από αρκετή σκέψη, κατέληξα στον "μπαλαμό", επειδή δεν μου άρεσε να εμφανιστεί καμιά δεκαριά φορές στην οθόνη το payo. Προφανώς δεν μπορούσα να γράψω "πάγιο", για να μην το μπερδέψουν με κανέναν λογαριασμό του ΟΤΕ.
 
Μετά από αρκετή σκέψη, κατέληξα στον "μπαλαμό", επειδή δεν μου άρεσε να εμφανιστεί καμιά δεκαριά φορές στην οθόνη το payo. Προφανώς δεν μπορούσα να γράψω "πάγιο", για να μην το μπερδέψουν με κανέναν λογαριασμό του ΟΤΕ.
Γίνεται και "πάιο" :)
 

Palavra

Mod Almighty
Staff member
Γεια σας πάλι,
μόλις σκόνταψα σε ένα γλωσσάρι που είχα χρησιμοποιήσει παλιότερα σε μια μετάφρασή μου. Το ξέρω ότι πια δεν είναι χρήσιμο για την Αλεξάνδρα, επειδή όμως μπορεί να το ξαναχρειαστούμε το βάζω εδώ.

http://www2.arnes.si/~eusmith/Romany/glossary.html

Ουσιαστικά, μας ενδιαφέρουν τα εξής δύο σημεία:

Payo = Gadje και προέρχεται από τα Spanish Romani (τη γλώσσα των Ρομ της Ισπανίας)
Balame = Gadje και προέρχεται από τα Greek Romani [fr. Balamo=non-Romani] (τη γλώσσα των Ρομ της Ελλάδας)

Άρα, ο Έλληνας μπαλαμός στην Ισπανία είναι Πάγιο. Δεν ξέρω όμως κατά πόσο θα εξυπηρετούσε να κάνουμε την αντιστοίχιση. Από τη μία, στη συγκεκριμένη περίπτωση επρόκειτο για υπότιτλο, επομένως είναι πολύ πρακτικό κάτι τέτοιο.

Από την άλλη, στο βιβλίο που μετέφρασα, αν θυμάμαι καλά, το άφησα «γκάτζο» (αυτή τη λέξη χρησιμοποιούσε το πρωτότυπο) γιατί οι Ρομ τους οποίους αφορούσε η ιστορία δεν ήταν στην Ελλάδα και θεώρησα ότι θα χανόταν το πολιτισμικό στοιχείο αν εξαφάνιζα τη λέξη.

[Επίσης, το παραπάνω ποστ μου μπορείτε να το σβήσετε, δεν είδα ότι ο sarant είχε γράψει ακριβώς το ίδιο, μη με sarantίσει στα καλά καθούμενα και θα έχει και δίκιο :)]
 

nickel

Administrator
Staff member
Καλημέρα. Μια καλή γενική μετάφραση γι' αυτά δεν θα μπορούσε να είναι και ο «ξένος»;
 

Palavra

Mod Almighty
Staff member
Ναι, όχι όμως πάντα. Π.χ., στο βιβλίο που μετέφρασα η λέξη παρεμβαλλόταν σε κανονική αφήγηση, δηλαδή ο Τσιγγάνος έλεγε κάτι του τύπου «ποτέ μου δεν εμπιστεύτηκα τους γκάτζο», οπότε δεν μπορούσα να το κάνω «ξένος», γιατί δε θα φαινόταν αν μιλούσε για αλλοδαπό (μη Ρουμάνο, στην προκειμένη) ή απλώς μη Τσιγγάνο.
 
Top