Ρίξτε ιδέες. Έχω δει μόνο το ανδρεξήγητο (άρα και ανδρεξηγώ) που ομολογώ ότι καθόλου δεν μου αρέσει. (Εντάξει, στην ανάγκη έχω καθρέφτη.)
mansplaining, to mansplain
- Thread starter drsiebenmal
- Start date
Αν δεν υπάρχει ανάγκη να φτιαχτεί νεολογισμός, επειδή ο όρος στο κείμενο επιβάλλει τέτοιον χειρισμό, θα πρότεινα να βολευτεί η απόδοση με κάποια περίφραση, π.χ. εξηγώ κάτι με συγκαταβατικό / πατροναριστικό τρόπο, κάνω τον έξυπνο κ.τ.ό.
Συμφωνώ με την προσέγγιση της Χρύσας Φραγκιαδάκη στο Facebook:
Δεν έχω (ακόμη
) κάποια καλή απόδοση να προτείνω, αλλά για να πω την αμαρτία μου, δεν νομίζω ότι θα υπάρξει κιόλας (καλή, με την έννοια που το θέτεις: να μη βρομάει μετάφραση και να είναι εύληπτη). Και να πω και άλλη μια αμαρτία μου, δεν νομίζω επίσης ότι χρειάζεται να υπάρξει. Εννοώ ότι έχουμε να κάνουμε με τη χαρακτηριστική αγγλοσαξονική πολιτικο-ορθή βιασύνη να δημιουργηθεί διακριτός όρος, και να κατηγοριοποιηθεί κοινωνιολογικά και πολιτικά μια τάση/κατάσταση– χωρίς, προφανώς, να σημαίνει αυτό ότι η περιγραφόμενη με το mansplaining δεν είναι υπαρκτή και αναγνωρίσιμη (εξόφθαλμα, πολλές φορές). Αλλά αν τέτοιου είδους γλωσσική πολιτική ορθότητα λειτουργεί στον αγγλοσαξονικό κόσμο αβίαστα, λόγω ιδιαίτερων γλωσσοπλαστικών μηχανισμών και τρόπου σκέψης, δεν είναι σίγουρο ότι λειτουργεί το ίδιο και στα ελληνικά, χωρίς ενίοτε να μοιάζει γλωσσικός και διανοητικός μιμητισμός. (Eδώ με τη "γυναικοκτονία", που είναι άλλης τάξης μεγέθους, με νομικά και δικαιικά διακυβεύματα, και ακόμα δεν έχουμε ομοφωνήσει). Κατανοώ, προφανώς, τις μεταφραστικές ανάγκες, αλλά νομίζω ότι, προς ώρας, περιφράσεις με τη βοήθεια των εννοιών "χειραγωγώ", "πατρονάρω" και άλλων λεκτικών συνδυασμών μπορούμε ανά περίπτωση να εκφράσουμε επαρκώς το ζητούμενο.
Συμφωνώ με την προσέγγιση της Χρύσας Φραγκιαδάκη στο Facebook:
Δεν έχω (ακόμη
) κάποια καλή απόδοση να προτείνω, αλλά για να πω την αμαρτία μου, δεν νομίζω ότι θα υπάρξει κιόλας (καλή, με την έννοια που το θέτεις: να μη βρομάει μετάφραση και να είναι εύληπτη). Και να πω και άλλη μια αμαρτία μου, δεν νομίζω επίσης ότι χρειάζεται να υπάρξει. Εννοώ ότι έχουμε να κάνουμε με τη χαρακτηριστική αγγλοσαξονική πολιτικο-ορθή βιασύνη να δημιουργηθεί διακριτός όρος, και να κατηγοριοποιηθεί κοινωνιολογικά και πολιτικά μια τάση/κατάσταση– χωρίς, προφανώς, να σημαίνει αυτό ότι η περιγραφόμενη με το mansplaining δεν είναι υπαρκτή και αναγνωρίσιμη (εξόφθαλμα, πολλές φορές). Αλλά αν τέτοιου είδους γλωσσική πολιτική ορθότητα λειτουργεί στον αγγλοσαξονικό κόσμο αβίαστα, λόγω ιδιαίτερων γλωσσοπλαστικών μηχανισμών και τρόπου σκέψης, δεν είναι σίγουρο ότι λειτουργεί το ίδιο και στα ελληνικά, χωρίς ενίοτε να μοιάζει γλωσσικός και διανοητικός μιμητισμός. (Eδώ με τη "γυναικοκτονία", που είναι άλλης τάξης μεγέθους, με νομικά και δικαιικά διακυβεύματα, και ακόμα δεν έχουμε ομοφωνήσει). Κατανοώ, προφανώς, τις μεταφραστικές ανάγκες, αλλά νομίζω ότι, προς ώρας, περιφράσεις με τη βοήθεια των εννοιών "χειραγωγώ", "πατρονάρω" και άλλων λεκτικών συνδυασμών μπορούμε ανά περίπτωση να εκφράσουμε επαρκώς το ζητούμενο.
crystal
Moderator
Μερικές σκόρπιες σκέψεις πάνω στο συγκεκριμένο σχόλιο:
Το mansplaining δεν είναι όρος που δημιουργήθηκε για λόγους πολιτικής ορθότητας. Τέτοιοι είναι, για παράδειγμα, τα they/them που στα ελληνικά αποδίδονται με τα αχαρακτήριστα παπάκια. Το mansplaining είναι ένας νεολογισμός που, με τη χαρακτηριστική άνεση της αγγλικής στις γλωσσοπλασίες, αποδίδει εκπληκτικά ένα φαινόμενο που προφανώς συνέβαινε πάντα, αλλά μόλις πρόσφατα άρχισε να αναδεικνύεται ως ενοχλητικό από αυτούς που το υπομένουν. Με λίγα λόγια, κάποια στιγμή βρέθηκε κάποιος που απλά του έδωσε όνομα αντί να το λέει περιφραστικά.
Θεωρώ τη σύγκριση με τον ορό γυναικοκτονία ελαφρώς άστοχη, αφενός επειδή αν δεν απατώμαι πρόσφατα δόθηκε νομική επιβεβαίωση, και αφετέρου επειδή αυτοί που "δεν έχουν ομοφωνήσει" είναι στη συντριπτική τους πλειοψηφία άντρες που αρχίζουν να νιώθουν εξαιρετικά άβολα με το φεμινιστικό κίνημα. Ας μην αναλύσουμε εδώ τα πώς και τα γιατί, σας βεβαιώνω ότι κακή πρόθεση δεν έχω, κατανοώ ότι μπορεί να είναι unsettling να σου αμφισβητούνται τα προνόμια αιώνων, αλλά τέλος πάντων η πηγή της αντίδρασης δεν είναι και η πλέον κατάλληλη για να την πάρουμε στα σοβαρά.
Συμφωνώ απόλυτα ότι η όποια ελληνική μετάφραση είναι πολύ δύσκολο να μην ακούγεται σόλοικη και βεβιασμένη. Αναφορικά με την "ψωλεξήγηση" που αναφέρω πιο πάνω, το μειονέκτημά της είναι προφανώς ότι δεν είναι κατάλληλη για κάθε ύφος. Το θετικό της είναι ότι ακριβώς λόγω της βωμολοχίας πετυχαίνει τον σκοπό της όταν χρησιμοποιείται σλανγκικά μεταξύ γυναικών, γιατί αν μη τι άλλο εκφράζει όλη την αγανάκτηση που συνοδεύει το περιστατικό του mansplaining που -νομοτελειακά και αναπόφευκτα- έχεις κι εσύ να διηγηθείς.
Το mansplaining δεν είναι όρος που δημιουργήθηκε για λόγους πολιτικής ορθότητας. Τέτοιοι είναι, για παράδειγμα, τα they/them που στα ελληνικά αποδίδονται με τα αχαρακτήριστα παπάκια. Το mansplaining είναι ένας νεολογισμός που, με τη χαρακτηριστική άνεση της αγγλικής στις γλωσσοπλασίες, αποδίδει εκπληκτικά ένα φαινόμενο που προφανώς συνέβαινε πάντα, αλλά μόλις πρόσφατα άρχισε να αναδεικνύεται ως ενοχλητικό από αυτούς που το υπομένουν. Με λίγα λόγια, κάποια στιγμή βρέθηκε κάποιος που απλά του έδωσε όνομα αντί να το λέει περιφραστικά.
Θεωρώ τη σύγκριση με τον ορό γυναικοκτονία ελαφρώς άστοχη, αφενός επειδή αν δεν απατώμαι πρόσφατα δόθηκε νομική επιβεβαίωση, και αφετέρου επειδή αυτοί που "δεν έχουν ομοφωνήσει" είναι στη συντριπτική τους πλειοψηφία άντρες που αρχίζουν να νιώθουν εξαιρετικά άβολα με το φεμινιστικό κίνημα. Ας μην αναλύσουμε εδώ τα πώς και τα γιατί, σας βεβαιώνω ότι κακή πρόθεση δεν έχω, κατανοώ ότι μπορεί να είναι unsettling να σου αμφισβητούνται τα προνόμια αιώνων, αλλά τέλος πάντων η πηγή της αντίδρασης δεν είναι και η πλέον κατάλληλη για να την πάρουμε στα σοβαρά.
Συμφωνώ απόλυτα ότι η όποια ελληνική μετάφραση είναι πολύ δύσκολο να μην ακούγεται σόλοικη και βεβιασμένη. Αναφορικά με την "ψωλεξήγηση" που αναφέρω πιο πάνω, το μειονέκτημά της είναι προφανώς ότι δεν είναι κατάλληλη για κάθε ύφος. Το θετικό της είναι ότι ακριβώς λόγω της βωμολοχίας πετυχαίνει τον σκοπό της όταν χρησιμοποιείται σλανγκικά μεταξύ γυναικών, γιατί αν μη τι άλλο εκφράζει όλη την αγανάκτηση που συνοδεύει το περιστατικό του mansplaining που -νομοτελειακά και αναπόφευκτα- έχεις κι εσύ να διηγηθείς.
Η ψωλεξήγηση είναι σπουδαία έμπνευση και θα ήταν πολύ πιο χρήσιμη αν βρίσκαμε κάτι σε ανώτερο ύφος, αλλά εμένα δεν μου αρέσει κυρίως η «-εξήγηση» επειδή δεν καταλαβαίνεις εύκολα στα ελληνικά ποιος εξηγεί τι και σε ποιον. Μου φαίνεται διαφορετική η μετάβαση από ex-plaining σε mans-plainining (που μπορεί να παραπέμπει και σε κάποιον ex husband, boy-friend κλπ) και το άλμα από την εξήγηση (ή, έστω επ-ή παρ-εξήγηση) στην ανδρεξήγηση, όπου το συγκείμενο είναι αναγκαίο.
Και για να το εξηγήσω τι εννοώ, ορίστε μια κατασκευασμένη χρήση: «Ρε μάγκες, χτες το βράδυ ήρθε η γκόμενα από το σπίτι να μου τα ζαλίσει. Ε, είδα κι απόειδα, την έβαλα κάτι, της έριξα και μια ανδρεξήγηση (or whatever) κι έφυγε γουργουρίζοντας σαν ευχαριστημένο γατάκι.»
Και για να το εξηγήσω τι εννοώ, ορίστε μια κατασκευασμένη χρήση: «Ρε μάγκες, χτες το βράδυ ήρθε η γκόμενα από το σπίτι να μου τα ζαλίσει. Ε, είδα κι απόειδα, την έβαλα κάτι, της έριξα και μια ανδρεξήγηση (or whatever) κι έφυγε γουργουρίζοντας σαν ευχαριστημένο γατάκι.»
Μια χαρά είναι η ανδρεξήγηση αν πρέπει να αποδοθεί χωρίς περιστροφές και μονολεκτικά το mansplaining, και λέξη σχετικά γνωστή στο περιβάλλον της:
Τέσσερις φοιτήτριες και φοιτητές του Τμήματος Θεάτρου του ΑΠΘ παρουσιάζουν ένα εικοσάλεπτο σκηνικό παιχνίδι μέσα από το οποίο προσπαθούν να σκεφτούν α-βίαστα σχετικά με την έμφυλη βία, την ανδρεξήγηση (mansplaining), το στιγματισμό της γυναικείας σεξουαλικής ελευθερίας /σεξουαλικότητας (slut shaming), τα προσωπικά τους ερωτήματα αλλά και τις σκέψεις του κοινού πάνω σ’ αυτά τα θέματα, τις στερεοτυπικές απεικονίσεις των φύλων στα περιοδικά, τις μορφές που τα στερεότυπα αυτά παίρνουν στον δημόσιο λόγο και χώρο, καθώς κι έναν άλλον κόσμο όπου όλα αυτά δεν υπάρχουν… http://alumni-association.auth.gr/node/560
Mansplaining: Η διαδικασία μέσω της οποίας ένας άντρας διακόπτει μία γυναίκα και της ‘εξηγεί’ με τρόπο περιφρονητικό ή χειραγωγικό ένα θέμα που εκείνος θεωρεί ότι γνωρίζει καλύτερα, ενώ στην πραγματικότητα η γνώση του δεν είναι περισσότερη από εκείνη της γυναίκας. Συνδυασμός των λέξεων man (άνδρας) και explaining (εξήγηση) και ορίζεται ως "η πράξη του να εξηγείς κάτι σε κάποιον, συνήθως ένας άνδρας σε μια γυναίκα, με τρόπο περιφρονητικό ή κηδεμονευτικό. Η Lily Rothman του περιοδικού The Atlantic ορίζει το mansplaining ως "το να εξηγείς χωρίς επίγνωση του γεγονότος ότι ο δέκτης της εξήγησης γνωρίζει περισσότερα από το άτομο που εξηγεί, ο οποίος συχνά συμβαίνει να είναι άνδρας απευθυνόμενος σε γυναίκα". Η συγγραφέας και δοκιμιογράφος Rebecca Solnit αποδίδει το φαινόμενο σε ένα συνδυασμό "υπέρμετρης αυτοπεποίθησης και αμάθειας". Πολλές φορές γνώμες που εκφράζονται από γυναίκες, συχνά αμφισβητούνται από τους άνδρες συνομιλητές τους. Αυτό κατά κύριο λόγο συμβαίνει επειδή υπάρχει ακόμα έντονα η πεποίθηση στην κοινωνία ότι η ανδρική γνώμη μετράει περισσότερο από την γυναικεία. Η Δ. Κογγίδου, καθηγήτρια στο Παιδαγωγικό Τμήμα του Α.Π.Θ., προτείνει ως μετάφραση τον όρο "ανδρεξήγηση".
https://www.sexualeducation.gr/terminology
Την μετάφραση του όρου επίσημα ως “ανδρεξήγηση” προτείνει λοιπόν η πανεπιστημιακός κι εμείς συμφωνούμε μαζί της.
Ταυτόχρονα μια πιο παραστατική μετάφραση πρότεινε αγαπημένη Αμπίτισσα : “ψωλεξήγηση”.
https://ampa.lifo.gr/gunaikes/i-fofi-gennimata-katigorise-ton-kyriako-mitsotaki-gia-mansplaining/
Έτσι αποφεύγεται και το λεγόμενο «mansplaining», που μεταφράζεται ως «ανδρεξήγηση», δηλαδή ένας άνισος πληθωρισμός ανδρικού λόγου που εξηγεί δήθεν και τα γυναικεία βιώματα. https://www.rosa.gr/politiki/m-apat...eykairia-gia-na-epivalei-tis-ideolipsies-tis/
Τέσσερις φοιτήτριες και φοιτητές του Τμήματος Θεάτρου του ΑΠΘ παρουσιάζουν ένα εικοσάλεπτο σκηνικό παιχνίδι μέσα από το οποίο προσπαθούν να σκεφτούν α-βίαστα σχετικά με την έμφυλη βία, την ανδρεξήγηση (mansplaining), το στιγματισμό της γυναικείας σεξουαλικής ελευθερίας /σεξουαλικότητας (slut shaming), τα προσωπικά τους ερωτήματα αλλά και τις σκέψεις του κοινού πάνω σ’ αυτά τα θέματα, τις στερεοτυπικές απεικονίσεις των φύλων στα περιοδικά, τις μορφές που τα στερεότυπα αυτά παίρνουν στον δημόσιο λόγο και χώρο, καθώς κι έναν άλλον κόσμο όπου όλα αυτά δεν υπάρχουν… http://alumni-association.auth.gr/node/560
Mansplaining: Η διαδικασία μέσω της οποίας ένας άντρας διακόπτει μία γυναίκα και της ‘εξηγεί’ με τρόπο περιφρονητικό ή χειραγωγικό ένα θέμα που εκείνος θεωρεί ότι γνωρίζει καλύτερα, ενώ στην πραγματικότητα η γνώση του δεν είναι περισσότερη από εκείνη της γυναίκας. Συνδυασμός των λέξεων man (άνδρας) και explaining (εξήγηση) και ορίζεται ως "η πράξη του να εξηγείς κάτι σε κάποιον, συνήθως ένας άνδρας σε μια γυναίκα, με τρόπο περιφρονητικό ή κηδεμονευτικό. Η Lily Rothman του περιοδικού The Atlantic ορίζει το mansplaining ως "το να εξηγείς χωρίς επίγνωση του γεγονότος ότι ο δέκτης της εξήγησης γνωρίζει περισσότερα από το άτομο που εξηγεί, ο οποίος συχνά συμβαίνει να είναι άνδρας απευθυνόμενος σε γυναίκα". Η συγγραφέας και δοκιμιογράφος Rebecca Solnit αποδίδει το φαινόμενο σε ένα συνδυασμό "υπέρμετρης αυτοπεποίθησης και αμάθειας". Πολλές φορές γνώμες που εκφράζονται από γυναίκες, συχνά αμφισβητούνται από τους άνδρες συνομιλητές τους. Αυτό κατά κύριο λόγο συμβαίνει επειδή υπάρχει ακόμα έντονα η πεποίθηση στην κοινωνία ότι η ανδρική γνώμη μετράει περισσότερο από την γυναικεία. Η Δ. Κογγίδου, καθηγήτρια στο Παιδαγωγικό Τμήμα του Α.Π.Θ., προτείνει ως μετάφραση τον όρο "ανδρεξήγηση".
https://www.sexualeducation.gr/terminology
Την μετάφραση του όρου επίσημα ως “ανδρεξήγηση” προτείνει λοιπόν η πανεπιστημιακός κι εμείς συμφωνούμε μαζί της.
Ταυτόχρονα μια πιο παραστατική μετάφραση πρότεινε αγαπημένη Αμπίτισσα : “ψωλεξήγηση”.
https://ampa.lifo.gr/gunaikes/i-fofi-gennimata-katigorise-ton-kyriako-mitsotaki-gia-mansplaining/
Έτσι αποφεύγεται και το λεγόμενο «mansplaining», που μεταφράζεται ως «ανδρεξήγηση», δηλαδή ένας άνισος πληθωρισμός ανδρικού λόγου που εξηγεί δήθεν και τα γυναικεία βιώματα. https://www.rosa.gr/politiki/m-apat...eykairia-gia-na-epivalei-tis-ideolipsies-tis/
Το ίδιο δύσκολα όπως και στα αγγλικά, methinks. Ούτε εκεί φαίνεται εύκολα ποιος κάνει τι σε ποιον.
Μόνο που αυτές οι προσεγγίσεις παραβλέπουν το κύριο χαρακτηριστικό (και πρώτο συνθετικό και ζητούμενο εδώ), συσκοτίζοντας και κρύβοντάς το, και τελικά ακυρώνοντας τον όρο: ότι το κάνει άντρας.
Όλες οι προτάσεις ως τώρα, ανδρεξήγηση, ψωλεξήγηση, περιφραστική απόδοση, μου φαίνονται εύστοχες, ανάλογα με τα συμφραζόμενα και το ρέτζιστερ. Έχω δε την εντύπωση ότι δε χρειάζεται να επιθυμούμε να παγιώσουμε κάποια από αυτές τις λύσεις.
Άλλη ιδέα:
mansplaining= αντρική ξερολίαση
+1
Άλλη ιδέα:
mansplaining= αντρική ξερολίαση
ματσο-καπέλωμα
Κι εγώ συνένα στο αντρονάρισμα. Έχει και ρήμα, αντρονάρω.
Πολλά πλεονεκτήματα: εκφέρεται εύκολα, ακούγεται φυσικό, μεταφέρει όλο το νόημα, γίνεται κατανοητό και χωρίς εξήγηση.
Πολλά πλεονεκτήματα: εκφέρεται εύκολα, ακούγεται φυσικό, μεταφέρει όλο το νόημα, γίνεται κατανοητό και χωρίς εξήγηση.
Ταρίφας. Το υπέρτατο είδος mansplainer. Δίνει μαθήματα σε άτομα όλων των φύλων.
bibliopsie
New member
ανδρήγησις
ΔΕΝ είναι το ίδιο πράμα, αλλά σε ένα τέτοιο νήμα δεν είναι σωστό να λείπει η εξήγα. Από το λεξικό του Γ. Κάτου (Το Λεξικό της λαϊκής και της περιθωριακής μας γλώσσας):
εξήγα, η, ουσ. αντί του εξήγηση, ιδίως εύχρ. στη φρ. κάνω εξήγα, (στη γλώσσα της αργκό) εξηγούμαι, κανονίζω τις υποθέσεις μου ή τη θέση μου εκ των προτέρων: «εγώ πάντα κάνω εξήγα για να μην έχουμε μετά τραβήγματα».
εξήγα, η, ουσ. αντί του εξήγηση, ιδίως εύχρ. στη φρ. κάνω εξήγα, (στη γλώσσα της αργκό) εξηγούμαι, κανονίζω τις υποθέσεις μου ή τη θέση μου εκ των προτέρων: «εγώ πάντα κάνω εξήγα για να μην έχουμε μετά τραβήγματα».
Άντρονας κατά το πάτρονας; Αντροπάτρονας;